INNE EBOOKI AUTORA
Koszyk
Świat człowieka - świat kultury
Wydanie nowe
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Systematyczny wykład antropologii, opisujący zagadnienia teoretyczne, metodologiczne oraz praktyczne tej prężnie rozwijającej się dyscypliny. Autorka przedstawia zakres wiedzy niezbędny do sprawnego poruszania się w świecie różnorodności kulturowej, łącząc zdobycze antropologii światowej z polskim dziedzictwem badań etnologicznych i antropologicznych. Ważne miejsce w podręczniku zajmują zagadnienia etyczne związane z prowadzeniem badań antropologicznych.
W nowym wydaniu:
- dodano rozdziały o etniczności i płci kulturowej,
- zaktualizowany został rozdział o antropologii fizycznej,
- pozostałe rozdziały przejrzane i unowocześnione pod względem formy i przystępności dla czytelnika,
- usunięto szczegółową bibliografię – w zamian za to są lektury polecane,
- czytelny skład i czcionka.
Książka została podzielona na 2 części.
Pierwsza została poświęcona samej analizie dyscypliny, mającej dostarczyć niejako oglądu zewnętrznego:
- przedmiot antropologii,
- miejsce antropologii wśród nauk o człowieku,
- podstawowe pojęcia antropologii,
- metodologiczna charakterystyka antropologii,
- problemy praktyki badawczej i zastosowanie wyników badań.
Druga ukazuje pewien zakres wiedzy pozytywnej, którą zgromadzono dzięki badaniom autorki; prezentuje ustalenia empiryczne osiągnięte w ciągu stulecia jej trwania. Ta wiedza empiryczna dotyczy przede wszystkim społeczeństwa pierwotnego – zbiorowości zarówno współczesnych czy żyjących do niedawna, jak i dawno już wymarłych:
- geneza kultury, najwcześniejsze okresy rozwoju kultury ludzkiej,
- gospodarka i sposoby adaptacji do środowiska naturalnego,
- struktura społeczna: pokrewieństwo i powinowactwo,
- struktura społeczna: hierarchia, organizacja polityczna, terytorium i etniczność,
- współczesność i przyszłość różnorodności kulturowej.
Pozycja jest adresowana do studentów socjologii oraz kierunków pokrewnych – historii, psychologii, filozofii. Autorka akcentuje w niej problematykę społeczną, kładąc niewielki nacisk na elementy kultury materialnej.
Wszystkim zainteresowanym tą tematyką polecamy także książki pt. Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej oraz Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej – kontynuacje, obie zredagowane przez Mariana Kempnego i Ewę Nowicką
| Rok wydania | 2009 |
|---|---|
| Liczba stron | 483 |
| Kategoria | Antropologia kulturowa |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
| ISBN-13 | 978-83-01-15936-8 |
| Numer wydania | 7 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
| Od Autorki | 11 |
| Podziękowania | 14 |
| CZĘŚĆ I. CZYM JEST ANTROPOLOGIA | 17 |
| Rozdział 1. Przedmiot antropologii | 17 |
| 1. Kłopoty z określeniem zakresu zainteresowań antropologii | 18 |
| 1.1. Różnorodność kultur | 21 |
| 1.2. Obcość, odmienność, egzotyka | 22 |
| 2. Osobliwości przedmiotu badań antropologii | 24 |
| 2.1. Społeczeństwo pierwotne | 24 |
| Czynniki metodologiczne | 24 |
| Czynniki historyczne | 25 |
| Czynniki praktyczne | 26 |
| Przemiany społeczeństwo pierwotnych a badania antropologiczne | 28 |
| 2.2. Subiektywny sens zjawisk kulturowych | 30 |
| Świadomościowy aspekt zjawisk kulturowych | 32 |
| Ponadsubiektywny sens zjawisk kulturowych | 33 |
| 2.3. Całościowe podejście do człowieka i kultury | 34 |
| 2.4. Współczesne przemiany przedmiotu badań | 37 |
| 3. Miejsce antropologii wśród nauk o człowieku | 38 |
| 3.1. Poddyscypliny antropologii | 39 |
| 3.2. Antropologia fizyczna | 40 |
| 3.3. Antropologia kulturowa i jej działy | 40 |
| 3.4. Antropologia społeczna | 42 |
| 3.5. Antropologia historyczna | 44 |
| Rozdział 2. Podstawowe pojęcia antropologii | 45 |
| 1. Kultura | 46 |
| 1.1. Wartościujące i niewartościujące rozumienie kultury | 47 |
| 1.2. Atrybutywne i dystrybutywne rozumienie kultury | 48 |
| 1.3. Definicje kultury | 49 |
| 1.4. Istotne cechy zjawisk kulturowych | 52 |
| 1.5. Płaszczyzny zjawisk kulturowych | 55 |
| 2. Jednostki elementarne w badaniu kultury | 60 |
| 2.1. Cechy kulturowe | 60 |
| 2.2. Temat kulturowy | 61 |
| 2.3. Wzór kulturowy | 62 |
| 2.4. Instytucja | 66 |
| 3. Systemowe podejście do kultury | 71 |
| 3.1. Relacje między elementami kultury | 71 |
| 3.2. Wzór kultury (geniusz kultury, konfiguracja) | 73 |
| 4. Pojęcia służące do badania związku osobowości i kultury | 78 |
| 4.1. Jednostka a kultura | 78 |
| 4.2. Osobowość podstawowa | 79 |
| 5. Pojęcia służące do badania dynamiki zjawisk kultury | 81 |
| 5.1. Ewolucja | 81 |
| 5.2. Dyfuzja | 83 |
| 5.3. Akulturacja | 86 |
| 5.4. Synkretyzm kulturowy | 87 |
| Rozdział 3. Metodologiczna charakterystyka antropologii | 89 |
| 1. Spory wokół statusu teoretycznego antropologii | 90 |
| 1.1. Poziom ogólności twierdzeń | 91 |
| 1.2. Dwa nurty w badaniach antropologicznych | 91 |
| 1.3. Podejście historyczne (partykularystyczne) | 94 |
| 1.4. Nurt scjentystyczny | 100 |
| 2. Techniki badań | 103 |
| 2.1. Metoda terenowa | 103 |
| Co to jest „metoda terenowa”? | 103 |
| Pojęcie „teren” | 106 |
| Badanie terenowe a teoria | 107 |
| Znajomość języka badanych | 109 |
| Dystans i asymilacja w obcej kulturze | 110 |
| 2.2. Obserwacja | 111 |
| 2.3. Wywiad | 112 |
| Wywiad – wybór informatora | 112 |
| 2.4. Badanie kultury poprzez jednostki | 114 |
| Autobiografia | 115 |
| Biografia rodzinna | 117 |
| 3. Analiza faktów | 117 |
| 3.1. Opis i interpretacja | 118 |
| 3.2. Opis gęsty – interpretacja jako dystynktywna procedura antropologii | 119 |
| 3.3. Dialog badacza i badanego – wielogłosowość antropologii | 120 |
| 3.4. Metoda porównawcza | 120 |
| 3.5. Wyjaśnianie i rozumienie w antropologii | 125 |
| Wyjaśnienia genetyczne, czyli przyczynowe | 126 |
| Wyjaśnienia teleologiczne, czyli funkcjonalne | 126 |
| Wyjaśnienia kontekstowe, czyli strukturalne | 128 |
| Quasi-wyjaśnienia, czyli zaklasyfikowanie badanego zjawiska do szerszej kategorii | 129 |
| 4. Granice poznania antropologicznego – problemy wynikające z badania obcych kultur | 130 |
| 4.1. Dystans kulturowy | 131 |
| 4.2. Antropolog tubylczy | 134 |
| 4.3. Wspólnota natury ludzkiej | 135 |
| 4.4. Wspólnota kulturowej natury człowieka | 137 |
| 4.5. Przenoszenie kategorii kultury badacza na kulturą badań | 138 |
| 4.6. Dylematy psychologiczne badacza obcych kultur | 140 |
| 5. Problemy związane z badaniem własnej kultury | 142 |
| 5.1. Element subiektywny w badaniach antropologicznych | 143 |
| Rozdział 4. Problemy praktyki badawczej i zastosowanie wyników badań | 147 |
| 1. Ideologiczne uwikłania zainteresowań antropologa | 148 |
| 1.1. Antropologia i tolerancja | 150 |
| 1.2. Relatywizm kulturowy | 151 |
| 2. Etyczne problemy uprawiania antropologii | 151 |
| 2.1. Wybór przedmiotu badań | 152 |
| 2.2. Relacja badacz–badany a wybór przedmiotu badań | 154 |
| 2.3. Przyjaźń jako narzędzie pracy antropologa – wątpliwości etyczne | 156 |
| Dlaczego przyjaźń – względy metodologiczne | 158 |
| 2.4. Procedura badawcza | 161 |
| 2.5. Problemy moralne związane z zastosowaniem wyników badań | 163 |
| 3. Kulturowe i społeczne uwikłania antropologa | 164 |
| 3.1. Antropolog jako badacz i jako działacz | 164 |
| 3.2. Wybór hierarchii wartości w działaniu | 166 |
| 3.3. Kultura badacza w praktyce antropologicznej | 167 |
| 3.4. Antropolog a ideologie | 170 |
| 4. Polityczne uwikłania antropologa | 171 |
| 4.1. Uzależnienie instytucjonalne antropologa | 171 |
| 4.2. Praktyczne efekty badań antropologicznych | 174 |
| 4.3. Zaangażowanie antropologa | 176 |
| CZĘŚĆ II. SPOŁECZEŃSTWO PIERWOTNE | 179 |
| Rozdział 5. Geneza kultury | 179 |
| 1. Człowiek w Świecie zwierząt | 180 |
| 1.1. Wstępna definicja człowieka | 180 |
| 1.2. Systematyczna pozycja człowieka w Świecie zwierząt | 181 |
| 1.3. Cechy typowo ludzkie a biologiczna wspólnota rzędu naczelnych | 183 |
| Cechy anatomiczne | 183 |
| Cechy fizjologiczne | 185 |
| Cechy behawioru | 187 |
| Cechy intelektualne | 188 |
| 2. Rozwój cech typowo ludzkich | 191 |
| 2.1. Rodzina Hominidae | 192 |
| 2.2. Pierwsze istoty Człowiekowate – Australopithecus (Australopitek) | 194 |
| 2.3. Rodzaj Homo (Człowiek) | 198 |
| Homo habilis | 198 |
| Homo ergaster (afrykański Homo erectus) | 200 |
| Homo erectus | 200 |
| Homo sapiens | 206 |
| 3. Punkty zwrotne procesu hominizacji | 214 |
| 3.1. Sekwencja rozwoju cech typowo ludzkich | 214 |
| 3.2. Pojęcie ludzkości | 218 |
| 4. Człowiek jako istota biologiczna | 219 |
| 4.1. Pojęcie rasy | 220 |
| 4.2. Rasy ludzkie | 222 |
| Rozdział 6. Najwcześniejsze okresy rozwoju kultury ludzkiej | 225 |
| 1. Kultura myśliwych górnego paleolitu | 226 |
| 1.1. Jedność i różnorodność w kulturze górnopaleolitycznej | 226 |
| 1.2. Rozprzestrzenianie się kultur górnego paleolitu oraz migracje współczesnego człowieka | 230 |
| 2. Rewolucja neolityczna | 232 |
| 2.1. Istota rewolucji neolitycznej | 232 |
| 2.2. Proces neolityzacji i jego mechanizmy | 234 |
| 2.3. Neolityzacja w Starym i Nowym Świecie | 239 |
| 3. Pierwsze cywilizacje | 245 |
| 3.1. Pojęcie cywilizacji | 245 |
| 3.2. Narodziny i rozwój cywilizacji | 246 |
| 3.3. Teorie powstania cywilizacji | 250 |
| 4. Typowe cechy społeczeństwa pierwotnego | 253 |
| 4.1. Mała liczebność, rozproszenie, izolacja | 254 |
| 4.2. Prostota technik i systemu gospodarczego | 254 |
| 4.3. Bezklasowy charakter struktury społecznej | 255 |
| 4.4. Typ więzi i kontroli społecznej | 256 |
| 4.5. Brak pisma | 256 |
| 4.6. Stabilność | 257 |
| 4.7. Społeczeństwa bez historii – ahistoryczność | 258 |
| Rozdział 7. Gospodarka i sposoby adaptacji do Środowiska naturalnego | 259 |
| 1. Człowiek i Środowisko | 260 |
| 1.1. Pojęcie Środowiska przyrodniczego | 260 |
| 1.2. Podstawowe problemy ekologii | 261 |
| 1.3. Środowisko ubogie i bogate | 264 |
| 1.4. Środowisko a różne dziedziny kultury | 266 |
| 1.5. Bezpośrednie i pośrednie wpływy Środowiska na kulturę | 269 |
| 1.6. Dyktat Środowiska i margines swobody kulturowej | 270 |
| 2. Gospodarka a Środowisko | 272 |
| 2.1. Definicja gospodarki | 272 |
| 2.2. Specyfika gospodarki pierwotnej i sposoby jej badania | 274 |
| 2.3. Środowisko a gospodarka – aspekt technologiczny | 276 |
| 2.4. Typy gospodarki pierwotnej | 282 |
| 3. Dystrybucja dóbr | 288 |
| 3.1. Własność | 289 |
| 3.2. Dziedziczenie | 293 |
| 3.3. Dar, wzajemność, wymiana | 294 |
| 3.4. Handel | 295 |
| Rozdział 8. Struktura społeczna: pokrewieństwo i powinowactwo | 298 |
| 1. Koncepcje struktury społecznej | 299 |
| 1.1. Tradycja marksizująca | 299 |
| 1.2. Tradycja socjologiczna | 300 |
| 2. Elementarne formy zróżnicowania społecznego | 302 |
| 2.1. Różnice związane z wiekiem | 302 |
| Obrzędy przejścia | 303 |
| Dzieciństwo | 304 |
| Starość | 306 |
| Śmierć | 307 |
| 2.2. Płeć jako podstawa podziałów międzyludzkich | 308 |
| Problem podziału ludzkości na płcie w antropologii dawnej i współczesnej | 308 |
| Płeć kulturowa: sens pojęcia | 309 |
| Płeć kulturowa jako konstrukcja | 310 |
| Płeć i status | 312 |
| Różnice statusu kobiet i mężczyzn | 314 |
| Kompetencje kulturowe: wiedza męska i kobieca | 316 |
| Erotyka i seksualność | 317 |
| 3. Elementarne instytucje społeczne – struktury związane z pokrewieństwem | 319 |
| 3.1. Koncepcje form pokrewieństwa, małżeństwa i rodziny | 319 |
| 3.2. Macierzyństwo i ojcostwo | 320 |
| 3.3. Rodzina | 321 |
| 3.4. Definicje małżeństwa | 322 |
| 3.5. Pokrewieństwo i powinowactwo | 324 |
| Kazirodztwo | 325 |
| Egzogamia i endogamia | 327 |
| 3.6. Zawiązywanie i rozwiązywanie małżeństwa | 331 |
| Obrzędy małżeńskie | 331 |
| „Cena za narzeczoną” | 331 |
| Życie seksualne | 332 |
| Ojcostwo i macierzyństwo | 333 |
| Rozwód | 334 |
| Matrylinearyzm i patrylinearyzm | 334 |
| Małżeństwo preferencyjne i nakazowe w koncepcji Claude’a Lévi-Straussa | 339 |
| 3.7. Stosunki wzajemnego unikania się i stosunki żartobliwe | 341 |
| 3.8. Przykłady organizacji małżeństwa i rodziny | 343 |
| Społeczeństwo Suazi: południowo-wschodnia Afryka | 343 |
| Społeczeństwo Najara: Indie, Wybrzeże Malabarskie | 344 |
| Społeczeństwo Tiwi: Australia | 344 |
| Indianie Tlingit: Północno-Zachodnie Wybrzeże Ameryki Północnej | 344 |
| Rozdział 9. Struktura społeczna: hierarchia, organizacja polityczna, terytorium i etniczność | 347 |
| 1. Struktury hierarchiczne | 348 |
| 1.1. Pojęcia „status” i „ranga” | 348 |
| 1.2. Statusy przypisane i osiągane | 349 |
| 1.3. Specjalne pozycje społeczne | 352 |
| 1.4. Typ gospodarki a hierarchiczne zróżnicowanie społeczeństwa | 352 |
| 1.5. Struktura kastowa | 355 |
| 1.6. Niewolnictwo | 356 |
| 2. Organizacja polityczna | 357 |
| 2.1. Pojęcie organizacji politycznej | 358 |
| 2.2. Organizacja polityczna a struktura społeczna: typy struktur politycznych | 360 |
| Struktury segmentarne | 360 |
| Wodzostwo | 363 |
| 2.3. Przywództwo polityczne | 364 |
| 2.4. Kontrola społeczna: konformizm i konflikt | 367 |
| 2.5. Prawo w społeczeństwie bezpaństwowym | 369 |
| 2.6. Jednostka, osoba ludzka | 374 |
| 3. Terytorium a organizacja społeczna | 375 |
| 3.1. Organizacja społeczna i podziały terytorialne | 375 |
| 3.2. Poziomy integracji społecznej | 377 |
| 4. Etniczność | 379 |
| 4.1. Problematyka etniczności i narodu w antropologii | 379 |
| Waga problematyki etniczności i narodu | 381 |
| 4.2. Grupa etniczna i naród | 382 |
| Etniczność i nacjonalizm | 384 |
| 4.3. Typy grup etnicznych | 385 |
| 4.4. Dwie koncepcje etniczności | 387 |
| Koncepcja prymordialistyczna | 387 |
| Koncepcja instrumentalna | 388 |
| Rozdział 10. System wyobrażeń o Świecie | 389 |
| 1. Specyfika myślenia pierwotnego | 390 |
| 1.1. Ogólnoludzka wspólnota myślenia | 391 |
| 1.2. Typ społeczeństwa a typ myślenia: myślenie pierwotne | 394 |
| 2. Podstawowe kategorie myślenia pierwotnego | 402 |
| 2.1. Religia | 402 |
| 2.2. Magia | 406 |
| 2.3. Czarownictwo | 408 |
| 2.4. Rytuał | 409 |
| Rytualna czystość i skalanie | 410 |
| 2.5. Sakralne role społeczne: szaman i kapłan | 410 |
| Rozdział 11. Współczesność i przyszłość różnorodności kulturowej | 415 |
| 1. Powszechność i skala zmiany kulturowej a specyfika współczesności | 416 |
| 2. Czy istnieją dziś społeczeństwa pierwotne? | 418 |
| 2.1. Przemiany życia gospodarczego | 418 |
| 2.2. Przemiany struktury społeczeństw pierwotnych | 421 |
| 3. Typy przemian kulturowych | 423 |
| 3.1. Przymusowa akulturacja | 423 |
| 3.2. Zmiany destrukcyjne | 424 |
| 3.3. Degradacja: życie na śmietniku cywilizacji | 428 |
| 3.4. Zmiany konstruktywne | 428 |
| 3.5. Synkretyzm i nowe ruchy religijne | 429 |
| 4. Globalizacja – zróżnicowanie kulturowe, zmiana społeczna i Trzeci Świat | 430 |
| 4.1. Homogenizacja i unifikacja kultury | 432 |
| 4.2. Aspekt ekonomiczny globalizacji | 432 |
| 4.3. Lokalne i globalne | 433 |
| 4.4. Odrębność kulturowa jako wartość | 433 |
| 5. Etniczność w procesie przemian | 434 |
| 5.1. Upolitycznienie i instrumentalizacja więzi etnicznej | 434 |
| Polityczne pożytki z etniczności | 436 |
| Folkloryzacja | 437 |
| 5.2. Rola etnicznej inteligencji i jej działania | 438 |
| 5.3. Psychologiczny aspekt więzi etnicznej | 444 |
| Przemiany tożsamości | 444 |
| Bibliografia | 446 |
| Indeks nazwisk | 455 |
| Indeks rzeczowy | 458 |
| Spis ramek | 481 |
| Spis tabel i wykresów | 482 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
