POLECAMY
-17%
Autor:
Wydawca:
Format:
W podręczniku przedstawiono:
zasady odpowiedzialności nieletnich za naruszanie przez nich obowiązującego prawa, także w ujęciu historycznym,
czynności Policji dokonywane przed wszczęciem postępowania w sprawach nieletnich,
przebieg postępowania w sprawach nieletnich.
W trzecim wydaniu autorka szczegółowo omawia rozwiązania przyjęte przez ostatnią dużą nowelizację ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich z 2013 r., która w znaczącym stopniu zmieniła model postępowania w sprawach nieletnich
, wprowadzając nowy kształt postępowania sądowego opartego niemal w pełnym zakresie na procedurze cywilnej. Bardzo wnikliwie przedstawia nowe przepisy ustawy oraz daje praktyczne wskazówki w zakresie ich stosowania. Ponadto istotną część trzeciego wydania podręcznika stanowi analiza prawna oraz ocena przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich w świetle standardów europejskich.
Książka nie ma charakteru wyłącznie teoretycznego, uwzględnia bowiem problemy stosowania przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich w praktyce na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego.
Adresaci:
Publikacja jest przeznaczona zarówno dla studentów wydziałów prawa i aplikantów poszczególnych zawodów prawniczych, jak i przedstawicieli praktyki stosujących przepisy ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, zwłaszcza sędziów rodzinnych, prokuratorów, funkcjonariuszy Policji, kuratorów, a także adwokatów.
Rok wydania | 2015 |
---|---|
Liczba stron | 316 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-264-9439-0 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wykaz skrótów | str. | 11 |
Wstęp | str. | 13 |
Wstęp do II wydania | str. | 15 |
Wstęp do III wydania | str. | 17 |
Rozdział I | |
Rys historyczny zasad odpowiedzialności nieletnich oraz postępowania w sprawach nieletnich od starożytności do XIX w. | str. | 19 |
1. Przestępczość nieletnich | str. | 19 |
2. Zasady odpowiedzialności w ujęciu historycznym | str. | 20 |
2.1. Starożytność - prawo rzymskie i jego tendencje | str. | 20 |
2.2. Średniowiecze i czasy nowożytne | str. | 22 |
2.3. Zasady odpowiedzialności nieletnich w dawnym prawie polskim | str. | 26 |
3. Tworzenie odrębnego, szczególnego sądownictwa dla nieletnich oraz aktów prawnych regulujących postępowanie przed tymi sądami | str. | 30 |
3.1. Tworzenie sądów dla nieletnich na świecie | str. | 30 |
3.2. Tworzenie sądów dla nieletnich na ziemiach polskich | str. | 31 |
Rozdział II | |
Model postępowania w sprawach nieletnich w Polsce | str. | 34 |
1. Postępowanie w sprawach nieletnich w systemie polskiego prawa | str. | 34 |
2. Prace nad przygotowaniem ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 40 |
3. Postępowanie wobec nieletnich podporządkowane przepisom kodeksu postępowania karnego z 1928 r. | str. | 44 |
3.1. Uwagi wstępne | str. | 44 |
3.2. Odrębności szczególnego postępowania karnego (rozdział II księgi XI k.p.k. z 1928 r.) | str. | 45 |
3.3. Przebieg postępowania w sprawach nieletnich na podstawie utrzymanych w mocy przepisów art. 474-495 k.p.k. z 1928 r. | str. | 50 |
3.3.1. Postępowanie przygotowawcze w sprawach nieletnich | str. | 51 |
3.3.2. Postępowanie jurysdykcyjne w sprawach nieletnich | str. | 53 |
3.3.3. Postępowanie wykonawcze według kodeksu postępowania karnego z 1928 r. | str. | 56 |
4. Podstawowe założenia ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 56 |
4.1. Uwagi wstępne | str. | 56 |
4.2. Cel ustawy | str. | 59 |
4.3. Dyrektywy przewodnie ustawy | str. | 60 |
4.3.1. Dobro nieletniego | str. | 60 |
4.3.2. Zasada indywidualizacji | str. | 61 |
4.4. Podstawowe pojęcia ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 62 |
4.4.1. Nieletni | str. | 62 |
4.4.2. Czyn karalny | str. | 65 |
4.4.3. Demoralizacja | str. | 66 |
4.5. Procedura postępowania w sprawach nieletnich | str. | 70 |
5. Właściwość sądu orzekającego w sprawach nieletnich | str. | 77 |
5.1. Właściwość rzeczowa | str. | 77 |
5.2. Właściwość miejscowa | str. | 88 |
6. Środki wychowawcze i zwalczania demoralizacji i przestępczości nieletnich, przewidziane w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 90 |
6.1. Wymierzanie nieletniemu kary w postępowaniu podporządkowanym przepisom ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 91 |
6.2. Orzekanie środków wychowawczych | str. | 93 |
6.3. Orzekanie zakładu poprawczego | str. | 95 |
Rozdział III | |
Czynności Policji dokonywane przed formalnym wszczęściem postępowania w sprawach nieletnich | str. | 98 |
1. Uwagi wstępne | str. | 98 |
1.1. Zakres czynności Policji przed formalnym wszczęciem postępowania | str. | 100 |
1.2. Podstawa prawna czynności Policji | str. | 103 |
2. Czynności wstępne Policji | str. | 105 |
3. Czynności Policji w wypadkach niecierpiących zwłoki | str. | 106 |
3.1. Przesłuchiwanie nieletniego przez Policję | str. | 108 |
3.2. Przesłuchiwanie świadków przez Policję | str. | 117 |
3.3. Inne czynności dowodowe Policji | str. | 119 |
3.4. Zatrzymanie nieletniego i umieszczenie w policyjnej izbie dziecka | str. | 120 |
3.4.1. Ujęcie nieletniego | str. | 120 |
3.4.2. Zatrzymanie i umieszczenie nieletniego w policyjnej izbie dziecka | str. | 121 |
Rozdział IV | |
Przebieg postępowania w sprawach nieletnich | str. | 128 |
1. Czas trwania postępowania w stosunku do nieletnich | str. | 128 |
1.1. Uwagi wstępne | str. | 128 |
1.2. Czas od popełnienia czynu karalnego przez nieletniego (lub stwierdzenie jego demoralizacji) do wszczęcia postępowania przed sądem rodzinnym | str. | 130 |
1.3. Czas od pierwszej czynności do wszczęcia postępowania wyjaśniającego . | 131 |
1.4. Czas trwania postępowania wyjaśniającego | str. | 132 |
1.5. Czas trwania postępowania rozpoznawczego | str. | 133 |
1.6. Zawieszenie postępowania | str. | 134 |
1.7. Czas trwania postępowania przed sądem rodzinnym | str. | 135 |
2. Struktura postępowania w sprawach nieletnich uregulowanego przepisami u.p.n. przed i po nowelizacji z 2013 r. | str. | 135 |
3. Wszczęcie postępowania | str. | 139 |
3.1. Wszczęcie postępowania w sprawie nieletniego na podstawie art. 21 § 1 u.p.n. | str. | 139 |
3.2. Wszczęcie postępowania na podstawie art. 32a § 1 u.p.n. | str. | 142 |
3.3. Cel postępowania wszczętego na podstawie art. 32a u.p.n. | str. | 143 |
3.4. Czynności dowodowe przed sądem rodzinnym | str. | 144 |
3.4.1. Zbieranie danych o nieletnim | str. | 145 |
3.4.2. Czynności dowodowe sądu rodzinnego w toku postępowania przed sądem rodzinnym | str. | 148 |
3.4.2.1. Wysłuchanie nieletniego | str. | 149 |
3.4.2.2. Przesłuchiwanie świadków przez sędziego rodzinnego w toku postępowania wyjaśniającego (przed nowelizacją z 2013 r.) | str. | 150 |
3.4.3. Czynności dokonywane na zlecenie sądu rodzinnego | str. | 151 |
3.4.3.1. Czynności zlecone Policji w świetle badań | str. | 151 |
3.4.3.2. Czynności zlecone kuratorom (art. 24 § 1 u.p.n.) | str. | 152 |
4. Strony postępowania | str. | 152 |
4.1. Sytuacja prawna nieletniego jako strony postępowania | str. | 154 |
4.1.1. Prawo nieletniego do obrony | str. | 154 |
4.1.1.1. Realizacja prawa do obrony materialnej w postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 155 |
4.1.1.2. Prawo nieletniego do obrony formalnej | str. | 157 |
4.1.2. Tymczasowe środki zapobiegawcze stosowane wobec nieletnich w toku postępowania | str. | 160 |
4.2. Rodzice nieletniego (opiekun) | str. | 162 |
4.3. Prokurator | str. | 165 |
5. Pokrzywdzony | str. | 167 |
6. Orzekanie przez sąd rodzinny | str. | 171 |
6.1. Postanowienia wydawane przez sąd rodzinny w toku przebiegu postępowania | str. | 171 |
6.2. Orzekanie przez sąd rodzinny środków wobec rodziców | str. | 173 |
6.3. Orzekanie przez sąd rodzinny o zastosowaniu środków wychowawczych | str. | 174 |
6.4. Orzekanie przez sąd rodzinny na rozprawie | str. | 175 |
6.4.1. Postanowienie kończące postępowanie | str. | 179 |
7. Postępowanie odwoławcze (art. 58-63 u.p.n.) | str. | 180 |
7.1. Środki odwoławcze w sprawach nieletnich | str. | 180 |
7.2. Zakres zaskarżenia | str. | 181 |
7.3. Wymogi formalne środków odwoławczych | str. | 182 |
7.4. Zakaz reformationis in peius | str. | 183 |
7.5. Sytuacja nieletniego w postępowaniu odwoławczym | str. | 183 |
7.6. Sytuacja pokrzywdzonego w postępowaniu odwoławczym | str. | 184 |
7.7. Dopuszczalność wniesienia kasacji | str. | 184 |
7.8. Zaskarżanie orzeczeń wydanych w sprawach nieletnich w praktyce | str. | 185 |
Rozdział V | |
Sytuacja prawna nieletniego w świetle obowiązujących w Polsce przepisów i standardów europejskich | str. | 187 |
1. Uwagi wstępne | str. | 187 |
1.1. Znaczenie Konstytucji w systemie polskiego prawa | str. | 187 |
1.2. Reforma prawa w Polsce w 1997 r. | str. | 190 |
1.3. Prace nad reformą postępowania w sprawach nieletnich w Polsce | str. | 193 |
2. Wyznaczniki standardów europejskich w Polsce w zakresie praw człowieka | str. | 194 |
2.1. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności | str. | 194 |
2.2. Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych | str. | 196 |
3. Wyznaczniki standardów europejskich w zakresie szczególnej ochrony praw dziecka | str. | 196 |
3.1. Konwencja o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. | str. | 196 |
3.2. Reguły Minimalne ONZ (zwane regułami z Beijing) | str. | 197 |
3.3. Rekomendacje i zalecenia Rady Europy dotyczące reakcji społecznej na przestępczość nieletnich | str. | 198 |
4. Standardy europejskie a rozwiązania w prawie polskim | str. | 199 |
4.1. Wiek (definicje pojęć "dziecko" i "nieletni") | str. | 199 |
4.1.1. Reguły Minimalne ONZ | str. | 199 |
4.1.2. Konwencja o prawach dziecka | str. | 199 |
4.1.3. Kodeks karny z 1997 r. | str. | 200 |
4.1.4. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 201 |
5. Podstawowe prawa nieletniego w świetle standardów europejskich oraz ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 203 |
5.1. Wprowadzenie | str. | 203 |
5.2. Rozwiązania przyjęte w polskiej ustawie a standardy europejskie | str. | 203 |
5.3. Zasady wynikające ze standardów europejskich, których nie uwzględniono w przepisach polskiej ustawy | str. | 208 |
5.3.1. Prawo do rzetelnego procesu | str. | 208 |
5.3.2. Prawo do humanitarnego i godnego traktowania w czasie pozbawienia wolności | str. | 209 |
5.3.3. Prawo do poszanowania godności w toku postępowania | str. | 210 |
5.3.4. Zasada domniemania niewinności | str. | 212 |
5.3.5. Prawo do informacji o zarzutach w sprawie | str. | 215 |
5.3.6. Prawo do bezpłatnego tłumacza | str. | 216 |
5.3.7. Rozpoznanie sprawy w rozsądnym terminie | str. | 217 |
5.4. Zasady i gwarancje wynikające ze standardów europejskich uwzględnione w przepisach polskiej ustawy | str. | 218 |
5.4.1. Zasada prawa do wolności | str. | 218 |
5.4.1.1. Standardy europejskie | str. | 218 |
5.4.1.2. Rozwiązania przyjęte w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 219 |
5.4.2. Zasada prawa do obrony | str. | 223 |
5.4.2.1. Standardy europejskie | str. | 223 |
5.4.2.2. Rozwiązania przyjęte w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 223 |
5.4.3. Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego | str. | 228 |
5.4.3.1. Standardy europejskie | str. | 228 |
5.4.3.2. Rozwiązania przyjęte w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 228 |
5.4.4. Prawo do zaskarżania postanowienia kończącego postępowanie | str. | 229 |
5.4.4.1. Standardy europejskie | str. | 229 |
5.4.4.2. Rozwiązania przyjęte w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 230 |
5.4.5. Ustanowienie odrębnych organów odnoszących się do dzieci, odrębnych praw i procedur | str. | 231 |
5.4.5.1. Standardy europejskie | str. | 231 |
5.4.5.2. Rozwiązania przyjęte w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 232 |
5.4.6. Zasady kierowania się dobrem dziecka oraz indywidualizacji w toku postępowania | str. | 234 |
5.4.6.1. Standardy europejskie | str. | 234 |
5.4.6.2. Rozwiązania przyjęte w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 234 |
5.4.7. Różnorodność środków orzekanych wobec dzieci | str. | 235 |
5.4.7.1. Standardy europejskie | str. | 235 |
5.4.7.2. Rozwiązania przyjęte w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 236 |
Rozdział VI | |
Ocena przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich | str. | 239 |
1. Stosowanie przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich przed nowelizacją z 2013 r. | str. | 239 |
2. Ocena rozwiązań przyjętych w ustawie z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz niektórych innych ustaw | str. | 244 |
2.1. Uwagi wstępne | str. | 244 |
2.2. Nowe rozwiązania przewidziane w noweli z 2013 r. | str. | 245 |
2.3. Procedura postępowania wedle noweli z 2013 r. | str. | 246 |
2.4. Czynności Policji | str. | 247 |
2.5. Struktura postępowania | str. | 249 |
2.6. Sytuacja procesowa stron | str. | 251 |
2.7. Postępowanie odwoławcze | str. | 253 |
2.8. Uwagi końcowe | str. | 253 |
3. Projektowane zmiany postępowania w sprawach nieletnich w Polsce przed uchwaleniem noweli z 2013 r. | str. | 254 |
3.1. Uwagi wstępne | str. | 254 |
3.2. Powołanie Zespołu do spraw opracowania projektu ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich w 2003 r. | str. | 254 |
3.3. Przekazanie do Ministerstwa Sprawiedliwości projektu Kodeksu nieletnich w 2005 r. | str. | 256 |
3.3.1. Projekt z 2005 r. | str. | 257 |
3.3.1.1. Podstawowe dyrektywy postępowania | str. | 258 |
3.3.1.2. Podstawowe zasady postępowania | str. | 259 |
3.3.1.3. Zakres podmiotowy i przedmiotowy | str. | 261 |
3.3.1.4. Strony postępowania | str. | 268 |
3.3.1.4.1. Prokurator | str. | 269 |
3.3.1.4.2. Nieletni | str. | 270 |
3.3.1.4.3. Pokrzywdzony | str. | 276 |
3.3.1.5. Struktura postępowania | str. | 278 |
3.3.1.5.1. Postępowanie wyjaśniające | str. | 279 |
3.3.1.5.2. Postępowanie jurysdykcyjne | str. | 282 |
3.3.1.5.3. Postępowanie wykonawcze | str. | 287 |
3.3.1.6. Dochodzenie odszkodowania od Skarbu Państwa | str. | 290 |
3.3.2. Projekt z 2007 r. | str. | 291 |
3.3.3. Projekt z 2008 r. | str. | 294 |
Bibliografia | str. | 299 |