W monografii przedstawione zostały główne założenia dotyczące koncepcji bezpieczeństwa Unii Europejskiej z podziałem na obszar bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego. Unia Europejska ma złożoną strukturę. W jej ramach funkcjonują różnorodne instytucje i agencje, w kompetencjach których znajduje się sektor bezpieczeństwa. Samo pojęcie bezpieczeństwa nie jest jednoznaczne i na jego postrzeganie wpływa wiele czynników. Jednym z najważniejszych jest „zmiana”. Globalna zmiana jest koncepcją wieloznaczną, która oznacza nowe wyzwanie dla bezpieczeństwa światowego. Znajomość potencjalnych zagrożeń i identyfikacja trendów, które manifestują się w obecnym środowisku bezpieczeństwa, jest niezwykle ważna dla zrozumienia „nowego ładu międzynarodowego”, do którego zmierza ludzkość. System instytucjonalny UE jest bardzo rozbudowany i poszczególne instytucje oraz agencje obejmują w zasadzie każdy rodzaj i wymiar bezpieczeństwa. Rozwój instytucji UE w obszarze bezpieczeństwa był tożsamy ze zmieniającym się środowiskiem bezpieczeństwa. Wiele istniejących już instytucji czy agencji stale uzupełnia swoje kompetencje, ponieważ bardzo często zmieniają się nie same zagrożenia, lecz środowisko, w którym są one aktywne. Współcześnie coraz częściej przestępczość zorganizowana przenosi się z przestrzeni tradycyjnej do cyberprzestrzeni. W przyszłości będzie to jedno z największych wyzwań w zakresie bezpieczeństwa zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Dodatkowo problemem, z którym trzeba się będzie zmierzyć, będzie kontrola i nadzór nad nowymi technologiami, w szczególności nad sztuczną inteligencją. Z jednej strony sztuczna inteligencja może stanowić potężne narzędzie do zwalczania przestępczości, oferując ogromne zdolności dochodzeniowe dzięki analizie dużych ilości informacji oraz wykrywaniu w nich prawidłowości i anomalii. Z drugiej zaś strony, jeśli znajdzie się w rękach przestępców, może być wykorzystywana do łamania prawa. Inne, bardziej futurystyczne dylematy dotyczące sztucznej inteligencji związane są z obawą przed nią samą. Wymienione powyżej aspekty zostały przeanalizowane również pod kątem skuteczności instytucji UE w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa.