POLECAMY
Autor:
Format:
ibuk
Romuald Polczyk napisał bardzo ważną i interesującą książkę. Wiarygodność naocznych świadków należy do podstawowych problemów wymiaru sprawiedliwości, a wiedza na temat czynników ograniczających tę wiarygodność bynajmniej nie jest powszechna. Niniejsza praca powinna stać się obowiązkową lekturą każdego psychologa sądowego i każdego studenta aspirującego do poznania tej dziedziny psychologii stosowanej. Powinna też dać do myślenia zawodowym prawnikom. Bez wątpienia, książka stanie się ważnym wydarzeniem dla badaczy zainteresowanych zjawiskami sugestii i pamięci.
Autor kompetentnie, ale zarazem żywo i interesująco przedstawia stan badań nad efektem dezinformacji, czyli zjawiskiem polegającym na tym, że w zeznaniach naocznego świadka pojawiają się elementy obce, nieobecne w materiale, o którym ma zeznawać, swego rodzaju wtręty lub „implanty”. Interesują go zwłaszcza te mechanizmy powstawania efektu dezinformacji, które nie wynikają z błędów pamięci. Stawia tezę, że efekt dezinformacji może się pojawić nawet wtedy, gdy pamięć zdarzeń jest nienaruszona. Wtedy świadek mija się z prawdą, choć dobrze pamięta informację oryginalną, i zeznaje w dobrzej wierze. Zaletą tej monografii jest wykazanie w sposób empiryczny, że niepamięciowe mechanizmy efektu dezinformacji rzeczywiście występują. Seria opisanych w pracy eksperymentów przynosi bardzo ważki materiał potwierdzający hipotezę istnienia niepamięciowych mechanizmów efektu dezinformacji. Autor pokazuje również, w jakich warunkach i dzięki jakim zabiegom można zapobiec efektowi dezinformacji lub ograniczyć jego szkodliwy wpływ.
(Z recenzji prof. dra hab. Edwarda Nęcki)
Rok wydania | 2007 |
---|---|
Liczba stron | 264 |
Kategoria | Psychologia stosowana |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
ISBN-13 | 978-83-233-2300-6 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp | 11 |
Wprowadzenie do treści pracy | 11 |
Definicje najważniejszych pojęć | 15 |
Rozdział 1. Historia badań nad efektem dezinformacji | 19 |
1.1. Badania z początku XX wieku | 19 |
1.2. Źródła współczesnych badań nad efektem dezinformacji | 22 |
1.3. Okres pierwszy. Standardowy test efektu dezinformacji | 26 |
1.4. Okres drugi. Hipoteza niepamięciowego mechanizmu efektu dezinformacji | 27 |
1.5. Okres trzeci. Procedura monitorowania źródła | 28 |
1.6. Podatność na efekt dezinformacji jako cecha indywidualna | 30 |
Rozdział 2. Procedury eksperymentalne w badaniach nad efektem dezinformacji | 31 |
2.1. Procedura dwuetapowa | 33 |
2.1.1. Skale Sugestialności Interrogatywnej | 33 |
2.1.2. Inne odmiany procedury dwuetapowej | 34 |
2.2. Procedura trzyetapowa | 35 |
2.2.1. Formy testu końcowego | 37 |
2.2.1.1. Test standardowy | 37 |
2.2.1.2. Test zmodyfikowany – wersja z wymuszonym wyborem | 37 |
2.2.1.3. Test zmodyfikowany – wersja z pytaniami otwartymi | 38 |
2.2.1.4. Procedura „Tak/Nie” | 39 |
2.2.1.5. Monitorowanie źródła informacji | 40 |
2.2.1.6. Dyspozycja pewności | 43 |
2.2.1.7. Procedura drugiego wyboru | 44 |
2.2.1.8. Pomiar czasu udzielania odpowiedzi | 44 |
2.2.2. Procedura odwróconej kolejności | 45 |
2.2.3. Procedura zanegowanej dezinformacji | 46 |
2.3. Procedura czteroetapowa | 49 |
2.4. Paradygmat DRM | 52 |
2.5. Podsumowanie przeglądu procedur badawczych | 53 |
Rozdział 3. Wyznaczniki wielkości efektu dezinformacji | 55 |
3.1. Zmienne indywidualne | 56 |
3.1.1. Płeć | 56 |
3.1.2. Wiek | 58 |
3.1.3. Czynniki związane z rodziną | 62 |
3.1.4. Inteligencja ogólna, pamięć i kompetencje językowe | 63 |
3.1.5. Nieśmiałość, asertywność, pewność siebie i impulsywność | 64 |
3.1.6. Lęk, stres i neurotyzm | 65 |
3.1.7. Absorpcja, dysocjacja i zdolności wyobrażeniowe | 67 |
3.2. Zmienne proceduralne | 70 |
3.2.1. Odstępy czasu | 70 |
3.2.2. Powtórki materiału oryginalnego i dezinformacji | 72 |
3.2.3. Wiarygodność i prawdopodobieństwo prawdziwości dezinformacji | 73 |
3.2.4. Wyrazistość informacji oryginalnej | 75 |
3.2.5. Ostrzeżenie przed dezinformacją | 76 |
3.2.6. Hipnoza | 79 |
3.3. Podsumowanie przeglądu wyznaczników wielkości efektu dezinformacji | 82 |
Rozdział 4. Teorie efektu dezinformacji | 85 |
4.1. Teorie pamięciowe | 86 |
4.1.1. Teoria wpływu dezinformacji na ślad pamięciowy informacji oryginalnej | 86 |
4.1.2. Teoria śladów równoległych | 90 |
4.1.3. Model CHARM | 93 |
4.1.4. Teoria śladu rozmytego | 96 |
4.1.5. Teoria oparta na pojęciu aktywacji | 99 |
4.1.6. Model oparty na teorii zapominania spowodowanego opamiętywaniem | 101 |
4.1.7. Teoria błędów w monitorowaniu źródła informacji | 104 |
4.2. Teorie uwzględniające mechanizmy niepamięciowe | 106 |
4.2.1. Model sugestialności interrogatywnej | 106 |
4.2.2. Teoria niepamięciowa McCloskeya i Zaragozy | 108 |
4.2.3. Ujęcie integracyjne Blanka | 118 |
4.3. Podsumowanie przeglądu teorii efektu dezinformacji | 122 |
Rozdział 5. Propozycja badań własnych | 125 |
5.1. Cel badań własnych | 125 |
5.2. Analiza użyteczności istniejących procedur badawczych | 126 |
5.2.1. Procedury oparte na testowaniu pamięci materiału oryginalnego | 126 |
5.2.2. Monitorowanie źródła informacji | 127 |
5.3. Własna procedura badawcza | 130 |
5.4. Porównanie proponowanej procedury z innymi metodami czteroetapowymi | 136 |
5.5. Hipotezy | 138 |
Rozdział 6. Eksperymenty replikacyjne | 145 |
6.1. Eksperyment 1. Test standardowy | 145 |
6.1.1. Metoda | 145 |
6.1.2. Wyniki | 147 |
6.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 1. | 156 |
6.2. Eksperyment 2. Test zmodyfikowany | 157 |
6.2.1. Metoda | 158 |
6.2.2. Wyniki | 159 |
6.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 2. | 164 |
6.2.4. Podsumowanie wyników eksperymentów 1. i 2. | 165 |
6.3. Eksperyment 3. Replikacja niektórych wyników Blanka (1998) | 166 |
6.3.1. Metoda | 166 |
6.3.2. Wyniki | 171 |
6.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 3. | 176 |
Rozdział 7. Eksperymenty główne | 179 |
7.1. Eksperyment 4. Procedura czteroetapowa | 179 |
7.1.1. Metoda | 179 |
7.1.2. Wyniki | 182 |
7.1.3. Dyskusja wyników eksperymentu 4. | 193 |
7.2. Eksperyment 5. Wyznaczniki rodzaju mechanizmów efektu dezinformacji | 196 |
7.2.1. Metoda | 196 |
7.2.2. Wyniki | 200 |
7.2.3. Dyskusja wyników eksperymentu 5. | 217 |
7.3. Eksperyment 6. Wyrazistość informacji oryginalnej a skuteczność ostrzeżenia | 220 |
7.3.1. Metoda | 220 |
7.3.2. Wyniki | 221 |
7.3.3. Dyskusja wyników eksperymentu 6. | 223 |
Rozdział 8. Dyskusja ogólna | 225 |
8.1. Komentarz do najważniejszych wyników | 227 |
8.1.1. Osoby świadome ulegające i świadome odporne | 227 |
8.1.2. Wyrazistość informacji oryginalnej | 232 |
8.1.3. Niektóre wyniki dodatkowe | 234 |
8.2. Słabości paradygmatu czteroetapowego | 235 |
8.2.1. Trudność przyznania się do świadomej błędnej odpowiedzi | 235 |
8.2.2. Odblokowujące działanie instrukcji ujawniającej możliwość rozbieżności | 236 |
8.2.3. Niemożność bezpośredniej weryfikacji prywatnej akceptacji dezinformacji | 237 |
8.3. Trafność ekologiczna i implikacje praktyczne | 238 |
8.4. Uwagi końcowe | 241 |
Literatura cytowana | 243 |