POLECAMY
Koszyk
Cenzorskie lekcje literatury
Studia o systemowej kontroli słowa w Polsce po 1945 roku
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Cenzorskie lekcje literatury zawierają niezwykle cenne ustalenia w dwóch – powiązanych ze sobą – obszarach: historii literatury i historii peerelowskiej cenzury. Obydwie te sfery w czasach PRL wzajemnie się dopełniają, dopowiadają i komentują. Marzena Woźniak-Łabieniec ukazuje związki ideologii i sztuki, analizuje najróżniejsze formy oddziaływania, w których tekst poetycki i prozatorski podlega modyfikacji, lecz także wchodzi w interakcję z zaleceniami urzędników z Mysiej. Śledzenie tych zależności jest zadaniem, przed jakim staje badaczka. Do najtrudniejszych zaś należy tropienie zjawiska autocenzury. W tym zakresie funkcjonowanie Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk poczyniło być może największe szkody. Cenzorskie lekcje literatury śledzą zatem to, co można wypatrzeć w archiwach GUKPPiW, ale też notatkach samych pisarzy, w których komentują oni uwagi pracowników komunistycznego ministerstwa prawdy. […] Rzecz jest napisana z filologiczną wnikliwością i rzetelnością, jaka winna cechować badacza tematyki cenzury peerelowskiej. Rozważania analityczne Marzena Woźniak-Łabieniec wspiera kwerendą archiwalną oraz rozległą lekturą literatury przedmiotowej (dotyczącą dorobku pisarzy aktywnych twórczo w czasach PRL).
Z recenzji prof. dr. hab. Sławomira Buryły (Uniwersytet Warszawski)
Zdumiewa pasja, z jaką autorka wydobywa z przepastnych archiwów „po-PRL-owskich” oraz z archiwów pisarzy nieznane fakty, wydarzenia oraz nigdy niepublikowane fragmenty, które – tak bywa – zmieniają konteksty interpretacyjne wielu utworów, a w przypadku omawianej książki – Parnickiego, Rymkiewicza, Nowakowskiego, Różewicza i Miłosza. To są po prostu badania ważne dla historyków literatury (i szerzej – historyków PRL) oraz interpretatorów literatury. Dlatego bardzo wysoko oceniam poziom merytoryczny prezentowanej książki, jej ważność w obrębie dyscypliny literaturoznawstwa, doceniam też uważność i skrupulatność autorki w odniesieniu do stanu badań.
Z recenzji prof. dr. hab. Józefa Olejniczaka (Uniwersytet Śląski)
| Rok wydania | 2022 |
|---|---|
| Liczba stron | 296 |
| Kategoria | Literaturoznawstwo |
| Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
| ISBN-13 | 978-83-8220-801-6 |
| Numer wydania | 1 |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Spis treści
| Wstęp | 9 |
| 1. Założenia badawcze i metodologia | 11 |
| 2. Materiał archiwalny | 14 |
| I. Cenzura – „szara eminencja” życia literackiego | 17 |
| 1. Ochrona autorytetu władzy w początkach Polski Ludowej | 17 |
| 1.1. Kult wodza – „komunistyczny kalendarz liturgiczny” | 18 |
| 1.2. Na niższych szczeblach hierarchii | 26 |
| 2. Cenzura w czasie odwilży jako temat tabu | 29 |
| II. Wobec czasopism – „Nowiny Literackie” w dokumentach GUKPPiW | 39 |
| 1. „Pióro na mustrze”, czyli cenzorskie lekcje literatury | 42 |
| 1.1. O realizm bez cenzury | 43 |
| 1.2. Egzystencjalizm ocenzurowany | 50 |
| 1.3. W cieniu Borejszy | 57 |
| 1.4. Zaraz po wojnie | 60 |
| 2. Modelowanie przeszłości, czyli cenzorskie lekcje historii | 64 |
| 2.1. „Pora złożyć broń”. Cenzura wobec amnestii | 64 |
| 2.2. Niecenzuralne święto Trzeciego Maja | 69 |
| 2.3. Ochrona wizerunku ZSRR – „obrońcy” pokoju | 72 |
| 2.4. PPS w niełasce władz | 74 |
| 2.5. Kłopotliwe zsyłki | 77 |
| 2.6. Reportaż pod czujnym okiem cenzora | 80 |
| 2.7. Sterowany obraz reformy rolnej | 84 |
| 3. Życie pośmiertne „Wiadomości Literackich”. „Nowiny” | |
| a „Wiadomości” londyńskie Grydzewskiego | 88 |
| 3.1. „Falsyfikat” czy spadkobierca? | 90 |
| 3.2. Artykuł Wyszomirskiego – „Nowiny” o „Wiadomościach” | 94 |
| 3.3. W zwierciadle cenzury – podsumowanie | 97 |
| III. Wobec pisarzy | 101 |
| 1. Jawne i ukryte w cenzurze – Opadły liście z drzew Tadeusza Różewicza | 101 |
| 1.1. „Szakali węch” Różewicza – optyka cenzorska | 103 |
| 1.2. „Obsesyjny upór” pamięci – recepcja oficjalna | 109 |
| 2. Proza ocenzurowana. Trampolina Marka Nowakowskiego | |
| w dokumentach GUKPPiW i w recepcji oficjalnej | 117 |
| 2.1. Trampolina w GUKPPiW | 120 |
| 2.2. Autocenzura krytyki literackiej | 126 |
| 3. Łaskawa muza cenzury. Wobec powieści historycznych i szkiców | |
| literackich Teodora Parnickiego | 129 |
| 3.1. W duchu odwilży | 129 |
| 3.1.1. Pod skrzydłami PAX-u – Srebrne orły i Aecjusz ostatni Rzymianin | 132 |
| 3.1.2. Odwilżowy fenomen: krajowa recepcja emigracyjnego wydania – Koniec „Zgody Narodów” | 134 |
| 3.2. „Kwestia żydowskości przewija się przez książkę” – casus Nowej Baśni | 140 |
| 3.3. „Napisana bardzo trudnym językiem” – Twarz księżyca | 147 |
| 3.4. „Niezwykle interesujący rebus”, czyli jak Andrzej Kijowski | |
| „wspiera” cenzora – Tylko Beatrycze | 151 |
| 3.5. Poza powieściowym „kanonem” – I u możnych dziwny | 154 |
| 3.6. „Może budzić kontrowersje” – Koła na piasku | 156 |
| 3.7. „Ogranicza krąg odbiorców” – Inne życie Kleopatry | 158 |
| 3.8. „Książka […] nie należy do czytelnych” – Muza dalekich podróży | 161 |
| 3.9. „Tematyka […] filozoficzno-polityczno-mistyczna” – Tożsamość | 164 |
| 3.10. Puszkin ocenzurowany – Szkice literackie | 168 |
| 4. Jarosław Marek Rymkiewicz – Klasyk w Urzędzie Kontroli | 173 |
| 4.1. „Proszę więc wybaczyć, że wybrałem Pana…” – ocenzurowany patronat Miłosza w świetle korespondencji | 173 |
| 4.2. „Tu ci Ezopa ostrożność doradzę” – strategia poety | 178 |
| 4.3. Dwie komedie zamiast trzech – Patrz Kościuszko i narodowy bigos | 181 |
| 4.4. Niewygodny Osip Mandelsztam i zapomniany biogram | 187 |
| 4.5. Romantyzm w esejach – ingerencje w dygresje | 191 |
| 4.6. Wielki Książę i stan wojenny | 194 |
| 4.7. Poza cenzurą – poza krajem i w drugim obiegu | 200 |
| 5. Rekonstrukcja noblisty. Czesław Miłosz w „Tygodniku Powszechnym” w latach 1980–1981 na tle praktyk cenzorskich przełomu | |
| solidarnościowego | 203 |
| 5.1. Od milczenia do Nobla | 203 |
| 5.2. Od października do grudnia. Pierwsza fala entuzjazmu | 207 |
| 5.2.1. Dyskusje wokół Ustawy | 207 |
| 5.2.2. Jawnie o cenzurze | 208 |
| 5.2.3. Czekały na druk | 211 |
| 5.2.4. Echa ze świata | 215 |
| 5.2.5. Głosy badaczy i polemika Kisiela | 222 |
| 5.3. Od stycznia do czerwca. W „karnawale” Solidarności | 225 |
| 5.3.1. Ocenzurowana mowa noblowska | 225 |
| 5.3.2. Konstruowanie wieszcza – wobec rocznicy Grudnia `70 | 228 |
| 5.3.3. Poezja w ogniu negocjacji | 240 |
| 5.3.4. Ze struny na strunę – antologia subiektywna | 244 |
| 5.4. Na „kamiennym łonie ojczyzny”. Miłosz w Polsce | 252 |
| 5.4.1. Wizyta w cieniu śmierci | 253 |
| 5.4.2. Niedosyt i wierzganie „Pegaza” | 257 |
| Zakończenie | 265 |
| Nota bibliograficzna | 271 |
| Bibliografia | 273 |
| Indeks nazwisk | 283 |
| Summary – Censorship’s literature lessons | 293 |
| O autorce | 295 |
KUP NA PREZENT
Cenzorskie lekcje literatury
20,86 zł
Uzupełnij informacje na temat odbiorcy.
Produkt został pomyślnie dodany do koszyka.
Nieudana próba zakupu produktu. Spróbuj jeszcze raz.
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
