Dzieje polskiej ludności rodzimej w powiecie złotowskim, szczególnie w okresie dwudziestolecia międzywojennego i drugiej wojny światowej, od dawna interesowały historyków. Krajna Złotowska, jak każdy obszar pogranicza, jest niezwykle ciekawym obiektem badań zarówno dla historyka, jak i etnografa, socjologa i politologa. Region ten leżał bowiem zawsze na pograniczu wielkopolsko-pomorskim, co oznaczało, że krzyżowały się tu wpływy polskie i niemieckie, a także regionalne: krajeńskie i kaszubskie. Był to zatem region zróżnicowany pod względem narodowościowym, kulturowym, wyznaniowym i językowym.

Przedmiotem monografii są dzieje Krajniaków złotowskich w Polsce Ludowej w latach 1945-1975. W 1945 r. w powiecie złotowskim mieszkało około 9,5 tys. Polaków z niemieckim obywatelstwem, którym w wyniku weryfikacji narodowościowej nadano obywatelstwo polskie. Była to na ogół ludność o wysokiej świadomości narodowej polskiej, nazywana w Polsce Ludowej ludnością rodzimą lub autochtoniczną. W niniejszej pracy używam zamiennie wszystkich trzech określeń: Krajniacy złotowscy, ludność rodzima i ludność autochtoniczna.
Zakres terytorialny pracy obejmuje powiat złotowski w granicach z lat 1945-1975. Niewiele różniły się one od granic tego powiatu w Republice Weimarskiej i Trzeciej Rzeszy. Powiat złotowski od marca do lipca 1945 r. wchodził w skład okręgu administracyjnego zachodniopomorskiego z siedzibą w Szczecinie (Koszalinie), od lipca 1945 r. do maja 1946 r. – województwa pomorskiego z siedzibą w Bydgoszczy, od maja 1946 r. do czerwca 1950 r. – województwa szczecińskiego i od czerwca 1950 r. do maja 1975 r. – województwa koszalińskiego. W pracy używam zamiennie określeń: powiat złotowski, ziemia złotowska, Krajna Złotowska i Złotowszczyzna.

Integralną częścią niniejszej książki jest aneks, w którym zamieszczono szesnaście oryginalnych dokumentów archiwalnych odnoszących się do historii najnowszej Krajny Złotowskiej, które z jednym wyjątkiem nie były dotąd publikowane. W dokumentach poprawione zostały jedynie błędy ortograficzne i interpunkcyjne oraz rozwinięte mniej znane skróty. Pozostałe ingerencje w tekście zostały zaznaczone nawiasami kwadratowymi.

(Ze Wstępu)

• PRL
• historia
• historia Polski
• Krajna
• Złotów