POLECAMY
Koszyk
Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego jako instytucjonalna legitymizacja systemu prawa w okresie transformacji ustrojowej w Polsce
Autor:
Format:
ibuk
Polska transformacja ustrojowa, poprzedzona porozumieniami Okrągłego Stołu, była procesem bezprecedensowym. Jednym z najważniejszych elementów przeobrażania ustroju Polski po 1989 roku były rewolucyjne zmiany obowiązującego prawa, prawa ustanowionego w realiach ustroju niedemokratycznego. Celem książki jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, jaką rolę w procesie polskiej transformacji ustrojowej odegrał Trybunał Konstytucyjny. W pracy przedstawione zostały dotychczasowe ustalenia teoretyczne w zakresie wskazanej problematyki. Na tej podstawie sformułowana została definicja modelu instytucjonalnej legitymizacji systemu prawa. Ponadto, w rozprawie dokonano analizy reprezentatywnych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego wydanych w latach 1989-1997. W rezultacie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej stanowi egzemplifikację wyróżnionego modelu instytucjonalnej legitymizacji systemu prawa. Na tej podstawie autor formułuje wniosek, że działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji może być rozpatrywana jako specyficzny proces argumentacyjny, w którym sąd konstytucyjny komunikuje się ze społeczeństwem w określonym celu – aby wykazać, że nowy system prawa stanowi realizację potrzeb społecznych i zasługuje na aprobatę.
| Rok wydania | 2019 |
|---|---|
| Liczba stron | 235 |
| Kategoria | Prawo konstytucyjne |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza |
| ISBN-13 | 978-83-232-3505-7 |
| Numer wydania | 1 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Spis treści
| Wstęp 9 | |
| Rozdział I 15 | |
| Polska transformacja ustrojowa 15 | |
| 1. Podstawowe rozróżnienia pojęciowe | 15 |
| 1.1. Pojęcie ustroju państwa | 15 |
| 1.1.1. Uwagi wprowadzające | 15 |
| 1.1.2. Geneza terminu „państwo” | 16 |
| 1.1.3. Wybrane definicje państwa | 17 |
| 1.1.4. Ustrój państwa | 22 |
| 1.1.5. Ustrój państwa a system polityczny i reżim polityczny | 24 |
| 1.2. Pojęcie transformacji ustrojowej | 25 |
| 1.2.1. Transformacja ustrojowa a transformacja systemowa | 28 |
| 2. Charakterystyka transformacji ustrojowej w Polsce | 29 |
| 2.1. Uwagi ogólne | 29 |
| 2.1.1. Właściwy okres transformacji ustrojowej | 30 |
| 2.2. Początki transformacji ustrojowej – obrady Okrągłego Stołu | 32 |
| 2.3. Pierwszy etap transformacji ustrojowej w Polsce | 36 |
| 2.3.1. Zmiany ustroju państwa zawarte w noweli kwietniowej | 36 |
| 2.3.2. Doniosłość wyborów z dnia 4 czerwca 1989 roku dla procesu transformacji ustrojowej | 39 |
| 2.3.3. Zmiany ustroju państwa zawarte w noweli grudniowej | 41 |
| 2.3.4. Zmiany ustroju gospodarczego i samorządowego Polski po roku 1989 | 43 |
| 2.4. Drugi etap transformacji ustrojowej w Polsce | 44 |
| 2.4.1. Zmiany ustroju państwa zawarte w Małej Konstytucji z 1992 roku | 45 |
| 2.5. Koniec okresu transformacji ustrojowej | 49 |
| Rozdział II 52 | |
| Legitymizacja systemu prawa w państwie transformacji ustrojowej 52 | |
| 1. Uwagi wstępne | 52 |
| 1.1. Pojęcie systemu prawa | 53 |
| 1.2. Ustrój państwa a system prawa | 57 |
| 1.3. Obowiązywanie prawa a transformacja systemu prawa | 58 |
| 1.3.1. Dwa modele polskiej transformacji ustrojowej | 62 |
| 2. Legitymizacja a legitymacja | 64 |
| 2.1. Pojęcie legitymizacji | 65 |
| 2.1.1. Dyskusje wokół problematyki legitymizacji | 67 |
| 2.1.2. Legitymizacja a legalność | 70 |
| 2.2. Pojęcie legitymacji | 72 |
| 2.3. Legitymizacja jako dążenie do legitymacji | 77 |
| 2.3.1. Sposoby badania legitymizacji oraz legitymacji | 78 |
| 2.3.2. Legitymacja jako prawowitość | 82 |
| 3. Legitymizacja i legitymacja systemu prawa | 84 |
| 3.1. Uwagi wstępne | 84 |
| 3.2. Legitymizacja systemu prawa | 85 |
| 3.3. Legitymacja systemu prawa | 90 |
| 3.4. Legitymizacja systemu prawa w okresie transformacji ustrojowej | 94 |
| 4. Wybrane modele i koncepcje legitymizacji systemu prawa | 96 |
| 4.1. Modele legitymizacji systemu prawa w typologii G. Skąpskiej i J. Stelmacha | 97 |
| 4.2. Filozoficznoprawne koncepcje legitymizacji systemu prawa | 100 |
| 4.3. Inne perspektywy badania legitymizacji i legitymacji prawa | 110 |
| Rozdział III 117 | |
| Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej w Polsce 117 | |
| 1. Ogólne uwarunkowania procesu legitymizacji systemu prawa w okresie transformacji ustrojowej w Polsce | 117 |
| 2. Prawne podstawy działalności orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej | 123 |
| 2.1. Działalność orzecznicza Trybunału Konstytucyjnego jako działalność instytucji prawnej | 125 |
| 3. Legitymacja sądu konstytucyjnego – zarys problematyki | 126 |
| 3.1. Uwagi wstępne | 126 |
| 3.2. Pojmowanie legitymacji sądu konstytucyjnego | 128 |
| 3.3. Legitymacja sądu konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej | 136 |
| 4. Czynniki wpływające na działalność orzeczniczą Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej | 140 |
| 4.1. Zjawisko „aktywizmu sądowego” | 140 |
| 4.2. Rola wykładni w procesie legitymizacji systemu prawa | 143 |
| 4.3. Rola dyskursu publicznego w procesie legitymizacji systemu prawa w Polsce | 147 |
| 4.3.1. Argumenty prawne | 147 |
| 4.3.2. Argumenty aksjologiczne | 152 |
| 4.3.3. Argumenty socjotechniczne | 156 |
| 4.3.4. Argumenty konsensualne | 159 |
| 5. Trybunał Konstytucyjny a władza ustawodawcza w okresie transformacji ustrojowej. Wzajemne relacje | 162 |
| 5.1. Podstawa i cel relacji zachodzących pomiędzy władzą ustawodawczą a Trybunałem Konstytucyjnym w okresie transformacji ustrojowej | 164 |
| 5.2. Funkcje relacji pomiędzy władzą ustawodawczą a Trybunałem Konstytucyjnym w okresie transformacji ustrojowej | 166 |
| 6. Wybrane orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego w okresie transformacji ustrojowej jako przykład legitymizacji nowego systemu prawa | 170 |
| 6.1. Założenia metodologiczne | 170 |
| 6.2. Analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego | 174 |
| 6.2.1. Orzeczenia odnoszące się do zasad konstytucyjnych | 175 |
| 6.2.2. Orzeczenia odnoszące się do cech transformacji ustrojowej | 196 |
| 6.2.3. Inne orzeczenia zawierające argumentację legitymizującą nowy system prawa | 200 |
| Rozdział IV 204 | |
| Zakończenie. Model instytucjonalnej legitymizacji systemu prawa 204 | |
| 1. Uwagi ogólne | 204 |
| 2. Model instytucjonalnej legitymizacji systemu prawa w okresie transformacji ustrojowej | 208 |
| 3. Wnioski końcowe | 214 |
| Wykaz literatury przywoływanej w pracy | 219 |
| A. Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego | 219 |
| B. Akty normatywne | 221 |
| C. Publikacje | 222 |
| Summary (The judicial activity of the Constitutional Tribunal as the institutional legitimization of the legal system during the transformation period in the Republic of Poland) | 234 |