EBOOKI WYDAWCY
-23%
Autor:
Alina Wypych-Żywicka, Wiesław Koczur, Dorota Dzienisiuk, Radosław Pacud, Kamil Antonów, Krzysztof Ślebzak, Daniel Eryk Lach, Katarzyna Roszewska, Renata Babińska-Górecka, Iwona Sierocka, Maciej Jakub Zieliński
Wydawca:
Format:
Tom I Systemu prawa ubezpieczeń społecznych podejmuje zagadnienia z ogólnej teorii prawa ubezpieczeń społecznych. Przemiany modelu ubezpieczeń społecznych, jakie miały miejsce po 1998 r., a także liczne nowelizacje ustaw z nim związanych, których celem było poszukiwanie optymalnych rozwiązań gwarantujących w przyszłości środki utrzymania dla ubezpieczonych w przypadku pojawienia się ryzyka ubezpieczeniowego, pozwalają na nowo spojrzeć i ocenić funkcjonujące konstrukcje prawa ubezpieczeń społecznych.
Celem opracowania jest przybliżenie zagadnień wynikających z prawa ubezpieczeń społecznych, prezentacja stanowisk weryfikujących przyjęte przez ustawodawcę rozwiązania oraz porządkowanie i ujednolicenie terminologii tej gałęzi prawa.
Czytelnicy odnajdą tu szczegółowe omówienie następujących tematów:
pojęcie i systematyka prawa ubezpieczeń społecznych,
miejsce prawa ubezpieczeń społecznych w systemie prawa i jego związki z innymi gałęziami prawa,
funkcje i źródła prawa ubezpieczeń społecznych,
podmioty i stosunki prawne ubezpieczenia społecznego,
właściwości i zasady prawa ubezpieczeń społecznych,
zdarzenia losowe i ryzyka ubezpieczeniowe.
Autorzy tomu to uznani przedstawiciele nauki prawa z wielu ośrodków naukowych z całego kraju, legitymujący się znaczącym dorobkiem w zakresie opracowanych zagadnień.
Ze względu na rozległość i złożoność kwestii składających się na prawo ubezpieczeń społecznych ich analiza będzie przedmiotem kolejnych tomów Systemu.
Adresaci:Książka jest przeznaczona dla przedstawicieli nauki prawa socjalnego oraz dla prawników praktyków, w tym sędziów, radców prawnych i adwokatów.
Rok wydania | 2020 |
---|---|
Liczba stron | 628 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-8187-824-1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
WYKAZ SKRÓTÓW | str. | 11 |
SŁOWO WSTĘPNE | str. | 19 |
ROZDZIAŁ I | |
Pojęcie i systematyka prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 21 |
1. Wprowadzenie – ubezpieczenia społeczne jako systemy świadczeniowe prawa socjalnego | str. | 21 |
1.1. Prawo socjalne jako system norm służących realizacji celów polityki społecznej | str. | 21 |
1.2. Typizacja systemów świadczeniowych prawa socjalnego | str. | 26 |
1.2.1. Techniki zabezpieczenia społecznego i ich ewolucja | str. | 26 |
1.2.2. Systemy przezorności a systemy wspierające | str. | 36 |
1.3. Zakres przedmiotowy prawa socjalnego | str. | 41 |
2. Pojęcie prawa ubezpieczenia społecznego i kryteria jego wyodrębniania od innych systemów świadczeniowych prawa socjalnego | str. | 46 |
2.1. Wprowadzenie | str. | 46 |
2.2. Ryzyko socjalne w ubezpieczeniach społecznych i jego powiązanie z aktywnością zawodową | str. | 49 |
2.3. Składkowe finansowanie ubezpieczeń społecznych | str. | 53 |
2.3.1. Składki a dotacja budżetowa | str. | 53 |
2.3.2. Podział składki | str. | 54 |
2.4. „Uwspólnienie” ryzyka jako podstawa aksjologiczna ubezpieczeń społecznych | str. | 56 |
2.4.1. Obowiązek ubezpieczeniowy i „uwspólnienie” ryzyka a podstawa wymiaru składek | str. | 56 |
2.4.2. Problematyka wzajemności i ekwiwalentności składki i świadczenia w ubezpieczeniach społecznych | str. | 58 |
2.4.3. Kwestia pozaskładkowego wkładu ubezpieczonych | str. | 61 |
2.4.4. „Uwspólnienie” ryzyka a systemy zaopatrzeniowe | str. | 62 |
2.5. Podsumowanie | str. | 63 |
3. Systematyka prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 65 |
ROZDZIAŁ II | |
Miejsce prawa ubezpieczeń społecznych w systemie prawa i związki z innymi gałęziami prawa | str. | 71 |
1. Geneza prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 71 |
2. Prawo ubezpieczeń społecznych w systemie prawa | str. | 74 |
2.1. Podział systemu prawa i system ubezpieczeń społecznych | str. | 74 |
2.2. Odrębność prawa ubezpieczeń społecznych jako działu prawa | str. | 79 |
2.3. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo zabezpieczenia społecznego, zaopatrzenia, odszkodowania i wsparcia społecznego oraz pomocy społecznej | str. | 83 |
3. Niesamodzielność prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 91 |
4. Publicznoprawny charakter prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 94 |
5. Prawo ubezpieczeń społecznych a nauka o ubezpieczeniach społecznych i prawie ubezpieczeń społecznych | str. | 96 |
6. Prawo ubezpieczeń społecznych a inne działy prawa | str. | 100 |
6.1. Uwagi wprowadzające | str. | 100 |
6.2. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo konstytucyjne | str. | 103 |
6.3. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo międzynarodowe | str. | 105 |
6.4. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo cywilne | str. | 106 |
6.5. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo administracyjne | str. | 109 |
6.6. Prawo ubezpieczeń społecznych a prawo karne | str. | 110 |
6.7. Prawo ubezpieczeń społecznych a wybrane inne dziedziny prawa | str. | 111 |
6.7.1. Prawo proceduralne | str. | 111 |
6.7.2. Prawo pracy | str. | 112 |
6.7.3. Prawo finansowe i prawo podatkowe | str. | 113 |
6.7.4. Prawo ubezpieczeniowe, prawo ubezpieczeń gospodarczych | str. | 115 |
7. Prawo ubezpieczeń społecznych a polityka i inne sfery aktywności ludzkiej (nauka, technika) | str. | 116 |
ROZDZIAŁ III | |
Właściwości prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 119 |
1. Uwagi wstępne | str. | 119 |
2. Schematyzm ochrony ubezpieczeniowej | str. | 123 |
3. Formalizm normatywny | str. | 133 |
4. Dyferencjacja w zakresie objęcia ochroną ubezpieczeniową oraz ustalenia i realizacji praw do świadczeń | str. | 143 |
ROZDZIAŁ IV | |
Funkcje prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 154 |
1. Wprowadzenie | str. | 154 |
2. Funkcje prawa ubezpieczeń społecznych w ujęciu historycznoprawnym | str. | 158 |
3. Funkcje prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 166 |
3.1. Funkcja ochrony socjalnej | str. | 166 |
3.2. Funkcja rozdzielcza | str. | 181 |
3.3. Funkcja prewencyjna | str. | 185 |
3.4. Funkcja zatrudnienia | str. | 194 |
3.5. Funkcja polityki ludnościowej | str. | 196 |
3.6. Funkcja fiskalno-ekonomiczna | str. | 198 |
ROZDZIAŁ V | |
Źródła prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 201 |
1. Zagadnienia terminologiczne | str. | 201 |
2. Krajowe źródła prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 203 |
2.1. Zarys konstytucyjnego system źródeł prawa pracy | str. | 203 |
2.2. Konstytucja jako źródło prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 204 |
2.3. Ustawa jako źródło prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 208 |
2.4. Rozporządzenia jako źródła prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 210 |
2.5. Źródła prawa niespełniające obecnych wymagań konstytucyjnych | str. | 213 |
3. Źródła prawa międzynarodowego | str. | 216 |
3.1. Wprowadzenie | str. | 216 |
3.2. Źródła prawa międzynarodowego w ogólności | str. | 217 |
3.3. Źródła prawa międzynarodowego z zakresu ubezpieczeń społecznych przyjęte przez ONZ | str. | 219 |
3.4. Źródła prawa międzynarodowego z zakresu ubezpieczeń społecznych przyjęte przez MOP | str. | 222 |
3.5. Źródła prawa międzynarodowego z zakresu ubezpieczeń społecznych przyjęte przez Radę Europy | str. | 237 |
3.6. Umowy bilateralne | str. | 239 |
4. Źródła prawa unijnego w zakresie dotyczącym prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 240 |
4.1. Miejsce prawa unijnego w polskim porządku prawnym, źródła prawa unijnego | str. | 240 |
4.2. Kompetencje prawodawcze Unii Europejskiej w dziedzinie zabezpieczenia społecznego | str. | 245 |
4.3. Akty prawa pochodnego koordynujące systemy zabezpieczenia społecznego | str. | 250 |
4.4. Akty prawa pochodnego dotyczące problematyki równego traktowania w systemach zabezpieczenia społecznego | str. | 256 |
4.5. Pozostałe akty prawa pochodnego dotyczące problematyki prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 261 |
ROZDZIAŁ VI | |
Stosunki prawne ubezpieczenia społecznego | str. | 262 |
1. Stosunek ubezpieczenia społecznego | str. | 262 |
1.1. Pojęcie i znaczenie stosunku ubezpieczenia społecznego | str. | 262 |
1.1.1. Stosunek prawny a model stosunku prawnego ubezpieczenia społecznego | str. | 262 |
1.1.2. Zróżnicowanie gałęziowe systemu prawa a stosunek ubezpieczenia społecznego | str. | 265 |
1.1.3. Stosunek ubezpieczenia społecznego jako narzędzie prawnicze | str. | 274 |
1.2. Przegląd stanowisk doktryny | str. | 280 |
1.2.1. Struktura i elementy stosunku prawnego ubezpieczeń społecznych | str. | 280 |
1.2.2. Charakterystyka prawna stosunku ubezpieczenia społecznego | str. | 285 |
2. Typy stosunków prawnych z zakresu ubezpieczenia społecznego | str. | 290 |
2.1. Stosunki prawne materialne, procesowe i organizacyjne | str. | 290 |
2.2. Stosunki prawne proste (elementarne) i zespolone (kompleksowe) | str. | 295 |
2.3. Pracownicze i pozapracownicze stosunki prawne ubezpieczeń społecznych | str. | 298 |
2.4. Charakterystyka zobowiązaniowa typów stosunków prawnych | str. | 305 |
3. Podmioty i przedmioty stosunków prawnych ubezpieczenia społecznego | str. | 312 |
3.1. Wprowadzenie | str. | 312 |
3.2. Podmioty stosunków materialnoprawnych ubezpieczenia społecznego | str. | 315 |
3.3. Przedmioty stosunków materialnoprawnych ubezpieczenia społecznego | str. | 322 |
3.3.1. Składka ubezpieczeniowa – stosunek prawny podlegania ubezpieczeniom | str. | 322 |
3.3.2. Ekspektatywa ubezpieczeniowa – gwarancyjny stosunek prawny | str. | 325 |
3.3.3. Świadczenie ubezpieczeniowe – realizacyjny stosunek prawny | str. | 329 |
3.4. Stosunek ubezpieczający a stosunek ubezpieczeniowy | str. | 332 |
3.4.1. Zespolone stosunki prawne ubezpieczeń społecznych. Elementy przedmiotowe zobowiązania | str. | 332 |
3.4.2. Relacje prawne zachodzące w ramach stosunku ubezpieczającego | str. | 337 |
3.4.2.1. Zobowiązanie płatnika do naliczania składki od wynagrodzenia | str. | 338 |
3.4.2.2. Zobowiązanie ubezpieczonego do zaniechania pobierania części wynagrodzenia przeznaczonego na składki ubezpieczeniowe | str. | 339 |
3.4.2.3. Zobowiązanie płatnika do opłacania składki lub jej rozliczenia z ZUS | str. | 341 |
3.4.3. Relacje prawne zachodzące w ramach stosunku ubezpieczeniowego | str. | 344 |
4. Powstanie, kształtowanie treści i ustanie stosunków prawnych ubezpieczenia społecznego | str. | 348 |
4.1. Obowiązkowe stosunki prawne ubezpieczenia społecznego | str. | 348 |
4.2. Zbieg tytułów ubezpieczenia społecznego i jego wpływ na treść stosunków ubezpieczających | str. | 353 |
4.3. Dobrowolne stosunki ubezpieczenia społecznego | str. | 357 |
ROZDZIAŁ VII | |
Rodzajowe stosunki prawne ubezpieczenia społecznego | str. | 361 |
1. Stosunki prawne ubezpieczenia chorobowego | str. | 361 |
1.1. Stosunek ubezpieczający chorobę i macierzyństwo | str. | 361 |
1.2. Chorobowy stosunek ubezpieczeniowy | str. | 364 |
1.3. Charakter prawny stosunków prawnych ubezpieczenia chorobowego | str. | 370 |
2. Stosunki prawne ubezpieczenia rentowego | str. | 373 |
2.1. Stosunek ubezpieczający trwałą niezdolność do pracy i śmierć | str. | 373 |
2.2. Rentowy stosunek ubezpieczeniowy | str. | 377 |
2.3. Charakter prawny stosunków ubezpieczenia rentowego | str. | 383 |
3. Stosunki prawnego ubezpieczenia emerytalnego | str. | 386 |
3.1. Stosunek ubezpieczający zaprzestanie pracy w wieku emerytalnym | str. | 386 |
3.2. Emerytalny stosunek ubezpieczeniowy | str. | 391 |
3.3. Charakter prawny stosunków ubezpieczenia emerytalnego | str. | 395 |
4. Stosunki prawne ubezpieczenia wypadkowego | str. | 399 |
4.1. Stosunek ubezpieczający wypadek przy pracy i chorobę zawodową | str. | 399 |
4.2. Wypadkowy stosunek ubezpieczeniowy | str. | 402 |
4.3. Charakterystyka stosunków prawnych ubezpieczenia wypadkowego | str. | 405 |
ROZDZIAŁ VIII | |
Podmioty ubezpieczeń społecznych | str. | 408 |
1. Wprowadzenie | str. | 408 |
2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych | str. | 410 |
2.1. Organizacja i zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przed ostatnią reformą emerytalną | str. | 410 |
2.1.1. Organizacja i zadania ZUS do 1950 r. | str. | 410 |
2.1.2. Organizacja i zadania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do 1999 r. | str. | 413 |
2.2. Zakład Ubezpieczeń Społecznych współcześnie | str. | 418 |
2.2.1. Status prawny Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str. | 418 |
2.2.2. Organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i ich zadania | str. | 423 |
2.2.3. Zakres działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str. | 429 |
2.2.3.1. Wprowadzenie | str. | 429 |
2.2.3.2. Realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych | str. | 431 |
2.2.3.3. Prewencja rentowa i wypadkowa | str. | 437 |
2.2.3.4. Inne działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str. | 441 |
2.2.4. Finanse Zakładu Ubezpieczeń Społecznych | str. | 442 |
2.2.4.1. Wprowadzenie | str. | 442 |
2.2.4.2. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych | str. | 443 |
2.2.4.3. Fundusz Rezerwy Demograficznej | str. | 445 |
2.2.4.4. Fundusz Emerytur Pomostowych | str. | 448 |
3. Płatnicy składek | str. | 449 |
3.1. Wprowadzenie | str. | 449 |
3.2. Obowiązki płatnika składek | str. | 454 |
ROZDZIAŁ IX | |
Właściwości regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str. | 458 |
1. Założenia ogólne prawa ubezpieczeń społecznych. Prawo ubezpieczeń społecznych jako ius strictum | str. | 458 |
2. Zagadnienie występowania klauzul generalnych w regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str. | 464 |
3. Właściwości tekstów prawnych regulacji ubezpieczeń społecznych | str. | 474 |
3.1. Reguły wykładni przepisów prawnych z zakresu ubezpieczeń społecznych | str. | 474 |
3.2. Klauzule szacunkowe (zwroty nieostre) w regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str. | 477 |
3.3. Problem wieloznaczności zwrotów występujących w regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str. | 478 |
3.4. Znaczenie zasady równości ubezpieczonych w procesie wykładni i stosowania regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str. | 484 |
3.5. Pluralność jako cecha przepisów prawnych w regulacji ubezpieczeń społecznych a orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego | str. | 486 |
3.6. Uwarunkowania i skutki autonomii regulacji prawnej ubezpieczeń społecznych | str. | 493 |
ROZDZIAŁ X | |
Zasady prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 498 |
1. Uwagi ogólne | str. | 498 |
2. Dotychczasowa dyskusja na temat zasad prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 500 |
3. Metodologia wyodrębniania zasad prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 504 |
4. Zasady-wartości prawa ubezpieczeń społecznych | str. | 506 |
4.1. Pojęcie wartości w naukach prawnych | str. | 506 |
4.2. Zasada solidarności | str. | 507 |
4.3. Zasada sprawiedliwości społecznej | str. | 513 |
4.4. Zasada równości | str. | 516 |
4.5. Zasada ochrony praw nabytych, zasada zaufania do państwa i stanowionego prawa oraz zasada niedziałania prawa wstecz | str. | 521 |
5. Zasady-elementy konstrukcyjne systemu ubezpieczeń społecznych | str. | 528 |
5.1. Zasada powszechności | str. | 528 |
5.2. Zasada przymusu | str. | 530 |
5.3. Zasada automatyzmu prawnego | str. | 531 |
5.4. Zasada schematyzmu świadczeń | str. | 534 |
5.5. Zasada wzajemności | str. | 534 |
5.6. Zasada gwarancji wypłacalności świadczeń | str. | 542 |
6. Zasady-normy ukształtowania określonych instytucji prawnych | str. | 543 |
ROZDZIAŁ XI | |
Zdarzenia losowe i ryzyka ubezpieczeniowe | str. | 544 |
1. Wprowadzenie | str. | 544 |
2. „Zdarzenie losowe” | str. | 550 |
2.1. Znaczenie terminu „zdarzenie losowe” według poglądów doktryny | str. | 550 |
2.2. Próba ustalenia znaczenia terminu „zdarzenie losowe” | str. | 555 |
3. Formuła „ryzyka ubezpieczeniowego” | str. | 559 |
3.1. Uwagi wstępne | str. | 559 |
3.2. Konstrukcja „ryzyka ubezpieczeniowego” | str. | 563 |
3.3. Katalogi i relacje między „ryzykami ubezpieczeniowymi” | str. | 567 |
BIBLIOGRAFIA | str. | 573 |
INDEKS RZECZOWY | str. | 615 |
O AUTORACH | str. | 623 |