INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Pierwszy od wielu lat uniwersytecki podręcznik fleksji polskiej, uwzględniający nowe osiągnięcia w tej dziedzinie i prezentujący je w sposób zwięzły oraz przystępny dla studentów. Ponieważ zawiera ćwiczenia z kluczem, może służyć także do samodzielnej nauki. Liczne wskazówki bibliograficzne oraz wyodrębnione z całości problemy do dalszych studiów zachęcają do samodzielnych poszukiwań, a także są źródłem pomysłów dla wykładowców prowadzących zajęcia seminaryjne.
Rok wydania | 2009 |
---|---|
Liczba stron | 240 |
Kategoria | Językoznawstwo |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-0113-796-0 |
Numer wydania | 2 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Przedmowa | 9 |
Wykaz skrótów i symboli | 13 |
1. Co to jest fleksja? | 15 |
1.1. Fleksja jako komponent języka i jako dział gramatyki | 15 |
1.2. Czym się zajmuje fleksja? | 16 |
1.3. Fleksja a kształt słownika | 17 |
1.4. Fleksja a słowotwórstwo | 18 |
1.5. Fleksja a składnia. Fleksja a semantyka | 20 |
2. Podstawowe pojęcia paradygmatyki fleksyjnej | 22 |
2.1. O wieloznaczności terminu wyraz | 22 |
2.2. Więcej o pojęciu leksenu | 24 |
2.3. Leksemy i formy wyrazowe: konwencje notacyjne | 26 |
2.4. Kategoria fleksyjna i jej wartości | 26 |
2.5. Paradygmat fleksyjny | 28 |
2.6. Leksymy defektywne i formy potencjalne | 29 |
2.7. Formy wariantywne | 29 |
2.8. Synkretyzmy | 30 |
2.9. Neutralizacja i nienacechowanie | 31 |
2.10. Co to znaczy, że leksem się odmienia | 32 |
2.11. Homonimia leksykalna i gramatyczna | 33 |
2.12. Leksemy proste i złożone | 34 |
3. Podstawowe pojęcia syntagmatyki fleksyjnej | 40 |
3.1. Z czego zbudowana jest forma wyrazowa? | 40 |
3.2. Budowa formy fleksyjnej: temat i część gramatyczna | 42 |
3.3. Formy syntetyczne i analityczne | 45 |
3.4. Formy fuzyjne i aglutynacyjne | 48 |
3.5. Końcówki -(E)M | 49 |
3.6. Morfem -BY- | 51 |
3.7. Słowa posiłkowe BĘDZIE I BYŁ | 52 |
3.8. Rodzaje form fleksyjnych ze względu na budowę | 53 |
4. Przegląd leksemów odmiennych (nomina) | 57 |
4.1. Rzeczowniki | 57 |
4.2. Przymiotniki | 59 |
4.3. Przysłówki stopniowalne | 62 |
4.4. Liczebniki (tradycyjnie) | 62 |
4.4.1. Liczebniki główne | 62 |
4.4.2. Liczebniki zbiorowe | 64 |
4.4.3. Liczebniki ułamkowe | 65 |
4.4.4. Liczebniki porządkowe, wielokrotne i wielorakie | 65 |
4.5. Problem rodzaju | 66 |
5. Przegląd leksemów odmiennych (pronomia) | 71 |
5.1. Cecha konstytutywna zaimków — deiktyczność | 71 |
5.2. Podział zaimków według kryterium substytucyjności | 72 |
5.3. Podział zaimków według kryterium deiktyczności | 72 |
5.4. Przegląd zaimków poszczególnych klas | 73 |
5.4.1. Zaimki wskazujące | 73 |
5.4.2. Zaimki pytajne i względne | 73 |
5.4.3. Zaimki nieokreślone | 74 |
5.4.4. Zaimki dzierżawcze | 75 |
5.4.5. Zaimki osobowe | 75 |
5.4.6. Zaimki SIĘ: zwrotny i nieokreślony | 75 |
5.5. Odmiana zaimków — prawidłowości i osobliwości | 77 |
5.5.1. Uwagi ogólne | 77 |
5.5.2. Odmiana zaimków osobowych | 79 |
5.5.3. Odmiana zaimków SIĘ | 81 |
5.5.4. Odmiana zaimków na -kolwiek, -ś, -ż, -że | 82 |
5.5.5. Odmiana zaimków dzierżawczych | 83 |
5.5.6. Ograniczenia w odmianie i łączliwości zaimków liczebnych | 84 |
5.6. Tendencja do usuwania zaimków z nowszych gramatyk | 85 |
6. Przegląd leksemów odmiennych (verba) | 88 |
6.1. Kategorie fleksyjne czasownika | 88 |
6.2. Obraz odmiany czasownika | 89 |
6.2.1. Bezokolicznik | 89 |
6.2.2. Bezosobnik | 89 |
6.2.3. Gerundium | 89 |
6.2.4. Imiesłowy | 90 |
6.2.5. Formy osobowe | 92 |
6.3. Problem aspektu | 98 |
6.4. Problem strony | 99 |
6.5. Czasowniki niewłaściwe | 100 |
6.6. Predykatywy | 101 |
6.7. Osobliwości czasownika BYĆ | 103 |
6.8. Osobliwości czasownika POWINIEN, WINIEN i POWINNO | 104 |
7. Przegląd leksemów nieodmiennych | 110 |
7.1. Przyimki | 110 |
7.1.1. Przyimek a spójnik | 110 |
7.1.2. Przyimek a przysłówek | 111 |
7.1.3. Szyk przyimków | 113 |
7.1.4. Zakres łączliwości przyimka.Problem prztyimków adwerbialnych | 113 |
7.1.5. Formy niewokaliczne i wokaliczne przyimków | 114 |
7.2. Spójniki | 116 |
7.3. Przysłówki | 117 |
7.4. Partykuły | 118 |
7.4.1. Partykuła a przysłówek | 119 |
7.4.2. Szyk partykuł | 119 |
7.4.3. Partykuła a spójnik | 120 |
7.5. Wykrzykniki | 120 |
8. Klasyfikacje leksemów i form wyrazowych | 124 |
8.1. Klasy leksemów i części mowy | 124 |
8.2. Warunki poprawnego podziału leksemów | 125 |
8.3. Kryteria podziału leksemów na części mowy | 125 |
8.3.1. Kryteria semantyczne | 125 |
8.3.2. Kryteria fleksyjne | 126 |
8.3.3. Kryteria składniowe | 127 |
8.4. Klasyfikacja leksemów Zygmunta Saloniego | 127 |
8.5. Inne współczesne klasyfikacje leksemów | 130 |
8.6. Jak klasyfikować leksemy? Dygresja metodologiczna | 131 |
8.7. Części mowy — zestawienie | 133 |
8.7.1. Rzeczowniki | 134 |
8.7.2. Przymiotniki | 134 |
8.7.3. Przysłówki | 134 |
8.7.4. Liczebniki | 135 |
8.7.5. Zaimki | 135 |
8.7.6. Czasowniki | 135 |
8.7.7. Predykatywy | 136 |
8.7.8. Przyimki | 136 |
8.7.9. Spójniki | 136 |
8.7.10. Partykuły | 137 |
8.7.11. Wykrzykniki | 137 |
8.8. Liczebność i otwartość vs. zamkniętość poszczególnych cześci mowy | 137 |
8.9. Ćwiczenie: rozbiór gramatyczny, czyli klasyfikacja form wyrazowych | 138 |
9. Kategorie gramatyczne polszczyzny (imienne) | 142 |
9.1. Typologia katgorii gramatycznych | 142 |
9.2. Przypadek | 144 |
9.3. Liczba | 146 |
9.4. Deprecjatywność | 147 |
9.5. Rodzaj | 148 |
9.5.1. Korelacja między rodzajem rzeczownika a jego odmianą | 148 |
9.5.2. Korelacja między rodzajem a znaczeniem rzeczownika | 150 |
9.5.3. Statystyka rodzaju męskozwierzęcego | 153 |
9.6. Stopień | 154 |
10. Kategorie gramatyczne polszczyzny (werbalne) | 159 |
10.1. Tryb | 159 |
10.1.1. Tryb rozkazujący | 160 |
10.1.2. Tryb warunkowy | 161 |
10.1.3. Tryb orzekający | 162 |
10.2. Czas | 163 |
10.2.1. Charakterystyka temporalna zdarzenia | 163 |
10.2.2. Czas aktualny i nieaktualny | 164 |
10.2.3. Prymarne funkcje poszczególnych czasów gramatycznych | 165 |
10.2.4. Sekundarne funkcje poszczególnych czasów gramatycznych | 165 |
10.3. Osoba | 166 |
10.3.1. Sekundarne (w szczególności nieosobowe) użycia form osobowych | 167 |
10.3.2. Nieosobowe formy czasownika | 168 |
10.4. Aspekt | 169 |
10.5. Strona | 171 |
11. Synteza i analiza form, czyli fleksja w działaniu | 175 |
11.1. Synteza fleksyjna i analiza fleksyjna | 175 |
11.2. Końcówki wspólnofunkcyjne w deklinacji | 177 |
11.2.1. Przykład I: dopełniacz lp rzeczowników | 178 |
11.2.2. Przykład II: celownik lp rzeczowników | 179 |
11.2.3. Przykład III: biernik lp rzeczowników | 179 |
11.2.4. Podsumowanie: kryteria wyboru końcówki rzeczownika | 180 |
11.2.5. Łatwe i trudne przypadki w deklinacji rzeczownikowej | 181 |
11.2.6. Końcówki wspólnofunkcyjne w deklinacji przymiotnikowej | 181 |
11.3. Końcówki wielofunkcyjne | 182 |
11.4. Wspólnofunkcyjne przyrostki tematowe w koniugacji. Systematyzacja czasowników Jana Tokarskiego | 183 |
11.5. Czasowniki nieregularne | 186 |
11.6. Przedrostki czasownikowe z ruchomym -e- | 187 |
11.7. Inne systematyzacje koniugacji polskiej | 187 |
11.8. Końcówki czasownikowe według Jana Tokarskiego | 189 |
11.9. Formy bazowe czasownika | 190 |
11.10. Różnice między deklinacją a koniugacją w polszczyźnie | 192 |
12. Synteza i analiza fleksyjna w słownikach polskich | 195 |
12.1. Projekt Jana Karłowicza | 196 |
12.2. Synteza fleksyjna w Słowniku języka polskiego pod red. Witolda Doroszewskiego | 196 |
12.3. Synteza fleksyjna w Wielkim słowniku polsko-angielskim Jana Stanisławskiego | 198 |
12.4. Synteza fleksyjna w słownikach pod red. Bogusława Dunaja | 198 |
12.5. Synteza fleksyjna w Innym słowniku języka polskiego | 199 |
12.6. Analiza fleksyjna w słownikach | 200 |
12.7. Matareguły fleksyjne | 202 |
12.8. Synteza i analiza a regularność form | 204 |
12.9. Podsumowanie | 207 |
13. Polszczyzna jako język fleksyjny | 210 |
13.1. Polszczyzna na tle morfologicznej klasyfikacji języków | 210 |
13.2. Związek między fleksją, szykiem a określonością w polszczyźnie | 212 |
13.2.1. Fleksja a szyk wyrazów | 212 |
13.2.2. Szyk wyrazów w polszczyźnie | 213 |
13.2.3. Szyk a określoność | 217 |
13.3. Podsumowanie | 218 |
Klucz do ćwiczeń | 221 |
Literatura cytowana | 232 |
Indeks terminów | 238 |