Wiktymologia

Wiktymologia

1 opinia

Format:

pdf

RODZAJ DOSTĘPU

68,00

Format: pdf

Cena początkowa:

Najniższa cena z 30 dni: 68,00 zł  


68,00

w tym VAT

Autorka przedstawia w publikacji zagadnienie wiktymologii sensu largo, uwzględniając regulacje prawa międzynarodowego, polskiego, a także unijnego. Opracowanie stanowi obszerne kompendium zawierające kompletną analizę zagadnień będących przedmiotem badań wiktymologii, które może służyć zarówno celom dydaktycznym, naukowym, jak i praktyce.
Z monografii dowiesz się m.in. o:


trybie przesłuchania niektórych małoletnich pokrzywdzonych i niektórych małoletnich świadków,
trybie przesłuchania i zasadach postępowania z pokrzywdzonymi przestępstwami o charakterze seksualnym,
cywilnoprawnych instrumentach ochrony interesów ofiar przestępstw,
postępowaniu wobec niektórych osób z zaburzeniami psychicznymi,
przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym.


Adresaci:Książka jest przeznaczona dla adwokatów, radców prawnych, sędziów, prokuratorów oraz aplikantów tych zawodów prawniczych. Zainteresuje członków organizacji pozarządowych, którzy statutowo zajmują się ofiarami przestępstw. Będzie cennym źródłem wiedzy dla pracowników naukowych (karnistów, procesualistów, specjalistów z zakresu wiktymologii, psychologów, socjologów) oraz studentów wydziałów prawa, psychologii, resocjalizacji i socjologii.


Rok wydania2018
Liczba stron580
KategoriaInne
WydawcaWolters Kluwer Polska SA
ISBN-13978-83-8160-004-0
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Wykaz skrótów .............................................................................................................    17
   Od autorki .....................................................................................................................    25
   Wprowadzenie. Wokół koncepcji wiktymologii ...................................................    29
   Część pierwsza. GENEZA I CHARAKTERYSTYKA ZJAWISKA WIKTYMIZACJI KRYMINALNEJ
   Rozdział 1. Badania wiktymizacyjne – istota i znaczenie ........................................................    45
   Rozdział 2. Koncepcje wiktymizacji kryminalnej .....................................................................    51
   2.1. Koncepcja ofiary przyspieszającej przestępstwo i inne mające za podstawę jej charakterystyki osobiste i zachowania ..............................    51
   2.2. Koncepcje stylu życia i rutynowej aktywności oraz inne bazujące na czynnikach
   sytuacyjnych ..........................................................................    57
   Część druga. SKUTKI PRZESTĘPSTWA DLA OFIARY I ICH PRZEZWYCIĘŻANIE
   Rozdział 3. Przeciwdziałanie negatywnym skutkom wiktymizacji kryminalnej zamiast obwiniania ofiary .........................................................................................    65
   Rozdział 4. Rodzaje i charakterystyka negatywnych skutków przestępstw .........................    69
   4.1. Wiktymizacja pierwotna ................................................................................    69
   4.2. Dalsza wiktymizacja ........................................................................................    73
   4.2.1. Wiktymizacja wtórna .........................................................................    73
   4.2.2. Wiktymizacja ponowna i wielokrotna ............................................    76
   Rozdział 5. Pokonywanie skutków wiktymizacji kryminalnej – wzorce zachowań ...........    79
   Rozdział 6. Ruch na rzecz ofiar przestępstw ...............................................................................    81
   Część trzecia. MIĘDZYNARODOWE POWSZECHNE STANDARDY PRAW OFIAR
   Rozdział 7. Standardy Narodów Zjednoczonych ........................................................................    89
   7.1. Deklaracja o podstawowych zasadach sprawiedliwości dla ofiar przestępstw
   i nadużyć władzy ........................................................................    89
   7.2. Projekt konwencji o sprawiedliwości i wsparciu dla ofiar przestępstw i nadużyć władzy .........    92
   7.3. Podstawowe zasady dotyczące stosowania programów sprawiedliwości naprawczej w sprawach karnych ....................................................................    96
   Rozdział 8. Standardy Rady Europy ..............................................................................................    101
   8.1. Konwencja o kompensacji dla ofiar przestępstw popełnionych z użyciem przemocy .............    101
   8.2. Wybrane rekomendacje Komitetu Ministrów .............................................    103
   8.2.1. Rekomendacja nr R (83)7 w sprawie udziału społeczeństwa w polityce karnej ..........    103
   8.2.2. Rekomendacja nr R (85)11 w sprawie pozycji ofiary w prawie i procesie karnym ...........    104
   8.2.3. Rekomendacja nr R (97)13 odnosząca się do zastraszania świadków i praw do obrony .......    105
   8.2.4. Rekomendacja nr R (98)1 w sprawie mediacji rodzinnej ..............    107
   8.2.5. Rekomendacja nr R (99)19 dotycząca mediacji w sprawach karnych ..........    108
   8.2.6. Rekomendacja Rec (2005)9 o ochronie świadków i osób współpracujących z wymiarem sprawiedliwości ................    111
   8.2.7. Rekomendacja Rec (2006)8 w sprawie pomocy dla ofiar przestępstw ...........    113
   Rozdział 9. Standardy Unii Europejskiej .....................................................................................    117
   9.1. Dyrektywa 2012/29/UE ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw .................................................    117
   9.1.1. Geneza ..................................................................................................    117
   9.1.2. Ogólna charakterystyka .....................................................................    119
   9.1.3. Informowanie ......................................................................................    121
   9.1.4. Wsparcie ogólne i specjalistyczne .....................................................    123
   9.1.5. Zawiadomienie o przestępstwie ........................................................    125
   9.1.6. Decyzja zobowiązująca sprawcę do wyrównania ofierze szkód .................    126
   9.1.7. Bezpieczne usługi sprawiedliwości naprawczej ..............................    127
   9.1.8. Indywidualna ocena szczególnych potrzeb ofiar w zakresie ochrony ...............    129
   9.1.9. Ochrona prywatności .........................................................................    133
   9.1.10. Szkolenia osób mających kontakty z ofiarami ................................    134
   9.2. Projekt uzupełnienia dyrektywy 2012/29/UE .............................................    135
   9.3. Dyrektywa 2004/80/WE odnosząca się do kompensaty dla ofiar przestępstw .............    135
   9.4. Środki ochrony w sytuacjach transgranicznych .........................................    138
   9.4.1. Dyrektywa 2011/99/UE w sprawie europejskiego nakazu ochrony .............    138
   9.4.2. Rozporządzenie (UE) nr 606/2013 sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony o charakterze cywilnym ................    142
   9.5. Dyrektywa (UE) 2016/680 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowania przygotowawczego, wykrywania i ścigania czynów zabronionych i wykonywania kar..................................................................    146
   Część czwarta. MIĘDZYNARODOWE STANDARDY PRAW NIEKTÓRYCH OFIAR SZCZEGÓLNIE WRAŻLIWYCH
   Rozdział 10. Ofiary pogwałceń międzynarodowego prawa praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego .........................................................    151
   10.1. Ofiary zbrodni podlegających kompetencji Międzynarodowego Trybunału Karnego ...........    151
   10.1.1. Katalog zbrodni ...................................................................................    151
   10.1.2. Prawa w postępowaniu .......................................................................    154
   10.2. Podstawowe zasady Narodów Zjednoczonych dotyczące zadośćuczynienia i reparacji...........................................................................    157
   Rozdział 11. Ofiary tortur .......................................................................................    159
   11.1. Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania ................    159
   11.2. Protokół fakultatywny do konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania .............    161
   11.3. Dobrowolny Fundusz Narodów Zjednoczonych dla Ofiar Tortur ...........    162
   11.4. Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu ...............................................    163
   Rozdział 12. Ofiary terroryzmu .............................................................................    165
   12.1. Dokumenty Narodów Zjednoczonych..........................................................    165
   12.2. Konwencja Rady Europy o zapobieganiu terroryzmowi ............................    167
   12.3. Wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy dotyczące ochrony ofiar aktów
   terrorystycznych ...................................................................................    168
   12.4. Dyrektywa (UE) 2017/541 w sprawie zwalczania terroryzmu ..................    169
   Rozdział 13. Ofiary handlu ludźmi, zwłaszcza kobiety i dzieci ................................................    173
   13.1. Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji ....................................................................    173
   13.2. Protokół fakultatywny do konwencji o prawach dziecka w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii ................    174
   13.3. Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej ......................................................................    175
   13.4. Protokół o zapobieganiu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobietami i dziećmi, uzupełniający konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej.................................................................................................    176
   13.5. Protokół przeciwko przemytowi migrantów drogą lądową, morską i powietrzną uzupełniający Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości
   zorganizowanej ..................    178
   13.6. Konwencja Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi ................    179
   13.7. Dyrektywa 2004/81/WE w sprawie dokumentu pobytowego wydawanego obywatelom państw trzecich, którzy są ofiarami handlu ludźmi lub wcześniej byli przedmiotem działań ułatwiających nielegalną imigrację, którzy współpracują z właściwymi organami.................................    181
   13.8. Dyrektywa 2011/36/UE w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar ..........................................    183
   Rozdział 14. Dzieci będące ofiarami przestępstw ........................................................................    187
   14.1. Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka ..........................    187
   14.2. Wytyczne Narodów Zjednoczonych dotyczące wymiaru sprawiedliwości w sprawach, w których ofiarami i świadkami przestępstw są dzieci...........................................................................    188
   14.3. Pornografia dziecięca w konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości ......    189
   14.4. Konwencja Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych ...............................................................................    190
   14.5. Wytyczne Komitetu Ministrów Rady Europy dotyczące wymiaru sprawiedliwości przyjaznego dzieciom .........................................................    193
   14.6. Dyrektywa 2011/93/UE w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej .........................    195
   Rozdział 15. Kobiety jako ofiary przemocy ...................................................................................    201
   15.1. Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji
   kobiet .............................................................................    201
   15.2. Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej ................................................................    204
   Rozdział 16. Ofiary przestępstw z nienawiści ..........................................................................    213
   16.1. Międzynarodowa konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji
   rasowej ....................................................................................    213
   16.2. Protokół dodatkowy do konwencji Rady Europy o cyberprzestępczości dotyczący penalizacji czynów o charakterze rasistowskim lub ksenofobicznym popełnionych przy użyciu systemów komputerowych ........................................    215
   16.3. Rekomendacja nr R (97)20 Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie
   „mowy nienawiści” .......................................................................    215
   16.4. Rekomendacja CM/Rec (2010)5 Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie środków zwalczania dyskryminacji opartej na orientacji seksualnej lub tożsamości płciowej ................    216
   16.5. Decyzja ramowa Rady 2008/913/WSiSW w sprawie zwalczania pewnych przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków karnych ....................    218
   Rozdział 17. Ofiary z niepełnosprawnościami – konwencja Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych ........................................................................    221
   Rozdział 18. Cudzoziemcy będący ofiarami niektórych przestępstw jako osoby wymagające szczególnego traktowania ...................................................................    225
   18.1. Dyrektywa 2008/115/WE w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw
   trzecich .............................    225
   18.2. Dyrektywa 2013/33/UE w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową (wersja przekształcona) ............    227
   Rozdział 19. Ofiary korupcji, prania brudnych pieniędzy oraz fałszowania i oszustw związanych z bezgotówkowymi środkami płatniczymi ......................................    231
   19.1. Konwencja Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji ........................    231
   19.2. Projekt dyrektywy w sprawie zwalczania fałszowania i oszustw związanych z bezgotówkowymi środkami płatniczymi ............................    232
   Rozdział 20. W poszukiwaniu sprawiedliwości dla ofiar przestępstw .....................................    235
   20.1. Sprawiedliwość, ale jaka? ................................................................................    235
   20.2. Prawa ofiar versus prawa sprawców w procesie karnym ............................    241
   Część piąta. OFIARY PRZESTĘPSTW W POLSCE
   Rozdział 21. Pokrzywdzony w publicznoskargowym procesie karnym ..................................    249
   21.1. Pokrzywdzony, osoba najbliższa, strona zastępcza i strona nowa oraz inne podstawowe
   pojęcia ........................................................................    249
   21.2. Uwzględnianie prawnie chronionych interesów pokrzywdzonego przy jednoczesnym poszanowaniu jego godności ......................................    254
   21.3. Prawo do informacji ........................................................................................    256
   21.4. Zawiadomienie o przestępstwie .....................................................................    259
   21.5. Prawo do zaskarżenia decyzji o nieściganiu ................................................    262
   21.6. Wniosek o ściganie ..........................................................................................    262
   21.7. Prawo do tłumaczenia .....................................................................................    264
   21.8. Postępowanie mediacyjne ...............................................................................    264
   21.9. Pokrzywdzony jako świadek ..........................................................................    273
   21.10. Zwrot kosztów związanych z udziałem w postępowaniu .........................    275
   21.11. Nieodpłatna pomoc prawna .........................................................................    275
   21.12. Prawa w postępowaniu przygotowawczym ................................................    279
   21.13. Skarga subsydiarna .........................................................................................    281
   21.14. Prawa w postępowaniu sądowym ................................................................    283
   21.14.1. Status procesowy .................................................................................    283
   21.14.2. Prawa oskarżyciela posiłkowego w razie wycofania aktu oskarżenia przez oskarżyciela publicznego .....................................    284
   21.14.3. Pozostałe prawa oskarżyciela posiłkowego .....................................    284
   21.14.4. Pokrzywdzony nieposiadający statusu strony procesowej ...........    285
   21.14.5. Konsensualne sposoby zakończenia postępowania karnego .......    286
   21.14.6. Postępowania odwoławcze ................................................................    287
   21.15. Udział przedstawiciela społecznego ............................................................    288
   21.16. Skarga na przewlekłość postępowania ........................................................    290
   Rozdział 22. Środki ochrony w postępowaniu karnym ...............................................................    293
   22.1. Funkcja ochronna zatrzymania i środków zapobiegawczych ...................    293
   22.2. Świadek incognito, okazanie uniemożliwiające identyfikację, anonimizacja danych o miejscu zamieszkania i o miejscu pracy oraz utajnienie zeznań ...........................    294
   22.3. Przesłuchanie na odległość oraz pod nieobecność publiczności lub oskarżonego ..............    296
   22.4. Środki ochrony fizycznej .................................................................................    300
   Rozdział 23. Środki specjalnej ochrony w postępowaniu karnym niektórych pokrzywdzonych szczególnie wrażliwych ..............................................................    307
   23.1. Zatrzymanie i środki zapobiegawcze służące ochronie pokrzywdzonych przemocą w rodzinie oraz niektórych innych pokrzywdzonych szczególnie wrażliwych ...................................................    307
   23.2. Tryb przesłuchania niektórych małoletnich pokrzywdzonych i niektórych małoletnich
   świadków ..............................................................    309
   23.3. Tryb przesłuchania i zasady postępowania z pokrzywdzonymi przestępstwami o charakterze seksualnym .................................................    313
   23.4. O (nie)wdrożeniu instytucji indywidualnej oceny służącej ustaleniu szczególnych potrzeb ofiar w zakresie ochrony ..........................................    316
   Rozdział 24. Reakcje karne uwzględniające interesy pokrzywdzonego ..................................    323
   24.1. Starania dotyczące naprawienia szkody .......................................................    323
   24.2. Porozumienie się w kwestii naprawienia szkody lub zadośćuczynienia ........    324
   24.3. Środki kompensacyjne i obowiązki probacyjne o charakterze kompensacyjnym ...............    325
   24.3.1. Bezpośrednia i pośrednia funkcja kompensacyjna prawa karnego .......................    325
   24.3.2. Środki kompensacyjne .......................................................................    326
   24.3.3. Naprawienie szkody lub zadośćuczynienie jako warunek konsensualnego zakończenia postępowania karnego ...................    329
   24.3.4. Obowiązki probacyjne o charakterze kompensacyjnym ..............    329
   24.3.5. Konsekwencje niewykonania środków kompensacyjnych lub obowiązków probacyjnych o charakterze kompensacyjnym............................................    331
   24.3.6. Zabezpieczenie majątkowe i egzekucja roszczeń zasądzonych na rzecz
   pokrzywdzonego .................................................................    332
   24.4. Nawiązki i świadczenia pieniężne orzekane na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej .....................    334
   24.5. Środki karne i obowiązki probacyjne o charakterze ochronnym ............    337
   24.5.1. Środki karne o charakterze ochronnym .........................................    337
   24.5.2. Obowiązki probacyjne o charakterze ochronnym ........................    341
   24.6. Funkcja ochronna środków zabezpieczających ...........................................    343
   24.7. Regulacje wykonawcze dotyczące skazanych o zaburzonych preferencjach seksualnych oraz niektórych innych ich kategorii .............    345
   24.8. Europejski nakaz ochrony ..............................................................................    346
   Rozdział 25. Perspektywa pokrzywdzonego w procesie kryminalizacji i penalizacji ..........    349
   25.1. Kwestia wykonania niektórych zobowiązań międzynarodowych ...........    349
   25.1.1. Tortury ..................................................................................................    349
   25.1.2. Terroryzm ............................................................................................    351
   25.1.3. Handel ludźmi i niewolnictwo ..........................................................    352
   25.1.4. Seksualne wykorzystywanie małoletnich .......................................    354
   25.1.5. Przemoc wobec kobiet ........................................................................    356
   25.1.6. Przestępstwa z nienawiści ..................................................................    357
   25.2. Niektóre nowe i zmodyfikowane typy przestępstw ....................................    360
   25.2.1. Poszerzenie katalogu przestępstw przeciwko wolności ................    360
   25.2.2. Przestępstwo uchylania się od obowiązku alimentacyjnego ........    361
   25.2.3. Ochrona interweniujących świadków ..............................................    362
   25.3. Zaostrzanie ustawowego wymiaru kary .......................................................    363
   25.3.1. Populizm penalny – stała tendencja, która się nasila ....................    363
   25.3.2. Wypadki komunikacyjne ..................................................................    365
   25.3.3. Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności .......    367
   25.3.4. Stan zdrowia pokrzywdzonego jako dyrektywa wymiaru kary ..    371
   25.3.5. Inne przykłady nasilania represyjności polityki karnej ................    373
   25.3.6. Powrót do dyrektywy negatywnej prewencji generalnej ..............    374
   25.4. Zachowanie się pokrzywdzonego i jego karnomaterialne znaczenie ......    375
   25.4.1. Konkretne rozwiązania Kodeksu karnego uwzględniające zachowanie się pokrzywdzonego......................................................    375
   25.4.2. Zachowanie się pokrzywdzonego jako samoistna dyrektywa wymiaru kary ....................    382
   Rozdział 26. Pokrzywdzony w postępowaniu prywatnoskargowym .......................................    391
   26.1. Katalog przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego .........................    391
   26.2. Ingerencja prokuratora i jej następstwa ........................................................    392
   26.3. Akt oskarżenia oskarżyciela prywatnego .....................................................    393
   26.4. Posiedzenie pojednawcze versus postępowanie mediacyjne .....................    393
   26.5. Szczególne regulacje dotyczące zniesławienia i zniewagi ..........................    394
   Rozdział 27. Pokrzywdzony w innych postępowaniach szczególnych .....................................    397
   27.1. Postępowanie nakazowe .................................................................................    397
   27.2. Postępowanie przyspieszone ..........................................................................    397
   27.3. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych ...................    398
   Rozdział 28. Pokrzywdzony w postępowaniu w sprawach nieletnich ......................................    401
   28.1. Przedmiot i istota postępowania w sprawach nieletnich ...........................    401
   28.2. Uprawnienia procesowe ..................................................................................    403
   28.3. Środki ochrony w postępowaniu ...................................................................    404
   28.4. Postępowanie mediacyjne ...............................................................................    405
   28.5. Środki wychowawcze wobec nieletniego i zobowiązania rodziców na rzecz
   pokrzywdzonego ..............................................................................    407
   Rozdział 29. Specjalne środki ochrony przed sprawcami stwarzającymi zagrożenie
   dla innych osób .............................................................................................................    409
   29.1. Postępowanie wobec niektórych osób z zaburzeniami psychicznymi .....    409
   29.2. Przeciwdziałanie zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym .........    411
   Rozdział 30. Cywilnoprawne instrumenty ochrony interesów ofiar przestępstw .................    417
   30.1. Czyny niedozwolone ........................................................................................    417
   30.2. Ochrona dóbr osobistych ................................................................................    420
   30.3. Zawiadomienie prokuratora ...........................................................................    421
   30.4. Zawiadomienie sądu opiekuńczego ..............................................................    422
   30.5. Mediacja (ze szczególnym uwzględnieniem mediacji w sprawach rodzinnych) .................    422
   30.6. Wzajemne uznawanie środków ochrony w sprawach cywilnych .............    428
   Rozdział 31. Kompensata od państwa .......................................................................    431
   31.1. Fundacja Pomocy Ofiarom Przestępstw – quasi-państwowy fundusz kompensacyjny ........    431
   31.2. Państwowa kompensata przysługująca ofiarom niektórych czynów zabronionych ...........    432
   Rozdział 32. Pomoc i wsparcie ...............................................................................................    441
   32.1. Sieć Pomocy Ofiarom Przestępstw ................................................................    441
   32.2. Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.................    442
   32.3. Sektor pozarządowy ........................................................................................    455
   32.4. System wspierania ofiar przemocy w rodzinie ............................................    459
   32.5. Ofiary handlu ludźmi ......................................................................................    469
   32.6. Cudzoziemcy-ofiary niektórych przestępstw jako osoby wymagające
   szczególnego traktowania ...............................................................................    471
   32.7. Ofiary tortur .....................................................................................................    473
   32.8. Ofiary terroryzmu ............................................................................................    475
   32.9. Ofiary z niepełnosprawnościami ...................................................................    476
   Konkluzja. Wiktymologia XXI w. wiktymologią praw ofiar .............................    479
   Bibliografia ....................................................................................................................    493
   Indeks rzeczowy ...........................................................................................................    563
RozwińZwiń