POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
Publikacja Kompendium farmakologii powstała pod redakcją naukową prof. dr hab. Waldemara Jańca.
W piątym wydaniu podręcznika zostały szczegółowo omówione mechanizmy działania poszczególnych grup leków. Scharakteryzowano patofizjologiczne podstawy i kliniczne aspekty procesów chorobowych, w których leki te są stosowane.
Opis właściwości farmakologicznych leków został dopełniony aktualną listą produktów leczniczych według Urzędowego wykazu produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zwięzła forma i szeroki zakres tematyczny, obejmujący najważniejsze aktualne zagadnienia farmakologii, umożliwi studentom wydziałów uniwersytetów medycznych zapoznanie się z praktycznymi aspektami farmakoterapii i pozwoli na szybki przegląd stosowanych obecnie leków.
Podręcznik jest przeznaczony dla studentów farmacji, medycyny i innych kierunków medycznych, a także uczestników kształcenia podyplomowego.
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 820 |
Kategoria | Farmacja |
Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
ISBN-13 | 978-83-200-6400-1 |
Numer wydania | 5 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
1. FARMAKOLOGIA OGÓLNA - Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Maria Pytlik | 1 |
2. LEKI WPŁYWAjĄCE NA AUTONOMICZNY UKŁAD NERWOWY - Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Waldemar Janiec | 20 |
2.1. Leki wpływające na przekazywanie bodźców we współczulnym układzienerwowym | 21 |
2.1.1. Efekty pobudzenia układu współczulnego | 21 |
2.1.2. Transmisja synaptyczna we współczulnym układzie nerwowym | 22 |
2.1.3. Leki pobudzające układ współczulny | 25 |
2.1.3.1. Leki pobudzające receptory a-adrenergiczne | 25 |
2.1.3.2. Leki pobudzające receptory p-adrenergiczne | 29 |
2.1.3.3. Leki pobudzające receptory a- i p-adrenergiczne | 32 |
2.1.4. Leki hamujące układ współczulny | 34 |
2.1.4.1. Leki blokujące receptory a-adrenergiczne | 34 |
2.1.4.2. Leki blokujące receptory p-adrenergiczne | 36 |
2.1.4.3. Leki blokujące receptory a- i p-adrenergiczne | 40 |
2.1.4.4. Leki hamujące czynność presynaptycznych struktur w zakończeniach nerwów współczulnych | 40 |
2.2. Leki wpływające na przekazywanie bodźców w przywspółczulnym układzie nerwowym | 42 |
2.2.1. Efekty pobudzenia układu przywspółczulnego | 42 |
2.2.2. Transmisja synaptyczna w przywspółczulnym układzie nerwowym | 43 |
2.2.3. Leki pobudzające układ przywspółczulny | 45 |
2.2.3.1. Leki pobudzające bezpośrednio receptory cholinergiczne | 45 |
2.2.3.2. Inhibitory acetylocholinoesterazy | 46 |
2.2.4. Leki hamujące układ przywspółczulny | 48 |
2.3. Leki ganglioplegiczne | 51 |
3. LEKI PRZECIWLĘKOWE, PRZECIWPSYChOTYCZNE I PRZECIWDEPRESYjNE - Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik | 52 |
3.1. Leki przeciwlękowe | 52 |
3.1.1. Leki stosowane krótkotrwale w leczeniu zaburzeń lękowych | 53 |
3.1.1.1. Pochodne benzodiazepiny | 53 |
3.1.1.2. Pochodne azaspironu | 57 |
3.1.1.3. Inne leki stosowane krótkotrwale w leczeniu zaburzeń lękowych | 59 |
3.1.2. Leki stosowane długotrwale w leczeniu zaburzeń lękowych | 61 |
3.2. Leki przeciwpsychotyczne | 61 |
3.2.1. Neuroleptyki o budowie dwupierścieniowej | 66 |
3.2.1.1. Pochodne benzoizoksazolu | 66 |
3.2.1.2. Pochodne indolu | 67 |
3.2.1.3. Pochodne benzoizotiazolu i azapironu | 67 |
3.2.2. Neuroleptyki o budowie trójpierścieniowej | 68 |
3.2.2.1. Pochodne fenotiazyny | 68 |
3.2.2.2. Pochodne tioksantenu | 69 |
3.2.2.3. Pochodne azepiny, oksepiny i tiepiny | 69 |
3.2.3. Neuroleptyki o innej budowie | 72 |
3.2.3.1. Pochodne butyrofenonu | 72 |
3.2.3.2. Pochodne difenylobutyloaminy | 73 |
3.2.3.3. Pochodne benzamidu | 73 |
3.2.3.4. Pochodne piperazyny | 74 |
3.2.4. Cechy kliniczne neuroleptyków typowych i atypowych | 74 |
3.3. Leki przeciwdepresyjne | 77 |
3.3.1. Leki hamujące wychwyt zwrotny neuroprzekaźników | 80 |
3.3.1.1. Nieselektywne inhibitory wychwytu zwrotnego | 80 |
3.3.1.2. Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) | 85 |
3.3.1.3. Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny (SNRI) | 87 |
3.3.2. Leki hamujące wychwyt zwrotny neuroprzekaźników o działaniu receptorowym | 88 |
3.3.2.1. Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny blokujące receptory serotoninergiczne | 88 |
3.3.2.2. Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny modulujące aktywność receptorów serotoninergicznych | 89 |
3.3.2.3. Inhibitory wychwytu zwrotnego noradrenaliny blokujące receptory noradrenergiczne | 89 |
3.3.3. Leki o działaniu receptorowym | 90 |
3.3.4. Leki o atypowym mechanizmie działania | 91 |
3.3.5. Inhibitory oksydazy monoaminowej (IMAO) | 91 |
3.3.5.1. Nieselektywne inhibitory oksydazy monoaminowej | 92 |
3.3.5.2. Selektywne inhibitory oksydazy monoaminowej | 92 |
3.3.6. Leki o innych mechanizmach działania | 93 |
3.3.7. Leki normotymiczne | 94 |
4. LEKI STOSOWANE W LECZENIU ZESPOŁU NADPOBUDLIWOŚCI PSYChORUChOWEj Z DEFICYTEM UWAGI (ADhD) I NARKOLEPSjI. ŚRODKI PSYChODYSLEPTYCZNE - Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik 96 | |
4.1. Leki stosowane w leczeniu ADHD | 96 |
4.1.1. Pochodne amfetaminy stosowane w leczeniu ADHD | 97 |
4.1.2. Pochodne propyloaminy stosowane w leczeniu ADHD | 98 |
4.1.3. Leki przeciwdepresyjne stosowane w leczeniu ADHD | 98 |
4.1.4. Leki pobudzające receptory a2-adrenergiczne w śródmózgowiu stosowane w leczeniu ADHD | 98 |
4.1.5. Leki neuroleptyczne stosowane w leczeniu ADHD | 98 |
4.2. Leki stosowane w leczeniu narkolepsji | 99 |
4.2.1. Pochodne amfetaminy stosowane w leczeniu narkolepsji | 99 |
4.2.2. Pochodne acetamidu stosowane w leczeniu narkolepsji | 99 |
4.2.3. Leki sieroce stosowane w leczeniu narkolepsji | 99 |
4.2.4. Leki przeciwdepresyjne stosowane w leczeniu narkolepsji | 100 |
4.3. Środki psychodysleptyczne | 101 |
5. LEKI NASENNE I USPOKAjAjĄCE - Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik 102 | |
5.1. Leki nasenne | 102 |
5.1.1. Pochodne benzodiazepiny stosowane w leczeniu bezsenności | 102 |
5.1.2. Pochodne cyklopirolonu stosowane w leczeniu bezsenności | 103 |
5.1.3. Pochodne imidazolopirydyny stosowane w leczeniu bezsenności | 104 |
5.1.4. Pochodne pirazolopirymidyny stosowane w leczeniu bezsenności | 104 |
5.1.5. Pochodne tiazolu stosowane w leczeniu bezsenności | 105 |
5.1.6. Pochodne furanu i tryptofanu stosowane w leczeniu bezsenności | 105 |
5.1.7. Leki przeciwdepresyjne stosowane w leczeniu bezsenności | 106 |
5.2. Leki uspokajające | 106 |
6. LEKI PRZECIWPADACZKOWE - Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik 109 | |
6.1. Leki blokujące kanały sodowe | 111 |
6.2. Leki blokujące kanały wapniowe | 114 |
6.3. Leki aktywujące kanały potasowe | 116 |
6.4. Leki aktywujące neuroprzekaźnictwo GABA-ergiczne | 116 |
6.5. Leki blokujące neuroprzekaźnictwo glutaminergiczne | 118 |
6.6. Leki wiążące białko pęcherzyków synaptycznych 2A | 120 |
7. LEKI STOSOWANE W LECZENIU ChORÓB PARKINSONA, hUNTINGTONA I ALZhEIMERA ORAZ OTĘPIENIA NACZYNIOPOChODNEGO - Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik 122 | |
7.1. Leki stosowane w leczeniu choroby Parkinsona | 122 |
7.1.1. Leki pobudzające przekaźnictwo dopaminergiczne | 125 |
7.1.1.1. Lewodopa i inhibitory metabolizmu lewodopy | 125 |
7.1.1.2. Inhibitory monoaminooksydazy typu B | 128 |
7.1.1.3. Leki pobudzające receptory dopaminergiczne | 129 |
7.1.1.4. Leki zwiększające uwalnianie dopaminy | 130 |
7.1.2. Leki hamujące przekaźnictwo cholinergiczne | 131 |
7.2. Leki stosowane w leczeniu choroby Huntingtona | 131 |
7.3. Leki stosowane w leczeniu otępienia w chorobie Alzheimera | 133 |
7.3.1. Inhibitory acetylocholinoesterazy stosowane w leczeniu otępienia w chorobie Alzheimera | 134 |
7.3.2. Antagoniści receptorów NMDA stosowane w leczeniu otępienia w chorobie Alzheimera | 135 |
7.4. Leki stosowane w leczeniu otępienia naczyniopochodnego | 135 |
8. LEKI PRZECIWBÓLOWE DZIAŁAjĄCE NA RECEPTORY OPIOIDOWE - Waldemar Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik 137 | |
8.1. Narkotyczne leki przeciwbólowe | 140 |
8.1.1. Narkotyczne leki przeciwbólowe o działaniu agonistycznym | 140 |
8.1.1.1. Fenantrenowe alkaloidy opium i ich półsyntetyczne pochodne | 141 |
8.1.1.2. Syntetyczne leki przeciwbólowe | 143 |
8.1.2. Narkotyczne leki przeciwbólowe o działaniu agonistyczno-antagonistycznym | 146 |
8.2. Leki o antagonistycznym działaniu na receptory opioidowe | 147 |
8.3. Farmakoterapia bólu nowotworowego | 148 |
9. ŚRODKI ZNIECZULENIA OGÓLNEGO - Waldemar Janiec, Ewa Podwińska, Urszula Cegieła, Maria Pytlik 150 | |
9.1. Anestetyki dożylne | 151 |
9.2. Anestetyki wziewne | 152 |
9.3. Opioidowe leki przeciwbólowe | 154 |
9.4. Środki zwiotczające | 154 |
9.4.1. Środek znoszący działanie niedepolaryzujących środków zwiotczających - sugammadeks | 154 |
9.5. Sen farmakologiczny w urazach mózgu | 155 |
9.6. Środki stosowane do znieczulenia dordzeniowego | 156 |
10. ŚRODKI ZNIECZULAjĄCE MIEjSCOWO - Robert Janiec, Urszula Cegieła, Maria Pytlik | 157 |
10.1. Środki znieczulające miejscowo z grupy amidów | 157 |
10.1.1. Mechanizm znieczulającego działania związków amidowych | 158 |
10.1.2. Sposoby znieczulenia miejscowego | 158 |
10.1.3. Działania niepożądane | 159 |
10.1.4. Właściwości i zastosowanie środków znieczulających miejscowo z grupy amidów | 160 |
10.2. Analog w-konopeptydu - zykonotyd | 164 |
10.3. Inne środki znieczulające miejscowo | 164 |
10.4. Kokaina | 165 |
10.5. Środki znieczulające miejscowo o działaniu drażniącym | 166 |
11. ŚRODKI ZWIOTCZAjĄCE MIĘŚNIE SZKIELETOWE - Maria Pytlik, Waldemar Janiec, Urszula Cegieła | 167 |
11.1. Środki zwiotczające mięśnie szkieletowe | 168 |
11.1.1. Środki hamujące przekaźnictwo w presynaptycznej części płytki motorycznej | 168 |
11.1.2. Środki hamujące przekaźnictwo nerwowo-mięśniowe w błonie postsynaptycznej płytki motorycznej | 169 |
11.1.2.1. Niedepolaryzujące środki zwiotczające mięśnie szkieletowe | 170 |
11.1.2.2. Depolaryzujące środki zwiotczające mięśnie szkieletowe | 172 |
11.2. Leki stosowane w stanach spastycznych mięśni szkieletowych | 173 |
11.2.1. Leki hamujące stany spastyczne mięśni szkieletowych, działające na poziomie ośrodkowego układu nerwowego i rdzenia kręgowego | 174 |
11.2.2. Leki hamujące stany spastyczne mięśni szkieletowych, działające na poziomie komórki mięśniowej | 175 |
12. LEKI WPŁYWAjĄCE NA CZYNNOŚĆ SKURCZOWĄ MACICY W OKRESIE PORODU - Waldemar Janiec, Henryk Ireneusz Trzeciak, Joanna Folwarczna 176 | |
12.1. Leki tokolityczne | 177 |
12.1.1. Lekiblokującereceptoryoksytocyny | 177 |
12.1.1.1. Atozyban | 177 |
12.1.2. Leki pobudzające receptory P2-adrenergiczne | 178 |
12.1.3. Leki blokujące kanały wapniowe z grupy pochodnych 1,4-dihydropirydyny | 178 |
12.2. Leki tokotoniczne stosowane podczas porodu | 179 |
12.2.1. Leki stosowane w pierwszym okresie porodu (okresie preindukcji) | 179 |
12.2.1.1. Dinoproston | 179 |
12.2.2. Leki zwiększające kurczliwość macicy stosowane w drugim okresie porodu (okresie indukcji) | 180 |
12.2.2.1. Oksytocyna | 180 |
12.2.2.2. Prostaglandyny | 181 |
12.2.3. Leki stosowane w trzecim okresie porodu | 182 |
12.2.3.1. Oksytocyna | 182 |
12.2.3.2. Karbetocyna | 182 |
12.2.3.3. Metyloergometryna | 183 |
13. LEKI MOCZOPĘDNE - Maria Pytlik, Waldemar Janiec, Urszula Cegieła 184 | |
13.1. Podział leków moczopędnych | 186 |
13.1.1. Leki moczopędne działające na kanalik kręty bliższy | 187 |
13.1.2. Pętlowe leki moczopędne | 188 |
13.1.2.1. Pochodne sulfonamidowe | 188 |
13.1.2.2. Pochodne kwasu dichlorofenoksyoctowego | 189 |
13.1.3. Leki moczopędne działające na korowy odcinek kanalika krętego dalszego | 189 |
13.1.3.1. Tiazydy | 189 |
13.1.3.2. Leki moczopędne o działaniu podobnym do tiazydów | 190 |
13.1.4. Leki moczopędne działające na końcowe odcinki kanalików krętych dalszych i kanaliki zbiorcze (oszczędzające potas) | 191 |
13.1.4.1. Leki moczopędne działające antagonistycznie do aldosteronu | 191 |
13.1.4.2. Leki moczopędne blokujące kanały sodowe w końcowych odcinkach kanalików krętych dalszych i w kanalikach zbiorczych | 192 |
13.1.5. Leki moczopędne zwiększające przesączanie w kłębuszkach nerkowych | 193 |
13.1.5.1. Ksantynowe leki moczopędne | 193 |
13.1.5.2. Roślinne leki moczopędne | 193 |
13.1.6. Osmotyczne leki moczopędne | 193 |
13.2. Leki stosowane w zaburzeniach wodno-elektrolitowych spowodowanych nieprawidłowym wydzielaniem wazopresyny | 194 |
13.2.1. Akwaretyki stosowane w zespole niewłaściwego wydzielania hormonu antydiuretycznego (zespole SIADH) | 195 |
13.2.2. Leki stosowane w moczówce prostej | 196 |
13.3. Leki stosowane w zaburzeniach oddawania moczu | 197 |
13.3.1. Leki stosowane w utrudnionym oddawaniu moczu z powodu rozrostu gruczołu krokowego (prostaty) | 197 |
13.3.2. Leki stosowane w nietrzymaniu moczu | 198 |
14. LEKI WPŁYWAjĄCE NA NACZYNIA KRWIONOŚNE - Maria Pytlik, Waldemar Janiec, Urszula Cegieła | 199 |
14.1. Leki stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego | 199 |
14.1.1. Leki moczopędne stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego | 201 |
14.1.2. Leki p-adrenolityczne stosowane w leczeniu nadciśnienia tętniczego | 202 |
14.1.3. Inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę (ACE-I) | 203 |
14.1.4. Antagoniści receptora angiotensynowego ATl (sartany) | 208 |
14.1.5. Leki blokujące kanały wapniowe | 213 |
14.1.5.1. Kanały wapniowe zależne od potencjału błonowego | 213 |
14.1.5.2. Podział leków blokujących kanały wapniowe | 213 |
14.1.5.3. Leki wybiórczo blokujące kanały wapniowe typu L | 214 |
14.1.5.4. Leki blokujące niewybiórczo powolne kanały wapniowe | 217 |
14.1.6. Inhibitory reniny | 217 |
14.1.7. Leki o ośrodkowym działaniu hipotensyjnym | 218 |
14.1.7.1. Leki pobudzające receptory a2-adrenergiczne | 218 |
14.1.7.2. Leki hipotensyjne pobudzające receptory imidazolowe w ośrodkowym układzie nerwowym | 219 |
14.1.7.3. Metylodopa | 219 |
14.1.7.4. Rezerpina | 220 |
14.1.8. Leki hipotensyjne blokujące receptory a1-adrenergiczne | 220 |
14.1.9. Leki rozszerzające naczynia krwionośne w wyniku bezpośredniego wpływu na mięśnie gładkie | 221 |
14.1.9.1. Pochodne hydrazynoftalazyny | 221 |
14.1.9.2. Nitroprusydek sodu | 222 |
14.1.9.3. Fenoldopam | 222 |
14.1.10. Leki hipotensyjne otwierające kanały potasowe | 222 |
14.1.11. Postępowanie w leczeniu nadciśnienia tętniczego | 224 |
14.1.11.1. Leczenie hipotensyjne doraźne ze wskazań nagłych | 224 |
14.1.12. Leki stosowane w tętniczym nadciśnieniu płucnym | 225 |
14.1.12.1. Antagoniści receptorów endotelinowych | 225 |
14.1.12.2. Prostacyklina i jej analogi | 226 |
14.1.12.3. Agonista receptora prostacykliny (IP) o budowie nieprostanoidowej | 227 |
14.1.12.4. Inhibitory PDE-5 | 227 |
14.1.12.5. Stymulator rozpuszczalnej cyklazy guanylanowej (sGC) | 227 |
14.2. Leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego | 228 |
14.2.1. Analogi prostacykliny | 228 |
14.2.2. Analogi prostaglandyn | 229 |
14.2.3. Metyloksantyny | 229 |
14.2.4. Inne leki stosowane w zaburzeniach ukrwienia obwodowego | 230 |
14.3. Leki stosowane w zaburzeniach krążenia mózgowego | 230 |
14.3.1. Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez blokowanie receptorów a-adrenergicznych | 230 |
14.3.2. Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez blokowanie działania serotoniny | 230 |
14.3.3. Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez niewybiórcze blokowanie kanałów wapniowych | 232 |
14.3.4. Leki poprawiające ukrwienie ośrodkowego układu nerwowego przez rozkurcz mięśni gładkich naczyń krwionośnych | 233 |
14.4. Leki stosowane w zaburzeniach erekcji | 233 |
14.5. Leki stosowane w leczeniu migreny | 235 |
14.5.1. Leki stosowane w ostrym napadzie migreny | 235 |
14.5.2. Leki stosowane w profilaktyce migreny | 237 |
14.6. Leki stosowane w chorobach naczyń żylnych | 238 |
14.7. Leki stosowane w obrzęku naczynioruchowym | 239 |
14.7.1. Inhibitory esterazy C1 (C1-INH) | 239 |
14.7.2. Leki blokujące receptor bradykininy typu B2 | 240 |
14.7.3. Leki blokujące działanie kalikreiny | 240 |
15. LEKI PRZECIWARYTMICZNE - Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska, Joanna Folwarczna | 242 |
15.1. Wstęp | 242 |
15.1.1. Przebieg pobudzenia w układzie bodźcotwórczo-przewodzącym serca | 243 |
15.1.2. Przebieg potencjału czynnościowego w komórkach mięśnia komór | 244 |
15.1.3. Rola jonów Ca2+ w skurczu mięśnia sercowego | 245 |
15.1.4. Zaburzenia rytmu serca | 246 |
15.2. Leki przeciwarytmiczne grupy I - blokujące kanał sodowy | 247 |
15.2.1. Leki przeciwarytmiczne grupy IA | 247 |
15.2.2. Leki przeciwarytmiczne grupy IB | 247 |
15.2.3. Leki przeciwarytmiczne grupy IC | 249 |
15.3. Leki przeciwarytmiczne blokujące receptory adrenergiczne £ (grupa II) | 250 |
15.3.1. Działania niepożądane leków przeciwarytmicznych grupy II | 251 |
15.4. Leki przeciwarytmiczne blokujące kanały potasowe (grupa III) | 252 |
15.4.1. Kanały potasowe w sercu | 252 |
15.4.2. Leki blokujące kanały potasowe w sercu | 252 |
15.5. Leki przeciwarytmiczne blokujące kanały wapniowe (grupa IV) | 253 |
15.6. Inne leki stosowane w leczeniu zaburzeń rytmu serca | 254 |
16. LEKI STOSOWANE W NIEWYDOLNOŚCI MIĘŚNIA SERCOWEGO - Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska, Joanna Folwarczna | 257 |
16.1. Leczenie niewydolności serca | 257 |
16.2. Podstawowe grupy leków stosowanych w leczeniu przewlekłej niewydolności serca | 259 |
16.2.1. Inhibitory konwertazy angiotensyny stosowane w niewydolności mięśnia sercowego | 259 |
16.2.2. Leki blokujące receptor AT1 angiotensyny II stosowane w niewydolności mięśnia sercowego | 259 |
16.2.3. Połączenie leku blokującego receptory AT1 angiotensyny II z inhibitorem neprylizyny | 259 |
16.2.4. Leki blokujące receptory p-adrenergiczne stosowane w niewydolności mięśnia sercowego | 260 |
16.2.5. Leki blokujące receptory aldosteronu stosowane w niewydolności mięśnia sercowego | 260 |
16.2.6. Leki moczopędne stosowane w niewydolności mięśnia sercowego | 260 |
16.3. Leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego (działające dodatnio inotropowo) | 261 |
16.3.1. Glikozydy nasercowe | 261 |
16.3.2. Inne leki zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego | 262 |
16.4. Peptydy natriuretyczne | 263 |
16.5. Leki kardioprotekcyjne (osłaniające mięsień sercowy) | 264 |
17. LEKI ZWIĘKSZAjĄCE PRZEPŁYW WIEŃCOWY - Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska | 265 |
17.1. Azotany | 266 |
17.2. Zastosowanie leków p-adrenolitycznych w chorobie wieńcowej | 268 |
17.3. Zastosowanie leków blokujących kanały wapniowe w chorobie wieńcowej | 269 |
17.3.1. Leki wybiórczo blokujące kanały wapniowe typu L stosowane w chorobie wieńcowej | 269 |
17.3.2. Leki niewybiórczo blokujące kanały wapniowe stosowane w chorobie wieńcowej | 269 |
17.4. Inne leki stosowane w chorobie niedokrwiennej serca | 270 |
17.4.1. Inhibitory enzymu konwertującego angiotensynę | 270 |
17.4.2. Leki osłaniające komórki mięśnia sercowego | 270 |
17.4.3. Leki otwierające kanały potasowe zależne od ATP (KATP) w sercu | 271 |
17.4.4. Leki hamujące późny prąd sodowy w sercu | 271 |
17.4.5. Leki selektywnie hamujące prąd rozrusznikowy | 272 |
18. LEKI STOSOWANE WE WSTRZĄSIE - Maria Pytlik, Waldemar Janiec, Urszula Cegieła 273 | |
18.1. Rodzaje wstrząsu | 273 |
18.2. Postępowanie we wstrząsie | 273 |
19. LEKI WPŁYWAjĄCE NA PROCESY KRZEPNIĘCIA KRWI I FIBRYNOLIZY - Barbara Nowińska, Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński 276 | |
19.1. Leki hamujące krzepliwość krwi (antykoagulanty) | 276 |
19.1.1. Leki przeciwpłytkowe | 278 |
19.1.1.1. Leki hamujące adhezję płytek krwi | 278 |
19.1.1.2. Leki hamujące aktywność cyklooksygenazy w płytkach krwi | 279 |
19.1.1.3. Leki hamujące aktywację płytek krwi indukowaną przez ADP | 279 |
19.1.1.4. Leki hamujące agregację płytek krwi przez zwiększanie stężenia cAMP | 281 |
19.1.1.5. Leki hamujące aktywację płytek krwi indukowaną przez trombinę | 281 |
19.1.1.6. Leki blokujące receptory płytkowe GP Ilb/IIIa | 282 |
19.1.1.7. Leki hamujące wytwarzanie płytek krwi | 283 |
19.1.2. Leki hamujące aktywność trombiny | 283 |
19.1.2.1. Bezpośrednie inhibitory trombiny | 283 |
19.1.2.2. Pośrednie inhibitory trombiny | 284 |
19.1.3. Inhibitory czynnika Xa | 286 |
19.1.3.1. Inhibitory czynnika Xa działające przez antytrombinę III | 286 |
19.1.3.2. Wybiórcze inhibitory czynnika Xa | 287 |
19.1.4. Aktywne białko C | 288 |
19.1.5. Antagoniści witaminy K | 288 |
19.1.6. Leki defibrynujące | 289 |
19.1.7. Środki hamujące krzepnięcie krwi stosowane in vitro | 289 |
19.2. Leki zwiększające fibrynolizę (fibrynolityczne/trombolityczne) | 289 |
19.2.1. Leki fibrynolityczne I generacji | 290 |
19.2.2. Leki fibrynolityczne II generacji | 291 |
19.2.3. Leki fibrynolityczne III generacji | 291 |
19.3. Leki zwiększające krzepliwość krwi | 292 |
19.3.1. Środki stosowane w niedoborach czynników krzepnięcia krwi | 292 |
19.3.1.1. Środki stosowane w pierwotnym niedoborze czynników krzepnięcia krwi | 292 |
19.3.1.2. Środki stosowane we wtórnym niedoborze czynników krzepnięcia krwi | 296 |
19.3.2. Leki stosowane w niedoborach płytek krwi | 296 |
19.3.2.1. Agoniści receptora trombopoetyny | 296 |
19.3.2.2. Inhibitory śledzionowej kinazy tyrozynowej | 297 |
19.3.2.3. Inne leki stosowane w niedoborach płytek krwi | 297 |
19.3.3. Środki zwiększające krzepliwość krwi do stosowania miejscowego | 298 |
19.4. Leki hamujące fibrynolizę | 298 |
20. LEKI WPŁYWAjĄCE NA UKŁAD KRWIOTWÓRCZY - Waldemar Janiec, Barbara Nowińska, Leszek Śliwiński 300 | |
20.1. Rekombinowane czynniki pobudzające wzrost kolonii komórek układu krwiotwórczego | 300 |
20.1.1. Rekombinowane czynniki pobudzające wytwarzanie i dojrzewanie erytrocytów | 300 |
20.1.2. Rekombinowane czynniki pobudzające wytwarzanie i dojrzewanie komórek układu granulocytów i/lub makrofagów | 301 |
20.1.3. Rekombinowane czynniki pobudzające wzrost megakariocytów | 303 |
20.2. Leki stosowane w niedokrwistościach niedoborowych | 303 |
20.2.1. Leki stosowane w niedokrwistościach z niedoboru żelaza | 304 |
20.2.2. Leki stosowane w niedokrwistościach megaloblastycznych | 305 |
20.2.2.1. Witamina B12 | 305 |
20.2.2.2. Kwas foliowy | 306 |
20.3. Inne leki wpływające na układ krwiotwórczy | 307 |
20.3.1. Leki służące do pozyskiwania komórek macierzystych przy przeszczepach szpiku | 307 |
21. LEKI WPŁYWAjĄCE NA UKŁAD ODDEChOWY - Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna 308 | |
21.1. Leki przeciwkaszlowe | 308 |
21.1.1. Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym | 308 |
21.1.1.1. Leki przeciwkaszlowe opioidowe | 308 |
21.1.1.2. Leki przeciwkaszlowe nieopioidowe działające ośrodkowo | 310 |
21.1.2. Leki przeciwkaszlowe działające obwodowo | 310 |
21.2. Leki wykrztuśne | 310 |
21.2.1. Leki wykrztuśne o drażniącym mechanizmie działania | 311 |
21.2.1.1. Leki działające wykrztuśnie przez drażnienie błony śluzowej oskrzeli | 311 |
21.2.1.2. Leki działające wykrztuśnie przez drażnienie błony śluzowej układu pokarmowego | 312 |
21.2.2. Solne środki wykrztuśne | 313 |
21.2.3. Leki o działaniu mukolitycznym | 313 |
21.2.4. Detergenty | 315 |
21.3. Inne leki stosowane w schorzeniach układu oddechowego | 315 |
22. LEKI STOSOWANE W LECZENIU ASTMY OSKRZELOWEj, PRZEWLEKŁEj OBTURACYjNEj ChOROBY PŁUC (POChP) I IDIOPATYCZNEGO WŁÓKNIENIA PŁUC - Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna 316 | |
22.1. Leki stosowane w leczeniu astmy oskrzelowej | 316 |
22.1.1. Glikokortykosteroidy stosowane w postaci wziewnej | 318 |
22.1.2. Leki pobudzające receptory P2-adrenergiczne stosowane w astmie | 320 |
22.1.3. Leki w postaci wziewnej zawierające glikokortykosteroidy oraz P2-adrenomimetyki stosowane w leczeniu astmy | 322 |
22.1.4. Kromony - kromoglikan sodowy i nedokromil sodowy | 323 |
22.1.5. Antagoniści receptora leukotrienów i inhibitory syntezy leukotrienów stosowane w leczeniu astmy | 323 |
22.1.6. Teofilina o przedłużonym działaniu podawana doustnie | 324 |
22.1.7. Przeciwciała anty-IgE | 325 |
22.1.8. Przeciwciała anty-IL-5 | 325 |
22.1.9. Przeciwciała anty-IL-4 i anty-IL-13 | 326 |
22.2. Leki stosowane w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) | 326 |
22.2.1. Leki P2-adrenomimetyczne stosowane w leczeniu POChP | 327 |
22.2.1.1. P2-adrenomimetyki krótko działające | 327 |
22.2.1.2. P2-adrenomimetyki długo działające | 327 |
22.2.2. Leki cholinolityczne stosowane w POChP | 328 |
22.2.2.1. Leki cholinolityczne krótko działające | 328 |
22.2.2.2. Leki cholinolityczne długo działające | 329 |
22.2.3. Leki złożone, zawierające w jednym inhalatorze P2-adrenomimetyk, lek cholinolityczny i glikokortykosteroid | 330 |
22.2.4. Teofilina w postaci o przedłużonym uwalnianiu | 330 |
22.2.5. Glikokortykosteroidy w postaci wziewnej stosowane w leczeniu POChP | 331 |
22.2.6. Glikokortykosteroidy podawane doustnie | 332 |
22.2.7. Selektywne inhibitory fosfodiesterazy 4 (PDE4) | 332 |
22.3. Leki stosowane w leczeniu idiopatycznego włóknienia płuc | 332 |
23. hISTAMINA I LEKI PRZECIWhISTAMINOWE - Joanna Folwarczna, Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak 334 | |
23.1. Histamina | 334 |
23.2. Leki przeciwhistaminowe | 336 |
23.2.1. Leki przeciwhistaminowe I generacji | 336 |
23.3.1.1. Pochodne etanoloaminy | 337 |
23.2.1.2. Pochodne etylenodiaminy | 338 |
23.2.1.3. Pochodne alkiloaminy | 338 |
23.2.1.4. Pochodne piperazyny | 339 |
23.2.1.5. Pochodne fenotiazyny | 339 |
23.2.1.6. Leki przeciwhistaminowe o innej budowie | 340 |
23.2.2. Leki przeciwhistaminowe II generacji | 340 |
23.3. Leki hamujące degranulację komórek tucznych | 342 |
24. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwreumatyczne oraz leki stosowane w fibromialgii, okresowych zespołach zależnych od kriopiryny i w miastenii – Waldemar Janiec, Piotr Londzin, Leszek Śliwiński, Barbara Nowińska | 343 |
24.1. Wstęp | 343 |
24.1.1. Mechanizmy rozwoju stanu zapalnego | 343 |
24.1.2. Mechanizm działania niesteroidowych leków przeciwzapalnych | 344 |
24.1.3. Wpływ niesteroidowych leków przeciwzapalnych na syntezę prostaglandyn | 344 |
24.1.4. Przeciwagregacyjne działanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych | 345 |
24.1.5. Działania niepożądane niesteroidowych leków przeciwzapalnych | 345 |
24.2. Niesteroidowe leki przeciwzapalne | 346 |
24.2.1. Pochodne kwasu salicylowego | 346 |
24.2.2. Pochodne kwasu fenylooctowego | 348 |
24.2.3. Pochodne kwasu fenylopropionowego | 350 |
24.2.4. Pochodne kwasu antranilooctowego | 352 |
24.2.5. Pochodne kwasu piranokarboksylowego | 353 |
24.2.6. Pirolopirole | 353 |
24.2.7. Indole | 354 |
24.2.8. Pochodne pirazolonu | 354 |
24.2.9. Oksykamy | 355 |
24.2.10. Pochodne naftylobutanonu | 356 |
24.2.11. Koksyby | 356 |
24.2.12. Inne leki o działaniu przeciwzapalnym i/lub przeciwbólowym | 357 |
24.3. Leki przeciwreumatyczne | 359 |
24.3.1. Podział leków stosowanych w reumatoidalnym zapaleniu stawów | 359 |
24.3.2. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne | 359 |
24.3.2.1. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) | 359 |
24.3.2.2. Glikokortykosteroidy | 359 |
24.3.3. Leki modyfikujące przebieg choroby | 360 |
24.3.3.1. Sulfasalazyna | 360 |
24.3.3.2. Penicylamina | 361 |
24.3.3.3. Pochodne 4-aminochinoliny | 361 |
24.3.3.4. Metotreksat | 361 |
24.3.3.5. Leflunomid | 362 |
24.3.4. Inhibitory kinaz tyrozynowych JAK | 362 |
24.3.5. Leki hamujące działanie cytokin (antycytokiny) | 363 |
24.3.5.1. Leki hamujące działanie czynnika martwicy nowotworów (TNF) | 363 |
24.3.5.2. Leki działające antagonistycznie wobec receptorów interleukiny 1 | 364 |
24.3.5.3. Leki działające antagonistycznie wobec receptorów interleukiny 6 | 364 |
24.3.5.4. Leki hamujące aktywację cytotoksycznych limfocytów T | 365 |
24.3.5.5. Przeciwciała monoklonalne skierowane przeciwko limfocytom B | 366 |
24.4. Leki przeciwgorączkowe | 366 |
24.4.1. Mechanizmy regulacji temperatury ciała | 366 |
24.4.2. Kwas acetylosalicylowy | 367 |
24.4.3. Pochodne p-aminofenolu | 367 |
24.4.4. Pochodne pirazolonu | 369 |
24.5. Leki stosowane w fibromialgii | 369 |
24.5.1. Milnacypran | 370 |
24.6. Leki stosowane w okresowych zespołach zależnych od kriopiryny | 370 |
24.6.1. Kanakinumab | 370 |
24.6.2. Rylonacept | 371 |
24.7. Leki stosowane w miastenii | 371 |
24.7.1. Amifamprydyna | 371 |
25. LEKI WPŁYWAjĄCE NA CZYNNOŚĆ UKŁADU POKARMOWEGO - Joanna Folwarczna, Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak | 372 |
25.1. Leki stosowane w leczeniu choroby wrzodowej | 372 |
25.1.1. Leki zmniejszające wytwarzanie kwasu solnego | 372 |
25.1.1.1. Inhibitory pompy protonowej | 373 |
25.1.1.2. Antagoniści receptorów H2 | 375 |
25.1.1.3. Leki cholinolityczne stosowane w chorobie wrzodowej | 376 |
25.1.1.4. Analogi prostaglandyn stosowane w chorobie wrzodowej | 376 |
25.1.2. Środki zobojętniające | 376 |
25.1.3. Leki okrywające powierzchnię wrzodu trawiennego | 378 |
25.1.3.1. Koloidalne związki bizmutu | 378 |
25.1.3.2. Sukralfat | 378 |
25.1.4. Leki stosowane do eradykacji Helicobacter pylori | 379 |
25.2. Środki zwiększające wydzielanie soku żołądkowego lub jego kwaśność | 379 |
25.3. Leki przeciwwymiotne | 380 |
25.3.1. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów H1 | 381 |
25.3.2. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów muskarynowych | 382 |
25.3.3. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów serotoninergicznych 5-HT3 | 382 |
25.3.4. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów dopaminergicznych D2 | 383 |
25.3.4.1. Neuroleptyki stosowane jako leki przeciwwymiotne | 383 |
25.3.4.2. Leki prokinetyczne o działaniu przeciwwymiotnym | 383 |
25.3.5. Leki przeciwwymiotne o działaniu antagonistycznym w stosunku do receptorów neurokininowych 1 dla substancji P | 384 |
25.3.6. Leki przeciwwymiotne o działaniu agonistycznym w stosunku do receptorów kanabinoidowych CB1 | 385 |
25.3.7. Inne leki przeciwwymiotne | 385 |
25.4. Leki prokinetyczne | 385 |
25.4.1. Leki prokinetyczne działające głównie przez blokowanie receptorów D2 | 386 |
25.4.2. Leki działające agonistycznie na receptory 5-HT4 | 386 |
25.4.3. Leki aktywujące kanały chlorkowe | 387 |
25.4.4. Leki pobudzające cyklazę guanylanową C | 387 |
25.4.5. Leki hamujące wchłanianie sodu w jelitach (inhibitory wymiennika sodowo-wodorowego 3) | 387 |
25.4.6. Leki o działaniu antagonistycznym na receptory opioidowe | 387 |
25.4.7. Inne leki wpływające na motorykę jelit | 388 |
25.5. Leki przeczyszczające | 388 |
25.5.1. Pęczniejące (masowe) leki przeczyszczające | 389 |
25.5.2. Osmotyczne leki przeczyszczające | 389 |
25.5.3. Leki przeczyszczające zmiękczające kał (poślizgowe środki przeczyszczające) | 390 |
25.5.4. Drażniące (kontaktowe, pobudzające perystaltykę) leki przeczyszczające | 391 |
25.5.4.1. Środki działające drażniąco na jelito cienkie | 391 |
25.5.4.2. Środki działające drażniąco na jelito grube | 391 |
25.5.5. Leki stosowane w zaparciach wywołanych narkotycznymi lekami przeciwbólowymi | 392 |
25.6. Leki przeciwbiegunkowe | 393 |
25.6.1. Leki łagodzące objawy biegunki | 394 |
25.6.1.1. Środki hamujące perystaltykę przewodu pokarmowego | 394 |
25.6.1.2. Leki zmniejszające sekrecję jelitową | 395 |
25.6.1.3. Środki adsorbujące | 395 |
25.6.1.4. Środki ściągające | 396 |
25.7. Leki stosowane w zespole jelita drażliwego | 396 |
25.8. Leki stosowane w przewlekłych stanach zapalnych jelit | 396 |
25.9. Leki stosowane w zespole krótkiego jelita | 397 |
25.10. Leki wpływające na wytwarzanie żółci | 398 |
25.10.1. Leki zwiększające wydzielanie żółci | 398 |
25.10.2. Kwasy żółciowe stosowane w chorobach wątroby i dróg żółciowych | 399 |
25.11. Leki działające spazmolitycznie na przewód pokarmowy | 400 |
25.12. Leki stosowane w uszkodzeniu miąższu wątroby | 402 |
25.13. Leki stosowane w niewydolności zewnątrzwydzielniczej trzustki | 402 |
25.13.1. Leki stosowane w leczeniu mukowiscydozy | 403 |
25.14. Leki działające przeciwko wzdęciom przewodu pokarmowego | 404 |
26. HORMONY PODWZGÓRZA I PRZYSADKI - Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna | 405 |
26.1. HORMONY podwzgórza | 405 |
26.2. Analogi hormonów podwzgórza | 405 |
26.2.1. Analogi gonadoliberyny | 405 |
26.2.1.1. Leki hamujące działanie gonadoliberyny | 406 |
26.2.2. Analogi tyreoliberyny | 407 |
26.2.3. Somatostatyna i jej syntetyczne analogi | 407 |
26.2.3.1. Analogi somatostatyny | 408 |
26.3. HORMONY przysadki | 409 |
26.3.1. Hormon tyreotropowy | 409 |
26.3.2. Hormon adrenokortykotropowy | 410 |
26.3.3. Hormon wzrostu | 410 |
26.3.3.1. Insulinopodobne czynniki wzrostowe IGF-1 i IGF-2 (somatomedyny) | 411 |
26.3.3.2. Leki blokujące receptory hormonu wzrostu (somatotropiny) | 412 |
26.3.4. Prolaktyna | 412 |
26.3.4.1. Leki hamujące wydzielanie prolaktyny | 413 |
26.3.5. Oksytocyna | 413 |
26.3.6. Hormon antydiuretyczny | 413 |
27. HORMONY TARCZYCY I LEKI STOSOWANE W ChOROBACh TARCZYCY - Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna | 415 |
27.1. Trijodotyronina (T3) i tyroksyna (T4) | 415 |
27.2. Leki stosowane w niedoczynności tarczycy | 416 |
27.3. Leki stosowane w leczeniu nadczynności tarczycy | 416 |
27.3.1. Inhibitory wychwytu jodu | 417 |
27.3.2. Pochodne tiouracylu | 417 |
27.3.3. Pochodne tioimidazolu | 418 |
27.4. Preparaty jodu stosowane w chorobach tarczycy | 418 |
28. HORMONY KORY NADNERCZY - Joanna Folwarczna, Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak | 420 |
28.1. Receptory dla hormonów kory nadnerczy | 420 |
28.2. Mineralokortykosteroidy | 421 |
28.3. Glikokortykosteroidy | 422 |
28.4. Nadnerczowe HORMONY płciowe | 427 |
28.5. Leki hamujące syntezę i działanie hormonów kory nadnerczy | 427 |
28.5.1. Leki hamujące syntezę hormonów kory nadnerczy | 427 |
28.5.2. Leki hamujące działanie hormonów kory nadnerczy | 427 |
29. GONADOTROPINY I HORMONY PŁCIOWE - Joanna Folwarczna, Waldemar Janiec, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak | 429 |
29.1. Gonadotropiny | 429 |
29.1.1. Gonadotropina FSH | 429 |
29.1.2. Gonadotropina LH | 430 |
29.1.3. Leki wykazujące działanie gonadotropin FSH i LH | 431 |
29.1.4. Leki hamujące wydzielanie gonadotropin w przysadce | 431 |
29.2. Żeńskie HORMONY płciowe | 432 |
29.2.1. Estrogeny | 432 |
29.2.1.1. Estrogeny naturalne | 432 |
29.2.1.2. Estrogeny syntetyczne | 435 |
29.2.1.3. Leki hamujące działanie estrogenów | 435 |
29.2.2. Progesteron i gestageny | 436 |
29.2.2.1. Progesteron | 437 |
29.2.2.2. Gestageny | 437 |
29.2.2.3. Leki hamujące działanie progesteronu | 442 |
29.2.3. Hormonalne środki antykoncepcyjne | 443 |
29.2.3.1. Środki antykoncepcyjne estrogenowo-gestagenowe | 443 |
29.2.3.2. Środki antykoncepcyjne zawierające jedynie gestagen | 444 |
29.2.3.3. Środki antykoncepcyjne do stosowania po stosunku | 444 |
29.2.4. Hormonalna terapia zastępcza | 444 |
29.3. Męskie HORMONY płciowe | 445 |
29.3.1. Testosteron | 445 |
29.3.1.1. Testosteron i estry testosteronu | 446 |
29.3.1.2. Metylowe pochodne testosteronu | 447 |
29.3.2. Leki hamujące działanie androgenów | 447 |
29.3.2.1. Leki blokujące receptory androgenowe | 447 |
29.3.2.2. Leki hamujące syntezę dihydrotestosteronu (inhibitory 5a-reduktazy) | 448 |
29.3.3. Leki anaboliczne | 448 |
29.4. Leki o łącznym działaniu estrogenowym, gestagenowym i androgenowym | 449 |
30. HORMONY TRZUSTKI I LEKI STOSOWANE W LECZENIU CUKRZYCY - Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna | 450 |
30.1. Leki stosowane w leczeniu cukrzycy | 450 |
30.2. Insulina | 451 |
30.2.1. Produkty lecznicze insuliny | 452 |
30.2.1.1. Insuliny ludzkie niemodyfikowane | 453 |
30.2.1.2. Insuliny modyfikowane | 454 |
30.2.1.3. Analogi insuliny ludzkiej | 454 |
30.2.1.4. Mieszaniny insulin | 455 |
30.2.1.5. Insulina wziewna | 457 |
30.3. Nieinsulinowe leki przeciwcukrzycowe | 457 |
30.3.1. Pochodne biguanidu | 458 |
30.3.2. Glitazony (tiazolidynodiony) | 459 |
30.3.3. Pochodne sulfonylomocznika | 460 |
30.3.3.1. Pochodne sulfonylomocznika I generacji | 460 |
30.3.3.2. Pochodne sulfonylomocznika II generacji | 461 |
30.3.3.3. Pochodne sulfonylomocznika III generacji | 461 |
30.3.4. Meglitynidy (glinidy) | 462 |
30.3.4.1. Repaglinid | 462 |
30.3.4.2. Nateglinid | 462 |
30.3.5. Analogi inkretyn (analogi glukagonopodobnego peptydu 1) | 463 |
30.3.5.1. Liraglutyd | 463 |
30.3.5.2. Eksenatyd | 463 |
30.3.5.3. Albiglutyd | 464 |
30.3.5.4. Liksysenatyd | 464 |
30.3.5.5. Semaglutyd | 464 |
30.3.5.6. Dulaglutyd | 464 |
30.3.6. Gliptyny (inhibitory dipeptydylopeptydazy 4) | 465 |
30.3.6.1. Sytagliptyna i wildagliptyna | 465 |
30.3.6.2. Saksagliptyna, linagliptyna i alogliptyna | 465 |
30.3.7. Analogi amyliny uzupełniające działanie insuliny | 466 |
30.3.8. Inhibitory a-glukozydazy | 466 |
30.3.9. Flozyny (inhibitory kotransportera SGLT-2) | 467 |
30.4. Glukagon | 468 |
31. LEKI WPŁYWAjĄCE NA UKŁAD KOSTNY - Waldemar Janiec, Joanna Folwarczna, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak 470 | |
31.1. Procesy przebudowy kości | 470 |
31.2. Leki wpływające na procesy metaboliczne w kościach | 473 |
31.2.1. Parathormon | 473 |
31.2.1.1. Leki hamujące wydzielanie parathormonu (kalcymimetyki) | 475 |
31.2.2. Kalcytonina | 476 |
31.2.3. Witamina D3 | 477 |
31.2.4. Leki modyfikujące działanie czynnika wzrostu fibroblastów 23 (FGF23) | 480 |
31.2.5. Wpływ estrogenów na procesy metaboliczne w układzie kostnym | 480 |
31.2.5.1. Selektywne modulatory receptorów estrogenowych w leczeniu osteoporozy | 481 |
31.2.6. Bisfosfoniany | 482 |
31.2.7. Leki hamujące działanie RANKL | 485 |
31.2.8. Leki aktywujące ścieżkę sygnałową Wnt/p-katenina | 485 |
31.2.9. Ranelinian strontu | 486 |
31.2.10. Fluorek sodu | 486 |
31.2.11. Białka morfogenetyczne kości | 487 |
31.2.12. Sole wapnia | 488 |
32. LEKI WPŁYWAjĄCE NA PRZEMIANĘ MATERII - Waldemar Janiec, Aleksandra Janas, Ilona Kaczmarczyk-Sedlak, Joanna Folwarczna | 490 |
32.1. Witaminy | 490 |
32.1.1. Witamina A | 490 |
32.1.1.1. p-Karoten | 491 |
32.1.1.2. Retinoidy | 492 |
32.1.2. Witamina D | 495 |
32.1.3. Witamina E | 495 |
32.1.4. Witaminy K | 496 |
32.1.5. Witamina F (wielonienasycone kwasy tłuszczowe) | 497 |
32.1.6. Witamina B1 | 497 |
32.1.7. Witamina B2 | 498 |
32.1.8. Witamina PP | 498 |
32.1.9. Kwas pantotenowy | 499 |
32.1.10. Witamina B6 | 499 |
32.1.11. Witamina H | 500 |
32.1.12. Kwas foliowy | 500 |
32.1.13. Witamina B12 | 501 |
32.1.14. Witamina C | 501 |
32.1.15. Witamina P | 502 |
32.1.16. Leczenie wielowitaminowe | 502 |
32.2. Leki wpływające na przemianę puryn | 503 |
32.2.1. Leki przerywające napady dny | 503 |
32.2.2. Leki hamujące wytwarzanie kwasu moczowego | 504 |
32.2.3. Leki zwiększające wydalanie kwasu moczowego z moczem | 505 |
32.2.4. Leki powodujące rozkład kwasu moczowego | 506 |
32.3. Leki wpływające na przemianę lipidów | 506 |
32.3.1. Leki o działaniu hipolipemicznym | 508 |
32.3.1.1. Leki wiążące kwasy żółciowe (sekwestranty kwasów żółciowych) | 509 |
32.3.1.2. Leki hamujące wchłanianie cholesterolu | 509 |
32.3.1.3. Kwas nikotynowy i jego pochodne | 510 |
32.3.1.4. Statyny (inhibitory reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylo-CoA) | 511 |
32.3.1.5. Pochodne kwasu fibrynowego | 512 |
32.3.1.6. Inhibitory PCSK9 | 513 |
32.3.1.7. Inne leki o działaniu hipolipemicznym | 514 |
32.4. Leki stosowane w genetycznie uwarunkowanych niedoborach enzymów | 515 |
32.4.1. Leki stosowane w leczeniu choroby Gauchera | 515 |
32.4.2. Leki stosowane w leczeniu choroby Fabry’ego | 517 |
32.4.3. Leki stosowane w chorobie Pompego | 517 |
32.4.4. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydoz | 518 |
32.4.4.1. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu I (obejmującej zespoły: Hurler, Scheiego i Scheiego-Hurler) | 518 |
32.4.4.2. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu II | 518 |
32.4.4.3. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu IV (MPS IV) | 519 |
32.4.4.4. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu VI | 519 |
32.4.4.5. Leki stosowane w leczeniu mukopolisacharydozy typu VII | 519 |
32.4.5. Leki stosowane w leczeniu choroby Wilsona | 520 |
32.4.6. Leki stosowane w leczeniu tyrozynemii | 520 |
32.4.7. Leki stosowane w leczeniu fenyloketonurii | 521 |
32.4.8. Leki stosowane w leczeniu homocystynurii | 522 |
32.4.9. Leki stosowane w niedoborze karnityny | 523 |
32.4.10. Leki stosowane w leczeniu porfirii | 523 |
32.4.11. Leki stosowane w leczeniu hiperamonemii | 523 |
33. LEKI UKŁADU IMMUNOLOGICZNEGO (LEKI IMMUNOTROPOWE) - Waldemar Janiec, Maria Pytlik, Urszula Cegieła | 525 |
33.1. Immunoglobuliny | 526 |
33.1.1. Immunoglobuliny klasy A (IgA) | 527 |
33.1.2. Immunoglobuliny klasy D (IgD) | 527 |
33.1.3. Immunoglobuliny klasy E (IgE) | 527 |
33.1.4. Immunoglobuliny klasy G (IgG) | 528 |
33.1.5. Immunoglobuliny klasy M (IgM) | 528 |
33.1.6. Skład immunoglobulin we krwi | 528 |
33.1.7. Produkty lecznicze immunoglobulin | 528 |
33.1.7.1. Immunoglobuliny nieswoiste | 529 |
33.1.7.2. Immunoglobuliny swoiste skierowane przeciwko określonemu antygenowi | 529 |
33.1.7.3. Surowice immunizujące zawierające zwierzęce immunoglobuliny przeciwko określonym toksynom | 530 |
33.1.7.4. Przeciwciała monoklonalne | 530 |
33.2. Cytokiny | 534 |
33.2.1. Interleukiny | 535 |
33.2.1.1. Interleukina 2 (IL-2) | 536 |
33.2.2. Interferony | 537 |
33.2.2.1. Interferony a i £ | 538 |
33.2.2.2. Interferony y | 539 |
33.3. Leki immunosupresyjne | 540 |
33.3.1. Procesy immunologiczne warunkujące odrzucanie przeszczepu | 540 |
33.3.2. Glikokortykosteroidy | 542 |
33.3.3. Cyklosporyna | 542 |
33.3.4. Związki makrolidowe o działaniu immunosupresyjnym | 543 |
33.3.5. Cytostatyki stosowane jako leki immunosupresyjne | 545 |
33.3.6. Inne leki immunosupresyjne | 546 |
33.3.7. Przeciwciała monoklonalne stosowane w transplantologii oraz w leczeniu chorób autoimmunologicznych | 547 |
33.3.8. Leki immunotropowe stosowane w leczeniu stwardnienia rozsianego | 549 |
33.4. Szczepionki | 553 |
33.5. Środki stosowane do immunomodulacji | 561 |
33.5.1. Związki otrzymywane syntetycznie (nieswoiste immunostymulatory syntetyczne) | 561 |
33.5.2. Preparaty pochodzenia roślinnego stosowane do immunomodulacji | 562 |
34. LEKI STOSOWANE W LECZENIU NOWOTWORÓW - Urszula Cegieła, Waldemar Janiec, Maria Pytlik | 563 |
34.1. Leki cytostatyczne | 563 |
34.1.1. Leki alkilujące | 566 |
34.1.1.1. Pochodne iperytu azotowego | 567 |
34.1.1.2. Pochodne nitrozomocznika | 568 |
34.1.1.3. Estry kwasu sulfonowego | 569 |
34.1.1.4. Triazeny | 569 |
34.1.1.5. Nieorganiczne kompleksy platyny | 570 |
34.1.2. Antybiotyki przeciwnowotworowe | 571 |
34.1.3. Pochodne kamptotecyny | 573 |
34.1.4. Lignany | 574 |
34.1.5. Ekteinascydyny | 574 |
34.1.6. Antymetabolity | 575 |
34.1.6.1. Antymetabolity puryn | 575 |
34.1.6.2. Antymetabolity pirymidyn | 576 |
34.1.6.3. Antyfoliany | 578 |
34.1.7. Hydroksykarbamid | 579 |
34.1.8. Alkaloidybarwinka | 580 |
34.1.9. Taksany | 581 |
34.1.10. Epotilony | 581 |
34.1.11. Halichondryny | 582 |
34.1.12. Enzymy | 582 |
34.2. Inhibitory kinaz białkowych | 583 |
34.2.1. Inhibitory kinaz tyrozynowych | 586 |
34.2.1.1. Inhibitory kinaz ABL-BCR, PDGFR i c-KIT | 586 |
34.2.1.2. Inhibitory kinaz ABL-BCR i SRC | 587 |
34.2.1.3. Inhibitory kinaz VEGFR, PDGFR i c-KIT | 587 |
34.2.1.4. Inhibitory kinaz VEGFR, EGFR i RET | 588 |
34.2.1.5. Inhibitory kinazy ALK | 588 |
34.2.1.6. Inhibitory kinazy BTK | 589 |
34.2.1.7. Inhibitory kinazy EGFR | 589 |
34.2.1.8. Inhibitory kinaz JAK | 590 |
34.2.1.9. Inhibitory kinazy c-KIT | 590 |
34.2.1.10. Inhibitory kinazy MET | 590 |
34.2.1.11. Inhibitory kinazy TRK | 591 |
34.2.1.12. Inhibitory kinazy FLT3 | 591 |
34.2.1.13. Inhibitory kinazy VEGFR | 592 |
34.2.2. Inhibitory kinaz serynowo-treoninowych | 592 |
34.2.2.1. Inhibitory kinazy BRAF | 592 |
34.2.2.2. Inhibitory kinaz MEK | 593 |
34.2.2.3. Inhibitory kinaz CDK | 593 |
34.3. Leki stosowane w immunoterapii nowotworów | 594 |
34.3.1. Przeciwciała monoklonalne | 594 |
34.3.1.1. Przeciwciała monoklonalne nieskoniugowane | 594 |
34.3.1.2. Przeciwciała monoklonalne skoniugowane | 605 |
34.3.2. Immunoterapia adoptywna | 607 |
34.3.3. Leki immunomodulujące | 608 |
34.4. Leki hormonalne | 610 |
34.4.1. Terapia hormonalna raka piersi u kobiet | 611 |
34.4.1.1. Analogi gonadoliberyny | 612 |
34.4.1.2. Inhibitory aromatazy | 612 |
34.4.1.3. Selektywne modulatory receptorów estrogenowych (SERM) | 613 |
34.4.2. Terapia hormonalna raka gruczołu krokowego | 613 |
34.4.2.1. Inhibitor biosyntezy androgenów | 614 |
34.4.2.2. Analogi gonadoliberyny | 614 |
34.4.2.3. Antagoniści gonadoliberyny | 615 |
34.4.2.4. Estrogeny stosowane w leczeniu raka gruczołu krokowego | 615 |
34.4.2.5. Antyandrogeny | 615 |
34.5. Inne leki stosowane w leczeniu nowotworów | 616 |
34.5.1. Inhibitory proteasomu | 616 |
34.5.2. Inhibitory deacetylaz histonów | 617 |
34.5.3. Inhibitory kinazy serynowo-treoninowej m-TOR | 618 |
34.5.4. Inhibitory szlaku sygnałowego Hedgehog | 619 |
34.5.5. Inhibitory polimerazy poli-ADP-rybozy | 620 |
34.5.6. Agoniści receptorów retinoidowych | 621 |
34.5.7. Białka fuzyjne | 621 |
34.5.8. Inhibitory kinazy 3-fosfatydyloinozytolu | 622 |
34.5.9. Inhibitory Bcl-2 | 622 |
34.5.10. Inhibitory dehydrogenaz izocytrynianowych | 623 |
34.5.11. Terapeutyczne produkty radiofarmaceutyczne | 623 |
35. LEKI STOSOWANE W ZAKAŻENIACh I ChOROBACh INWAZYjNYCh - Barbara Nowińska, Waldemar Janiec, Leszek Śliwiński | 625 |
35.1. Leki stosowane w zakażeniach bakteryjnych | 625 |
35.1.1. Antybiotyki hamujące syntezę ściany komórkowej bakterii | 625 |
35.1.1.1. Antybiotyki p-laktamowe | 626 |
35.1.1.2. Antybiotyki glikopeptydowe i glikolipopeptydowe | 638 |
35.1.1.3. Antybiotyki peptydowe: bacytracyna | 639 |
35.1.1.4. Fosfomycyna | 640 |
35.1.1.5. Cykloseryna | 640 |
35.1.2. Antybiotyki zakłócające funkcjonowanie błony komórkowej bakterii | 640 |
35.1.2.1. Polimyksyny | 641 |
35.1.2.2. Antybiotyki peptydowe: gramicydyna | 641 |
35.1.2.3. Antybiotyki polienowe | 642 |
35.1.2.4. Daptomycyna | 642 |
35.1.3. Antybiotyki hamujące biosyntezę białek bakteryjnych | 642 |
35.1.3.1. Ryfamycyny | 642 |
35.1.3.2. Aminoglikozydy | 643 |
35.1.3.3. Tetracykliny | 646 |
35.1.3.4. Chloramfenikol | 649 |
35.1.3.5. Makrolidy | 649 |
35.1.3.6. Ketolidy | 651 |
35.1.3.7. Linkozamidy | 652 |
35.1.3.8. Streptograminy | 653 |
35.1.3.9. Fusydany | 654 |
35.1.3.10. Pleuromutyliny | 654 |
35.1.3.11. Mupirocyna | 655 |
35.1.4. Syntetyczne leki przeciwbakteryjne | 655 |
35.1.4.1. Sulfonamidy i ich połączenia | 655 |
35.1.4.2. Chinolony i fluorochinolony | 656 |
35.1.4.3. Pochodne oksazolidynonu | 659 |
35.1.4.4. Inne leki chemioterapeutyczne | 659 |
35.2. Leki stosowane w zakażeniach Mycobacterium | 661 |
35.2.1. Leki przeciwgruźlicze | 661 |
35.2.2. Leki przeciwtrądowe | 665 |
35.3. Leki stosowane w zakażeniach grzybiczych | 665 |
35.3.1. Antybiotyki przeciwgrzybicze | 665 |
35.3.1.1. Antybiotyki polienowe | 665 |
35.3.1.2. Antybiotyki o budowie spiranowej | 666 |
35.3.2. Syntetyczne leki przeciwgrzybicze | 667 |
35.3.2.1. Azole | 667 |
35.3.2.2. Pochodne alliloaminy | 669 |
35.3.2.3. Pochodne morfoliny | 670 |
35.3.2.4. Kandyny | 670 |
35.3.2.5. Inne leki przeciwgrzybicze | 671 |
35.3.3. Antyseptyki przeciwgrzybicze | 672 |
35.4. Leki stosowane w zakażeniach wirusami | 672 |
35.4.1. Leki stosowane w zakażeniach wywołanych herpeswirusami | 673 |
35.4.1.1. Leki stosowane w zakażeniach wirusem opryszczki oraz ospy wietrznej i półpaśca | 673 |
35.4.1.2. Leki stosowane w zakażeniach wirusem cytomegalii | 675 |
35.4.2. Leki stosowane w zakażeniach wywołanych HIV | 676 |
35.4.2.1. Leki hamujące wnikanie HIV do komórki | 677 |
35.4.2.2. Leki ingerujące w procesy replikacji wirusów wewnątrz zakażonych komórek | 678 |
35.4.3. Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby typu B i/lub typu C | 684 |
35.4.3.1. Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby typu B | 684 |
35.4.3.2. Leki stosowane w wirusowym zapaleniu wątroby typu C | 686 |
35.4.4. Leki stosowane w profilaktyce i leczeniu grypy | 688 |
35.4.4.1. Amantadyna i jej pochodne | 689 |
35.4.4.2. Inhibitory neuraminidazy | 689 |
35.4.4.3. Inhibitory endonukleazy kwaśnego białka polimerazy | 690 |
35.4.5. Leki stosowane w zakażeniach wywołanych innymi wirusami | 690 |
35.5. Leki stosowane w zakażeniach pierwotniakami | 692 |
35.5.1. Leki stosowane w zimnicy (malarii) | 692 |
35.5.1.1. Chinina i pochodne 4-aminochinoliny | 693 |
35.5.1.2. Pochodne 8-aminochinoliny | 694 |
35.5.1.3. Pochodne diaminopirymidyny | 694 |
35.5.1.4. Pochodne fluorenu | 695 |
35.5.1.5. Pochodne biguanidyny | 695 |
35.5.1.6. Pochodne naftochinonu | 695 |
35.5.1.7. Pochodne artemizyny | 695 |
35.5.2. Leki stosowane w zakażeniach świdrowcami (trypanosomozach) | 697 |
35.5.2.1. Leki stosowane w leczeniu trypanosomozy afrykańskiej | 697 |
35.5.2.2. Leki stosowane w leczeniu trypanosomozy amerykańskiej | 698 |
35.5.3. Leki stosowane w rzęsistkowicy | 698 |
35.5.3.1. Pochodne nitroimidazolu | 698 |
35.5.3.2. Leki o różnej budowie chemicznej | 699 |
35.5.4. Leki stosowane w pełzakowicy | 699 |
35.5.5. Leki stosowane w giardiazie (lambliozie) | 700 |
35.5.6. Leki stosowane w leiszmaniozach | 701 |
35.5.7. Leki stosowane w toksoplazmozie | 701 |
35.5.8. Leki stosowane w pneumocytozie | 701 |
35.6. Leki stosowane w zakażeniach organizmami wielokomórkowymi | 702 |
35.6.1. Leki stosowane w zakażeniach robakami obłymi | 702 |
35.6.2. Leki stosowane w zakażeniach robakami płaskimi | 703 |
36. LEKI STOSOWANE W OKULISTYCE - Barbara Nowińska, Waldemar Janiec | 704 |
36.1. Leki stosowane w stanach zapalnych narządu wzroku wywołanych drobnoustrojami chorobotwórczymi | 704 |
36.1.1. Leki przeciwbakteryjne | 704 |
36.1.2. Leki przeciwwirusowe | 706 |
36.1.3. Leki przeciwgrzybicze | 706 |
36.1.4. Inne leki przeciwbakteryjne i leki ściągające | 707 |
36.2. Leki stosowane w nieinfekcyjnych stanach zapalnych narządu wzroku | 707 |
36.2.1. Leki przeciwhistaminowe i przeciwalergiczne | 707 |
36.2.2. Kortykosteroidy i ich połączenia | 708 |
36.2.3. Niesteroidowe leki przeciwzapalne | 709 |
36.2.4. Leki pobudzające receptory a-adrenergiczne | 710 |
36.2.5. Adalimumab | 710 |
36.3. Leki stosowane w jaskrze | 710 |
36.3.1. Analogi prostaglandyn | 711 |
36.3.2. Leki p-adrenolityczne | 712 |
36.3.3. Inhibitory anhydrazy węglanowej | 712 |
36.3.4. Leki sympatykomimetyczne | 713 |
36.3.5. Leki cholinomimetyczne | 713 |
36.3.6. Inhibitory kinaz serynowo-treoninowych (ROCK) | 714 |
36.4. Leki stosowane w zaćmie | 715 |
36.5. Leki stosowane w związanym z wiekiem zwyrodnieniu plamki (AMD) | 715 |
36.5.1. Metody leczenia wysiękowej postaci AMD | 716 |
36.5.2. Leki wywierające działanie antagonistyczne do VEGF | 716 |
36.5.3. Możliwości prewencji i terapii AMD | 717 |
36.6. Leki stosowane w leczeniu schorzeń pogranicza szklistkowo-siatkówkowego | 718 |
36.7. Leki stosowane w zespole „suchego oka” | 718 |
36.8. Leki stosowane w rzadkich schorzeniach narządu wzroku | 720 |
36.8.1. Leki stosowane w leczeniu cystynozy | 720 |
36.8.2. Leki stosowane w dziedzicznej neuropatii nerwu wzrokowego Lebera | 720 |
36.8.3. Leki stosowane we wrodzonej ślepocie Lebera | 720 |
36.9. Leki (środki) stosowane w diagnostyce chorób oka | 721 |
36.9.1. Środki znieczulające miejscowo | 721 |
36.9.2. Leki rozszerzające źrenicę i porażające mięsień rzęskowy | 721 |
37. LEKI DERMATOLOGICZNE - Joanna Folwarczna, Waldemar Janiec 723 | |
37.1. Leki stosowane w stanach zapalnych skóry | 723 |
37.1.1. Glikokortykosteroidy stosowane miejscowo w chorobach skóry | 723 |
37.1.2. Inhibitory kalcyneuryny | 726 |
37.1.3. Inhibitory fosfodiesterazy 4 stosowane miejscowo | 727 |
37.1.4. Leczenie biologiczne atopowego zapalenia skóry | 727 |
37.1.5. Środki o działaniu ściągającym | 727 |
37.1.6. Środki o działaniu adsorpcyjnym | 728 |
37.1.7. Środki osłaniające | 729 |
37.1.8. Inne środki przeciwzapalne | 729 |
37.2. Leki stosowane w zakażeniach skóry | 730 |
37.2.1. Leki przeciwbakteryjne | 730 |
37.2.1.1. Środki odkażające i antyseptyczne | 730 |
37.2.1.2. Antybiotyki i inne chemioterapeutyki stosowane miejscowo | 734 |
37.2.2. Leki przeciwwirusowe | 734 |
37.2.3. Leki przeciwgrzybicze | 735 |
37.2.4. Leki przeciwpasożytnicze | 735 |
37.3. Leki stosowane pomocniczo w leczeniu trudno gojących się ran i owrzodzeń | 736 |
37.4. Leki stosowane w nadmiernym rogowaceniu naskórka (środki keratolityczne) | 737 |
37.5. Leki stosowane w świądzie skóry | 737 |
37.6. Leki stosowane w łuszczycy | 738 |
37.6.1. Środki o właściwościach fototoksycznych | 739 |
37.6.2. Retinoidy | 739 |
37.6.3. Analogi witaminy 1,25-(OH)2D3 | 739 |
37.6.4. Środki redukujące | 740 |
37.6.5. Inhibitory fosfodiesterazy 4 stosowane w leczeniu łuszczycy | 740 |
37.6.6. Leki biologiczne stosowane w leczeniu łuszczycy | 740 |
37.6.7. Fumaran dimetylu | 742 |
37.7. Leki stosowane w trądziku pospolitym | 742 |
37.7.1. Leczenie miejscowe trądziku | 742 |
37.7.2. Leczenie ogólne trądziku | 743 |
37.8. Leki stosowane w trądziku różowatym | 744 |
37.9. Leki stosowane przeciwko wypadaniu włosów | 744 |
37.10. Leki stosowane przeciwko nadmiernemu owłosieniu | 745 |
37.11. Środki chroniące przed promieniowaniem słonecznym | 745 |
37.12. Środki o działaniu drażniącym skórę | 746 |
37.13. Środki żrące i przyżegające | 747 |
SKOROWIDZ | 749 |