INNE EBOOKI AUTORA
Koszyk
Ochrona wód podziemnych w Polsce
Autor:
Format:
ibuk
Monografia stanowi próbę autorskiego podsumowania problemów antropogenicznego zagrożenia i ochrony wód podziemnych. Oparta jest na wynikach wieloletnich badań autora i jego współpracowników, prowadzonych początkowo w Instytucie Kształtowania Środowiska w Poznaniu, a następnie w Zakładzie Hydrogeologii i Ochrony Wód na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W pierwszych rozdziałach podkreślono znaczenie przyrodnicze i gospodarcze wód podziemnych, a następnie omówiono ogniska zanieczyszczeń tych wód i ich oddziaływanie na środowisko gruntowo-wodne. Dużo uwagi poświęcono zagrożeniom związanym z trwałym oddziaływaniem składowisk odpadów. W rozdziale dotyczącym migracji zanieczyszczeń omówiono w szczególności problemy dotyczące związków azotu, które stanowią jedno z głównych zagrożeń jakości wód podziemnych. W części związanej z ochroną wód podziemnych przedstawiono problemy ochrony tych wód w odniesieniu do różnych działów gospodarki narodowej oraz krytyczną analizę stanu w zakresie ochrony ujęć, a także wykorzystania planów zagospodarowania przestrzennego i ocen oddziaływania na środowisko w ochronie wód podziemnych. W podsumowaniu zawarto propozycje różnych działań, które powinny być podjęte w zakresie poprawy ochrony wód podziemnych w Polsce. Praca adresowana jest do specjalistów zajmujących się ochroną środowiska. Może być również wykorzystana w celach dydaktycznych na wydziałach przyrodniczych wyższych uczelni.
| Rok wydania | 2022 |
|---|---|
| Liczba stron | 446 |
| Kategoria | Hydrologia |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza |
| ISBN-13 | 978-83-232-4081-5 |
| Numer wydania | 1 |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
| 1. Wstęp | 13 |
| 2. Znaczenie wód podziemnych w środowisku przyrodniczym | 17 |
| 3. Ogólna charakterystyka wód podziemnych w Polsce, ich walory użytkowe i znaczenie gospodarcze | 27 |
| 3.1. Charakterystyka wód podziemnych | 27 |
| 3.2. Walory użytkowe wód podziemnych | 30 |
| 3.3. Pobór i zasoby wód podziemnych | 34 |
| 4. Problematyka antropogenicznych zagrożeń i ochrony wód podziemnych – podstawowe pojęcia i definicje | 39 |
| 5. Rys historyczny problematyki antropogenicznego zagrożenia i ochrony wód podziemnych | 47 |
| 6. Jakość wód podziemnych uwarunkowana czynnikami naturalnymi oraz zmiany jakości w warunkach poboru wód | 53 |
| 6.1. Zmienność naturalna | 53 |
| 6.2. Zmiany jakości wód podziemnych w warunkach eksploatacji | 58 |
| 7. Metody oceny antropogenicznego zanieczyszczenia wód podziemnych | 65 |
| 8. Ogniska i przyczyny antropogenicznego zanieczyszczenia wód podziemnych w Polsce z uwzględnieniem podziału na różne sektory gospodarki i substancje powodujące anieczyszczenie | 71 |
| 9. Antropogeniczne zanieczyszczenia wód podziemnych w świetle regionalnych badań hydrochemicznych | 79 |
| 9.1. Badania hydrochemiczne na obszarze Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej w rejonie Mosiny w latach 1941–1942 | 79 |
| 9.2. Badania hydrochemiczne wód piętra czwartorzędowego na terenie środkowej Wielkopolski | 80 |
| 10. Odpady jako czynnik długotrwałego zagrożenia jakości wód podziemnych | 89 |
| 10.1. Ogólna charakterystyka zagrożeń wód podziemnych związanych z odpadami | 89 |
| 10.2. Przykłady dokumentujące trwałość oddziaływania odpadów | 90 |
| 10.3. Charakterystyka odpadów z punktu widzenia zagrożeń wód podziemnych | 92 |
| 10.4. Zagrożenia wód podziemnych związane z różnymi formami występowania odpadów w środowisku | 94 |
| 10.5. Wysypiska i składowiska odpadów nieposiadające zabezpieczeń inżynierskich wód podziemnych | 96 |
| 10.5.1. Składowiska odpadów komunalnych | 96 |
| 10.5.2. Składowiska odpadów pochodzących z przemysłu, górnictwa i energetyki | 99 |
| 10.5.3. Składowiska pozostałości środków ochrony roślin – mogilniki | 101 |
| 10.5.4. Migracja zanieczyszczeń ze składowisk odpadów | 104 |
| 10.5.5. Monitoring wód podziemnych przy składowiskach odpadów – ocena wg stanu na połowę lat 90. XX wieku | 113 |
| 10.6. Składowiska odpadów jako obiekty inżynierskie | 115 |
| 10.6.1. Ocena rozwiązań inżynierskich stosowanych w Polsce w latach 90. XX wieku i na początku XXI wieku | 115 |
| 10.6.2. Krytyczna ocena aktualnych rozwiązań prawnych i stosowanej praktyki w zakresie ochrony wód podziemnych przy składowaniu odpadów | 119 |
| 10.6.3. Podstawowe zasady realizacji monitoringu wód podziemnych przy składowaniu odpadów | 126 |
| 11.Ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych pochodzące z różnych działów gospodarki narodowej | 133 |
| 11.1. Rolnictwo i hodowla | 133 |
| 11.1.1.Ogólna charakterystyka ognisk zanieczyszczeń | 133 |
| 11.1.2.Wpływ systemów melioracyjnych na jakość wód podziemnych | 141 |
| 11.1.3.Oddziaływanie na wody podziemne rolniczego wykorzystania ścieków na przykładzie Wielkopolskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Ziemniaczanego w Luboniu | 149 |
| 11.2. Ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych pochodzące z przemysłu, energetyki i górnictwa | 155 |
| 11.2.1. Ogólna charakterystyka ognisk zanieczyszczeń | 155 |
| 11.2.2.Degradacja środowiska gruntowo-wodnego w rejonie Zakładów Chemicznych w Luboniu | 162 |
| 11.2.3.Przeobrażenia warunków hydrogeologicznych w wyniku katastrofalnego zatopienia kopalni soli w Wapnie | 168 |
| 11.3. Ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych pochodzące z gospodarki komunalnej | 174 |
| 11.4. Ogniska zanieczyszczeń wód podziemnych pochodzące z transportu i komunikacji | 181 |
| 11.4.1. Ogólna charakterystyka ognisk zanieczyszczeń | 181 |
| 11.4.2. Oddziaływanie tras komunikacyjnych na środowisko gruntowo-wodne | 184 |
| 11.4.3. Zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego substancjami ropopochodnymi na przykładzie Bazy Paliw nr 4 w Rejowcu | 196 |
| 12. Zanieczyszczenia wód podziemnych na terenach zurbanizowanych na przykładzie miast Poznania i Mosiny | 209 |
| 12.1. Zanieczyszczenie wód podziemnych na terenie miasta nieskanalizowanego na przykładzie Mosiny | 210 |
| 12.2. Zanieczyszczenie wód podziemnych na terenie miasta skanalizowanego na przykładzie Poznania | 212 |
| 12.3. Porównanie chemizmu wód z terenu miasta skanalizowanego i nieskanalizowanego | 215 |
| 12.4. Uwarunkowania wykorzystania i ochrony wód na terenach zurbanizowanych | 216 |
| 13. Wody powierzchniowe jako źródło zanieczyszczenia wód podziemnych farmaceutykami i pestycydami na przykładzie badań na ujęciu wody dla miasta Poznania w Krajkowie | 219 |
| 13.1. Charakterystyka ujęcia wody Mosina-Krajkowo | 219 |
| 13.2. Wyniki badań farmaceutyków i pestycydów | 220 |
| 14. Wpływ procesów utleniania siarczków na chemizm i jakość wód podziemnych i powierzchniowych | 229 |
| 14.1. Wpływ utleniania siarczków na wody podziemne | 229 |
| 14.1.1. Warunki rozwoju procesu | 229 |
| 14.1.2. Przykład katastrofalnych zmian jakości wody w wyniku utleniania siarczków na ujęciu wody Zawada k. Zielonej Góry | 231 |
| 14.1.3. Przykład zmian jakości wody w wyniku utleniania siarczków na ujęciu Mosina-Krajkowo | 239 |
| 14.2. Wpływ procesu utleniania siarczków na wody powierzchniowe w zbiornikach po eksploatacji węgla brunatnego | 243 |
| 15. Migracja zanieczyszczeń | 247 |
| 15.1. Ogólna charakterystyka procesów migracji zanieczyszczeń | 247 |
| 15.2. Modelowanie matematyczne migracji wód zabarwionych | 250 |
| 15.3. Przekształcenia związków azotu oraz eliminacja niektórych mikrozanieczyszczeń podczas ich migracji w środowisku geologicznym | 257 |
| 15.4. Podatność wód podziemnych na zanieczyszczenie związkami azotu w różnych warunkach migracji zanieczyszczeń z powierzchniowych ognisk | 267 |
| 15.5. Migracja substancji ropopochodnych oraz metody badań środowiska gruntowo-wodnego zanieczyszczonego tymi substancjami | 272 |
| 15.5.1. Ogólna charakterystyka form występowania i migracji substancji ropopochodnych w środowisku gruntowo-wodnym | 273 |
| 15.5.2. Zakres i metody badań środowiska gruntowo-wodnego | 278 |
| 15.5.3. Błędy popełniane przy realizacji badań środowiska gruntowo-wodnego zanieczyszczonego SR | 280 |
| 15.6. Migracja koloidów i zawiesin z wody rzecznej do warstwy wodonośnej na ujęciu infiltracyjnym | 281 |
| 15.7. Ułatwiona migracja zanieczyszczeń w wyniku wad technicznych studni i otworów hydrogeologicznych | 286 |
| 15.7.1. Migracja zanieczyszczeń z niezamkniętych poziomów wodonośnych | 287 |
| 15.7.2. Migracja zanieczyszczeń poprzez nieuszczelnioną głowicę studni lub otworu hydrogeologicznego | 291 |
| 15.7.3. Migracja zanieczyszczeń pochodzenia geogenicznego do poziomów użytkowych | 293 |
| 16. Strefy ochronne ujęć wód podziemnych | 295 |
| 16.1. Rys historyczny problematyki stref ochronnych | 295 |
| 16.2. Krytyczna analiza zasad wyznaczania i ustanawiania stref ochronnych w Polsce w stosunku do obowiązujących w innych krajach | 299 |
| 16.3. Wyznaczanie zasięgu strefy ochronnej | 300 |
| 16.4. Ocena ognisk zanieczyszczeń i zagrożeń wód podziemnych w obrębie wyznaczonej strefy ochronnej | 304 |
| 16.5. Zasady biernej i czynnej ochrony wód podziemnych w obrębie strefy ochronnej | 306 |
| 17. Ochrona głównych zbiorników wód podziemnych | 311 |
| 18. Główne problemy ochrony wód podziemnych w poszczególnych działach gospodarki narodowej | 317 |
| 18.1. Główne problemy ochrony wód podziemnych w rolnictwie i hodowli | 317 |
| 18.2. Główne problemy ochrony wód podziemnych w górnictwie, przemyśle i energetyce | 323 |
| 18.3. Główne problemy ochrony wód podziemnych w gospodarce komunalnej | 326 |
| 18.4. Główne problemy ochrony wód podziemnych w transporcie i komunikacji | 328 |
| 18.4.1. Ochrona wód podziemnych w otoczeniu dróg intensywnego ruchu | 328 |
| 18.4.2. Ochrona wód podziemnych w rejonach obiektów magazynowania i dystrybucji paliw płynnych | 331 |
| 19. Ochrona infiltracyjnego ujęcia wody Dębina w Poznaniu w związku z przejściem autostrady A2 przez teren ujęcia | 333 |
| 20. Ochrona wód podziemnych w raportach o oddziaływaniu na środowisko oraz w planach zagospodarowania przestrzennego | 343 |
| 20.1. Raporty o odziaływaniu na środowisko | 343 |
| 20.2. Plany zagospodarowania przestrzennego | 347 |
| 21. Bezzbiornikowe składowanie uciążliwych dla środowiska odpadów płynnych w górotworze | 351 |
| 21.1. Ogólne zasady składowania odpadów płynnych w górotworze i doświadczenia zagraniczne w zakresie stosowania tej metody | 352 |
| 21.2. Środowiskowe i techniczne warunki stosowania metody | 353 |
| 21.3. Zasady ochrony środowiska i monitoringu | 356 |
| 21.4. Aspekty ekonomiczne i perspektywy wykorzystania metody w Polsce | 356 |
| 22. Metody technicznego wspomagania procesów samooczyszczania wód podziemnych | 359 |
| 22.1. Metoda usuwania z wód podziemnych żelaza i manganu w warstwie wodonośnej | 363 |
| 22.2. Metoda usuwania żelaza i manganu w warstwie wodonośnej w warunkach ciągłej eksploatacji studni (metoda Hydredox) | 367 |
| 22.3. Usuwanie żelaza i manganu z wykorzystaniem sztucznej warstwy wodonośnej (metoda Hydrakvi) | 368 |
| 22.4. Wykorzystanie biodegradacji in situ do eliminacji zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego | 369 |
| 22.5. Denitryfikacja | 370 |
| 22.6. Usuwanie zanieczyszczeń nieorganicznych z wód podziemnych przy użyciu przepuszczalnych reaktywnych barier | 371 |
| 23. Podstawowe zasady ochrony ilości zasobów wód podziemnych | 373 |
| 24. Waloryzacja zasobów wód podziemnych jako podstawa racjonalnego ich wykorzystania i ochrony | 379 |
| 24.1. Dotychczasowe propozycje waloryzacji i wybór kryteriów | 380 |
| 24.2. Klasyfikacja jakości wód | 381 |
| 24.3. Klasyfikacja trwałości cech jakościowych | 384 |
| 24.4. Klasy waloryzacji zasobów i zasady wykorzystania wód o różnej cenności | 385 |
| 25. Podsumowanie problematyki ochrony wód podziemnych | 387 |
| 25.1. Przyczyny zanieczyszczenia wód podziemnych | 387 |
| 25.2. Ocena skutków zanieczyszczenia wód podziemnych | 390 |
| 25.3. Propozycje głównych kierunków działań w zakresie ochrony wód podziemnych w Polsce | 391 |
| Literatura | 397 |
| Spis fotografii, rysunków i tabel | 411 |
| Wykaz wybranych nazw i skrótowców | 423 |
| Załącznik. Przykład opracowania dokumentacji hydrogeologicznej strefy ochronnej dla ujęcia wiejskiego w Chorzeminie (na podstawie dokumentacji opracowanej przez zespół autorski: J. Górski, M. Matusiak, K. Dragon, R. Kruć, 2020) | 425 |
| Summary. Protection of groundwater in Poland | 443 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
