INNE EBOOKI AUTORA
-17%
Książka stanowi kompleksowe studium ubezpieczeń obowiązkowych. Czytelnicy znajdą w niej odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące zakresu pojęcia ubezpieczenia obowiązkowego i obowiązku ubezpieczenia, jak również analizę norm prawnych określających prawa i obowiązki stron umów ubezpieczeń obowiązkowych.
Autor w publikacji prezentuje:
- ubezpieczenia mające charakter obowiązkowy w rozumieniu przepisów ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK oraz zestawienie takich ubezpieczeń,
- szczegółową i aktualną (uwzględniającą przepisy nowelizacji z 19 sierpnia 2011 r.) analizę norm prawnych dotyczących ubezpieczeń obowiązkowych,
- zadania organów administracji publicznej i instytucji rynku odnoszących się do materii ubezpieczeń obowiązkowych,
- motywy, jakimi kierują się ustawodawcy, nakładając obowiązek ubezpieczenia.
Książka przeznaczona jest dla prawników zajmujących się kwestiami ubezpieczeniowymi, pracowników zakładów ubezpieczeń, pośredników ubezpieczeniowych oraz studentów studiów prawniczych i ekonomicznych chcących pogłębić wiedzę w zakresie prawa ubezpieczeniowego.
Rok wydania | 2011 |
---|---|
Liczba stron | 564 |
Kategoria | Usługi |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-264-3553-9 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wykaz skrótów | 15 |
Wstęp | 19 |
Rozdział 1 Proces kształtowania się ubezpieczeń obowiązkowych w Polsce i innych państwach | 25 |
1.1. Uwagi ogólne | 25 |
1.2. Najdawniejsze ślady ubezpieczeń obowiązkowych | 26 |
1.3. Kształtowanie się systemu ubezpieczeń obowiązkowych | 27 |
1.3.1. Uwagi ogólne | 27 |
1.3.2. Obowiązkowe ubezpieczenie budynków od ognia | 29 |
1.3.3. Ubezpieczenia społeczne | 33 |
1.3.4. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej | 35 |
1.3.5. Obowiązkowe ubezpieczenia związane z rolnictwem | 40 |
1.4. Stan obecny ubezpieczeń obowiązkowych w wybranych krajach europejskich | 41 |
1.4.1. Uwagi ogólne | 41 |
1.4.2. Ubezpieczenia obowiązkowe we Francji | 42 |
1.4.3. Ubezpieczenia obowiązkowe w Belgii | 50 |
1.4.4. Ubezpieczenia obowiązkowe w Portugalii | 53 |
1.4.5. Ubezpieczenia obowiązkowe we Włoszech | 57 |
1.4.6. Ubezpieczenia obowiązkowe w Hiszpanii | 59 |
1.4.7. Ubezpieczenia obowiązkowe w Niemczech | 62 |
1.4.8. Ubezpieczenia obowiązkowe w Wielkiej Brytanii | 68 |
1.4.9. Stan ubezpieczeń obowiązkowych w wybranych krajach pozaeuropejskich | 70 |
1.5. Zarys dziejów ubezpieczeń obowiązkowych na ziemiach polskich | 73 |
1.5.1. Ubezpieczenia obowiązkowe w I Rzeczypospolitej | 73 |
1.5.2. Ubezpieczenia obowiązkowe w okresie zaborów do roku 1806 | 75 |
1.5.3. Ubezpieczenia obowiązkowe w Księstwie Warszawskim | 77 |
1.5.4. Ubezpieczenia obowiązkowe na ziemiach zaboru rosyjskiego po Kongresie Wiedeńskim | 77 |
1.5.5. Ubezpieczenia obowiązkowe na ziemiach zaboru pruskiego po Kongresie Wiedeńskim | 80 |
1.5.6. Ubezpieczenia obowiązkowe na ziemiach zaboru austriackiego | 82 |
1.5.7. Ubezpieczenia obowiązkowe w II Rzeczypospolitej | 83 |
1.5.8. Ubezpieczenia obowiązkowe na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej | 91 |
1.5.9. Ubezpieczenia obowiązkowe w latach po II wojnie światowej do roku 1990 | 92 |
1.5.9.1. Uwagi ogólne | 92 |
1.5.9.2. Ubezpieczenia obowiązkowe w drugiej połowie lat 40. i na początku lat 50. XX w. | 93 |
1.5.9.3. Ubezpieczenia obowiązkowe w latach 1952-1957 | 98 |
1.5.9.4. Ubezpieczenia obowiązkowe w latach 1958-1983 | 101 |
1.5.9.5. Ubezpieczenia obowiązkowe w latach 1984-1990 | 109 |
1.5.10. Ubezpieczenia obowiązkowe w latach 1990-2003 | 114 |
Rozdział 2 Pojęcie ubezpieczenia obowiązkowego | 123 |
2.1. Uwagi ogólne | 123 |
2.2. Ubezpieczenia obowiązkowe i ubezpieczenia przymusowe jako ubezpieczenia gospodarcze (ubezpieczenia prywatne) | 127 |
2.3. Pojęcie ubezpieczenia obowiązkowego według ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych | 129 |
2.3.1. Formuła kontraktowa ubezpieczeń obowiązkowych | 129 |
2.3.2. Zaspokajanie przez UFG roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych a kontraktowa formuła tych ubezpieczeń | 132 |
2.3.3. Ubezpieczenia obowiązkowe jako ubezpieczenia majątkowe | 134 |
2.3.4. Ubezpieczenia obowiązkowe jako ubezpieczenia wynikające z przepisów ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia | 139 |
2.3.4.1. Uwagi ogólne | 139 |
2.3.4.2. Ustawa lub ratyfikowana umowa międzynarodowa jako podstawa normatywna ubezpieczenia obowiązkowego | 140 |
2.3.4.3. Wyraźny i stanowczy obowiązek ubezpieczenia | 149 |
2.3.4.4. "Bezpośredni" i "pośredni" obowiązek ubezpieczenia | 152 |
2.3.4.5. Podsumowanie | 154 |
2.3.5. Ubezpieczenia obowiązkowe jako ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i ubezpieczenie budynków rolniczych | 155 |
2.3.5.1. Eliminacja ubezpieczeń majątkowych innych niż OC z grupy ubezpieczeń obowiązkowych (z wyjątkiem ubezpieczenia budynków rolniczych) | 155 |
2.3.5.2. Obowiązkowe ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jako ubezpieczenia, co do których normatywnie zostały określone: szczegółowy zakres ubezpieczenia, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalna suma gwarancyjna | 158 |
2.3.5.3. Obowiązkowe ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jako ubezpieczenia hybrydowe | 163 |
2.3.6. Podsumowanie - zestawienie cech ubezpieczenia obowiązkowego | 163 |
2.4. Podział ubezpieczeń obowiązkowych | 164 |
2.4.1. Uwagi ogólne | 164 |
2.4.2. Podział ubezpieczeń obowiązkowych ze względu na metodę regulacji | 164 |
2.4.3. Podział ubezpieczeń obowiązkowych ze względu na przedmiot ubezpieczenia | 166 |
2.4.4. Podział ubezpieczeń obowiązkowych ze względu na charakterystykę aktywności, której dotyczy ubezpieczenie | 167 |
2.4.5. Podział obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej ze względu na intensywność ochrony interesów osób poszkodowanych | 169 |
2.5. Ubezpieczenia przymusowe | 171 |
2.5.1. Pojęcie ubezpieczenia przymusowego | 171 |
2.5.2. Przymusowe ubezpieczenia osobowe (następstw nieszczęśliwych wypadków) | 173 |
2.5.3. Ubezpieczenia majątkowe inne niż ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i ubezpieczenie budynków w gospodarstwach rolnych | 174 |
2.5.4. Ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, co do których nie zostały przez ustawodawcę wyznaczone minimalna suma gwarancyjna, zakres ubezpieczenia ani termin powstania obowiązku ubezpieczenia | 177 |
2.5.5. Ubezpieczenia, co do których obowiązek ubezpieczenia nie został wyrażony przez ustawodawcę w sposób stanowczy | 178 |
2.5.6. Ubezpieczenia, których przymus został nałożony na państwo przez umowę międzynarodową niepodlegającą ratyfikacji | 182 |
2.5.7. Kwestia stosowania przepisów o ubezpieczeniach obowiązkowych w odniesieniu do ubezpieczeń przymusowych | 183 |
2.6. Katalog ubezpieczeń obowiązkowych | 187 |
Rozdział 3 Motywy wprowadzania i funkcje ubezpieczeń obowiązkowych | 194 |
3.1. Uwagi ogólne | 194 |
3.2. Ochrona społecznie doniosłych wartości jako przesłanka wprowadzania ubezpieczeń obowiązkowych | 196 |
3.3. Konstytucyjne podstawy wprowadzania ubezpieczeń obowiązkowych | 207 |
3.4. Motywy wprowadzania ubezpieczeń obowiązkowych deklarowane w uzasadnieniu projektu ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK | 217 |
3.5. Ubezpieczenia obowiązkowe jako czynnik rozwoju rynku ubezpieczeniowego | 218 |
3.6. Funkcja ochrony interesów majątkowych osób poszkodowanych w obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej | 223 |
3.7. Funkcja ochrony interesów majątkowych osób ubezpieczonych w obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej | 239 |
3.8. Funkcja ochrony interesów majątkowych osób ubezpieczonych w obowiązkowych i przymusowych ubezpieczeniach majątkowych innych niż OC | 243 |
3.9. Funkcja ochrony interesów osób ubezpieczonych w przymusowych ubezpieczeniach osobowych | 256 |
Rozdział 4 Ubezpieczenia obowiązkowe w prawie Unii Europejskiej | 258 |
4.1. Uwagi ogólne | 258 |
4.2. Zasady ogólne odnoszące się do ubezpieczeń obowiązkowych | 260 |
4.2.1. Uwagi ogólne | 260 |
4.2.2. Reguły kolizyjne odnoszące się do ubezpieczeń obowiązkowych. Szczególne zasady związane z działalnością ubezpieczycieli prowadzących ubezpieczenia obowiązkowe | 261 |
4.2.2.1. Uwagi ogólne | 261 |
4.2.2.2. Druga i trzecia dyrektywa w sprawie ubezpieczeń innych niż na życie | 262 |
4.2.2.3. Rozporządzenie w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) | 270 |
4.2.2.4. Rozporządzenie dotyczące prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II) | 275 |
4.2.3. Ubezpieczenia obowiązkowe jako przeszkoda w realizacji zasady swobody świadczenia usług | 276 |
4.2.3.1. Uwagi ogólne | 276 |
4.2.3.2. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej | 277 |
4.2.3.3. Dyrektywa dotycząca usług na rynku wewnętrznym | 280 |
4.2.3.4. Dyrektywa w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych | 290 |
4.3. Rozporządzenia unijne nakładające obowiązek ubezpieczenia | 292 |
4.4. Dyrektywy związane z obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych | 298 |
4.4.1. Uwagi ogólne | 298 |
4.4.2. Pierwsza dyrektywa komunikacyjna (72/166/EWG) | 300 |
4.4.3. Druga dyrektywa komunikacyjna (84/5/EWG) | 302 |
4.4.4. Trzecia dyrektywa komunikacyjna (90/232/EWG) | 303 |
4.4.5. Czwarta dyrektywa komunikacyjna (2000/26/WE) | 304 |
4.4.6. Piąta dyrektywa komunikacyjna (2005/14/WE) | 305 |
4.4.7. Dyrektywa konsolidacyjna (2009/103/WE) | 308 |
4.5. Dyrektywy, których implementacja spowodowała powołanie do życia przez ustawodawcę krajowego ubezpieczeń obowiązkowych lub ubezpieczeń przymusowych | 308 |
4.5.1. Uwagi ogólne | 308 |
4.5.2. Dyrektywy, których implementacja spowodowała wprowadzenie przez ustawodawcę polskiego ubezpieczenia obowiązkowego | 309 |
4.5.3. Dyrektywy, których implementacja spowodowała powołanie do życia przez ustawodawcę krajowego ubezpieczenia przymusowego | 313 |
Rozdział 5 Obowiązek ubezpieczenia | 316 |
5.1. Uwagi ogólne | 316 |
5.2. Obowiązek ubezpieczenia a ubezpieczenie obowiązkowe | 317 |
5.3. Obowiązek ubezpieczenia z punktu widzenia ubezpieczającego/ubezpieczonego | 318 |
5.3.1. Uwagi ogólne | 318 |
5.3.2. Pojęcie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia | 319 |
5.3.3. Pojęcie obowiązku ubezpieczenia | 321 |
5.3.4. Inne używane terminy | 321 |
5.3.5. Wzajemne relacje używanych przez ustawodawcę terminów | 324 |
5.3.6. Opinie doktryny, w których obowiązek ubezpieczenia określany jest jako obowiązek zapewnienia sobie ochrony ubezpieczeniowej | 330 |
5.3.7. Obowiązek ubezpieczenia w praktyce | 331 |
5.3.7.1. Uwagi ogólne | 331 |
5.3.7.2. Obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zawierane w sytuacji, gdy pojazd jest w posiadaniu więcej niż jednej osoby | 332 |
5.3.7.3. Grupowe obowiązkowe ubezpieczenia OC zawierane przez samorządy zawodowe na rachunek ich członków | 333 |
5.3.8. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego jako instrument wypełniania obowiązku ubezpieczenia | 335 |
5.3.9. Definicja i cechy obowiązku ubezpieczenia | 342 |
5.3.9.1. Uwagi ogólne | 342 |
5.3.9.2. Obowiązek ubezpieczenia jako obowiązek zapewnienia sobie ochrony ubezpieczeniowej w zakresie określonym przez ustawę | 342 |
5.3.9.3. Publicznoprawny charakter obowiązku ubezpieczenia | 346 |
5.3.9.4. Zasada ograniczonego zakresu obowiązku ubezpieczenia | 350 |
5.3.9.5. Brak możliwości egzekucji obowiązku ubezpieczenia | 361 |
5.3.9.6. Próba zmiany sposobu ujęcia obowiązku ubezpieczenia w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych | 363 |
5.4. Obowiązek ubezpieczenia z punktu widzenia ubezpieczyciela | 366 |
5.4.1. Uwagi ogólne | 366 |
5.4.2. Kształt prawny obowiązku ubezpieczenia obciążającego ubezpieczyciela | 367 |
5.4.3. Prywatnoprawny charakter obowiązku ubezpieczenia obciążającego ubezpieczyciela i jego konsekwencje | 372 |
5.4.4. Milczące zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego | 376 |
5.5. Dokumentacja spełnienia obowiązku ubezpieczenia | 377 |
5.5.1. Uwagi ogólne | 377 |
5.5.2. Dokument ubezpieczenia | 378 |
5.5.3. Dokumentowanie spełnienia obowiązku ubezpieczenia poprzez rejestry | 381 |
5.6. Kontrola spełnienia obowiązku ubezpieczenia | 382 |
5.7. Sankcje za niespełnienie obowiązku ubezpieczenia | 390 |
5.7.1. Uwagi ogólne | 390 |
5.7.2. Podmiot, wobec którego może być stosowana sankcja | 392 |
5.7.3. Rodzaje sankcji za niespełnienie obowiązku ubezpieczenia | 392 |
5.7.3.1. Uwagi ogólne | 392 |
5.7.3.2. Sankcje finansowe | 393 |
5.7.3.3. Sankcje za popełnienie przestępstwa lub wykroczenia | 394 |
5.7.3.4. Sankcje administracyjne | 395 |
5.7.3.5. Sankcje korporacyjne (dyscyplinarne) | 397 |
5.7.3.6. Sankcje w postaci zakazu dokonywania przewozu | 397 |
5.7.3.7. Uwagi dotyczące dolegliwości, które nie mają charakteru sankcji | 398 |
Rozdział 6 Podstawowe regulacje prawne dotyczące ubezpieczeń obowiązkowych | 399 |
6.1. Uwagi ogólne | 399 |
6.2. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego jako umowa ubezpieczenia w znaczeniu ogólnym | 402 |
6.3. Zasada legalizmu | 407 |
6.4. Ochrona interesu osób poszkodowanych w obowiązkowych ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej | 408 |
6.4.1. Uwagi ogólne | 408 |
6.4.2. Ochrona interesów osób poszkodowanych poprzez wymuszenie szerokiego zakresu ochrony ubezpieczeniowej w obowiązkowych ubezpieczeniach OC | 411 |
6.4.3. Ochrona interesów osób poszkodowanych osiągana dzięki zastrzeżeniu act commited trigger | 425 |
6.4.4. Ochrona interesów osób poszkodowanych poprzez usprawnienie postępowania służącego ustaleniu odpowiedzialności ubezpieczyciela i wypłacie odszkodowania | 429 |
6.4.5. Ochrona interesów osób poszkodowanych dzięki trwałości i niezmienności zakresu ochrony ubezpieczeniowej | 432 |
6.4.6. Ochrona interesów osób poszkodowanych przy określaniu właściwości miejscowej sądu | 441 |
6.4.7. Regulacja prawna sumy gwarancyjnej w obowiązkowych ubezpieczeniach OC jako zagrożenie interesów osób poszkodowanych | 444 |
6.5. Nadrzędność przepisów ustawy określającej treść stosunku prawnego ubezpieczenia obowiązkowego nad postanowieniami umowy | 452 |
6.6. Ułatwienia w realizacji obowiązku ubezpieczenia | 457 |
Rozdział 7 Otoczenie instytucjonalne systemu ubezpieczeń obowiązkowych | 465 |
7.1. Uwagi ogólne | 465 |
7.2. Rola Ministra Finansów w systemie ubezpieczeń obowiązkowych | 466 |
7.3. Rola Polskiej Izby Ubezpieczeń przy konsultowaniu rozporządzeń w sprawie obowiązkowych ubezpieczeń OC | 471 |
7.4. Zadania Komisji Nadzoru Finansowego dotyczące ubezpieczeń obowiązkowych | 473 |
7.5. Rola samorządów zawodowych w systemie ubezpieczeń obowiązkowych | 480 |
7.6. Rzecznik Ubezpieczonych, Rzecznik Praw Obywatelskich i Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jako strażnicy interesów ubezpieczających, ubezpieczonych i poszkodowanych w obszarze ubezpieczeń obowiązkowych | 484 |
7.6.1. Uwagi ogólne | 484 |
7.6.2. Rzecznik Ubezpieczonych | 485 |
7.6.3. Rzecznik Praw Obywatelskich i Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów | 488 |
7.7. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny jako instytucja wypłacająca odszkodowania osobom niemogącym ich otrzymać od ubezpieczyciela oraz stosująca sankcje za niewykonanie obowiązku ubezpieczenia | 492 |
7.7.1. Uwagi ogólne | 492 |
7.7.2. Status prawny Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego | 494 |
7.7.3. Zadania Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego | 499 |
7.8. Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych | 510 |
7.8.1. Uwagi ogólne | 510 |
7.8.2. System Zielonej Karty | 510 |
7.8.3. System IV Dyrektywy | 513 |
7.8.4. PBUK w Systemie Zielonej Karty | 516 |
7.8.5. PBUK w Systemie IV Dyrektywy | 519 |
Podsumowanie rozważań | 523 |
Bibliografia | 529 |
Źródła internetowe | 557 |
Orzeczenia trybunałów i sądów | 561 |