INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Książka pt. Od przesłanki do konkluzji. Polskie czasowniki wnioskowania jest rozprawą naukową z dziedziny semantyki języka naturalnego, osadzoną w tradycji językoznawstwa polonistycznego. Przedmiot rozważań w tej pracy stanowi zjawisko inferencji, oglądane przez pryzmat swoich podstawowych leksykalnych wykładników – czasowników wnioskowania.
Czasowniki wnioskowania są jednymi z najbardziej złożonych i jednocześnie najmniej opisanych wyrażeń języka naturalnego. W tej rozprawie, na przykładzie wnioskowań, podejmuje się m.in. zagadnienie naiwnej i potocznej logiki, jaką skrywa w swoim wnętrzu język, którym w mnogości jego zwykłych użyć posługujemy się wszyscy na co dzień. W książce dyskutuje się m.in. problem tego, w jaki sposób operacje wnioskowania, przebiegając od przesłanek do konkluzji, zasadzają się, kolejno, na wiedzy, myśli i mowie (na marginesie głównego wątku dociekań rozważa się także problem aktywności mentalnej zwierząt i maszyn, jak również kwestię tego, czym w ogóle jest myślenie). Czasowniki wnioskowania charakteryzuje się w tej pracy w relacji do innych wyrażeń, ale też ze względu na to, jakie role odgrywają w abstrakcyjnych zdaniach i jakie pozycje zajmują w konkretnych wypowiedzeniach.
Niniejsza rozprawa obejmuje, wyłączając wstęp oraz zakończenie, dwie: dość obszerne, a w każdym razie silnie rozczłonkowane, części: teoretyczną i materiałową, które niejako zapowiada (pilotuje) część historyczna poświęcona dziejom problemu i stanowi badań nad fenomenem wnioskowania.
Rok wydania | 2014 |
---|---|
Liczba stron | 354 |
Kategoria | Językoznawstwo |
Wydawca | Uniwersytet Śląski |
ISBN-13 | 978-83-8012-186-7 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
SPIS TREŚCI | |
Zaproszenie do lektury | 9 |
I. Część historyczna. Dzieje problemu i stan badań | |
1. Wnioskowanie a poznanie | 17 |
1.1. Wnioskowanie w filozofii umysłu | 18 |
1.2. Czym jest umysł? | 18 |
1.3. Jaki jest umysł? | 20 |
2. Wnioskowanie a rozumowanie | 22 |
2.1. Wnioskowanie w psychologii kognitywnej | 22 |
2.1.1. Jak myślimy? | 23 |
2.2.2. Jak rozumujemy? | 23 |
2.2. Wnioskowanie w logice formalnej | 26 |
2.2.1. Jak klasyfikujemy rozumowania? | 26 |
2.2.2. Jak kwalifikujemy wnioskowania? | 29 |
3. Wnioskowanie a język | 32 |
3.1. Wnioskowanie w semantyce lingwistycznej | 32 |
3.2. Prace teoretyczne i materiałowe | 33 |
3.2.1. Prace poświęcone czasownikom wnioskowania | 33 |
3.2.2. Prace poświęcone spójnikom wnioskowania | 40 |
3.2.3. Komentarze i dyskusje | 43 |
3.2.3.1. Uwagi ogólne | 44 |
3.2.3.2. Uwagi szczegółowe | 45 |
3.2.3.3. Podsumowanie | 47 |
3.3. Opracowania leksykograficzne | 48 |
II. Część teoretyczna. Przedmiot i aspekt, cel i metoda | |
1. Przedmiot i aspekt: co badać? | 53 |
1.1. Przedmiot | 53 |
1.1.1. Znaczenia znaczeń: w kręgu znaków i obiektów | 54 |
1.1.2. Znaczenia wyrażeń: w przestrzeni modeli, schematów i definicji | 57 |
1.2. Aspekt | 59 |
2. Cel i metoda: jak badać? | 61 |
2.1. Cel | 61 |
2.2. Metoda | 62 |
2.2.1. Programy lingwistyczne: spor o metodę | 62 |
2.2.2. Semantyka strukturalna: od pola do komponentu | 64 |
2.2.3. Fenomenologia lingwistyczna: do świata przez język | 69 |
III. Część materiałowa. Charakterystyka czasowników wnioskowania | |
1. Klasa czasowników wnioskowania | 75 |
1.1. Czasowniki wnioskowania w perspektywie semantyczno-leksykalnej | 76 |
1.1.1. Struktura atrybutywno-relacyjna czasowników wnioskowania | 78 |
1.1.1.1. Podstawowe relacje semantyczne | 80 |
1.1.1.2. Główne atrybuty semantyczne | 87 |
1.1.1.3. Czasowniki wnioskowania jako operacje epistemiczne i refleksje mentalne | 89 |
1.1.1.3.1. Czasowniki operacji epistemicznych: robić coś z tym, co się o kimś lub o czymś wie | 90 |
1.1.1.3.2. Czasowniki refleksji mentalnych: robić coś z tym, co się wie o tym, czego się nie wie | 100 |
1.1.2. Szkice | 126 |
1.1.2.1. Niewiele myśląc… O czasowniku myśleć o kimś lub o czymś | 126 |
1.1.2.2. Zastanawiające jest to, że… O czasowniku zastanawiać się nad czymś | 139 |
1.2. Czasowniki wnioskowania w perspektywie semantyczno-zdaniowej | 148 |
1.2.1. Struktura predykatowo-argumentowa zdań minimalnych z czasownikami wnioskowania | 149 |
1.2.1.1. Zarys ontologii elementarnej | 153 |
1.2.1.1.1. Podstawowe role semantyczne: agens i obiekt | 153 |
1.2.1.1.2. Elementarne jednostki językowe: ktoś i coś, wiedzieć i zrobić | 162 |
1.2.1.2. Czasowniki wnioskowania w świetle ontologii elementarnej | 176 |
1.2.1.2.1. Podmiot: ktoś, kto coś z czegoś wywnioskował | 176 |
1.2.1.2.2. Przesłanka: coś, z czego ktoś coś wywnioskował | 178 |
1.2.1.2.3. Konkluzja: coś, co ktoś z czegoś wywnioskował | 186 |
1.2.1.2.4. Temat: ktoś lub coś, o kim lub o czym ktoś coś z czegoś wywnioskował | 193 |
1.2.2. Szkice | 193 |
1.2.2.1. Jak myśli Burek? O zwierzętach i ich myślach | 193 |
1.2.2.2. Czy komputer myśli? O maszynach i ich programach | 204 |
1.3. Czasowniki wnioskowania w perspektywie semantyczno-wypowiedzeniowej | 221 |
1.3.1. Struktura tematyczno-rematyczna wypowiedzeń neutralnych z czasownikami wnioskowania | 222 |
1.3.1.1. Wypowiedzenia neutralne z czasownikami wnioskowania | 223 |
1.3.1.2. Kwalifikacja czasowników wnioskowania ze względu na zajmowane miejsce w STR | 230 |
1.3.1.3. Eksplikacja czasowników wnioskowania z tytułu zajmowanego miejsca w STR | 233 |
1.3.2. Szkic. I co z tego wynika…? O wyrażeniu wynikać z czegoś | 238 |
2. Portrety wybranych czasowników wnioskowania | 250 |
2.1. Pole – opozycje i klasyfikacje | 250 |
2.1.1. Opozycje zewnętrzne i wewnętrzne | 251 |
2.1.2. Klasy inferencji i konstatacji | 252 |
2.1.3. Potencje i realizacje w przesłankach i w konkluzjach | 254 |
2.2. Jednostki – hipotezy i analizy | 259 |
2.2.1. Wydedukować z [czegoś p], że q | 262 |
2.2.2. Wysnuć z [czegoś p] wniosek, że q | 274 |
2.2.3. Wyciągnąć z [czegoś p] wniosek, że q | 293 |
2.2.4. Dojść (na podstawie [czegoś p]) do wniosku, że q | 300 |
2.2.5. Osądzić (na podstawie [czegoś p]), że q | 312 |
2.2.6. Uznać i wykluczyć (na podstawie [czegoś p]), że q | 317 |
Zaproszenie do dyskusji | 335 |
Bibliografia | 337 |
Wykaz skrótów | 347 |
Summary | 349 |
Zusammenfassung | 350 |