INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
Jakościowe metody badań społecznych – podejście aplikacyjne to kompleksowy przewodnik po tym jak planować i prowadzić badania jakościowe w obszarze nauk społecznych, a także jak wyciągać z nich prawidłowe wnioski i przekładać je na praktyczne rozwiązania problemów społecznych. Autorka prowadzi Czytelnika przez wszystkie etapy procesu badawczego z zastosowaniem metod jakościowych, swój wywód ilustrując barwnymi przykładami z praktyki.
Jakościowe metody badań nie są metodą ani lepszą, ani gorszą od badań ilościowych. Każda z nich służy innym celom, odpowiada na inne pytania badawcze, każda daje możliwość uzyskania innego typu informacji. Dlatego obie metody znakomicie się uzupełniają i dopiero wykorzystywane razem dają pełen obraz badanych przez nas zjawisk. Wynikami badań ilościowych możemy całkiem dobrze opisać człowieka, ale nie jesteśmy w stanie go w pełni zrozumieć – to dają nam właśnie wyniki badań jakościowych.
We współczesnym świecie zadaje się coraz więcej pytań dotyczących wpływu społecznego, czyli o to, jak zmienić różne zachowania ludzi: co zrobić, żeby ludzie jeździli bezpieczniej samochodami, nie stosowali przemocy w rodzinie, żyli w zdrowszy sposób, uprawiali więcej sportu, jedli wartościowe jedzenie, bardziej dbali o planetę czy pomagali słabszym lub biedniejszym. Są to typowe przykłady pytań, na które odpowiedzi poszukujemy w tzw. aplikacyjnych badaniach społecznych – badaniach z pogranicza psychologii i socjologii odpowiadających na pytania o psychologiczną i społeczną naturę obserwowanych zjawisk.
W naukowych badaniach psychologicznych podstawową metodą badawczą są eksperymenty, z których wnioskuje się o związkach przyczynowo-skutkowych. Badania eksperymentalne dobrze testują teorie naukowe, dają dosyć precyzyjną odpowiedź na temat zależności między kilkoma wyodrębnionymi zmiennymi, jednak zazwyczaj nie przystają do złożoności realnych problemów, których rozwiązania oczekujemy w aplikacyjnych badaniach społecznych. Jeżeli chcemy rozwiązać konkretny życiowy problem, np. pomóc organizacji społecznej w osiągnięciu jej celu, musimy sięgnąć po odmienne narzędzia badawcze, często pochodzące z tradycji badań socjologicznych i marketingowych, takie jak sondaże czy właśnie metody jakościowe.
Z tekstu
Praca jest interesująca, zwięzła, dobrze napisana, dotyczy ważnych problemów w zakresie metodologii jakościowych aplikacyjnych badań społecznych.
Z recenzji prof. dr hab. Piotra T. Kwiatkowskiego
Opracowanie zawiera ciekawe i ważne spostrzeżenia, oparte nie tylko na ogromnym doświadczeniu badawczym Autorki, ale też na dobrze dobranych, adekwatnych i uzasadnionych nawiązaniach literaturowych. Z jednej strony w książce znajdujemy więc odniesienia do tła teoretycznego, z drugiej zaś wyraźne i konkretne wskazówki (wręcz know-how) jak krok po kroku stworzyć dobry projekt i nie popełnić błędów, które mogłyby sprawić, że badanie nie będzie poprawne metodologicznie i nie zrealizuje zakładanych celów badawczych.
Z recenzji dr Katarzyny Archanowicz-Kudelskiej
Rok wydania | 2022 |
---|---|
Liczba stron | 334 |
Kategoria | Metody badań społecznych |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-22312-0 |
Numer wydania | 1 |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wprowadzenie XI | |
Rozdział. Co to są badania jakościowe i kiedy je stosować? | 1 |
1.1. Aplikacyjne badania społeczne | 2 |
1.2. Ilościowe vs. jakościowe – główne żnice między metodami | 3 |
1.2.1. Cel badania i pytania badawcze | 3 |
1.2.2. Rodzaj próby do badania | 4 |
1.2.3. Wielkość próby | 7 |
1.2.4. Narzędzie badawcze | 7 |
1.2.5. Analiza wyników | 8 |
1.2.6. Jaką metodę wybrać? | 11 |
1.3. Przykładowe obszary badawcze w jakościowych badaniach społecznych | 15 |
1.3.1. Badania motywów i barier | 17 |
1.3.2. Badania postaw, przekonań, opinii | 18 |
1.3.3. Badania segmentacyjne | 21 |
1.3.4. Badanie doświadczeń | 25 |
1.3.5. Badania konceptów proponowanych rozwiązań | 27 |
1.3.6. Badania komunikacji i reklamy | 30 |
1.3.7. Badania z obszaru zarządzania – badania przedsiębiorczości, pracowników i zachowań w miejscu pracy | 34 |
Rozdział 2. Metody badań jakościowych – nie tylko wywiady indywidualne i grupowe | 37 |
2.1. Ewolucja metod jakościowych – kierunki zmian | 38 |
2.1.1. Od wywiadów grupowych do indywidualnych – od słuchania grupy do zrozumienia człowieka | 38 |
2.1.2. Kierunek poszukiwania informacji – od wertykalnych do horyzontalnych | 39 |
2.1.3. Więcej wykorzystywanych technik projekcyjnych i wspomagających | 40 |
2.1.4. Wydłużenie czasu trwania wywiadów | 41 |
2.1.5. Redukcja liczby uczestników wywiadu grupowego | 42 |
2.1.6. Zmniejszanie liczby wywiadów w projekcie | 44 |
2.1.7. Warunki testowania | 45 |
2.2. Klasyka badań jakościowych: pogłębiony wywiad indywidualny (IDI) i zogniskowany wywiad grupowy (FGI/FGD) | 47 |
2.2.1. Pogłębiony wywiad indywidualny | 48 |
2.2.2. Zogniskowany wywiad grupowy (fokus) | 49 |
2.2.3. Wybór między wywiadem indywidualnym a grupowym | 49 |
2.3. Diady – kompromis między wywiadem indywidualnym a grupowym | 55 |
2.4. Inne jakościowe metody badań: mniej, dłużej, inaczej | 57 |
2.4.1. Minigrupa | 58 |
2.4.2. Grupa wydłużona (extended group) | 59 |
2.4.3. Grupa powtarzana/powracająca/panelowa (reconvened group) | 60 |
2.4.4. Grupa prowadzona dynamicznie (concept lab) | 62 |
2.4.5. Grupa ze znającymi się osobami (affi nity groups) | 65 |
2.4.6. Grupy konfrontacyjne (clash groups) | 66 |
2.4.7. Grupa kreatywna | 69 |
2.4.8. Obserwacja | 72 |
2.5. Badania etnograficzne | 73 |
2.6. Badania jakościowe przez Internet | 78 |
Rozdział 3. Techniki projekcyjne i techniki wspomagające – sposób na lepsze zrozumienie badanego problemu? 83 | |
3.1. Techniki projekcyjne i wspomagające w badaniach społecznych | 84 |
3.2. Od czego zależy skuteczność techniki projekcyjnej? | 89 |
3.2.1. Techniki indywidualne a techniki grupowe | 90 |
3.2.2. Techniki werbalne a techniki niewerbalne | 91 |
3.2.3. Dobór materiałów badawczych | 92 |
3.2.4. Wprowadzenie techniki projekcyjnej do wywiadu | 93 |
3.3. Przykłady technik projekcyjnych | 94 |
3.3.1. Test zdań niedokończonych (technika indywidualna) | 95 |
3.3.2. Bubble test/„Chmurki” (technika indywidualna) | 96 |
3.3.3. „Drzewo emocji” (technika indywidualna) | 98 |
3.3.4. Personifikacja (technika indywidualna lub grupowa) | 101 |
3.3.5. Wizerunek użytkownika/osoby podejmującej jakieś działanie | 103 |
3.3.6. Animalizacja (technika indywidualna lub grupowa) | 105 |
3.3.7. Skojarzenia werbalne i niewerbalne (technika indywidualna lub grupowa) | 107 |
3.3.8. Kolaż (collage – technika grupowa lub indywidualna) | 109 |
3.3.9. Portret (technika indywidualna) | 112 |
3.3.10. Archetypy (technika indywidualna) | 112 |
3.3.11. Analiza ukrytych metafor – ZMET (technika indywidualna) | 116 |
3.4. Techniki wspomagające | 117 |
3.5. Analiza i interpretacja technik projekcyjnych | 123 |
Rozdział 4. Planowanie badania – schemat badania i decyzje organizacyjne | 127 |
4.1. Kryteria rekrutacyjne – czyli z kim powinniśmy rozmawiać? | 128 |
4.2. Ile wywiadów i z jakimi osobami – planowanie schematu badania | 132 |
4.2.1. Schemat badania a liczba wywiadów w badaniu | 132 |
4.2.2. Od prostych do bardziej złożonych schematów badawczych | 136 |
4.3. Dobór osób do badania jakościowego – kryteria selekcyjne | 142 |
4.3.1. Główne kryteria doboru celowego | 142 |
4.3.2. Dodatkowe kryteria doboru do badań jakościowych | 145 |
4.4. Rekrutacja uczestników badań jakościowych | 157 |
4.4.1. Rekruter czy badacz – kto odpowiada za rekrutację? | 157 |
4.4.2. Najczęstsze problemy z rekrutacją respondentów | 158 |
4.5. Dodatkowe informacje organizacyjne | 161 |
4.5.1. Gdzie prowadzić wywiad jakościowy – rola fokusowni | 161 |
4.5.2. Koszty badania jakościowego | 163 |
Rozdział 5. Scenariusz wywiadu – o czym i jak powinniśmy rozmawiać podczas badania jakościowego? | 167 |
5.1. Rola scenariusza wywiadu jakościowego | 168 |
5.2. Podstawowe zasady dobrego scenariusza | 169 |
5.2.1. Dopasowanie do celów badania | 169 |
5.2.2. Pytania badawcze a pytania w scenariuszu | 170 |
5.2.3. Pytania czy zagadnienia | 172 |
5.2.4. Liczba poruszanych zagadnień (obszarów) | 178 |
5.2.5. Kolejność poruszanych zagadnień | 178 |
5.2.6. Miejsce technik projekcyjnych i wspomagających | 180 |
5.2.7. Czas trwania wywiadu i plan trwania poszczególnych części | 181 |
5.3. Struktura wywiadu | 183 |
5.3.1. Swobodny czy ustrukturyzowany | 183 |
5.3.2. Główne sekcje scenariusza wywiadu jakościowego | 185 |
5.4. Wywiad pilotażowy | 186 |
Rozdział 6. Prowadzenie wywiadu jakościowego | 191 |
6.1. Dobry moderator: wykształcenie, osobowość, talent czy doświadczenie? | 192 |
6.2. Dobór moderatora do konkretnego projektu badawczego – czy każdy może prowadzić każde badanie? | 194 |
6.2.1. Dopasowanie do tematu wywiadu i znajomość tematyki | 195 |
6.2.2. Dopasowanie stylu moderowania do specyfi ki wywiadu | 197 |
6.2.3. Dopasowanie do cech demografi cznych respondentów | 197 |
6.3. Cechy dobrego moderatora | 199 |
6.3.1. Cechy osobowości (cechy indywidualne) | 199 |
6.3.2. Umiejętności poznawcze | 201 |
6.3.3. Umiejętności związane z prowadzeniem wywiadu | 203 |
6.4. Rodzaje metod jakościowych a pożądane rodzaje umiejętności moderatora | 207 |
6.4.1. Procesy grupowe jako wyzwanie moderowania badań fokusowych | 208 |
6.4.2. Typy respondentów jako wyzwanie moderowania | 212 |
6.4.3. Pogłębiony wywiad indywidualny (IDI) | 214 |
6.4.4. Badanie etnograficzne/badanie w domu respondenta | 215 |
6.5. Dodatkowe umiejętności niezbędne w badaniach jakościowych | 216 |
6.5.1. Aktywne słuchanie – metoda podtrzymywania kontaktu | 216 |
6.5.2. Komunikacja niewerbalna – narzędzie pracy moderatora | 220 |
6.6. Język wywiadu i rodzaje pytań | 222 |
6.6.1. Język wywiadu | 222 |
6.6.2. Sposób formułowania pytań | 223 |
6.7. Zasady szeregowania pytań w wywiadzie | 226 |
6.7.1. Kolejność pytań w zależności od rodzaju pytania | 226 |
6.7.2. Kolejność zagadnień w wywiadzie | 227 |
6.8. Najczęstsze błędy moderowania | 230 |
Rozdział 7. Analiza i interpretacja badań jakościowych | 235 |
7.1. Dlaczego analiza wyników badań jakościowych jest trudna? | 236 |
7.2. Etapy analizy jakościowej | 238 |
7.2.1 Przygotowanie danych | 238 |
7.2.2 Redukcja danych | 241 |
7.2.3 Opis wyników, interpretacja i wnioski | 244 |
7.2.4 Rekomendacje | 246 |
7.3. Zasady jakościowej analizy danych | 248 |
7.3.1. Prowadzenie wywiadów – początek analizy jakościowej | 248 |
7.3.2. Rozumienie wagi i znaczenia wypowiedzi | 249 |
7.3.3. Powtarzalność obserwacji | 250 |
7.3.4. Pułapka myślenia ilościowego – częstotliwość a znaczenie | 251 |
7.3.5. Dostrzeganie wzorców i powiązań | 252 |
7.3.6. Poszukiwanie szerszego kontekstu | 253 |
7.3.7. Dążenie do jak największego obiektywizmu | 254 |
7.4. Raport z badania jakościowego | 255 |
7.4.1. Ogólne zasady pisania raportu z badania jakościowego | 255 |
7.4.2. Główne elementy raportu | 256 |
7.4.3. O czym jeszcze należy pamiętać, pisząc raport z badania jakościowego? | 261 |
7.5. Inne rodzaje analizy i prezentacji wyników badań jakościowych | 266 |
7.5.1. Debriefing – ustne podsumowanie wyników | 266 |
7.5.2. Top-line – pisemne podsumowanie wyników | 267 |
7.5.3. Ustna prezentacja wyników | 268 |
7.6. Różne podejścia teoretyczne do analizy badań jakościowych | 270 |
7.6.1. Analiza tematyczna | 271 |
7.6.2. Teoria ugruntowana | 272 |
7.6.3. Interpretacyjna analiza fenomenologiczna | 273 |
7.6.4. Psychologia narracyjna (narraitive psychology) | 274 |
Aneks | 277 |
Bibliografia | 305 |
Indeks rzeczowy | 311 |
O Autorce | 319 |