POLECAMY
Autor:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Głównym celem monografii jest ocena sprawności leksykalno-semantycznej oraz analiza językowych strategii zastępczych występujących w przypadku deficytów leksykalno-semantycznych u osób w różnych fazach rozwojowych otępienia w przebiegu choroby Alzheimera. W badaniach, których wyniki zostały omówione w publikacji, wzięło udział sześćdziesiąt osób, w tym trzydzieści osób w wieku senioralnym z otępieniem alzheimerowskim oraz trzydzieści osób starzejących się fizjologicznie. Byli to pacjenci domów pomocy społecznej.
Oceny rozumienia i aktualizowania leksemów oraz frazeologizmów, charakteryzujących się wysoką frekwencją użycia w języku polskim, dokonano przy użyciu autorskiego narzędzia diagnostycznego. Badanym osobom zaproponowano następujące zadania diagnostyczne: 1) rozpoznawanie zilustrowanych nazw desygnatów, 2) nazywanie tzw. konfrontacyjne z wykorzystaniem ilustracji przedstawiających różne przedmioty, miejsca, osoby, organizmy, zjawiska, czynności, cechy istot żywych, rzeczy, 3) nazywanie tzw. oralne na podstawie usłyszanej definicji wyrazu, 4) etykietowanie, czyli dopasowywanie związku frazeologicznego do opisu jego znaczenia, 5) aktualizowanie struktury frazeologizmu poprzez uzupełnianie zdań z tzw. „luką” właściwym składnikiem frazeologizmu, 6) wyjaśnienie znaczenia frazeologizmu.
Przeprowadzone badania miały charakter longitudinalny (podłużny). Taka strategia badawcza umożliwiła zarejestrowanie postępujących objawów zaburzeń sprawności leksykalno-semantycznych u osób z otępieniem alzheimerowskim w fazie łagodnej i umiarkowanej oraz ewentualnych trudności leksykalno-semantycznych u osób w wieku podeszłym bez objawów otępienia, zaobserwowanych u badanych na przestrzeni trzech lat.
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 278 |
Kategoria | Językoznawstwo |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
ISBN-13 | 978-83-8220-538-1 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wykaz skrótów | 9 |
Wstęp | 11 |
Rozdział I | |
Otępienie alzheimerowskie z perspektywy geronto-lingwistyki i logopedii | 17 |
1. Definiowanie terminu „otępienie” | 17 |
2. Kliniczne kryteria rozpoznawania otępienia alzheimerowskiego | 18 |
3. Diagnozowanie zaburzeń mowy i komunikacji w otępieniu alzheimerowskim | 23 |
4. Zaburzenia mowy i komunikacji w otępieniu alzheimerowskim | 24 |
Rozdział II | |
Sprawność leksykalnosemantyczna w kontekście rozwoju mowy i języka | 27 |
1. Pojęcie sprawności leksykalno-semantycznej z perspektywy różnych dyscyplin naukowych | 27 |
2. Anomia jako zaburzenie aktualizowania nazw | 30 |
3. Modele dostępu do „słownika umysłowego” a modele przetwarzania języka | 31 |
Rozdział III | |
Metodologia badań własnych | 33 |
1. Problematyka i cele badań | 33 |
2. Etapy postępowania badawczego | 33 |
3. Charakterystyka badanych grup | 34 |
3.1. Grupa właściwa | 34 |
3.2. Grupa kontrolna | 40 |
4. Metoda badania sprawności leksykalno-semantycznej osób w wieku senioralnym | 43 |
4.1. Założenia teoretyczne proponowanej metody badania sprawności leksykalno-semantycznej | 43 |
4.2. Struktura narzędzia do badania sprawności leksykalno-semantycznej osób w wieku senioralnym | 45 |
5. Charakterystyka materiału empirycznego i sposób jego analizy | 66 |
5.1. Typologia zaburzeń nazywania i rodzaje kompensacji w przypadku anomii | 67 |
5.2. Typologia innowacji frazeologicznych współczesnej polszczyzny | 71 |
5.3. Klasyfikacja semantyczna modyfikacji związków frazeologicznych | 73 |
Rozdział IV | |
Poziom sprawności leksykalnosemantycznej osób w wieku senioralnym starzejących się fizjologicznie | 77 |
1. Ocena sprawności leksykalno-semantycznej osób w wieku senioralnym starzejących się fizjologicznie | 77 |
1.1. Peryfrazy | 78 |
1.2. Parafazje semantyczne | 80 |
1.3. Ominięcia | 82 |
2. Analiza ilościowa wyników badania rozumienia leksemów i nazywania w grupie osób w wieku senioralnym starzejących się fizjologicznie | 84 |
2.1. Liczba odpowiedzi odroczonych i porażek a wiek seniorów | 86 |
2.2. Liczba porażek a wykształcenie seniorów | 86 |
2.3. Analiza porównawcza językowych strategii zastępczych w grupie kontrolnej | 88 |
3. Znajomość frazeologizmów u osób w wieku senioralnym starzejących się fizjologicznie | 91 |
4. Analiza ilościowa wyników badań znajomości frazeologizmów w grupie kontrolnej | 93 |
Rozdział V | |
Zaburzenia sprawności leksykalnosemantycznej u osób z otępieniem alzheimerowskim | 101 |
1. Charakterystyka językowych strategii zastępczych stosowanych w przypadku deficytów leksykalnych przez osoby z otępieniem alzheimerowskim | 101 |
1.1. Peryfrazy (omówienia) | 101 |
1.2. Parafazje semantyczne | 103 |
1.3. Parafazje fonologiczne | 112 |
1.4. Pamięć pierwszej litery lub sylaby | 113 |
1.5. Parafazje mieszane | 114 |
1.6. Parafazje leksykalne | 115 |
1.7. Neologizmy słowotwórcze | 116 |
1.8. Ominięcia | 117 |
1.9. Quasi-nominacja przy użyciu zaimków | 120 |
1.10. Błędy percepcyjne | 121 |
1.11. Wyrazy niezwiązane | 121 |
1.12. Peryfrazy niezwiązane semantycznie | 122 |
1.13. Perseweracje | 123 |
1.14. Kompensacje za pomocą pisma i gestów | 125 |
2. Analiza ilościowa wyników badań rozumienia leksemów i nazywania u osób z otępieniem alzheimerowskim | 125 |
2.1. Zaburzenia sprawności leksykalno-semantycznej u osób w łagodnej fazie otępienia alzheimerowskiego | 125 |
2.2. Zaburzenia sprawności leksykalno-semantycznej u osób w umiarkowanej fazie otępienia alzheimerowskiego | 139 |
3. Charakterystyka innowacji frazeologicznych oraz semantycznych modyfikacji frazeologizmów u osób z otępieniem alzheimerowskim | 152 |
3.1. Typy innowacji frazeologicznych i ich egzemplifikacja | 153 |
3.2. Rodzaje modyfikacji semantycznych frazeologizmów i ich egzemplifikacja | 165 |
4. Analiza ilościowa wyników badania znajomości frazeologizmów u osób z otępieniem alzheimerowskim | 173 |
4.1. Zaburzenia struktury i semantyki frazeologizmów u osób w łagodnej fazie otępienia alzheimerowskiego | 173 |
4.2. Zaburzenia struktury i semantyki frazeologizmów u osób w umiarkowanej fazie otępienia alzheimerowskiego | 182 |
Wnioski końcowe | 191 |
1. Poziom sprawności leksykalno-semantycznej osób starzejących się fizjologicznie a osób z otępieniem alzheimerowskim | 191 |
2. Porównanie zaburzeń sprawności leksykalno-semantycznej u osób z łagodnym i umiarkowanym otępieniem alzheimerowskim | 194 |
2.1. Poziom sprawności leksykalno-semantycznej a zaburzenia przetwarzania słuchowego u seniorów | 195 |
2.2. Progresywność zaburzeń sprawności leksykalno-semantycznej u osób z otępieniem alzheimerowskim | 196 |
2.3. Przejściowe (chwilowe) trudności leksykalno-semantyczne a stadium otępienia alzheimerowskiego | 197 |
2.4. Poziom sprawności leksykalno-semantycznej a wiek i wykształcenie seniora | 198 |
3. Językowe strategie zastępcze w przypadku trudności leksykalno-semantycznych u osób starzejących się fizjologicznie oraz osób z łagodnym i umiarkowanym otępieniem alzheimerowskim | 199 |
4. Modyfikacje struktury i semantyki frazeologizmów u osób starzejących się fizjologicznie oraz osób z łagodnym i umiarkowanym otępieniem alzheimerowskim | 204 |
5. Implikacje dla praktyki logopedycznej | 207 |
Zakończenie | 211 |
Literatura | 213 |
Wykaz tabel | 221 |
Wykaz wykresów | 225 |
Aneks | 229 |
Summary | 277 |