POLECAMY
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
Podręcznik Przemysłowe wykorzystanie mikroorganizmów prezentuje zagadnienia związane z komercyjną eksploatacją bakterii, drożdży i grzybów strzępkowych w produkcji przemysłowej. Autorzy przedstawiają różne typy hodowli mikroorganizmów w celu pozyskania biomasy i/lub metabolitów. Omawiają enzymy produkowane w skali przemysłowej
przez mikroorganizmy, mikrobiologiczną produkcję napojów alkoholowych, rozpuszczalników, kwasów organicznych, aminokwasów, antybiotyków, witamin i prowitamin, pigmentów, a także polimerów.
Podręcznik ten jest adresowany do studentów biologii, mikrobiologii, biotechnologii studiów uniwersyteckich, biotechnologii i bioinżynierii procesowej studiów politechnicznych oraz doktorantów i wykładowców tego obszaru nauki.
Rok wydania | 2020 |
---|---|
Liczba stron | 468 |
Kategoria | Mikrobiologia |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-20979-7 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
1. Krótka historia mikrobiologii przemysłowej 13 | |
1.1. Wprowadzenie | 13 |
1.2. Ery rozwoju mikrobiologii przemysłowej | 14 |
1.2.1. Era przedpasteurowska (przed 1865 r.) | 14 |
1.2.2. Era Pasteura (lata 1850–1890) | 14 |
1.2.3. Era rozwoju biochemii i nowych produktów (lata 1890–1940) | 15 |
1.2.4. Era antybiotyków (lata 1940–1960) | 16 |
1.2.5. Era postantybiotykowa (lata 1960–1975) | 18 |
1.2.6. Era nowej biotechnologii (po75 r.) | 19 |
1.3. Główne procesy w mikrobiologii przemysłowej | 24 |
1.3.1. Upstream processes | 24 |
1.3.2. Procesy fermentacji | 25 |
1.3.3. Downstream processes | 25 |
1.3.4. Skale hodowli mikroorganizmów | 25 |
1.3.5. Skala produkcji przemysłowej zależna od parametrów fermentacji | 26 |
1.4. Bioaktywne związki pozyskiwane z organizmów | 27 |
Literatura rekomendowana | 31 |
2. Ulepszanie mikroorganizmów przemysłowych 33 | |
2.1. Wprowadzenie | 33 |
2.2. Metabolity produkowane przez mikroorganizmy | 34 |
2.2.1. Metabolity pierwotne | 34 |
2.2.2. Metabolity wtórne | 37 |
2.3. Mikroorganizmy stosowane w mikrobiologii przemysłowej | 39 |
2.3.1. Bakterie | 39 |
2.3.2. Drożdże | 40 |
2.3.3. Grzyby strzępkowe | 41 |
2.4. Izolacja mikroorganizmów przemysłowych | 42 |
2.5. Ważniejsze kolekcje szczepów | 44 |
2.6. Cechy szczepów przemysłowych | 47 |
2.7. Manipulacje genetyczne mikroorganizmów | 48 |
2.7.1. Mutacje | 49 |
2.7.2. Fuzja protoplastów | 49 |
2.7.3. Klonowanie genów | 50 |
2.7.4. Protokół pozyskania szczepu przemysłowego | 51 |
2.7.5. Rekombinacja genetyczna | 51 |
2.7.6. Metoda CRISPR/Cas | 52 |
2.7.7. Inżynieria metaboliczna | 54 |
2.8. Przechowywanie szczepów przemysłowych | 58 |
2.8.1. Skosy/słupki agarowe | 58 |
2.8.2. Przechowywanie szczepów w temperaturach ujemnych | 58 |
2.8.3. Przechowywanie szczepów w szklanych kulkach | 59 |
2.8.4. Szczepy liofilizowane | 59 |
Literatura rekomendowana | 59 |
3. Hodowle mikroorganizmów przemysłowych 61 | |
3.1. Wprowadzenie | 61 |
3.2. Hodowle okresowe | 61 |
3.3. Hodowle okresowe z zasilaniem | 64 |
3.4. Hodowle (fermentacje) ciągłe | 66 |
3.5. Hodowle ciągłe z recyklingiem biomasy | 67 |
3.6. Fermentacje | 68 |
3.6.1. Fermentacja powierzchniowa w podłożu stałym (SSF) | 69 |
3.6.2. Substraty stałe | 72 |
3.6.3. Bioreaktory SSF | 73 |
3.7. Fermentacja wgłębna (SmF) | 80 |
3.7.1. Bioreaktory SmF | 80 |
3.8. Wydajności w procesie fermentacji | 86 |
3.8.1. Produktywność | 86 |
3.8.2. Intensyfikacja fermentacji | 87 |
3.8.3. Naturalne fermentacje zbóż | 89 |
Literatura rekomendowana | 90 |
4. Bakterie „workhorse” stosowane w mikrobiologii przemysłowej 91 | |
4.1. Wprowadzenie | 91 |
4.2. Escherichia coli | 92 |
4.3. Corynebacterium glutamicum | 96 |
4.4. Bacillus subtilis | 102 |
4.5. Bacillus licheniformis | 104 |
4.6. Pseudomonas putida | 106 |
4.7. Vibrio natriegens | 112 |
Literatura rekomendowana | 112 |
5. Drożdże „workhorse” w mikrobiologii przemysłowej 115 | |
5.1. Wprowadzenie | 115 |
5.2. Enzymy spożywcze i paszowe produkowane przez drożdże | 120 |
5.3. Metabolity produkowane przez drożdże | 122 |
5.4. Katalityczne właściwości drożdży | 124 |
5.5. Biofarmaceutyki produkowane przez drożdże | 125 |
5.6. Inżynieria metaboliczna w Saccharomyces cerevisiae | 127 |
5.7. Drożdże kumulujące oleje | 128 |
5.8. Drożdże w strefie klimatu okołobiegunowego | 129 |
5.9. Zastosowanie drożdży w przechowalniach płodów rolnych | 130 |
5.10. Zastosowanie drożdży w środowisku | 135 |
5.11. Saccharomyces cerevisiae | 137 |
5.11.1. Produkcja chemikaliów | 139 |
5.11.2. Kwas bursztynowy | 139 |
5.11.3. Kwas itakonowy | 140 |
5.11.4. Kwas 3-hydroksypropionowy | 140 |
5.11.5. Kwas mlekowy | 141 |
5.11.6. Produkcja wysokowartościowych związków chemicznych | 142 |
5.12. Kluyveromyces lactis | 143 |
5.13. Yarrowia lipolytica | 146 |
5.14. Pichia pastoris | 152 |
5.15. Hansenula polymorpha | 156 |
5.16. Podsumowanie | 162 |
Literatura rekomendowana | 163 |
6. Grzyby strzępkowe jako „workhorse” w mikrobiologii przemysłowej 167 | |
6.1. Wprowadzenie | 167 |
6.2. Przykłady „workhorse” wśród grzybów strzępkowych | 174 |
6.2.1. Aspergillus niger | 174 |
6.2.2. Aspergillus oryzae | 179 |
6.2.3. Aspergillus terreus | 180 |
6.2.4. Aspergillus flavus | 181 |
6.2.5. Aspergillus carbonarius | 181 |
6.2.6. Penicillium chrysogenum | 182 |
6.2.7. Trichoderma reesei | 183 |
6.3. Znaczenie grzybów strzępkowych | 188 |
Literatura rekomendowana | 190 |
7. Enzymy produkowane w skali przemysłowej przez mikroorganizmy 191 | |
7.1. Wprowadzenie | 191 |
7.2. Enzymy produkowane przez mikroorganizmy o znaczeniu przemysłowym | 193 |
7.2.1. Oksydoreduktazy (EC1) | 193 |
7.2.2. Hydrolazy (EC3) | 194 |
7.2.3. Izomerazy | 203 |
7.2.4. Liaza | 204 |
7.3. Zastosowanie enzymów w procesach przemysłowych | 204 |
7.3.1. Przemysł piekarniczy | 204 |
7.3.2. Przemysł mleczarski | 205 |
7.3.3. Produkcja napojów | 206 |
7.3.4. Przemysł spożywczy | 207 |
7.3.5. Przemysł paszowy | 208 |
7.3.6. Przemysł farmaceutyczny i analityczny | 210 |
7.3.7. Przemysł polimerowy | 211 |
7.3.8. Przemysł papierniczy i celulozowy | 211 |
7.3.9. Przemysł skórzany | 212 |
7.3.10. Przemysł włókienniczy | 212 |
7.3.11. Enzymy w kosmetykach | 213 |
7.3.12. Enzymy w detergentach | 213 |
7.3.13. Przemysł syntezy organicznej | 214 |
7.3.14. Enzymy w oczyszczaniu ścieków | 214 |
7.3.15. Inne gałęzie przemysłu | 215 |
7.4. Podsumowanie | 215 |
Literatura rekomendowana | 217 |
8. Mikrobiologiczna produkcja napojów alkoholowych 219 | |
8.1. Wprowadzenie | 219 |
8.2. Związki organiczne obecne w napojach alkoholowych | 220 |
8.3. Zanieczyszczenia w napojach alkoholowych | 221 |
8.4. Produkcja piwa | 222 |
8.4.1. Wprowadzenie | 222 |
8.4.2. Rodzaje piwa | 225 |
8.4.3. Szczepy stosowane do produkcji piwa | 226 |
8.4.4. Jakościowy skład chemiczny piwa | 226 |
8.5. Produkcja wina | 228 |
8.5.1. Wprowadzenie | 228 |
8.5.2. Szampan i wina musujące | 229 |
8.5.3. Wina korzenne (wermuty), słodkie likiery i miody pitne | 230 |
8.5.4. Fermentacja wina | 231 |
8.6. Alkohole spirytusowe | 234 |
8.6.1. Whisky | 234 |
8.6.2. Rum | 235 |
8.6.3. Winiaki | 237 |
8.6.4. Pisco | 240 |
8.6.5. Cachaça | 241 |
8.6.6. Tequila | 245 |
8.7. Wódki | 249 |
8.8. Inne alkohole | 249 |
8.9. Związki chemiczne w alkoholach | 249 |
8.10. Niekonwencjonalna produkcja wyrobów alkoholowych | 253 |
Literatura rekomendowana | 257 |
9. Mikrobiologiczna produkcja rozpuszczalników 259 | |
9.1. Wprowadzenie | 259 |
9.2. Globalna produkcja etanolu | 260 |
9.2.1. Biochemia fermentacji alkoholowej | 261 |
9.2.2. Fermentacja alkoholowa prowadzona przez Saccharomyces cerevisiae | 263 |
9.2.3. Fermentacja etanolowa prowadzona przez bakterie | 264 |
9.2.4. Czynniki wpływające na produkcję etanolu | 267 |
9.2.5. Surowce stosowane do mikrobiologicznej produkcji alkoholi | 270 |
9.3. Mikrobiologiczna produkcja glicerolu | 279 |
9.4. Fermentacja aceton–butanol–etanol (ABE) | 281 |
9.4.1. Szlak produkcji 1-butanolu i izobutanolu | 284 |
9.4.2. Produkcja 1-butanolu z biomasy celulozowej | 288 |
Literatura rekomendowana | 289 |
10. Mikrobiologiczna produkcja kwasów organicznych 291 | |
10.1. Wprowadzenie | 291 |
10.2. Kwas cytrynowy (C6H8O7) | 291 |
10.2.1. Podstawy fermentacji kwasu cytrynowego | 293 |
10.2.2. Natywne mikroorganizmy zdolne do produkcji kwasu cytrynowego | 294 |
10.2.3. Surowce stosowane w fermentacji kwasu cytrynowego | 295 |
10.2.4. Produkcja kwasu cytrynowego w hodowlach Aspergillus niger | 295 |
10.2.5. Produkcja kwasu cytrynowego z zastosowaniem drożdży | 298 |
10.2.6. Odzyskiwanie produktu fermentacji | 299 |
10.2.7. Zastosowanie kwasu cytrynowego | 300 |
10.3. Kwas mlekowy | 300 |
10.3.1. Inżynieria genetyczna mikroorganizmów produkujących kwas mlekowy | 301 |
10.3.2. Warunki produkcji kwasu mlekowego w procesie fermentacji | 302 |
10.3.3. Rola hodowli bakteryjnych w produkcji kwasu mlekowego | 302 |
10.3.4. Optymalizacja procesu fermentacji mlekowej | 303 |
10.3.5. Oczyszczanie kwasu mlekowego | 304 |
10.4. Kwas itakonowy (IA) | 304 |
10.4.1. Inżynieria metaboliczna kwasu itakonowego Aspergillus terreus i Aspergillus niger | 306 |
10.4.2. Zoptymalizowane warunki hodowli Aspergillus terreus DSM 23081 | 307 |
10.4.3. Zastosowanie kwasu itakonowego | 307 |
10.5. Kwas octowy | 308 |
10.5.1. Systemy produkcji kwasu octowego | 308 |
10.5.2. Bakterie kwasu octowego | 310 |
10.5.3. Skład chemiczny i jakość octu | 311 |
10.5.4. Procesy starzenia octu | 312 |
10.5.5. Ocena jakości produkowanego octu | 312 |
10.6. Kwas glukonowy (GA) | 313 |
10.7. Kwas bursztynowy | 314 |
10.8. Inne kwasy organiczne | 315 |
Literatura rekomendowana | 315 |
11. Mikrobiologiczna produkcja aminokwasów 317 | |
11.1. Wprowadzenie | 317 |
11.2. Metody pozyskiwania aminokwasów | 318 |
11.2.1. Ekstrakcja aminokwasów z hydrolizatów białkowych | 318 |
11.2.2. Chemiczna synteza aminokwasów | 320 |
11.2.3. Mikrobiologiczna produkcja aminokwasów | 320 |
11.3. Procesy fermentacji związane z produkcją aminokwasów | 323 |
11.3.1 Bakterie produkujące aminokwasy | 323 |
11.3.2. Corynebacterium – „workhorse” w mikrobiologii przemysłowej | 325 |
11.3.3. Pozyskiwanie i wykorzystanie substratu węglowego | 326 |
11.3.4. Metabolizm azotu | 327 |
11.3.5. Metabolizm fosforu | 328 |
11.3.6. Metabolizm siarki | 328 |
11.3.7. Przemysłowa produkcja L-lizyny w aspekcie historycznym | 329 |
11.3.8. Genomy szczepów Corynebacterium glutamicum | 330 |
11.3.9. Szlak syntezy L-lizyny przez Corynebacterium glutamicum | 331 |
11.3.10. Maksymalna wydajność produkcji lizyny w hodowlach Corynebacterium glutamicum | 333 |
11.3.11. Inżynieria metaboliczna w Corynebacterium glutamicum | 335 |
11.3.12. Inżynieria metaboliczna w produkcji NADPH | 337 |
11.3.13. Kwas glutaminowy produkowany przez Corynebacterium glutamicum | 340 |
11.3.14. Biosynteza kwasu glutaminowego przez Corynebacterium glutamicum | 341 |
11.3.15. Produkcja przemysłowa kwasu glutaminowego | 342 |
11.3.16. Zastosowanie przemysłowe i rola terapeutyczna kwasu glutaminowego | 343 |
Literatura rekomendowana | 344 |
12. Mikrobiologiczna produkcja antybiotyków 347 | |
12.1. Wprowadzenie | 347 |
12.2. Podstawowa lista dziesięciu typów antybiotyków | 352 |
12.2.1. Penicyliny | 353 |
12.2.2. Tetracykliny | 355 |
12.2.3. Cefalosporyny | 356 |
12.2.4. Chinolony | 356 |
12.2.5. Linkomycyny | 359 |
12.2.6. Makrolidy | 359 |
12.2.7. Sulfonamidy | 360 |
12.2.8. Glikopeptydy | 361 |
12.2.9. Aminoglikozydy | 362 |
12.2.10. Karbapenemy | 362 |
12.3. Przemysłowa produkcja penicylin, cefalosporyn i cefamycyny | 363 |
12.3.1. Przemysłowa produkcja penicyliny | 363 |
12.3.2. Półsyntetyczne β-laktamy | 367 |
12.4. Streptomycyna | 368 |
12.4.1. Mechanizm działania streptomycyny | 368 |
12.4.2. Produkcja streptomycyny | 369 |
12.4.3. Odzyskiwanie streptomycyny | 370 |
Literatura rekomendowana | 371 |
13. Mikrobiologiczna produkcja witamin i prowitamin 373 | |
13.1. Wprowadzenie | 373 |
13.2. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach | 376 |
13.2.1. Witamina A i prowitamina A | 376 |
13.2.2. Witamina D | 377 |
13.2.3. Witamina E | 377 |
13.2.4. Witamina K | 378 |
13.3. Witaminy rozpuszczalne w wodzie | 378 |
13.3.1. Witamina B1 | 378 |
13.3.2. Witamina B2 | 378 |
13.3.3. Witamina B3 | 379 |
13.3.4. Witamina B5 | 380 |
13.3.5. Witamina B6 | 381 |
13.3.6. Witamina B7 | 382 |
13.3.7. Witamina B9 | 384 |
13.3.8. Witamina B12 | 384 |
13.4. Kwas askorbinowy | 390 |
13.4.1. Szlaki syntezy kwasu askorbinowego | 392 |
Literatura rekomendowana | 396 |
14. Pigmenty produkowane przez mikroorganizmy 397 | |
14.1. Wprowadzenie | 397 |
14.2. Barwniki syntetyczne a naturalne pigmenty | 398 |
14.3. Pozyskiwanie mikroorganizmów produkujących pigmenty | 399 |
14.4. Nowatorskie strategie wzmacniające produkcję pigmentów bakteryjnych | 400 |
14.5. Rodzaje pigmentów produkowanych przez mikroorganizmy | 401 |
14.5.1. Pigmenty bakteryjne | 404 |
14.5.2. Pigmenty grzybicze | 404 |
14.6. Cechy pigmentów produkowanych przez mikroorganizmy | 406 |
14.6.1. Pigmenty stosowane w przemyśle farmaceutycznym | 407 |
14.6.2. Pigmenty jako barwniki stosowane w przemyśle włókienniczym | 409 |
14.6.3. Pigmenty jako barwniki spożywcze | 411 |
14.7. Lista pigmentów spożywczych | 412 |
14.7.1. Pigmenty spożywcze bezpieczne dla zdrowia | 412 |
14.7.2. Pigmenty spożywcze niebezpieczne dla zdrowia | 416 |
14.7.3. Barwniki spożywcze o zalecanej ostrożności | 421 |
14.7.4. Barwniki spożywcze podejrzane | 421 |
14.8. Pigmenty powszechnie produkowane na drodze mikrobiologicznej w skali przemysłowej | 422 |
14.8.1. Karotenoidy | 422 |
14.8.2. Melaniny | 423 |
14.8.3. Prodigiozyna | 423 |
14.8.4. Wiolaceina | 423 |
14.8.5. Ryboflawina | 423 |
14.8.6. Piocyjanina | 424 |
14.9. Mikrobiologiczna produkcja karotenoidów na skalę przemysłową | 424 |
14.9.1. Główne szlaki biosyntezy karotenoidów | 425 |
14.9.2. Naturalne źródła karotenoidów | 425 |
14.9.3. Pozyskiwanie pigmentów karotenoidowych po fermentacji | 425 |
14.9.4. Przykłady pigmentów karotenoidowych, ich zastosowanie oraz aktywność biologiczna | 427 |
14.10. Podsumowanie | 427 |
Literatura rekomendowana | 428 |
15. Polimery produkowane przez mikroorganizmy i ich zastosowanie 431 | |
15.1. Wprowadzenie | 431 |
15.2. Poliestry | 432 |
15.2.1. Mikroorganizmy produkujące PHA | 433 |
15.2.2. Genetyczna regulacja produkcji PHA | 434 |
15.2.3. Produkcja PHA przez Cupriavidus necator | 435 |
15.2.4. Produkcja PHA przez rekombinant Escherichia coli | 435 |
15.2.5. Zastosowanie PHA | 435 |
15.3. Poliamidy | 436 |
15.3.1. Biosynteza mikrobiologiczna γ‑PGA | 438 |
15.3.2. Produkcja γ‑PGA | 439 |
15.4. Polisacharydy bakteryjne | 440 |
15.4.1. Ksantan | 444 |
15.4.2. Lewan | 450 |
15.4.3. Pullulan | 453 |
15.4.4. Dekstran | 459 |
Literatura rekomendowana | 466 |