INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Książka poświęcona została kształtowaniu i ewolucji wizerunku mieszkańców Arabii w źródłach starożytnych i wczesnośredniowiecznych.
Mieszkańców cesarstwa łączyły z Arabami różnorodne relacje – polityczne, handlowe, gospodarcze, kulturalne i religijne. Jak każde sąsiedztwo i to nie było pozbawione napięć, szczególnie począwszy od III wieku n.e., gdy Półwysep Arabski stał się buforem między ówczesnymi mocarstwami – Bizancjum i Persją Sasanidów, które starały się pozyskać sojuszników wśród plemion arabskich. Opisujący te wydarzenia autorzy bizantyńscy kreowali wizerunek Arabów, czasami pochlebny, częściej negatywny, korzystając ze swoich osobistych doświadczeń i relacji z drugiej ręki, ale sięgając także po teksty swych poprzedników – greckich i łacińskich pisarzy antycznych, którzy jako pierwsi eksplorowali Półwysep Arabski i notowali spostrzeżenia na temat plemion go zamieszkujących. Analiza świadectw obu grup pozwala wskazać na trwałość niektórych opinii, mających często charakter stereotypów i powielanych przez Bizantyńczyków w ślad za autorami antycznymi, ale też na odmienne spojrzenie tych pierwszych na arabskich sąsiadów, będące wynikiem chrystianizacji wielu spośród nich.
*
Monografia, obejmująca w założeniu autorki okres około szesnastu wieków do pojawienia się islamu, jest ewenementem w skali krajowej. […] z pewnością znajdzie odbiorców zarówno wśród osób zajmujących się historią rzymską, bizantynistów oraz arabistów i szeroko poję tych orientalistów, osób zainteresowanych rozwojem chrześcijaństwa na wschodnich rubieżach Imperium Romanum, jak i czytelników zainteresowanych historią Bliskiego Wschodu przed pojawieniem się islamu.
Z recenzji prof. Przemysława Turka
Uniwersytet Jagielloński
To wartościowa, oryginalna i potrzebna monografia naukowa. […] Praca jest zupełnie nowatorska, napisana z punktu widzenia badacza historii starożytnej i wczesnobizantyńkiej.
Z recenzji ks. prof .Józefa Naumowicza
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Rok wydania | 2023 |
---|---|
Liczba stron | 780 |
Kategoria | Starożytność |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
ISBN-13 | 978-83-8331-074-9 |
Numer wydania | 1 |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Część I. Wprowadzenie | 11 |
Kilka słów tytułem wstępu | 13 |
Rozdział I. W poszukiwaniu Arabii i Arabów | 19 |
1. W Arabii, czyli gdzie? | 19 |
2. Arabowie, czyli kto? | 29 |
Rozdział II. Wszystkie imiona Arabów | 35 |
1. Uwagi wstępne | 35 |
2. Skenici | 40 |
3. Arabowie | 40 |
4. Saraceni | 52 |
5. Ṭayyāyē | 61 |
6. Izmaelici (Ἰσμαηλῖται) i Hagareni (Ἀγαρηνοί) | 63 |
7. Inne określenia | 65 |
Część II. Odziedziczony obraz | 69 |
Rozdział I. Poznawanie Arabii. Źródła wiedzy Greków i Rzymian o regionie | 71 |
1. Wyprawy na teren Półwyspu Arabskiego w starożytności | 71 |
2. Kontakty dyplomatyczne | 78 |
3. Kontakty handlowe | 80 |
4. Wyprawy wojskowe przeciwko Arabom | 86 |
4.1. Ekspedycje poprzedników Rzymian | 86 |
4.2. Na polu walki z Rzymianami | 88 |
4.3. Wyprawa Gallusa | 89 |
5. Towarzysze broni. Oddziały rzymskie na terenach arabskich i arabskie w armii rzymskiej | 98 |
6. Arab na tronie cesarstwa rzymskiego | 101 |
7. Efekty kontaktów | 104 |
Rozdział II. Miasta i państwa starożytnej Arabii | 105 |
1. Państwa Południowej Arabii | 105 |
1.1. Sabejczycy | 106 |
1.2. Katabańczycy | 107 |
1.3. Minejczycy | 108 |
1.4. Hadramawt | 109 |
1.5. Himjaryci, znani jako Homeryci (Ὁμηρίται) | 110 |
2. Emeseńczycy | 113 |
3. Nabatejczycy (al-ʾAnbāṭ) | 114 |
4. Palmyra (Tadmur) | 126 |
5. Edessa | 133 |
6. Hatra (Ḥaṭrā) | 135 |
7. Charakene (Χαρακηνή) | 138 |
8. Inne plemiona | 140 |
8.1. Konfederacja Samud (Ṯamūd) | 140 |
8.2. Debowie (Δέβαι) | 141 |
8.3. Autajowie | 142 |
8.4. Gerrejczycy | 142 |
8.5. Alilajowie | 143 |
8.6. Kasandrejczycy lub Gasandowie | 143 |
Rozdział III. Arabia i Arabowie w tekstach biblijnych | 145 |
Rozdział IV. Wizerunek Arabów w źródłach antycznych | 161 |
1. Bogactwa i pachnidła Arabii | 163 |
2. Utalentowani kupcy | 173 |
3. Mieszkańcy namiotów i hodowcy wielbłądów | 177 |
4. Rolnicy arabscy | 182 |
5. Arabscy rozbójnicy, najeźdźcy i piraci | 182 |
6. Nade wszystko kochają wolność | 187 |
7. Potrafią walczyć. Arabowie jako wojownicy | 191 |
8. Pustynia jest ich twierdzą | 193 |
9. Czy można ufać Arabom | 196 |
9.1. Dotrzymują porozumień i traktatów | 196 |
9.2. Zdradzieccy sojusznicy, czyli w poszukiwaniu winnych porażki | 197 |
9.2.a. Alchedamnus, czyli kto da więcej | 197 |
9.2.b. Tylko martwe morze powodzią piasków pustynnych otaczało armię czyli Arabowie winni klęski Krassusa | 198 |
9.2c. Przypadek Sylajusza (Syleusza) | 201 |
10. Wierzenia Arabów | 205 |
11. Niektórzy potrafią dobrze się rządzić | 208 |
12. Mają dziwne obyczaje, szczególnie żywieniowe i seksualne | 210 |
13. Podsumowanie | 213 |
Część III. Nowy obraz? | 215 |
Rozdział I. Sytuacja geopolityczna na Bliskim Wschodzie w pierwszych wiekach naszej ery | 217 |
1. Między Rzymem i Partią | 217 |
2. Prowincja Arabia | 228 |
3. Między cesarstwem a Sasanidami | 238 |
Rozdział II. Nowe siły, nowe sojusze | 253 |
1. Najazdy arabskie na terytoria cesarstwa rzymskiego | 253 |
2. Kształtowanie się sojuszy cesarstwa z Arabami w III–VI w. | 264 |
2.1. Sojusz Rzymu z Tanuchidami (Banū Tanūẖ) | 269 |
2.2. Sojusz z Salihidami (Banū Salīḥ) | 277 |
2.3. Sojusz z Kindytami (Banū Kinda) | 282 |
2.4. Przemiany w VI w. | 285 |
2.5. Sojusz Bizancjum z Ghassanidami (Banū Ġassān) | 286 |
3. Konflikt cesarstwa z arabskimi sojusznikami | 310 |
3.1. Narastanie napięć za Maurycjusza | 310 |
3.2. Konflikt zbrojny Bizancjum w z arabskimi sojusznikami | 318 |
3.3. Ostatnie akordy | 320 |
4. Południe Arabii w polityce Rzymu i Bizancjum | 325 |
5. Losy Nasrydów, „perskich” Arabów | 340 |
Rozdział III. Panorama religijna Półwyspu Arabskiego | 349 |
1. Wierzenia przedislamskie | 349 |
2. Monoteizm przed islamem | 360 |
3. Chrystianizacja Arabii | 361 |
3.1. Północna i Środkowa Arabia | 363 |
3.2. Faranici | 378 |
3.3. Chrystianizacja arabskich sojuszników cesarstwa | 380 |
3.4. Północno-wschodnia Arabia – chrystianizacja „perskich” Arabów | 401 |
3.5. Żydowsko-chrześcijańska walka na południu Arabii | 405 |
4. Wnioski | 422 |
Rozdział IV. Wizerunek Arabów w źródłach późnoantycznych | 429 |
1. Warunki kształtowania się wizerunku Arabów | 429 |
2. Koczownicy | 435 |
3. Arabscy latrones – poganie i rabusie | 436 |
4. Dzielni wojownicy | 449 |
5. Nielojalni, łamiący traktaty, odpowiedzialni za klęski Bizantyńczyków | 455 |
6. Wyznawcy demonów | 458 |
7. Bosi i nadzy? Wygląd i obyczaje Arabów | 468 |
8. Chrześcijanie, czyli są też dobrzy Arabowie | 474 |
9. Osiadli Arabowie w ocenie Bizantyńczyków | 480 |
10. Wpływ romanizacji Arabów na sposób ich postrzegania | 481 |
11. Motywy zwierzęce w opisach Arabów/Saracenów | 488 |
12. Podsumowanie | 492 |
Rozdział V. Wróg, sojusznik, zdrajca .... kilka portretów | 495 |
1. Zenobia, królowa-wojowniczka | 496 |
2. Al-Munḏir ibn an-Nuʿmān (al-Munzir, Alamundar), ok. 503/5–554 n.e. | 504 |
3. Skomplikowany wizerunek sojusznika – casus Ghassanidy Aretasa/al-Harisa | 515 |
4. Truteń w ulu– al-Munzir ibn al-Haris (al-Munḏir ibn al-Ḥāriṯ) | 526 |
5. Dżabala ibn al-Aiham al-Ghassani (Ǧabala ibn al-Aiham al-Ghassānī). Legenda o ostatnim władcy Ghassanidów | 532 |
Kilka słów podsumowania | 537 |
Aneks. Baza źródłowa | 543 |
1. Tradycja antyczna | 543 |
1.1. Herodot | 543 |
1.2. Geografowie i dziejopisowie Aleksandra Wielkiego | 544 |
1.3. Historycy i geografowie okresu hellenistycznego (323 p.n.e. – 30 p.n.e.) | 546 |
1.4. Historycy i geografowie okresu republiki rzymskiej i wczesnego cesarstwa | 554 |
2. Źródła późnorzymskie i bizantyńskie | 562 |
2.1. Ammian Marcellin | 563 |
2.2. Περίπλους τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης ( Periplus Maris Erythraei) | 565 |
2.3. Kosmas Indikopleustes | 566 |
2.4. Prokopiusz z Cezarei | 568 |
2.5. Kontynuatorzy Prokopiusza | 568 |
2.6. Jan Malalas | 569 |
2.7. Kronika wielkanocna (Chronicon paschale) | 571 |
2.8. Inne dzieła kronikarskie | 571 |
2.9. Dzieła zachowane we fragmentach | 572 |
3. Źródła syryjskie | 574 |
3.1. (Pseudo-) Jozue Stylita | 574 |
3.2. (Pseudo)-Zachariasz, Jakub z Edessy i Dionizy z Tell Maḥre | 576 |
3.3. Michał Syryjczyk i inni | 577 |
3.4. Anonimowe kroniki | 578 |
4. Historie Kościoła | 580 |
5. Źródła hagiograficzne | 582 |
6. Dokumenty i źródła normatywne | 592 |
7. Inskrypcje | 592 |
8. Teksty muzułmańskie | 597 |
Summary | 599 |
Wykaz skrótów | 621 |
Bibliografia | 631 |
Źródła | 631 |
Opracowania | 660 |
Indeksy | 721 |
Indeks osób | 721 |
Indeks nazw etnograficznych | 745 |
Indeks nazw geograficznych | 751 |
Abstrakt | 767 |
Abstract | 769 |