POLECAMY
Koszyk
-33%
Stara rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu
Format:
pdf, ibuk
Tytułowa stara rebeliantka to figura mająca moc wyzwalania z ram otaczających praw. W swym wizualnym i językowym wymiarze przyjmuje kształt lubieżnej, starej pijaczki (łac. anus ebria), której wulgarne zachowanie jest odwróceniem naturalnego, pożądanego przez społeczeństwo stanu bycia.
Ten szczególny obraz został zbudowany na anty-ideach, kliszach łamiących lub w bardzo wyraźny sposób naruszających kulturowe tabu, jak kobiece pijaństwo, swoboda seksualna czy wyzwolenie spod władzy ukształtowanych przez tradycję norm. Tylko tak skrajnie wyrazista konstrukcja mogła stać się fundamentem dla znaku wyrażającego jednocześnie idee protestu i nadziei. Z wnętrza swego ciała-obrazu „pijana starucha” czerpie więc swoją moc uzdrawiania (remediatio), pocieszenia (consolatio), wyzwalania (liberatio) i negacji śmierci (negatio mortis). Jako kpiarska i komiczna „demaskatorka” norm i zasad postać ta stała się jednym z bardziej charakterystycznych znaków „eschatologii upojenia”. W obecnej kulturze relacje obrazu „starej pijanej kobiety” ze sferą sacrum uległy znacznemu zatarciu. Dziś jej bunt zdaje się mieć głównie wymiar naturalistyczny, tymczasem polska literatura współczesna odkrywa tę postać na nowo, przywołując zapomniane konteksty, odsłania eschatologiczny sens tej konstrukcji. „Stara pijaczka” znów staje się pełną ekspresji „dionizyjską starą babą”, jej realistyczny „szkielet” ponowie obrasta w warstwy należnych tej postaci sensów, treści i ulotnych metafor.
Wysoce oryginalne trans-dyscyplinowe studium przypadku nie mające precedensu w literaturze przedmiotu, stanowiące ewenement wśród bieżących publikacji polskiego środowiska humanistycznego […] wykonane na bardzo wysokim poziomie profesjonalnego warsztatu, a przy tym stanowiące dobrze napisaną i ciekawą propozycję lekturową.
Prof. dr hab. Ryszard Nycz
| Rok wydania | 2010 |
|---|---|
| Liczba stron | 384 |
| Kategoria | Literaturoznawstwo |
| Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |
| ISBN-13 | 978-83-233-8999-6 |
| Numer wydania | 1 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Spis treści
| Wstęp (S. Borowicz) | 9 |
| Rozdział I. Maska Sylenis (S. Borowicz) | |
| 1. Eschatologia upojenia | 17 |
| 2. Uchylić zasłonę śmierci | 21 |
| 3. Nowożytne intermezzo | 24 |
| Antyk | |
| Rozdział II „O winożłopki! O baby pijaczki”. Językowy obraz „pijanej staruchy” w literaturze antycznej (S. Borowicz, R. Przybylska) | 43 |
| 1. Język – obraz – literatura | 43 |
| 2. Pojęcia γραῦς i anus – sieć semantyczna „kobiecej starości” | 46 |
| 2.1. Leksem γραῦς | 47 |
| 2.2. Leksem anus | 52 |
| 3. Leksykalizacja pojęcia „starej pijaczki” | 56 |
| 4. Profile semantyczne „starej pijanej kobiety” w tekstach greckich i łacińskich | 64 |
| 4.1. Wiek i wygląd: anus deformis | 65 |
| 4.2. Usposobienie i typowe zachowania | 71 |
| 4.2.1. Gadatliwość: Multiloqua et multibiba, est anus | 71 |
| 4.2.2. Pijaństwo: nomen Leaenae est, multibiba atque merobiba | 72 |
| 4.2.3. Rozwiązłość: „dostałem się na nocleg do pewnej karczmarki, niejakiej Meroe, starki wprawdzie, ale jeszcze mocno jurnej” | 77 |
| 4.3. Typowe sytuacje, w których uczestniczą stare pijące kobiety | 82 |
| 4.4. Typowe role społeczne związane ze starymi pijącymi kobietami | 83 |
| 4.4.1. Rajfurki, hetery i karczmarki: „Na straży u drzwi stoi koczota starucha/ A ta lubi pociągnąć dobrze” | 83 |
| 4.4.2. Piastunki: „Kto ukochane twe dziecię... opróżnił?” | 85 |
| 4.4.3. Kapłanki, guślarki, wiedźmy i bachantki: „Maciora w ludzkim kształcie, pijaczka i wiedźma” | 86 |
| 5. Stara baba to dzban na wino | 87 |
| 6. Językowy obraz reviviscentia | 90 |
| Rozdział III Znak zapomnianej eschatologii (S. Borowicz) | 93 |
| 1. Pocieszająca moc obrazów | 95 |
| 2. Postać – wizerunek – znak: „Lubieżna i pijana starucha o twarzy bardzo szpetnej” | 102 |
| 3. Obraz i literatura | 120 |
| 3.1 Žραῦς μέθσση w brzuchu wieloryba – literacki obraz przejścia | 120 |
| 3.1.1. Stara pijaczka, kordaks i ketos | 121 |
| 3.1.2. Konstrukcja postaci | 123 |
| 3.1.3. Konstrukcja sceny | 124 |
| 3.2. Fantasmagoria śmierci vs fantasmagoria obrazu | 125 |
| 4. Obraz i sztuka | 130 |
| 4.1. Žραῦς οἰνοφόρος – „starucha pełna wina” | 130 |
| 4.2. „Rodzina” przedstawień typu anus ebria w okresie hellenistycznym i rzymskim | 136 |
| 4.3. Archaiczne i klasyczne prototypy | 142 |
| 4.4. Rzymskie monumentalne rzeźby w typie γραῦς οἰνοφόρος – analiza semantyczna obrazu | 163 |
| 4.4.1. „Starość bowiem cień śmierci rzuca” – kobieca starość jako znak | 163 |
| 4.4.2. Ekspresja twarzy | 167 |
| 4.4.3. Strój | 172 |
| 4.4.4. „Zataczająca się od pijaństwa flasza” – atrybut | 179 |
| 4.4.5. „Gromada starych wiedźm, siedząca / W kuczki, w żałości grzęznąc niemey” – pozycja postaci | 185 |
| 4.5. Anus ebria est Zmyrnae in primis incluta – stara pijaczka ze Smyrny | 198 |
| 4.5.1. Pliniusz, Mucjanus i Myron | 198 |
| 4.5.2. Kontekst religijny smyrneńskiej rzeźby | 204 |
| 4.6. Funkcja monumentalnych rzymskich przedstawień | 210 |
| 5. Žραῦς οἰνοφόρος jako znak remediatio i zwycięstwa wina | 214 |
| 6. „Co ostatecznie w tej babie siedzi?” | 218 |
| 7. La monde renversé | 226 |
| Współczesność | |
| Rozdział IV Językowy obraz „starej pijanej kobiety” w polszczyźnie (R. Przybylska) | 233 |
| 1. Ujęcie metodologiczne: analiza semantyczna i onomazjologiczna | 233 |
| 1.1. Zespół cech definicyjnych i fasety (aspekty znaczenia) | 235 |
| 1.2. Kolokacje i pozycje składniowe | 236 |
| 2. Pojęcie starej pijanej kobiety w ujęciu onomazjologicznym | 237 |
| 3. Struktura kognitywna leksemu baba | 239 |
| 3.1. Etymologia | 239 |
| 3.2. Współczesne znaczenia | 241 |
| 3.3. Rodzina słowotwórcza wyrazu baba | 242 |
| 3.4. Frazeologia | 243 |
| 3.5. Kolokacje | 243 |
| 3.6. Parametry semantyczne | 245 |
| 3.7. Definicja kognitywna słowa baba | 247 |
| 4. Pozostałe leksemy | 247 |
| 4.1. Żona | 247 |
| 4.2. Matka | 248 |
| 4.3. Kobieta | 248 |
| 4.4. Niewiasta | 249 |
| 4.5. Pani | 249 |
| 4.6. Dziewczyna | 250 |
| 4.7. Starucha | 250 |
| 5. Atrybut upojenia | 251 |
| 6. Figura „starej pijanej kobiety” w folklorze ludowym i literaturze staropolskiej | 252 |
| Rozdział V Wobec śmierci i upojenia. Dionizyjska baba w polskiej literaturze współczesnej (J. Hobot) | 259 |
| 1. „Dlaczego nie chcecie stworzyć mitologii nowej?” | 259 |
| 2. Dionizyjska baba | 264 |
| 2.1. „Raskolnikow uderza siekierą” | 271 |
| 2.2. „Lubię stare kobiety” | 275 |
| 2.3. Źródło młodości | 279 |
| 2.4. „Piję późne wino” | 281 |
| 2.5. „Szczęśliwa jak hipopotam” | 287 |
| 2.6. „A ja cię synku rodziłam na wieczne konanie / A ja cię synku chowałam na ciężkie odpoczywanie” | 288 |
| 2.7. „Dziecko to ja” | 290 |
| 2.8. Stary Sokrates – Stara Baubo | 293 |
| 2.9. „Wciągnę go w siebie” | 295 |
| 2.10. „Na pohybel szczawiom!” | 297 |
| 2.11. „Nigdy jeszcze tak władczy nie wydał się Eros” | 302 |
| 2.12. „Won ty z cuchnącą dziurą” | 305 |
| 2.13. „Ciągle coś dźwigam, jak ten tragarz stary:/ Ciebie przygniotą już milsze ciężary” | 308 |
| 2.14. „Stary lubieżny dziadu pora tobie do grobu” | 310 |
| 2.15. „Szalona starość” | 313 |
| 2.16. Wie eine Mädchen | 314 |
| 2.17. „Oszukana” | 315 |
| 2.18. Pergamońscy barbarzyńcy | 317 |
| 2.19. Omofagia | 319 |
| 2.20. Stara Ofelia | 320 |
| Rozdział VI Zakończenie: „Stara rebeliantka” (J. Hobot) | 327 |
| 1. „Filozofia... żeńskiej szpary” | 331 |
| 2. Je déteste mon visage | 334 |
| 3. „Ta stara pijaczka – Europa” | 336 |
| Bibliografia | 343 |
| Wykaz skrótów odnoszących się do autorów i dzieł antycznych | 361 |
| Spis tabel | 367 |
| Spis ilustracji | 369 |
| Indeks nazwisk | 375 |
KUP NA PREZENT
Stara rebeliantka. Studia nad semantyką obrazu
27,44 zł
Uzupełnij informacje na temat odbiorcy.
Produkt został pomyślnie dodany do koszyka.
Nieudana próba zakupu produktu. Spróbuj jeszcze raz.