POLECAMY
-17%
Wydawca:
Format:
W książce omówiono najważniejsze zagadnienia dotyczące problematyki prawa podatkowego. Poza analizą ogólnego i szczególnego prawa podatkowego wyjaśniono reguły: • kontroli sądowej działalności administracji podatkowej, ze szczególnym uwzględnieniem roli sądownictwa administracyjnego w stosowaniu prawa podatkowego, • egzekucji należności podatkowych, • odpowiedzialności karnej za naruszenie norm prawa podatkowego. Szczególną uwagę zwrócono na najnowsze zmiany w regulacjach podatkowych, obejmujące m.in.: stanowienie nowych danin i podatków, procedury podatkowe oraz wykorzystywanie nowoczesnych technologii i algorytmów przy zwalczaniu zjawiska uchylania się od opodatkowania. W pracy uwzględniono bogate orzecznictwo sądów administracyjnych, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Trybunału Konstytucyjnego, a także dorobek polskiej i europejskiej nauki o podatkach. Publikacja przeznaczona jest dla studentów prawa, administracji, ekonomii i zarządzania. Będzie stanowić dużą pomoc w studiach podyplomowych, kursach dla doradców podatkowych i audytorów oraz aplikacjach prawniczych. Zainteresuje prawników praktyków i pracowników administracji finansowej.
Rok wydania | 2022 |
---|---|
Liczba stron | 744 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-8328-112-4 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wykaz skrótów.............................................................................................................. | 25 |
Przedmowa..................................................................................................................... | 29 |
Część pierwsza | |
ZARYS TEORII PODATKU | |
Rozdział I | |
Zagadnienia ogólne – aspekt ewolucyjny koncepcji podatkowych.................... | 35 |
1. Od arki Noego do Neumarka............................................................................. | 35 |
2. Cechy wspólne koncepcji podatkowych........................................................... | 40 |
Rozdział II | |
Poprzednicy Adama Smitha....................................................................................... | 43 |
1. Kameraliści............................................................................................................ | 43 |
2. Fizjokraci............................................................................................................... | 46 |
Rozdział III | |
Myśl podatkowa Adama Smitha................................................................................ | 49 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 49 |
1.1. Model dzierżawy podatkowej...................................................................... | 50 |
1.2. Przemyślenia podatkowe Monteskiusza.................................................... | 51 |
1.3. Liberalizm gospodarczy............................................................................... | 52 |
2. Zasady podatkowe i ich znaczenie..................................................................... | 53 |
2.1. Zasada dogodności opodatkowania........................................................... | 53 |
2.2. Zasada pewności opodatkowania............................................................... | 54 |
2.3. Zasada taniości opodatkowania.................................................................. | 55 |
2.4. Zasada równomierności opodatkowania................................................... | 57 |
3. Koncepcja przerzucalności podatków............................................................... | 59 |
3.1. Przerzucanie podatku od renty gruntowej................................................ | 60 |
3.2. Przerzucanie podatku od czynszu z domu................................................ | 61 |
3.3. Przerzucanie podatku od zysku.................................................................. | 61 |
3.4. Przerzucanie podatku od płac..................................................................... | 62 |
3.5. Przerzucanie podatków od towarów konsumpcyjnych........................... | 63 |
4. Polityka fiskalna i jej założenia........................................................................... | 63 |
5. Odniesienia do koncepcji Smitha....................................................................... | 65 |
Rozdział IV | |
Myśl podatkowa Davida Ricardo.............................................................................. | 67 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 67 |
2. Koncepcja przerzucalności podatków............................................................... | 68 |
2.1. Różnice między poglądami Adama Smitha i Davida Ricardo............... | 68 |
2.2. Przerzucanie podatku od renty gruntowej................................................ | 69 |
2.3. Przerzucanie podatku od zysku.................................................................. | 70 |
2.4. Przerzucanie podatku od płac..................................................................... | 70 |
3. Reguła edynburska i jej znaczenie..................................................................... | 70 |
Rozdział V | |
Koncepcja równej ofiary finansowej......................................................................... | 73 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 73 |
2. Zasada równości ofiar Johna Stuarta Milla...................................................... | 74 |
3. Kontynuatorzy szkoły Milla............................................................................... | 75 |
3.1. Tezy Francisa Ysidra Edgewortha............................................................... | 75 |
3.2. Alternatywne reguły koncepcji równej ofiary.......................................... | 76 |
4. Wnioski.................................................................................................................. | 77 |
Rozdział VI | |
Myśl podatkowa Adolfa Wagnera............................................................................. | 79 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 79 |
2. Socjalna funkcja opodatkowania....................................................................... | 80 |
3. Zasady podatkowe................................................................................................ | 84 |
3.1. Zasady polityki finansowej.......................................................................... | 84 |
3.2. Zasady gospodarcze...................................................................................... | 85 |
3.3. Zasada sprawiedliwości................................................................................ | 86 |
3.4. Zasady zarządzania podatkami.................................................................. | 87 |
4. Wnioski.................................................................................................................. | 88 |
Rozdział VII | |
Myśl podatkowa Fritza Neumarka............................................................................ | 89 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 89 |
2. Zasady podatkowe Fritza Neumarka................................................................. | 90 |
2.1. Zasady fiskalno-budżetowe.......................................................................... | 91 |
2.2. Zasady etyczno-społeczne............................................................................ | 92 |
2.3. Zasady ekonomiczne..................................................................................... | 93 |
2.4. Zasady techniki podatkowej........................................................................ | 94 |
3. Wnioski.................................................................................................................. | 95 |
Rozdział VIII | |
Koncepcja ekwiwalencji a koncepcja zdolności płatniczej.................................. | 97 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 97 |
2. Założenia koncepcji ekwiwalencji...................................................................... | 98 |
3. Założenia koncepcji zdolności płatniczej......................................................... | 100 |
Rozdział IX | |
Pojęcie podatku............................................................................................................. | 103 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 103 |
2. Aspekt ustrojowy podatku.................................................................................. | 106 |
2.1. Konstytucja a podatki – zagadnienia ogólne............................................ | 107 |
2.2. Podatki w polskich konstytucjach.............................................................. | 110 |
3. Zasady podatkowe sformułowane przez Trybunał Konstytucyjny.............. | 115 |
3.1. Pozycja i znaczenie Trybunału Konstytucyjnego..................................... | 115 |
3.2. Zasady podatkowe – sposób rozumienia................................................... | 118 |
3.3. Zasada legalizmu........................................................................................... | 119 |
3.4. Zasada praworządności................................................................................ | 120 |
3.5. Zasada demokratycznego państwa prawnego........................................... | 122 |
3.6. Zasada wyłączności ustawy w kształtowaniu obowiązków | |
podatkowych.................................................................................................. | 122 |
3.7. Zasada zakazu retroaktywności prawa podatkowego............................. | 125 |
3.8. Zasada zaufania do państwa i stanowionego przezeń prawa | |
podatkowego.................................................................................................. | 127 |
3.9. Zasada sprawiedliwości opodatkowania.................................................... | 138 |
3.10. Zasada roczności podatku........................................................................... | 145 |
3.11. Zasada proporcjonalności............................................................................ | 146 |
3.11.1. Kolizja dwóch konstytucyjnych wartości....................................... | 146 |
3.11.2. Zasada proporcjonalności – treść i znaczenie............................... | 147 |
3.12. Zasada zakazu zmiany prawa podatkowego w trybie przewidzianym | |
dla ustawy budżetowej.................................................................................. | 151 |
4. Aspekt ekonomiczny podatku............................................................................ | 151 |
5. Aspekt prawny podatku...................................................................................... | 152 |
6. Podatek a opłata.................................................................................................... | 155 |
7. Konstrukcja prawna podatku............................................................................. | 156 |
7.1. Podmiot podatku........................................................................................... | 157 |
7.2. Przedmiot podatku....................................................................................... | 160 |
7.3. Podstawa podatku......................................................................................... | 161 |
7.4. Stawki podatkowe.......................................................................................... | 164 |
7.5. Ulgi podatkowe, umorzenia, kategorie podmiotów zwolnionych | |
od podatku..................................................................................................... | 168 |
8. Klasyfikacja podatków......................................................................................... | 169 |
8.1. Podatki przychodowe.................................................................................... | 170 |
8.2. Podatki dochodowe....................................................................................... | 171 |
8.3. Podatki majątkowe........................................................................................ | 172 |
8.4. Podatki konsumpcyjne................................................................................. | 173 |
Rozdział X | |
Prawo podatkowe.......................................................................................................... | 175 |
1. Pojęcie i zakres prawa podatkowego.................................................................. | 175 |
1.1. Kryteria służące wyodrębnieniu prawa podatkowego – zagadnienia | |
ogólne.............................................................................................................. | 175 |
1.2. Kryterium przedmiotu................................................................................. | 176 |
1.3. Kryterium podmiotu.................................................................................... | 177 |
1.4. Kryterium zasad przewodnich.................................................................... | 178 |
1.5. Kryterium metody regulacji........................................................................ | 179 |
1.6. Kryterium funkcji regulacji......................................................................... | 180 |
2. Związki prawa podatkowego z innymi gałęziami prawa................................ | 180 |
2.1. Zagadnienia ogólne....................................................................................... | 180 |
2.2. Prawo podatkowe a prawo finansów publicznych.................................... | 181 |
2.3. Prawo podatkowe a prawo administracyjne............................................. | 181 |
2.4. Prawo podatkowe a prawo cywilne............................................................ | 182 |
3. Proces legislacyjny prawodawstwa podatkowego – uwarunkowania | |
polityczne i proceduralne.................................................................................... | 183 |
3.1. Konstytucyjna regulacja państwa prawnego............................................. | 183 |
3.2. Aspekt kultury politycznej i prawnej......................................................... | 184 |
3.3. Aspekt proceduralny..................................................................................... | 184 |
3.4. Badania postlegislacyjne.............................................................................. | 187 |
3.5. Odpowiedzialność władzy publicznej za bezprawie legislacyjne........... | 188 |
3.6. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a prawodawstwo | |
podatkowe...................................................................................................... | 189 |
3.7. Prawo podatkowe – zasadnicze mankamenty.......................................... | 190 |
4. Źródła prawa podatkowego................................................................................ | 191 |
4.1. Zagadnienia ogólne....................................................................................... | 191 |
4.2. Konstytucja i jej znaczenie........................................................................... | 192 |
4.3. Ustawa podatkowa i jej znaczenie............................................................... | 194 |
4.4. Międzynarodowe umowy podatkowe i ich znaczenie............................. | 195 |
4.5. Rozporządzenia w sprawach podatkowych i ich znaczenie.................... | 196 |
4.6. Akty prawa miejscowego.............................................................................. | 199 |
4.7. Następstwa niekonstytucyjności przepisów podatkowych..................... | 201 |
5. Prawo unijne jako źródło prawa podatkowego................................................ | 205 |
5.1. Zasady ogólne prawa unijnego – prawo sędziowskie............................... | 205 |
5.1.1. Prawo unijne a prawo krajowe – zagadnienia norm kolizyjnych .... | 206 |
5.2. Zasada bezpośredniej skuteczności i zasada pierwszeństwa – aspekt | |
konstytucyjny................................................................................................. | 209 |
5.2.1. Relacje między art. 8 ust. 1 a art. 90 ust. 1 Konstytucji................ | 210 |
5.2.2. Umowy międzynarodowe jako źródło prawa................................. | 211 |
5.2.3. Przekazanie kompetencji organizacji międzynarodowej | |
lub organowi międzynarodowemu „w niektórych sprawach”..... | 211 |
5.2.4. Znaczenie Konstytucji w obowiązującym po akcesji porządku | |
normatywnym..................................................................................... | 213 |
5.2.5. Konstytucyjna zasada wyłączności ustawy podatkowej | |
a zasada pierwszeństwa prawa unijnego i zasada | |
bezpośredniego skutku...................................................................... | 216 |
5.3. Odmowa zastosowania prawa krajowego.................................................. | 218 |
5.4. Wykładnia prounijna.................................................................................... | 218 |
6. Prawotwórstwo sądowe jako źródło prawa....................................................... | 221 |
6.1. Znaczenie judykatury Najwyższego Trybunału Administracyjnego.... | 221 |
6.2. Judykatura WSA i NSA – znaczenie funkcji prawotwórczej.................. | 222 |
6.2.1. Niepisane źródła prawa i ich znaczenie........................................... | 222 |
6.2.2. Konstytucyjny aspekt prawotwórstwa sądowego.......................... | 225 |
6.2.3. Wady pozytywistycznej koncepcji źródeł prawa........................... | 228 |
6.2.4. Koncepcja hermeneutyki................................................................... | 232 |
6.3. Sędziowski autorytet a prawotwórstwo sądowe........................................ | 234 |
6.3.1. Sędziowski autorytet – uwarunkowania i znaczenie..................... | 234 |
6.3.2. Aksjologia a prawo............................................................................. | 240 |
6.3.3. Prawo sędziowskie.............................................................................. | 242 |
6.3.4. Formuła precedensu – sędziowskie dylematy................................ | 246 |
6.3.5. Kwalifikowane ułomności prawa a prawotwórstwo | |
sędziowskie.......................................................................................... | 248 |
6.4. Orzecznicza funkcja Trybunału Sprawiedliwości UE............................. | 250 |
7. Wykładnia prawa podatkowego......................................................................... | 253 |
7.1. Wprowadzenie............................................................................................... | 253 |
7.2. Przyczyny nieporozumień interpretacyjnych........................................... | 254 |
7.3. Systematyka reguł wykładni........................................................................ | 255 |
7.4. Reguły językowe............................................................................................ | 256 |
7.5. Reguły systemowe......................................................................................... | 259 |
7.6. Reguły funkcjonalne..................................................................................... | 260 |
7.7. Reguły intertemporalne............................................................................... | 262 |
7.7.1. Decyzja prawodawcy wyrażona bezpośrednio w przepisach | |
prawa podatkowego............................................................................ | 262 |
7.7.2. Orzeczenia sądu.................................................................................. | 263 |
8. Etapy stosowania prawa podatkowego.............................................................. | 265 |
Rozdział XI | |
Prawo podatkowe a prawo cywilne........................................................................... | 269 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 269 |
2. Właściwość tekstu ustawy podatkowej............................................................. | 271 |
2.1. Definicje w tekście ustawy podatkowej...................................................... | 271 |
2.2. Pojęcia używane w ustawach podatkowych a pojęcia używane | |
w prawie cywilnym....................................................................................... | 272 |
3. Stan faktyczny ukształtowany wolą stron umowy a obowiązek | |
podatkowy............................................................................................................. | 272 |
4. Obejście ustawy podatkowej za pomocą instytucji prawa cywilnego.......... | 275 |
4.1. Obejście prawa podatkowego – aspekt ewolucyjny.................................. | 275 |
4.2. Obejście prawa podatkowego – istota i charakter.................................... | 280 |
5. Wnioski.................................................................................................................. | 283 |
Rozdział XII | |
Sankcje w prawie podatkowym.................................................................................. | 285 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 285 |
2. Charakter prawny sankcji podatkowych.......................................................... | 286 |
3. Systematyka sankcji podatkowych.................................................................... | 288 |
4. Wykaz sankcji podatkowych.............................................................................. | 289 |
5. Sankcje podatkowe a sankcje karne skarbowe................................................. | 293 |
6. Wnioski.................................................................................................................. | 294 |
Rozdział XIII | |
System podatkowy........................................................................................................ | 295 |
1. Aspekt definicyjny................................................................................................ | 295 |
2. System podatkowy – spojrzenie w przeszłość.................................................. | 298 |
3. Przesłanki budowy systemu podatkowego....................................................... | 300 |
3.1. Zasada trwałej wydajności podatku........................................................... | 300 |
3.1.1. Zasada ekonomiczności podatku..................................................... | 301 |
3.1.2. Realność podstaw opodatkowania................................................... | 301 |
3.1.3. Formy opodatkowania a wydajność................................................. | 302 |
3.1.4. Zasada wewnętrznej spójności.......................................................... | 302 |
3.1.5. Zasada zewnętrznej spójności........................................................... | 303 |
3.1.6. Ustrojowa legalność opodatkowania............................................... | 303 |
3.2. Zasada sprawiedliwości opodatkowania.................................................... | 304 |
3.3. Filozoficzne formuły sprawiedliwości a sprawiedliwość podatkowa.... | 306 |
3.4. Aspekty sprawiedliwości podatkowej........................................................ | 307 |
3.4.1. Powszechność opodatkowania......................................................... | 308 |
3.4.2. Równomierność opodatkowania...................................................... | 309 |
3.5. Sprawiedliwość opodatkowania a grupy nacisku..................................... | 310 |
4. System podatkowy a polityk............................................................................... | 311 |
5. System podatkowy a granice opodatkowania.................................................. | 315 |
5.1. Ekonomiczna absolutna granica opodatkowania..................................... | 315 |
5.2. Ekonomicznie względne granice opodatkowania.................................... | 316 |
5.2.1. Efekt Laffera i jego znaczenie............................................................ | 317 |
5.2.2. Naruszenie źródła podatku............................................................... | 318 |
5.2.3. Naruszenie zasad podatkowych....................................................... | 319 |
5.2.4. Naruszanie celów gospodarczych.................................................... | 320 |
5.3. Psychologiczne granice opodatkowania.................................................... | 321 |
6. System podatkowy a polityka podatkowa......................................................... | 322 |
6.1. Nauka o podatkach a polityka podatkowa................................................ | 322 |
6.2. Przesłanki kształtowania polityki podatkowej w Polsce......................... | 323 |
Rozdział XIV | |
Funkcje systemu podatkowego.................................................................................. | 325 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 325 |
2. Funkcja dochodowa............................................................................................. | 326 |
3. Funkcja niefiskalna.............................................................................................. | 329 |
3.1. Cel ekonomiczny........................................................................................... | 332 |
3.2. Cel społeczny.................................................................................................. | 333 |
4. Neutralność podatkowa....................................................................................... | 333 |
4.1. Makroekonomiczny aspekt neutralności.................................................. | 334 |
4.2. Mikroekonomiczny aspekt neutralności................................................... | 335 |
4.3. Neutralność a podatki bezpośrednie.......................................................... | 335 |
4.4. Neutralność a podatki pośrednie................................................................ | 335 |
5. Wnioski.................................................................................................................. | 336 |
Rozdział XV | |
Postawy wobec opodatkowania................................................................................. | 337 |
1. Wprowadzenie...................................................................................................... | 337 |
2. Mentalność podatkowa........................................................................................ | 339 |
2.1. Mentalność podatnika.................................................................................. | 339 |
2.2. Mentalność organów podatkowych............................................................ | 343 |
3. Moralność podatkowa......................................................................................... | 347 |
3.1. Prawo naturalne............................................................................................ | 348 |
3.2. Doktryna pozytywistyczna.......................................................................... | 349 |
3.3. Polityka podatkowa a moralność podatkowa........................................... | 349 |
3.4. Moralność podatkowa a świadomość prawna.......................................... | 350 |
3.5. Moralność podatkowa a autorytety............................................................ | 351 |
3.6. Moralność podatkowa a badania empiryczne........................................... | 352 |
4. Opór podatkowy................................................................................................... | 355 |
4.1. Raje podatkowe.............................................................................................. | 357 |
4.2. Doradca podatkowy...................................................................................... | 361 |
4.2.1. Podatnik a doradca podatkowy........................................................ | 361 |
4.2.2. Prawny aspekt doradztwa podatkowego......................................... | 361 |
4.2.3. Nieformalne doradztwo podatkowe................................................ | 362 |
4.3. Czyny niedozwolone a obowiązek podatkowy......................................... | 363 |
4.4. Pranie pieniędzy a opodatkowanie............................................................. | 364 |
4.5. Szara strefa a opodatkowanie...................................................................... | 366 |
4.6. Przerzucanie podatku................................................................................... | 366 |
4.6.1. Rzeczywiste przerzucanie podatku.................................................. | 366 |
4.6.2. Pozorne przerzucanie podatku......................................................... | 367 |
4.6.3. Przerzucanie podatku w przód......................................................... | 367 |
4.6.4. Przerzucanie podatku w tył.............................................................. | 368 |
4.7. Raje podatkowe a problem dochodów podatkowych............................... | 368 |
5. Wnioski.................................................................................................................. | 370 |
Część druga | |
CZĘŚĆ OGÓLNA POLSKIEGO PRAWA PODATKOWEGO | |
Rozdział XVI | |
Ogólne prawo podatkowe............................................................................................ | 373 |
1. Ordynacja podatkowa jako źródło uregulowań ogólnego prawa | |
podatkowego......................................................................................................... | 373 |
1.1. Przemiany polskiego prawa podatkowego po 1989 r............................... | 373 |
1.2. Ogólne prawo podatkowe a Ordynacja podatkowa................................. | 376 |
1.3. Struktura Ordynacji podatkowej................................................................ | 378 |
2. Zakres zastosowania przepisów Ordynacji podatkowej................................. | 380 |
2.1. Zakres podmiotowy Ordynacji podatkowej.............................................. | 380 |
2.1.1. Wierzyciel podatkowy........................................................................ | 380 |
2.1.2. Dłużnik podatkowy............................................................................ | 383 |
2.2. Zakres przedmiotowy Ordynacji podatkowej.......................................... | 394 |
3. Pojęcie obowiązku i zobowiązania podatkowego............................................ | 396 |
3.1. Obowiązek podatkowy................................................................................. | 396 |
3.2. Zobowiązanie podatkowe............................................................................ | 398 |
3.3. Powstawanie zobowiązań podatkowych.................................................... | 399 |
4. Sposoby uzyskiwania ochrony prawnej przy realizacji obowiązku | |
podatkowego......................................................................................................... | 402 |
4.1. Urzędowe interpretacje i objaśnienia przepisów prawa podatkowego ..... | 402 |
4.1.1. Istota i geneza urzędowych interpretacji przepisów prawa | |
podatkowego........................................................................................ | 402 |
4.1.2. Ogólne interpretacje i objaśnienia przepisów prawa | |
podatkowego........................................................................................ | 403 |
4.1.3. Indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego........ | 404 |
4.2. Współdziałanie.............................................................................................. | 407 |
4.2.1. Umowa o współdziałanie................................................................... | 407 |
4.2.2. Porozumienie podatkowe.................................................................. | 408 |
4.3. Porozumienie inwestycyjne......................................................................... | 409 |
5. Ochrona systemu podatkowego przed nieuprawnionym działaniem | |
podatnika............................................................................................................... | 410 |
5.1. Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania.............................................. | 410 |
5.1.1. Geneza klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania.... | 410 |
5.1.2. Pojęcie unikania opodatkowania..................................................... | 411 |
5.1.3. Postępowanie w sprawie unikania opodatkowania....................... | 413 |
5.1.4. Opinie zabezpieczające...................................................................... | 414 |
5.1.5. Cofnięcie skutków unikania opodatkowania................................. | 414 |
5.2. Przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego | |
do wyłudzeń skarbowych............................................................................. | 415 |
5.2.1. Istota regulacji przeciwdziałającym wykorzystywaniu sektora | |
finansowego do wyłudzeń skarbowych........................................... | 415 |
5.2.2. Analiza ryzyka.................................................................................... | 416 |
5.2.3. Blokada rachunku podmiotu kwalifikowanego............................. | 416 |
6. Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych.................................. | 417 |
6.1. Zasady zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych.............. | 417 |
6.2. Hipoteka przymusowa.................................................................................. | 420 |
6.3. Zastaw skarbowy........................................................................................... | 420 |
7. Ułatwienia w wykonaniu zobowiązań podatkowych..................................... | 421 |
7.1. Odroczenie terminu płatności lub rozłożenie podatku na raty............. | 421 |
7.2. Zwolnienie płatnika z obowiązku poboru podatku................................. | 424 |
7.3. Odroczenie terminów przewidzianych w przepisach prawa | |
podatkowego.................................................................................................. | 425 |
7.4. Przedłużanie terminów przewidzianych w przepisach prawa | |
podatkowego.................................................................................................. | 426 |
8. Nadpłata podatku................................................................................................. | 426 |
8.1. Pojęcie i powstanie nadpłaty podatku........................................................ | 426 |
8.2. Moment powstania nadpłaty....................................................................... | 428 |
8.3. Sposoby określania nadpłaty....................................................................... | 428 |
8.4. Tryb i terminy zwrotu nadpłaty.................................................................. | 429 |
8.5. Zwrot i oprocentowanie nadpłaty............................................................... | 430 |
8.6. Przedawnienie prawa do stwierdzenia i zwrotu nadpłaty....................... | 431 |
9. Wygasanie zobowiązań podatkowych.............................................................. | 431 |
9.1. Pojęcie i sposoby wygasania zobowiązań podatkowych......................... | 431 |
9.2. Efektywne metody wygasania zobowiązań podatkowych...................... | 432 |
9.2.1. Zapłata i pobranie podatku przez płatnika i inkasenta................ | 432 |
9.2.2. Potrącenie zobowiązań podatkowych............................................. | 433 |
9.2.3. Zaliczenie nadpłaty lub zaliczenie zwrotu podatku...................... | 435 |
9.2.4. Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych................ | 435 |
9.2.5. Przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego | |
w postępowaniu egzekucyjnym........................................................ | 436 |
9.3. Nieefektywne metody wygasania zobowiązań podatkowych................ | 437 |
9.3.1. Umorzenie zaległości......................................................................... | 437 |
9.3.2. Zaniechanie poboru........................................................................... | 438 |
9.3.3. Przedawnienie..................................................................................... | 439 |
9.3.4. Zwolnienie z obowiązku zapłaty w związku z zastosowaniem | |
się do interpretacji przepisów prawa podatkowego....................... | 444 |
9.3.5. Nabycie spadku w całości przez Skarb Państwa albo jednostkę | |
samorządu terytorialnego stwierdzonego przez prawomocne | |
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.............................. | 445 |
10. Rozszerzenie zakresu podmiotowego odpowiedzialności podatkowej..... | 445 |
10.1. Następstwo prawne................................................................................... | 445 |
10.1.1. Następstwo prawne osób prawnych i jednostek | |
organizacyjnych niemających osobowości prawnej............... | 446 |
10.1.2. Następstwo prawne osób fizycznych......................................... | 447 |
10.2. Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich....................................... | 449 |
10.2.1. Zasady ogólne odpowiedzialności podatkowej osób | |
trzecich........................................................................................... | 449 |
10.2.2. Odpowiedzialność podatkowa rozwiedzionego małżonka... | 450 |
10.2.3. Odpowiedzialność podatkowa członka rodziny..................... | 451 |
10.2.4. Odpowiedzialność podatkowa nabywcy przedsiębiorstwa | |
lub zorganizowanej części.......................................................... | 451 |
10.2.5. Odpowiedzialność jednoosobowej spółki kapitałowej.......... | 452 |
10.2.6. Odpowiedzialność spółki niemającej osobowości prawnej..... | 452 |
10.2.7. Odpowiedzialność podatkowa firmującego............................ | 452 |
10.2.8. Odpowiedzialność podatkowa właściciela, samoistnego | |
posiadacza lub użytkownika wieczystego rzeczy lub prawa | |
majątkowego................................................................................. | 453 |
10.2.9. Odpowiedzialność podatkowa dzierżawcy lub | |
użytkownika nieruchomości..................................................... | 453 |
10.2.10. Odpowiedzialność podatkowa wspólnika spółki cywilnej, | |
jawnej, partnerskiej oraz komplementariusza spółki | |
komandytowej albo komandytowo-akcyjnej.......................... | 454 |
10.2.11. Odpowiedzialność podatkowa za zaległości podatkowe | |
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki | |
z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, prostej | |
spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej w organizacji, | |
spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji.................. | 454 |
10.2.12. Odpowiedzialność podatkowa za zaległości podatkowe | |
innych osób prawnych................................................................ | 457 |
10.2.13. Odpowiedzialność podatkowa likwidatorów spółki.............. | 457 |
10.2.14. Odpowiedzialność podatkowa osób prawnych | |
przejmujących lub osób prawnych powstałych w wyniku | |
podziału........................................................................................ | 457 |
10.2.15. Odpowiedzialność podatkowa gwaranta i poręczyciela........ | 458 |
10.2.16. Odpowiedzialność podatkowa niektórych podatników | |
podatku od towarów i usług....................................................... | 458 |
10.2.17. Odpowiedzialność solidarna nabywcy towarów i usług | |
oraz jego kontrahenta.................................................................. | 459 |
10.2.18. Odpowiedzialność pełnomocnika podatnika VAT................ | 460 |
10.2.19. Odpowiedzialność zarządcy sukcesyjnego oraz zarządcy | |
faktycznego................................................................................... | 460 |
Rozdział XVII | |
Procedury podatkowe.................................................................................................. | 461 |
1. Sposoby weryfikowania prawidłowości wywiązywania się z zobowiązań | |
podatkowych......................................................................................................... | 461 |
2. Postępowanie podatkowe.................................................................................... | 462 |
2.1. Charakterystyka postępowania podatkowego.......................................... | 462 |
2.2. Zasady ogólne postępowania podatkowego.............................................. | 465 |
2.2.1. Istota i znaczenie zasad ogólnych postępowania podatkowego... | 465 |
2.2.2. Zasada praworządności (legalizmu)................................................ | 466 |
2.2.3. Zasada zaufania do organów podatkowych.................................... | 469 |
2.2.4. Zasada informowania........................................................................ | 470 |
2.2.5. Zasada prawdy obiektywnej.............................................................. | 472 |
2.2.6. Zasada czynnego udziału stron........................................................ | 473 |
2.2.7. Zasada przekonywania stron............................................................ | 475 |
2.2.8. Zasada szybkości postępowania....................................................... | 475 |
2.2.9. Zasada pisemności.............................................................................. | 477 |
2.2.10. Zasada dwuinstancyjności................................................................ | 478 |
2.2.11. Zasada trwałości ostatecznej decyzji podatkowej.......................... | 479 |
2.2.12. Zasada jawności dla stron.................................................................. | 480 |
2.3. Postanowienia ogólne................................................................................... | 481 |
2.3.1. Wyłączenie pracownika organu podatkowego i wyłączenie | |
organu podatkowego.......................................................................... | 481 |
2.3.2. Strona postępowania podatkowego................................................. | 483 |
2.3.3. Pełnomocnictwo................................................................................. | 486 |
2.3.4. Terminy załatwiania spraw podatkowych...................................... | 488 |
2.3.5. Doręczenia........................................................................................... | 490 |
2.3.6. Wezwania............................................................................................. | 494 |
2.3.7. Zachowanie i przywrócenie terminu............................................... | 495 |
2.4. Postępowanie przed organem pierwszej instancji.................................... | 499 |
2.4.1. Wszczęcie postępowania.................................................................... | 499 |
2.4.2. Postępowanie dowodowe................................................................... | 502 |
2.4.3. Rozstrzygnięcia w postępowaniu podatkowym............................. | 518 |
2.5. Postępowanie odwoławcze........................................................................... | 522 |
2.5.1. Środki zaskarżenia.............................................................................. | 522 |
2.5.2. Postępowanie odwoławcze przed organem pierwszej instancji... | 524 |
2.5.3. Postępowanie odwoławcze przed organem odwoławczym.......... | 524 |
2.5.4. Rodzaje rozstrzygnięć organu odwoławczego................................ | 526 |
2.6. Tryby nadzwyczajne wzruszenia decyzji ostatecznej............................... | 527 |
2.6.1. Wznowienie postępowania................................................................ | 527 |
2.6.2. Stwierdzenie nieważności decyzji.................................................... | 529 |
2.6.3. Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej....................................... | 530 |
2.6.4. Wygaśnięcie decyzji............................................................................ | 531 |
3. Kontrola celno-skarbowa.................................................................................... | 532 |
3.1. Zakres kontroli celno-skarbowej................................................................ | 532 |
3.2. Przebieg kontroli celno-skarbowej............................................................. | 532 |
3.3. Zakończenie kontroli celno-skarbowej...................................................... | 535 |
4. Czynności sprawdzające...................................................................................... | 536 |
4.1. Cel czynności sprawdzających.................................................................... | 536 |
4.2. Korekta i żądanie złożenia deklaracji......................................................... | 537 |
4.3. Przedłużenie terminu zwrotu podatku...................................................... | 538 |
4.4. Żądanie dokumentów od kontrahentów podatnika................................ | 538 |
4.5. Żądanie okazania dokumentów od podatnika i instytucji | |
finansowych................................................................................................... | 538 |
4.6. Oględziny lokalu mieszkalnego.................................................................. | 539 |
5. Kontrola podatkowa............................................................................................. | 539 |
5.1. Cel i zasady prowadzenia kontroli podatkowej........................................ | 539 |
5.2. Uprawnienia kontrolujących....................................................................... | 542 |
5.3. Obowiązki kontrolowanego......................................................................... | 543 |
5.4. Zakończenie kontroli podatkowej.............................................................. | 544 |
Rozdział XVIII | |
Przymusowe wykonanie zobowiązań podatkowych............................................. | 545 |
1. Zakres i podstawy egzekucji należności podatkowych.................................. | 545 |
2. Zasady egzekucji należności podatkowych...................................................... | 546 |
2.1. Pojęcie zasad postępowania egzekucyjnego.............................................. | 546 |
2.2. Zasada celowości........................................................................................... | 548 |
2.3. Zasada prawnego obowiązku wszczęcia i prowadzenia egzekucji......... | 549 |
2.4. Zasada stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych | |
w ustawie......................................................................................................... | 549 |
2.5. Zasada stosowania środków prowadzących bezpośrednio | |
do wykonania obowiązku............................................................................ | 549 |
2.6. Zasada stosowania najłagodniejszego środka egzekucyjnego................ | 550 |
2.7. Zasada niezbędności..................................................................................... | 550 |
2.8. Zasada zagrożenia......................................................................................... | 550 |
2.9. Zasada poszanowania minimum egzystencji............................................ | 551 |
2.10. Zasada gospodarnego prowadzenia egzekucji.......................................... | 551 |
3. Pojęcie i właściwość organu egzekucyjnego..................................................... | 552 |
4. Wszczęcie postępowania egzekucyjnego.......................................................... | 553 |
5. Przebieg postępowania egzekucyjnego............................................................. | 555 |
5.1. Dopuszczalność egzekucji............................................................................ | 555 |
5.2. Przesłanki prowadzenia postępowania egzekucyjnego........................... | 556 |
5.3. Wybór środka lub środków egzekucyjnych............................................... | 556 |
5.4. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego................................................ | 558 |
6. Środki ochrony prawnej w toku egzekucji administracyjnej......................... | 559 |
6.1. Charakterystyka środków ochrony prawnej w egzekucji | |
administracyjnej............................................................................................ | 559 |
6.2. Zażalenie......................................................................................................... | 560 |
6.3. Zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej........................................... | 560 |
6.4. Wniosek o wyłączenie prawa do rzeczy lub prawa majątkowego | |
spod egzekucji................................................................................................ | 561 |
6.5. Skarga na czynności egzekucyjne............................................................... | 562 |
6.6. Skarga na przewlekłość postępowania....................................................... | 563 |
6.7. Skarga na bezczynność wierzyciela............................................................ | 563 |
6.8. Sprzeciw.......................................................................................................... | 564 |
6.9. Inne środki ochrony prawnej w postępowaniu egzekucyjnym.............. | 565 |
7. Zakończenie postępowania egzekucyjnego...................................................... | 566 |
8. Środki egzekucyjne należności pieniężnych..................................................... | 569 |
8.1. Czynności egzekucyjne a środki egzekucyjne.......................................... | 569 |
8.2. Egzekucja z pieniędzy................................................................................... | 570 |
8.3. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę......................................................... | 570 |
8.4. Egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia | |
społecznego oraz renty socjalnej................................................................. | 571 |
8.5. Egzekucja z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych.... | 572 |
8.6. Egzekucja z innych wierzytelności i innych praw majątkowych........... | 573 |
8.7. Egzekucja z ruchomości............................................................................... | 573 |
8.8. Egzekucja z nieruchomości.......................................................................... | 575 |
9. Postępowanie zabezpieczające............................................................................ | 576 |
9.1. Istota i przesłanki zabezpieczenia............................................................... | 576 |
9.2. Wszczęcie i przebieg zabezpieczenia.......................................................... | 576 |
9.3. Środki zabezpieczające................................................................................. | 577 |
10. Międzynarodowa współpraca przy egzekucji należności podatkowych...... | 578 |
10.1. Podstawy prawne i zasady współpracy przy egzekucji należności | |
podatkowych................................................................................................ | 578 |
10.2. Występowanie o udzielenie pomocy do państwa | |
członkowskiego UE..................................................................................... | 579 |
10.3. Udzielanie pomocy państwu członkowskiemu UE............................... | 581 |
10.4. Wzajemna pomoc na podstawie umów międzynarodowych............... | 581 |
Rozdział XIX | |
Sądowa kontrola orzeczeń w sprawach podatkowych........................................... | 583 |
1. Ewolucja sądownictwa administracyjnego w sprawach podatkowych | |
w Polsce po 1945 r. ............................................................................................... | 583 |
2. Współczesne uwarunkowania konstytucyjne sądownictwa | |
administracyjnego................................................................................................ | 586 |
3. Organizacja sądów administracyjnych............................................................. | 590 |
3.1. Wojewódzkie sądy administracyjne........................................................... | 590 |
3.2. Naczelny Sąd Administracyjny................................................................... | 591 |
3.3. Sędziowie, asesorzy i referendarze w sądach administracyjnych.......... | 593 |
4. Postępowanie przed sądem pierwszej instancji............................................... | 595 |
4.1. Wszczęcie postępowania.............................................................................. | 595 |
4.2. Strony postępowania..................................................................................... | 598 |
4.3. Badanie formalne skargi.............................................................................. | 599 |
4.4. Posiedzenia sądowe....................................................................................... | 600 |
4.5. Postępowanie w trybach szczególnych....................................................... | 602 |
4.5.1. Postępowanie mediacyjne................................................................. | 602 |
4.5.2. Tryb uproszczony............................................................................... | 602 |
4.6. Zawieszenie postępowania........................................................................... | 603 |
4.6.1. Przesłanki zawieszenia...................................................................... | 603 |
4.6.2. Skutek zawieszenia............................................................................. | 604 |
4.6.3. Podjęcie postępowania....................................................................... | 605 |
4.7. Orzeczenia sądowe........................................................................................ | 605 |
4.7.1. Zasady orzekania................................................................................ | 605 |
4.7.2. Wyrok................................................................................................... | 606 |
4.7.3. Postanowienie..................................................................................... | 608 |
5. Postępowanie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym......................... | 609 |
5.1. Środki odwoławcze i ich rozpoznanie........................................................ | 609 |
5.1.1. Skarga kasacyjna................................................................................. | 609 |
5.1.2. Zażalenie.............................................................................................. | 614 |
5.2. Uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego........................................ | 615 |
Rozdział XX | |
Przestępstwa i wykroczenia podatkowe................................................................... | 617 |
1. Przesłanki zmian w prawie karnym skarbowym............................................ | 617 |
2. Przestępstwa a wykroczenia skarbowe............................................................. | 619 |
2.1. Słowniczek i jego znaczenie......................................................................... | 619 |
2.2. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe..................................... | 619 |
2.3. Zasada terytorialności.................................................................................. | 621 |
2.4. Reguły intertemporalne............................................................................... | 622 |
2.5. Zasady sądowego orzekania za przestępstwa i wykroczenia skarbowe..... | 623 |
3. Przestępstwa skarbowe – zagadnienia ogólne.................................................. | 623 |
3.1. Kary................................................................................................................. | 624 |
3.2. Środki karne................................................................................................... | 625 |
3.3. Środki zabezpieczające................................................................................. | 625 |
3.4. Przedawnienie przestępstw.......................................................................... | 625 |
4. Wykroczenia skarbowe – zagadnienia ogólne................................................. | 626 |
4.1. Kara................................................................................................................. | 627 |
4.2. Środki karne................................................................................................... | 627 |
4.3. Ustanie karalności......................................................................................... | 627 |
5. Zaniechanie ukarania sprawcy........................................................................... | 627 |
5.1. Czynny żal...................................................................................................... | 628 |
5.2. Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności.......................................... | 629 |
5.3. Odstąpienie od wymierzenia kary lub środka karnego........................... | 630 |
6. Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe przeciwko obowiązkom | |
podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub subwencji.......................... | 631 |
7. Odpowiedzialność podmiotu zbiorowego........................................................ | 632 |
Część trzecia | |
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA POLSKIEGO PRAWA PODATKOWEGO | |
Rozdział XXI | |
Podatki pośrednie......................................................................................................... | 637 |
1. Podatek od towarów i usług................................................................................ | 637 |
1.1. Wprowadzenie............................................................................................... | 637 |
1.2. Konstrukcja prawna podatku od towarów i usług – zasady ogólne...... | 639 |
1.2.1. Zakres przedmiotowy........................................................................ | 639 |
1.2.2. Zakres podmiotowy........................................................................... | 640 |
1.2.3. Podstawa opodatkowania.................................................................. | 641 |
1.2.4. Stawki podatku.................................................................................... | 641 |
1.2.5. Zapłata podatku i terminy................................................................. | 642 |
1.3. Wnioski........................................................................................................... | 642 |
2. Podatek akcyzowy................................................................................................ | 643 |
2.1. Wprowadzenie............................................................................................... | 643 |
2.2. Konstrukcja prawna podatku akcyzowego............................................... | 644 |
2.2.1. Zakres przedmiotowy........................................................................ | 644 |
2.2.2. Zakres podmiotowy........................................................................... | 645 |
2.2.3. Podstawa opodatkowania i stawki................................................... | 645 |
2.2.4. Zasada samoobliczania podatku...................................................... | 646 |
3. Podatek od gier..................................................................................................... | 647 |
3.1. Wprowadzenie............................................................................................... | 647 |
3.2. Konstrukcja prawna podatku...................................................................... | 648 |
3.2.1. Przedmiot opodatkowania................................................................ | 648 |
3.2.2. Zakres podmiotowy........................................................................... | 648 |
3.2.3. Podstawa i stawki podatku................................................................ | 649 |
3.2.4. Wnioski................................................................................................ | 649 |
Rozdział XXII | |
Państwowe podatki (daniny) bezpośrednie............................................................ | 651 |
1. Podatek dochodowy od osób fizycznych........................................................... | 651 |
1.1. Geneza i zasady opodatkowania dochodu osób fizycznych.................... | 651 |
1.2. Podstawa prawna........................................................................................... | 654 |
1.3. Podmiot opodatkowania.............................................................................. | 656 |
1.4. Przedmiot i podstawa opodatkowania....................................................... | 658 |
1.5. Zwolnienia przedmiotowe............................................................................ | 662 |
1.6. Opodatkowanie przychodów nieznajdujących pokrycia | |
w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł | |
nieujawnionych.............................................................................................. | 663 |
1.7. Ulgi podatkowe.............................................................................................. | 665 |
1.8. Skala podatkowa i stawki podatkowe......................................................... | 667 |
1.9. Technika podatkowa..................................................................................... | 669 |
2. Uproszczone formy opodatkowania.................................................................. | 671 |
2.1. Istota ryczałtu podatkowego........................................................................ | 671 |
2.2. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych............................................ | 672 |
2.3. Karta podatkowa........................................................................................... | 676 |
2.4. Opodatkowanie osób duchownych............................................................. | 677 |
3. Podatek dochodowy od osób prawnych............................................................ | 678 |
3.1. Podstawa prawna........................................................................................... | 678 |
3.2. Wyłączenia w zakresie stosowania przepisów ustawy o podatku | |
dochodowym od osób prawnych................................................................ | 678 |
3.3. Podmiot podatku........................................................................................... | 679 |
3.4. Przedmiot podatku i podstawa opodatkowania....................................... | 682 |
3.5. Ulgi podatkowe.............................................................................................. | 684 |
3.6. Stawki podatkowe.......................................................................................... | 687 |
3.7. Minimalny podatek dochodowy................................................................. | 688 |
3.8. Opodatkowanie spółek holdingowych....................................................... | 689 |
3.9. Technika podatkowa..................................................................................... | 689 |
3.10. Ryczałt podatkowy........................................................................................ | 690 |
4. Podatek od wydobycia niektórych kopalin....................................................... | 692 |
4.1. Podstawa prawna........................................................................................... | 692 |
4.2. Podmiot podatku........................................................................................... | 692 |
4.3. Przedmiot podatku i podstawa opodatkowania....................................... | 693 |
4.4. Stawki podatkowe.......................................................................................... | 694 |
4.5. Technika podatkowa..................................................................................... | 694 |
5. Podatek tonażowy................................................................................................ | 695 |
5.1. Podstawa prawna........................................................................................... | 695 |
5.2. Podmiot podatku........................................................................................... | 695 |
5.3. Przedmiot podatku, podstawa opodatkowania i stawka podatkowa.... | 696 |
5.4. Technika podatkowa..................................................................................... | 697 |
6. Podatek od niektórych instytucji finansowych................................................ | 697 |
6.1. Podstawa prawna........................................................................................... | 697 |
6.2. Podmiot podatku........................................................................................... | 697 |
6.3. Przedmiot podatku i podstawa opodatkowania....................................... | 698 |
6.4. Stawki podatkowe.......................................................................................... | 698 |
6.5. Technika podatkowa..................................................................................... | 699 |
7. Podatek od sprzedaży detalicznej...................................................................... | 699 |
7.1. Podstawa prawna........................................................................................... | 699 |
7.2. Podmiot podatku........................................................................................... | 699 |
7.3. Przedmiot podatku i podstawa opodatkowania....................................... | 699 |
7.4. Stawki podatkowe.......................................................................................... | 700 |
7.5. Technika podatkowa..................................................................................... | 700 |
8. Poda | |