INNE EBOOKI AUTORA
-14%
Autor:
Wydawca:
Format:
Książka jest pierwszą na polskim rynku publikacją, w której w sposób kompleksowy została omówiona problematyka niezależności władzy sądowniczej. Przeprowadzono w niej analizę aktualnych rozwiązań prawnych regulujących stosunek prawny sędziów sądów powszechnych, administracyjnych i Sądu Najwyższego.
Autor przedstawia nośne w ostatnim czasie – zwłaszcza w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – pojęcie niezależności władzy sądowniczej. Rozważania przeprowadza jednak znacznie szerzej, obejmując ideowe i doktrynalne uwarunkowania tej koncepcji, jej genezę oraz ewolucję.
Czytelników szczególnie powinny zainteresować uwagi dotyczące konstytucyjnych, unijnych, konwencyjnych i praktycznych uwarunkowań kształtowania modeli stosunku służbowego sędziego.
Publikacja jest przeznaczona dla sędziów i legislatorów, a także adwokatów, radców prawnych, prokuratorów oraz pracowników naukowych zajmujących się omawianą tematyką.
Rok wydania | 2024 |
---|---|
Liczba stron | 748 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-8358-798-1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Niezależność sądów i niezawisłość...
do koszyka
Niezawisłość sędziego a niezależność...
do koszyka
Między niezależnością a pożądaniem
do koszyka
O niezawisłości sędziów i...
do koszyka
Psychologia Sprzedaży - droga do...
do koszyka
Spis treści
Wykaz skrótów | str. | 19 |
Wprowadzenie – przedmiot i metoda badań | str. | 23 |
Część pierwsza | |
Idea niezależności władzy sądowniczej i jej jurydyzacja | |
Rozdział I | |
Niezależność władzy sądowniczej jako idea | str. | 47 |
Wprowadzenie | str. | 47 |
Geneza i ewolucja idei niezależności władzy sądowniczej | str. | 49 |
2.1. Wprowadzenie | str. | 49 |
2.2. Idea podziału władzy jako tło dla kształtowania się koncepcji niezależności władzy sądowniczej | str. | 49 |
2.3. „Władza sądzenia” w ujęciu Monteskiusza i współczesnych mu myślicieli angielskich | str. | 54 |
2.4. Niezależność władzy sądowniczej w poglądach amerykańskich Ojców Założycieli | str. | 57 |
2.5. Niezależność władzy sądowniczej w poglądach nauki francuskiej | str. | 61 |
Wnioski | str. | 62 |
Rozdział II | |
Jurydyzacja idei niezależności władzy sądowniczej | str. | 65 |
Geneza i ewolucja regulacji prawnych dotyczących niezależności władzy sądowniczej | str. | 65 |
1.1. Wprowadzenie | str. | 65 |
1.2. Geneza regulacji prawnych dotyczących gwarancji niezależności sędziów w prawie angielskim i jej przeniknięcie do systemu amerykańskiego | str. | 67 |
1.3. Jurydyzacja niezależności władzy sądowniczej w prawie międzynarodowym | str. | 76 |
1.4. Wnioski | str. | 83 |
Jurydyzacja idei niezależności władzy sądowniczej we współczesnych porządkach prawnych wybranych państw Unii Europejskiej | str. | 84 |
2.1. Wprowadzenie | str. | 84 |
2.2. Jurydyzacja idei niezależności władzy sądowniczej we współczesnym prawie niemieckim | str. | 86 |
2.2.1. Wprowadzenie | str. | 86 |
2.2.2. Teoretyczne ujęcie niezależności sędziowskiej w nauce niemieckiej | str. | 88 |
2.2.3. Powoływanie sędziów niemieckich a problem niezależności sędziowskiej | str. | 90 |
2.2.4. Finansowe gwarancje niezależności sędziowskiej | str. | 96 |
2.2.5. Nadzór służbowy i odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów niemieckich | str. | 97 |
2.2.6. Nieusuwalność i nieprzenoszalność sędziów niemieckich | str. | 99 |
2.2.7. Pozostałe gwarancje niezależności władzy sądowniczej | str. | 102 |
2.3. Jurydyzacja idei niezależności władzy sądowniczej we współczesnym prawie hiszpańskim | str. | 106 |
2.3.1. Wprowadzenie | str. | 106 |
2.3.2. Teoretyczne ujęcie niezależności władzy sądowniczej w nauce hiszpańskiej | str. | 108 |
2.3.3. Powoływanie sędziów hiszpańskich a problem niezależności sędziowskiej | str. | 110 |
2.3.4. Finansowe gwarancje niezależności sędziowskiej | str. | 115 |
2.3.5. Nieusuwalność i nieprzenoszalność sędziów hiszpańskich | str. | 116 |
2.3.6. Odpowiedzialność sędziów i immunitet sędziowski | str. | 119 |
2.3.7. Pozostałe gwarancje niezależności władzy sądowniczej w prawie hiszpańskim | str. | 123 |
2.4. Wnioski | str. | 125 |
Rozdział III | |
Niezależność władzy sądowniczej – aspekty teoretyczne | str. | 127 |
Stan dyskusji na temat pojęcia niezależności władzy sądowniczej | str. | 127 |
Niezależność władzy sądowniczej jako pojęcie ze swej istoty sporne | str. | 140 |
Teoretyczne uzasadnienie potrzeby niezależności władzy sądowniczej | str. | 145 |
3.1. Niezależność władzy sądowniczej jako gwarancja rządów prawa i filar państwa prawnego | str. | 145 |
3.2. Niezależność władzy sądowniczej jako gwarancja poszanowania praw człowieka | str. | 157 |
3.3. Uzasadnienie niezależności władzy sądowniczej w naukach politycznych | str. | 159 |
3.4. Potrzeba niezależności władzy sądowniczej w poglądach szkoły ekonomicznej analizy prawa | str. | 162 |
Wnioski | str. | 164 |
Część druga | |
Geneza i ewolucja regulacji prawnych dotyczących stosunku służbowego sędziego w kontekście konieczności zagwarantowania niezależności władzy sądowniczej | |
Rozdział IV | |
Geneza jurydyzacji i profesjonalizacji zawodu sędziego | str. | 171 |
Wprowadzenie | str. | 171 |
Status sędziów w starożytności | str. | 172 |
Status sędziów w średniowieczu | str. | 173 |
Profesjonalizacja służby sędziowskiej w okresie państwa absolutnego | str. | 175 |
Wnioski | str. | 175 |
Rozdział V | |
Ewolucja regulacji prawnych dotyczących wykonywania zawodu sędziego na ziemiach polskich | str. | 177 |
Wprowadzenie | str. | 177 |
Prawna regulacja wykonywania zawodu sędziego w państwach zaborczych i w początkowym okresie po odzyskaniu przez Polskę niepodległości | str. | 178 |
Regulacje prawne dotyczące wykonywania zawodu sędziego w dwudziestoleciu międzywojennym | str. | 186 |
3.1. Status sędziów w świetle kolejnych konstytucji dwudziestolecia międzywojennego | str. | 186 |
3.2. Status sędziów w świetle przepisów ustaw regulujących funkcjonowanie poszczególnych segmentów sądownictwa w dwudziestoleciu międzywojennym | str. | 189 |
Prawna regulacja wykonywania zawodu sędziego w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej | str. | 208 |
4.1. Konstytucyjne uwarunkowania wykonywania zawodu sędziego | str. | 208 |
4.2. Prawna regulacja zawodu sędziego w świetle kolejnych ustaw regulujących funkcjonowanie poszczególnych segmentów sądownictwa w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej | str. | 210 |
Status sędziów w świetle przepisów obowiązujących w latach 1989–2001 | str. | 227 |
Wnioski | str. | 232 |
Część trzecia | |
Prawne uwarunkowania regulacji stosunku służbowego sędziego wynikające z Konstytucji RP, prawa międzynarodowego, europejskiego oraz prawa Unii Europejskiej | |
Rozdział VI | |
Zagadnienia metodologiczne | str. | 237 |
Rozdział VII | |
Konstytucyjne uwarunkowania kształtowania treści stosunku służbowego sędziego | str. | 243 |
Wprowadzenie | str. | 243 |
Uwarunkowania w zakresie kształtowania treści stosunku służbowego sędziego wynikające z zasady niezależności władzy sądowniczej | str. | 245 |
2.1. Wprowadzenie | str. | 245 |
2.2. Konstytucyjne uwarunkowania dotyczące nawiązywania stosunku służbowego sędziego | str. | 247 |
2.3. Uwarunkowania w zakresie kształtowania treści stosunku służbowego sędziego wynikające z zasady nieusuwalności sędziów | str. | 250 |
2.4. Uwarunkowania w zakresie kształtowania treści stosunku służbowego sędziego wynikające z zasady nieprzenoszalności sędziów | str. | 259 |
2.5. Uwarunkowania w zakresie kształtowania treści stosunku służbowego sędziego wynikające z zasady niezawisłości sędziowskiej | str. | 261 |
2.6. Uwarunkowania w zakresie kształtowania treści stosunku służbowego sędziego wynikające z konstytucjonalizacji stanu spoczynku | str. | 266 |
2.7. Uwarunkowania dotyczące warunków pracy i wynagrodzenia sędziów | str. | 270 |
2.8. Uwarunkowania w zakresie kształtowania treści stosunku służbowego wynikające z konstytucjonalizacji instytucji immunitetu | str. | 273 |
2.9. Uwarunkowania w zakresie kształtowania obowiązków sędziego wynikające z reguł dopuszczalnego ograniczania praw i wolności jednostki | str. | 276 |
2.10. Wnioski | str. | 278 |
Rozdział VIII | |
Prawne uwarunkowania regulacji stosunku służbowego sędziego wynikające z prawa międzynarodowego | str. | 283 |
Uwarunkowania regulacji stosunku służbowego wynikające z aktów prawnych przyjętych przez Organizację Narodów Zjednoczonych | str. | 283 |
Uwarunkowania regulacji stosunku służbowego wynikające z aktów prawnych Rady Europy | str. | 285 |
Wnioski | str. | 295 |
Rozdział IX | |
Prawne uwarunkowania kształtowania treści stosunku służbowego sędziego wynikające z prawa Unii | |
Europejskiej | str. | 299 |
Kompetencje Unii Europejskiej w zakresie odnoszącym się do regulowania statusu sędziów | str. | 299 |
1.1. Wprowadzenie | str. | 299 |
1.2. Zasada kompetencji przyznanych i typologia kompetencji Unii Europejskiej | str. | 301 |
Uwarunkowania kształtowania stosunku służbowego sędziego wynikające z prawa pierwotnego Unii Europejskiej | str. | 304 |
Uwarunkowania kształtowania stosunku służbowego sędziego wynikające z prawa wtórnego Unii | |
Europejskiej | str. | 314 |
Wnioski | str. | 317 |
Część czwarta | |
Ustawowy model stosunku służbowego sędziego | |
Rozdział X | |
Pojęcie stosunku służbowego sędziego oraz jego struktura | str. | 323 |
Geneza stosunku służbowego jako podstawy regulowania zatrudnienia w aparacie państwowym | str. | 323 |
Pojęcie stosunku służbowego sędziego i jego struktura | str. | 327 |
2.1. Wprowadzenie | str. | 327 |
2.2. Charakter prawny i strony stosunku służbowego sędziego | str. | 332 |
2.3. Struktura stosunku służbowego sędziego | str. | 337 |
Wnioski | str. | 340 |
Rozdział XI | |
Sposób nawiązania stosunku służbowego i kwalifikacje niezbędne do jego nawiązania a problem niezależności władzy sądowniczej | str. | 343 |
Znaczenie sposobu nawiązania stosunku służbowego i kwalifikacji niezbędnych do jego nawiązania dla kwestii niezależności władzy sądowniczej | str. | 343 |
Modele obsady stanowisk sędziowskich – ujęcie teoretyczne | str. | 345 |
Polski model powoływania sędziów | str. | 351 |
3.1. Wymagania kwalifikacyjne do zajmowania stanowiska sędziego | str. | 351 |
3.1.1. Wprowadzenie | str. | 351 |
3.1.2. Wymóg posiadania obywatelstwa polskiego | str. | 353 |
3.1.3. Wymóg korzystania z pełni praw cywilnych i publicznych | str. | 358 |
3.1.4. Wymogi odnoszące się do braku skazania za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe | str. | 360 |
3.1.5. Wymóg nieskazitelnego charakteru | str. | 361 |
3.1.6. Zdolność, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego | str. | 367 |
3.1.7. Wymogi odnoszące się do wykształcenia | str. | 369 |
3.1.8. Wymogi odnoszące się do wieku | str. | 371 |
3.1.9. Wymogi dotyczące egzaminu sędziowskiego i stażu na stanowisku asesora sądowego | str. | 372 |
3.1.10. Wymogi odnoszące się do doświadczenia zawodowego i posiadania określonych kwalifikacji naukowych | str. | 376 |
3.1.11. Praca lub współpraca z organami bezpieczeństwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jako negatywna przesłanka ubiegania się o stanowisko sędziego Sądu Najwyższego | str. | 380 |
3.2. Nawiązanie stosunku służbowego | str. | 382 |
3.2.1. Wprowadzenie | str. | 382 |
3.2.2. Konkurencyjny charakter obsady stanowisk sędziowskich | str. | 383 |
3.2.3. Ukształtowanie procedury nominacyjnej a problem niezależności władzy sądowniczej | str. | 399 |
3.3. Wnioski odnośnie do polskiego modelu obsady stanowisk | str. | 423 |
Rozdział XII | |
Granice czasowe sprawowania urzędu sędziowskiego oraz poszczególnych funkcji i stanowisk w sądownictwie a problem niezależności władzy sądowniczej | str. | 427 |
Znaczenie regulacji granic czasowych sprawowania urzędu sędziowskiego lub poszczególnych funkcji i stanowisk dla kwestii niezależności władzy | |
sądowniczej | str. | 427 |
Modele regulacji granic czasowych sprawowania urzędu sędziowskiego lub poszczególnych funkcji i stanowisk w sądownictwie | str. | 429 |
Analiza polskiego modelu regulacji granic czasowych sprawowania urzędu sędziowskiego | str. | 434 |
3.1. Wprowadzenie | str. | 434 |
3.2. Wygaśnięcie stosunku służbowego | str. | 436 |
3.2.1. Wprowadzenie | str. | 436 |
3.2.2. Wygaśnięcie stosunku służbowego na skutek śmierci sędziego | str. | 437 |
3.2.3. Ustanie stosunku służbowego sędziego na skutek zrzeczenia się urzędu | str. | 437 |
3.2.4. Wygaśnięcie stosunku służbowego sędziego na skutek utraty obywatelstwa polskiego | str. | 441 |
3.2.5. Wygaśnięcie stosunku służbowego sędziego na skutek prawomocnego wyroku sądu dyscyplinarnego o złożeniu sędziego z urzędu | str. | 442 |
3.2.6. Wygaśnięcie stosunku służbowego sędziego na skutek prawomocnego orzeczenia przez sąd środka karnego w postaci pozbawienia praw publicznych lub zakazu zajmowania stanowiska sędziego | str. | 443 |
3.2.7. Wygaśnięcie stosunku służbowego sędziego Sądu Najwyższego wskutek nabycia obywatelstwa obcego | str. | 444 |
3.2.8. Wygaśnięcie stosunku służbowego sędziego Sądu Najwyższego na skutek stwierdzenia, że pełnił służbę, pracował lub był współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa | str. | 446 |
3.3. Przejście i przeniesienie sędziego w stan spoczynku jako zdarzenia prawne wyznaczające czasową cezurę sprawowania urzędu | str. | 447 |
3.3.1. Wprowadzenie | str. | 447 |
3.3.2. Przejście w stan spoczynku z uwagi na wiek | str. | 450 |
3.3.3. Przeniesienie sędziego w stan spoczynku | str. | 457 |
3.4. Czasowe ograniczenia możliwości realizacji władzy sądowniczej przez sędziego | str. | 462 |
3.4.1. Zawieszenie sędziego w czynnościach służbowych | str. | 462 |
3.4.2. Zarządzenie natychmiastowej przerwy w czynnościach służbowych | str. | 465 |
3.5. Granice czasowe pełnienia funkcji lub zajmowanego stanowiska w strukturze sądu | str. | 468 |
3.5.1. Wprowadzenie | str. | 468 |
3.5.2. Powołanie do pełnienia funkcji prezesa i wiceprezesa sądu oraz odwołanie z tych funkcji | str. | 470 |
3.5.3. Powołanie do pełnienia pozostałych funkcji administracyjnych oraz odwołanie z tych funkcji | str. | 474 |
3.5.4. Powołanie do pełnienia stanowisk przewidzianych w strukturze organizacyjnej Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego | str. | 476 |
3.6. Wnioski | str. | 480 |
Rozdział XIII | |
Przenoszalność sędziego a problem niezależności władzy sądowniczej | str. | 483 |
Uwaga terminologiczna | str. | 483 |
Znaczenie regulacji dotyczącej przenoszenia sędziów dla niezależności władzy sądowniczej i jej teoretyczne modele | str. | 484 |
Teoretyczne modele regulacji dotyczącej przenoszenia sędziów | str. | 487 |
Analiza aktualnego modelu prawnej regulacji przenoszalności sędziów | str. | 489 |
4.1. Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe de lege lata | str. | 489 |
4.1.1. Wprowadzenie | str. | 489 |
4.1.2. Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe z uwagi na zmianę organizacji sądownictwa | str. | 490 |
4.1.3. Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe z uwagi na powstanie pokrewieństwa, powinowactwa lub przysposobienia między sędziami | str. | 492 |
4.1.4. Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe na podstawie orzeczenia sądu dyscyplinarnego | str. | 494 |
4.2. Delegowanie sędziów w polskim porządku | |
prawnym | str. | 495 |
4.2.1. Delegowanie do pełnienia funkcji orzeczniczych | str. | 495 |
4.2.2. Delegowanie do pełnienia funkcji administracyjnych | str. | 498 |
4.2.3. Dopuszczalność delegowania sędziów Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego | str. | 506 |
4.3. Przenoszenie sędziów między wydziałami lub izbami sądu | str. | 508 |
4.4. Wnioski | str. | 511 |
Rozdział XIV | |
Gwarancje bezpieczeństwa osobistego sędziego a problem niezależności władzy sądowniczej | str. | 515 |
Znaczenie gwarancji bezpieczeństwa osobistego sędziów dla niezależności władzy sądowniczej i ich teoretyczne modele | str. | 515 |
Analiza podstawowych gwarancji bezpieczeństwa osobistego | str. | 520 |
2.1. Gwarancje płacowe | str. | 520 |
2.2. Gwarancje socjalne | str. | 526 |
2.2.1. Wprowadzenie | str. | 526 |
2.2.2. Gwarancje zapewnienia środków utrzymania w czasie niezdolności do pracy wskutek choroby | str. | 529 |
2.2.3. Gwarancje socjalne na wypadek doznania stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu | str. | 532 |
2.2.4. Gwarancje odnoszące się do uposażenia należnego sędziom w stanie spoczynku | str. | 537 |
2.2.5. Gwarancje ułatwiające przystosowanie się do warunków związanych z przejściem lub przyniesieniem w stan spoczynku | str. | 539 |
2.2.6. Gwarancje w zakresie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych sędziego | str. | 544 |
2.2.7. Gwarancje zabezpieczenia bytu rodziny sędziego po jego śmierci | str. | 548 |
2.3. Immunitet sędziowski | str. | 553 |
2.4. Wnioski | str. | 559 |
Rozdział XV | |
Podporządkowanie osobistej sytuacji sędziego sprawowanemu urzędowi a problem niezależności władzy sądowniczej | str. | 561 |
Znaczenie podporządkowania osobistej sytuacji sędziego sprawowanemu urzędowi dla niezależności władzy sądowniczej | str. | 561 |
Analiza aktualnych ograniczeń w zakresie korzystania przez sędziego z niektórych praw i wolności podporządkowujących jego sytuację osobistą sprawowanemu urzędowi | str. | 565 |
2.1. Ograniczenia w zakresie korzystania przez sędziego z wolności słowa, zrzeszania się i zgromadzeń | str. | 565 |
2.2. Ograniczenia w zakresie korzystania z czynnego prawa wyborczego i prawa do zajmowania określonych stanowisk | str. | 569 |
2.3. Ograniczenia w zakresie korzystania przez sędziego z wolności pracy i swobody prowadzenia działalności gospodarczej | str. | 571 |
2.4. Ograniczenia w zakresie prawa sędziego do prywatności | str. | 577 |
2.4.1. Ograniczenia w zakresie prawa do prywatności w ujęciu węższym (autonomii informacyjnej) | str. | 577 |
2.4.2. Ograniczenia w zakresie prawa do prywatności w ujęciu szerszym | str. | 589 |
2.5. Wnioski | str. | 593 |
Rozdział XVI | |
Konstrukcja odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów a problem niezależności władzy sądowniczej | str. | 597 |
Znaczenie konstrukcji odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów dla niezależności władzy sądowniczej | str. | 597 |
Teoretyczne modele odpowiedzialności dyscyplinarnej | str. | 603 |
Analiza aktualnego modelu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów | str. | 607 |
3.1. Konstrukcja przewinienia dyscyplinarnego | str. | 607 |
3.1.1. Wprowadzenie | str. | 607 |
3.1.2. Struktura przewinienia dyscyplinarnego | str. | 610 |
3.1.3. Typy przewinień dyscyplinarnych | str. | 612 |
3.2. Organy postępowania dyscyplinarnego a kwestia niezależności władzy sądowniczej | str. | 622 |
3.2.1. Wprowadzenie | str. | 622 |
3.2.2. Rzecznik dyscyplinarny jako organ postępowania dyscyplinarnego | str. | 622 |
3.2.3. Sądy dyscyplinarne | str. | 626 |
3.3. Rola Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Krajowego w postępowaniach dyscyplinarnych sędziów a kwestia niezależności władzy sądowniczej | str. | 632 |
3.4. Gwarancje mające na celu uniknięcie ryzyka wykorzystywania systemu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów jako narzędzia politycznej kontroli treści orzeczeń sądowych | str. | 634 |
3.5. Wnioski | str. | 637 |
Rozdział XVII | |
Uprawnienia kolektywne realizowane w ramach organów samorządu sędziowskiego i ciał przedstawicielskich sędziów | str. | 643 |
Uprawnienia kolektywne związane z uczestnictwem w samorządzie sędziowskim a problem niezależności władzy sądowniczej | str. | 643 |
Analiza aktualnego modelu | str. | 647 |
2.1. Wprowadzenie | str. | 647 |
2.2. Organizacja samorządu sędziowskiego i innych ciał przedstawicielskich sędziów | str. | 649 |
2.3. Uprawnienia organów samorządu sędziowskiego i innych ciał przedstawicielskich sędziów | str. | 653 |
2.4. Wnioski | str. | 659 |
Podsumowanie | str. | 663 |
Bibliografia | str. | 697 |
Orzecznictwo | str. | 733 |