INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Książka dr Aliny Barczyk jest pierwszym kompleksowym omówieniem świeckiego mecenatu architektonicznego Mniszchów w XVIII w., kiedy rodzina ta osiągnęła szczyty znaczenia politycznego i majątkowego w Rzeczypospolitej. Autorka ujęła to zagadnienie w sposób kompleksowy i wyczerpujący. Badania nad ikonografią i kartografią oraz wyzyskanie źródeł rękopiśmiennych wydatnie wzbogaciły rozważania wynikłe ze studiów nad substancją architektoniczną [...]. Książka ma w znacznej mierze charakter pionierski, obrazując mecenat architektoniczny nie tylko jednego z najważniejszych polskich rodów magnackich, ale na zasadzie pars pro toto, na przykładzie rodu Mniszchów ukazując mechanizmy nowożytnego patronatu artystycznego polskiej magnaterii (czy szerzej: europejskiej arystokracji) w dobie zenitu.
Monografia dr Aliny Barczyk jest nie tylko fascynującą wyprawą w głąb jednego z najciekawszych stuleci w dziejach kultury polskiej, ale także swego rodzaju raportem z iście detektywistycznego dochodzenia do prawdy o wciąż bardzo słabo zbadanej architekturze rezydencjonalnej dawnej Rzeczypospolitej, prowadzonego z godną pochwały sumiennością i odpowiedzialnością za słowo.
dr hab. Jakub Sito, prof. IS PAN
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 612 |
Kategoria | Historia Polski |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
ISBN-13 | 978-83-8220-581-7 |
Numer wydania | 1 |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wprowadzenie | 9 |
CZĘŚĆ I. Ród Mniszchów | 25 |
Rozdział 1. Zarys dziejów Mniszchów do końca XVII wieku – budowanie podstaw znaczenia rodu | 27 |
A. Mikołaj Mniszech (ok. 1482–1553), starosta łukowski | 30 |
B. Jerzy Mniszech (zm. 1613), wojewoda sandomierski | 31 |
C. Maryna Mniszchówna (1588/1589–1614), caryca Rosji | 35 |
D. Franciszek Bernard Mniszech (zm. 1661), starosta sanocki | 41 |
E. Jerzy Jan Mniszech (zm. 1693), wojewoda wołyński | 42 |
Rozdział 2. W dążeniu do arystokratycznego stanu i wysokich urzędów | 43 |
A. „Hrabiowie z Kończyc Wielkich na Ossowicy” | 43 |
B. „Cesarz Wachlarz z Piór daje” – legendarne dzieje rodu | 44 |
C. Mniszchowie – marszałkowskie znaczenie rodu | 47 |
a. Marszałkowie wielcy i nadworni w Koronie i Wielkim Księstwie Litewskim | 47 |
b. Kompetencje marszałków | 52 |
c. Nominacje Mniszchów na urząd marszałkowski | 58 |
d. „Laska Marszałkowska, per successionem [...] dziś w Ręku Pańskich [sic!] zakwitająca” jako insygnium władzy | 58 |
CZĘŚĆ II. „Wielki prorok, nieśmiertelnego imienia i wiecznej chwały” – Józef Wandalin Mniszech (1670–1747) | 75 |
Rozdział 1. Rys biograficzny | 77 |
Rozdział 2. Rezydencje marszałka wielkiego koronnego | 89 |
A. Zamek w Laszkach Murowanych – gniazdo rodowe Mniszchów | 89 |
a. Dzieje castrum – w posiadaniu Herburtów, Tarłów i Mniszchów | 92 |
b. Przemiany architektury: fortalicja i zamek | 96 |
c. Geneza formy architektonicznej budowli z czasów marszałka | 99 |
d. Rekonstrukcja układu wnętrz, ich funkcji i wyposażenia | 100 |
e. Otoczenie zamku: fortyfikacje i ogród | 120 |
B. Pałac w Warszawie przy ul. Senatorskiej – rezydencja marszałka w mieście sejmowym i rezydencjonalnym | 126 |
a. Dzieje posesji w XVI–XVIII wieku | 129 |
b. Rekonstrukcja architektury pałacu w czasach Józefa Wandalina Mniszcha | 135 |
c. Rekonstrukcja układu wnętrz i ich funkcji | 139 |
d. Saska geneza architektury pałacu | 141 |
e. Dyskusja o autorstwie projektu: Burkhard Christoph von Munnich | 153 |
f. Ukształtowanie otoczenia pałacu – ogród, dziedziniec paradny i dekoracja rzeźbiarska ogrodzenia | 155 |
C. Pałac w Dęblinie | 178 |
a. Historia dęblińskiego założenia rezydencjonalnego | 178 |
b. Rekonstrukcja architektury pałacu w czasach Józefa Wandalina Mniszcha | 184 |
c. Rekonstrukcja układu wnętrz i ich funkcji | 185 |
D. Dwór starościński w Jaworowie | 191 |
a. Dobra jaworowskie w XVI–XVII wieku | 191 |
b. Rekonstrukcja dworu Jana III Sobieskiego we władaniu Józefa Wandalina Mniszcha | 193 |
E. Brzostowica Wielka – dwór wiejski w pobliżu miasta sejmowego Grodna | 198 |
a. Dziedzictwo litewskiego rodu Chodkiewiczów i losy dóbr | 198 |
b. Zabudowania w Brzostowicy w dobie Mniszchów | 199 |
Rozdział 3. Józef Wandalin Mniszech – koneser i inicjator fundacji | 201 |
CZĘŚĆ III. „Senator pierwszy, od potomności godzien w cedrze wierszy” – Jerzy August Wandalin Mniszech (1715–1778) | 207 |
Rozdział 1. Rys biograficzny | 209 |
Rozdział 2. Rezydencje przywódcy kamaryli | 221 |
A. Pałac w Gdańsku – symbol gospodarczej i politycznej obecności marszałka w stolicy handlu | 221 |
a. Historia budowy rezydencji | 222 |
b. Rekonstrukcja architektury pałacu | 230 |
c. Rekonstrukcja układu i funkcji wnętrz | 240 |
d. Otoczenie pałacu | 247 |
B. Podkarpacka rezydencja w Dukli | 261 |
a. Historia pałacu | 261 |
b. Rekonstrukcja formy architektonicznej w czasach senatora Mniszcha | 265 |
c. Rekonstrukcja układu wnętrz | 265 |
d. Ogrodowo-obronne otoczenie pałacu | 276 |
e. Dukla jako miasto rezydencjonalne | 278 |
Rozdział 3. Jerzy August Mniszech – stosunek do sztuki | 295 |
CZĘŚĆ IV. „Orderów polskich kawaler [...] przykład miłości ojczyzny” – Jan Karol Wandalin Mniszech (1716-1759) | 307 |
Rozdział 1. Rys biograficzny | 309 |
Rozdział 2. Rezydencje podkomorzego wielkiego litewskiego | 317 |
A. Rezydencja miejska – pałac warszawski przy ul. Miodowej | 317 |
a. Dzieje posesji | 318 |
b. Rekonstrukcja formy architektonicznej w czasach Jana Karola Mniszcha | 319 |
c. Rekonstrukcja programu funkcjonalno-artystycznego pałacowych wnętrz | 323 |
d. Otoczenie pałacu w czasach podkomorzego | 339 |
B. Wiśniowiec – dziedzictwo królewskiego rodu Wiśniowieckich | 344 |
a. Historia fortalicji-pałacu Wiśniowieckich i Mniszchów | 349 |
b. Forma architektoniczna pałacu i jej geneza | 361 |
c. Rekonstrukcja układu wnętrz i ich funkcji | 366 |
d. Otoczenie pałacu – oficyny i pawilony | 398 |
Rozdział 3. Jan Karol Mniszech – spadkobierca rodowej tradycji fundacyjnej | 407 |
Podsumowanie | 411 |
Bibliografia | 419 |
Źródła rękopiśmienne | 419 |
Źródła drukowane | 428 |
Opracowania | 430 |
Aneksy źródłowe | 459 |
Aneks 1. Fragmenty korespondencji z 1714 roku z Archiwum Mniszchów dotyczące wykonania laski marszałkowskiej dla Józefa Wandalina Mniszcha, [w:] Archiwum Mniszchów. Listy różnych osób z lat 1713–1776. Lit V–W | 461 |
Aneks 2. Relacyja pogrzebu ś. p. J W[ielmo]żnej Imci pani Konstancyji z Tarłów Mniszchowej, marszałkowej wielkiej koronnej w Zamościu u WW. OO. Reformatów odprawionego przez trzy dni a die 3 Febr. 1740 Anno, [w:] Rękopisy Biblioteki Poturzyckiej Dzieduszyckich. Odpisy materiałów dotyczących historii Polski z lat 1679–1759 | 467 |
Aneks 3. Opisanie pałacu Laszek Murowanych [1815], [w:] Zbiór Aleksandra Czołowskiego. Inwentarze z opisami zamków na Rusi Czerwonej, XVII–XIX w. | 473 |
Aneks 4. Regestr mobilium i innych rzeczy Ś.P. J.W. Mniszcha podkomorzego WW [sic!] Lit. w pałacu jaworowskim znajdujących się | 481 |
Aneks 5. Wizyja pałacu na ulicy Miodowej w Warszawie, tudzież dworku na Szolcu [sic!], przy Warszawie stojących. Niegdyś ś.p. J.W. Imci p. Mniszcha Podkomorzego W.X.Litt. dziedzicznych, Roku Pańskiego 1760 expedyjowana | 487 |
Aneks 6. Regestr mobiliów i inszych rzeczy Ś.P. J.W. Mniszcha podkomorzego W.W.X.Litt. w pałacu warszawskim znajdujących się do przewiezienia trudnych | 517 |
Aneks 7. Regestr garderoby, różnych rzeczy i sprzętów Ś.P. J.W. Pana Mniszcha podkomorzego W.W.X.Litt. z Warszawy do Dęblina sprowadzonych | 539 |
Aneks 8. Regestr rzeczy Ś.P. J.W. Mniszcha podkomorzego WW.X.Litt. z Gołębia do Dęblina sprowadzonych | 559 |
Wykaz skrótów | 563 |
Spis plansz | 565 |
Spis ilustracji | 569 |
Indeks osób | 581 |
Indeks miejscowości | 597 |
Uwagi redakcyjne i techniczne | 603 |
Summary | 605 |
Zusammenfassung | 609 |