INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Nowoczesny, obszerny i wszechstronny podręcznik psychologii temperamentu. Autor, psycholog polski o międzynarodowej sławie, przedstawił w nim we własny, oryginalny sposób najnowszy dorobek światowy z tej dziedziny psychologii. Książka omawia rozmaite koncepcje temperamentu w perspektywie historycznej oraz współczesnej, zagadnienia fizjologiczne, biochemiczne i genetyczne temperamentu, a także kwestie metodologiczne badania temperamentu.
Praca przeznaczona jest dla studentów psychologii i dziedzin pokrewnych, doktorantów oraz zainteresowanych tematem teoretyków i badaczy.
Książka wydana została jednocześnie w wersji angielskojęzycznej przez wydawnictwo Plenum Press.
Pozycja została wyróżniona w 2000 roku Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.
Rok wydania | 2009 |
---|---|
Liczba stron | 500 |
Kategoria | Psychologia osobowości |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-13423-5 |
Numer wydania | 2 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Przedmowa | 9 |
Rozdział 1. Dzieje badań nad temperamentem i sposoby rozumienia tego konstruktu teoretycznego | 15 |
1.1. Temperament z perspektywy historycznej | 15 |
1.1.1. Podejście spekulatywne | 16 |
1.1.2. Początek badań empirycznych nad temperamentem | 21 |
1.1.3. Konstytucjonalne typologie temperamentu | 32 |
1.2. Pojęcie temperamentu | 41 |
1.2.1. Temperament jako pojęcie ograniczone do sfery emocjonalnej | 42 |
1.2.2. Temperament jako styl zachowania | 44 |
1.2.3. Definicje temperamentu wywodzące się z orientacji biologicznej | 45 |
1.2.4. Czym jest temperament: Uwagi końcowe | 48 |
1.3. Temperament a osobowość | 52 |
1.3.1. Temperament: Składnik czy synonim osobowości | 53 |
1.3.2. Różnice między pojęciem temperamentu a pojęciem osobowości ujmowanej odmiennie niż w teorii cech | 58 |
1.3.3. Temperament a wielka piątka czynników osobowości | 63 |
Rozdział 2. Pionierzy współczesnych badań nad temperamentem | 73 |
2.1. Wprowadzenie | 74 |
2.2. Biologiczna teoria PEN Eysencka | 75 |
2.2.1. Źródła teorii PEN | 76 |
2.2.2. Wymiary i struktura temperamentu | 77 |
2.2.3. Biologiczne uwarunkowania PEN | 80 |
2.2.4. Procedury diagnozowania PEN | 83 |
2.2.5. Eysenckowskie superczynniki a poziom funkcjonowania i zachowanie społeczne | 85 |
2.2.6. Uwagi krytyczne | 90 |
2.3. Typologia neopawłowowska: Tiepłow i jego szkoła | 92 |
2.3.1. Źródła orientacji Tiepłowa w badaniach nad właściwościami układu nerwowego człowieka | 93 |
2.3.2. Pojęcie i postulowana struktura temperamentu | 94 |
2.3.3. Badanie właściwości układu nerwowego | 95 |
2.3.4. Metody diagnozy cech układu nerwowego | 99 |
2.3.5. Cechy układu nerwowego a zachowanie | 103 |
2.3.6. Uwagi krytyczne | 104 |
2.4. Interakcyjna teoria temperamentu Thomasa i Chess | 105 |
2.4.1. Geneza interakcyjnej teorii temperamentu | 106 |
2.4.2. NYLS jako źródło i potwierdzenie interakcyjnej teorii temperamentu | 107 |
2.4.3. Metody pomiaru temperamentu stosowane przez Thomasa i Chess | 110 |
2.4.4. Temperament a zaburzenia zachowania | 111 |
2.4.5. Uwagi krytyczne | 113 |
Rozdział 3. Współczesne teorie temperamentu | 116 |
3.1. Teorie temperamentu zorientowane na dziecko | 118 |
3.1.1. Behawioralno-genetyczna teoria temperamentu Bussa i Plomina | 119 |
3.1.2. Rozwojowy model temperamentu: Rothbart i Derryberry | 127 |
3.1.3. Emocjonalna teoria temperamentu Goldsmitha i Camposa | 135 |
3.1.4. Kagana teoria temperamentu zahamowanego i niezahamowanego | 140 |
3.2. Teorie temperamentu zorientowane na człowieka dorosłego | 146 |
3.2.1. Przyjemność – aktywowalność – dominacja: Model temperamentu Mehrabiana | 148 |
3.2.2. Neuropsychologiczny model temperamentu Graya | 156 |
3.2.3. Biologiczna teoria poszukiwania doznań Zuckermana | 164 |
3.2.4. Teoria temperamentu Rusałowa oparta na koncepcji systemów funkcjonalnych | 174 |
3.2.5. Regulacyjna teoria temperamentu Strelaua | 180 |
Rozdział 4. Korelaty fizjologiczne i biochemiczne temperamentu | 191 |
4.1. Wprowadzenie | 191 |
4.2. Struktura, fizjologia i biochemia układu nerwowego w odniesieniu do cech temperamentu | 196 |
4.2.1. Komórka nerwowa | 196 |
4.2.2. Autonomiczny układ nerwowy | 202 |
4.2.3. Ośrodkowy układ nerwowy | 203 |
4.2.4. Uwagi końcowe | 209 |
4.3. Korelaty psychofizjologiczne temperamentu | 210 |
4.3.1. Fizjologiczne korelaty temperamentu w zakresie aktywacji autonomicznej | 212 |
4.3.2. Korelaty fizjologiczne temperamentu odnoszące się do aktywacji korowej | 224 |
4.4. Korelaty biochemiczne temperamentu | 247 |
4.4.1. Kortyzol – najpopularniejszy hormon wśród badaczy temperamentu | 248 |
4.4.2. Neuroprzekaźniki i ich enzymy | 252 |
4.4.3. Uwagi ogólne | 258 |
Rozdział 5. Badania nad temperamentem w ujęciu genetyki zachowania | 261 |
5.1. Teoretyczne problemy genetyki zachowania w odniesieniu do badań nad temperamentem człowieka | 262 |
5.1.1. Współczynnik odziedziczalności jako wskaźnik wkładu czynników genetycznych w powstawanie różnic indywidualnych w charakterystykach zachowania | 263 |
5.1.2. Wybrane metody genetyki zachowania stosowane w badaniach temperamentalnych | 266 |
5.1.3. Związki między genami a środowiskiem i genetyczna regulacja rozwoju | 270 |
5.2. Genetyka zachowania w zastosowaniu do badań nad temperamentem: Wybrane wyniki empiryczne | 273 |
5.2.1. Pierwszy etap poszukiwań genetycznych uwarunkowań różnic indywidualnych w cechach temperamentu: Badania na zwierzętach | 273 |
5.2.2. Ekstrawersja i neurotyczność: Dwie najczęściej badane przez genetyków zachowania cechy temperamentu | 275 |
5.2.3. Odziedziczalność wybranych cech temperamentalnych | 278 |
5.2.4. Zmiany rozwojowe we wpływie genów i środowiska na różnice indywidualne w temperamencie | 288 |
5.2.5. Od genetyki ilościowej do genetyki molekularnej | 294 |
5.2.6. Uwagi końcowe | 296 |
Rozdział 6. Metody badania temperamentu: Zagadnienia diagnostyczne i metodologiczne | 298 |
6.1. Metody pomiaru temperamentu | 298 |
6.1.1. Ocena temperamentu na podstawie danych pochodzących z obserwacji | 299 |
6.1.2. Psychofizyczne i psychofizjologiczne wskaźniki cech temperamentalnych | 306 |
6.1.3. Wywiad jako źródło informacji na temat temperamentu | 310 |
6.2. Kwestionariusze temperamentu | 311 |
6.2.1. Kwestionariuszowe badanie temperamentu niemowląt i dzieci | 313 |
6.2.2. Kwestionariusze temperamentu dla młodzieży i dorosłych | 324 |
6.2.3. Strategie konstruowania kwestionariuszy temperamentu oraz cechy mierzone przez te narzędzia | 333 |
6.3. Wybrane zagadnienia diagnozy temperamentu | 342 |
6.3.1. Wieloaspektowe podejście do diagnozy temperamentu | 342 |
6.3.2. Trafność teoretyczna kwestionariuszy temperamentu oceniana na podstawie wskaźników psychofizjologicznych i psychofizycznych | 348 |
6.3.3. Diagnoza temperamentu w ujęciu międzykulturowym | 355 |
Rozdział 7. Funkcjonalne znaczenie temperamentu | 363 |
7.1. Wpływ temperamentu na zachowanie i przystosowanie dziecka w niesprzyjających warunkach | 364 |
7.1.1. Pojęcie temperamentu trudnego | 364 |
7.1.2. Temperament a dobroć dopasowania | 368 |
7.1.3. Temperament trudny a zaburzenia psychiczne | 371 |
7.1.4. Temperament trudny a poziom przystosowania | 375 |
7.1.5. Przejawy temperamentu trudnego w grupach klinicznych | 381 |
7.1.6. Temperament a nauka szkolna | 383 |
7.2. Temperament jako moderator zjawisk związanych ze stresem | 391 |
7.2.1. Rozumienie zjawisk stresu | 392 |
7.2.2. Temperament a stres: Hipotezy i dane empiryczne | 395 |
7.2.3. Temperament jako czynnik moderujący skutki stresu: Temperamentalny czynnik ryzyka | 408 |
7.2.4. Uwagi końcowe | 422 |
Bibliografia | 424 |
Wykaz najważniejszych skrótów | 477 |
Indeks nazwisk | 480 |
Indeks rzeczowy | 493 |