POLECAMY
-25%
Autor:
Wydawca:
Format:
W książce scharakteryzowano pojęcie kognicji sądu wieczystoksięgowego na tle podstawowych instytucji ksiąg wieczystych oraz postępowania wieczystoksięgowego.
Odpowiednio ukształtowany zakres kognicji sądu w postępowaniu wieczystoksięgowym odgrywa istotną rolę dla zapewnienia bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami. Jest kompromisem pomiędzy zapewnieniem szybkości i sprawności postępowania wieczystoksięgowego a prawdziwością wpisów w księdze wieczystej. Sąd wieczystoksięgowy dysponuje niezbędnymi instrumentami prawnymi do ustalenia, czy na podstawie dostępnego w postępowaniu wieczystoksięgowym materiału dowodowego nastąpiła zmiana stanu prawnego nieruchomości oraz czy nie istnieją znane mu przeszkody do jej ujawnienia w księdze wieczystej. W związku z tym ograniczona kognicja sądu wieczystoksięgowego stanowi rzeczywistą gwarancję bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami.
Adresaci:
Publikacja jest adresowana do sędziów, referendarzy sądowych, adwokatów, radców prawnych i notariuszy oraz wszystkich uczestników rynku nieruchomości.
Rok wydania | 2020 |
---|---|
Liczba stron | 456 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-8223-144-1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wykaz skrótów .................................................................................. | 13 |
Wstęp ................................................................................................... | 17 |
Rozdział | 1 |
Bezpieczeństwo obrotu prawnego nieruchomościami ............. | 31 |
1.1. Wprowadzenie ........................................................................ | 31 |
1.2. Filozofi cznoprawna koncepcja bezpieczeństwa | |
prawnego ................................................................................. | 33 |
1.2.1. Leksykalne ujęcie pojęcia bezpieczeństwa ............... | 33 |
1.2.2. Bezpieczeństwo jako prawo człowieka ..................... | 37 |
1.2.3. Pojęcie bezpieczeństwa prawnego ............................. | 40 |
1.2.4. Zasada zaufania obywateli do państwa | |
i stanowionego przez nie prawa ................................. | 42 |
1.2.5. Problem sprawiedliwości i niesprawiedliwości | |
prawa ............................................................................. | 45 |
1.2.6. Wnioski ......................................................................... | 50 |
1.3. Pojęcie obrotu prawnego nieruchomościami ..................... | 51 |
1.3.1. Pojęcie i rola rynku nieruchomości .......................... | 51 |
1.3.2. Nieruchomość jako podstawowa kategoria | |
prawa wieczystoksięgowego ....................................... | 56 |
1.3.3. Część nieruchomości jako przedmiot prawa | |
ujawnionego w księdze wieczystej ............................ | 62 |
1.3.4. Prawne formy władania nieruchomościami | |
a obrót prawny nieruchomościami ........................... | 64 |
1.3.5. Umowa jako podstawa obrotu prawnego | |
nieruchomościami ....................................................... | 71 |
1.3.6. Wnioski ......................................................................... | 74 |
1.4. Zapewnienie bezpieczeństwa obrotu prawnego | |
nieruchomościami jako przejaw realizacji | |
konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa | |
prawnego ................................................................................. | 74 |
1.4.1. Pojmowanie konstytucyjnych zasad prawnych ...... | 74 |
1.4.2. Zasada demokratycznego państwa prawnego ......... | 79 |
1.4.3. Państwo prawne w świetle orzecznictwa | |
Trybunału Konstytucyjnego ...................................... | 84 |
1.4.4. Bezpieczeństwo prawne a pewność prawa ............... | 87 |
1.4.5. Szybkość i sprawność postępowania | |
wieczystoksięgowego a pewność obrotu | |
nieruchomościami ....................................................... | 89 |
1.4.6. Wnioski ......................................................................... | 97 |
1.5. Konstytucyjna ochrona własności i prawo | |
do prywatności a księgi wieczyste ....................................... | 98 |
1.5.1. Konstytucyjne pojęcie prawa własności | |
i jego ochrona ............................................................... | 98 |
1.5.2. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych | |
a konstytucyjna ochrona własności .......................... | 101 |
1.5.3. Konstytucyjna zasada ochrony prawa | |
do prywatności ............................................................. | 110 |
1.5.4. Jawność formalna ksiąg wieczystych ........................ | 111 |
1.5.5. Formalna zasada jawności ksiąg wieczystych | |
a konstytucyjna ochrona prawa do prywatności ...... | 119 |
1.5.6. Wnioski ......................................................................... | 123 |
1.6. Podsumowanie ....................................................................... | 124 |
Rozdział | 2 |
Istota ksiąg wieczystych i postępowania | |
wieczystoksięgowego ........................................................................ | 127 |
2.1. Wprowadzenie ........................................................................ | 127 |
2.2. System ksiąg wieczystych ...................................................... | 128 |
2.2.1. Powstanie i ewolucja polskiego systemu | |
wieczystoksięgowego ................................................... | 128 |
2.2.2. Przedmiot ksiąg wieczystych. Realny system | |
ksiąg wieczystych ......................................................... | 137 |
2.2.3. Funkcje ksiąg wieczystych ......................................... | 144 |
2.2.4. Elektroniczna księga wieczysta.................................. | 149 |
2.2.5. Wpis w księdze wieczystej .......................................... | 151 |
2.2.6. Wnioski ......................................................................... | 156 |
2.3. Zasady ksiąg wieczystych ...................................................... | 157 |
2.3.1. Rodzaje zasad ksiąg wieczystych ............................... | 157 |
2.3.2. Charakterystyka zasad ustrojowych | |
i materialnoprawnych ksiąg wieczystych ................. | 159 |
2.3.3. Zasada jawności materialnej ksiąg wieczystych | |
a domniemania związane z wpisem ......................... | 161 |
2.3.4. Zasada pierwszeństwa prawa wpisanego | |
przed niewpisanym ..................................................... | 167 |
2.3.5. Zasada pierwszeństwa praw wpisanych ................... | 170 |
2.3.6. Wnioski ......................................................................... | 172 |
2.4. Ujęcie kognicji sądu wieczystoksięgowego ......................... | 173 |
2.4.1. Problemy proceduralne postępowania | |
wieczystoksięgowego ................................................... | 173 |
2.4.2. Wpis dokonany uprzednio jako punkt | |
wyjścia ujawnienia zmiany stanu prawnego | |
nieruchomości .............................................................. | 177 |
2.4.3. Porównanie stanu prawnego ujawnionego | |
w księdze wieczystej ze stanem prawnym | |
przedstawionym w żądaniu wniosku ....................... | 180 |
2.4.4. Zakres czasowy skuteczności wpisu. | |
Moc wsteczna wpisu .................................................... | 185 |
2.4.5. Ochrona praw uczestników w postępowaniu | |
wieczystoksięgowym ................................................... | 190 |
2.4.6. Wnioski ......................................................................... | 193 |
2.5. Niezgodność stanu prawnego nieruchomości | |
ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym | |
stanem prawnym .................................................................... | 194 |
2.5.1. Charakter i cel postępowania | |
wieczystoksięgowego ................................................... | 194 |
2.5.2. Stan prawny ujawniony w księdze wieczystej ......... | 197 |
2.5.3. Sposoby usunięcia niezgodności pomiędzy stanem | |
prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze | |
wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym ............ | 203 |
2.5.4. Stosunek postępowania wieczystoksięgowego | |
do postępowania o usunięcie niezgodności stanu | |
prawnego ujawnionego w księdze wieczystej | |
z rzeczywistym stanem prawnym ............................. | 207 |
2.5.5. Charakter prawny roszczenia o uzgodnienie stanu | |
prawnego nieruchomości ujawnionego w księdze | |
wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym .......... | 210 |
2.5.6. Wnioski ......................................................................... | 214 |
2.6. Podsumowanie ....................................................................... | 215 |
Rozdział | 3 |
Elementy kognicji sądu wieczystoksięgowego ............................ | 217 |
3.1. Wprowadzenie ........................................................................ | 217 |
3.2. Struktura kognicji sądu w postępowaniu | |
wieczystoksięgowym ............................................................. | 219 |
3.2.1. Ustawowe ramy kognicji sądu | |
wieczystoksięgowego ................................................... | 219 |
3.2.2. Dwutorowość postępowania o ujawnienie | |
zmiany stanu prawnego nieruchomości | |
a zasada legalizmu ....................................................... | 223 |
3.2.3. Pojęcie podstawy wpisu a pojęcie podstawy | |
rozstrzygnięcia wniosku o wpis ................................ | 228 |
3.2.4. Podstawa rozstrzygnięcia w postępowaniu | |
wieczystoksięgowym a kognicja sądu | |
wieczystoksięgowego ................................................... | 231 |
3.2.5. Kognicja sądu wieczystoksięgowego | |
w kontekście przeszkód do wpisu ............................. | 233 |
3.2.6. Wnioski ......................................................................... | 238 |
3.3. Badanie treści i formy wniosku wieczystoksięgowego | |
oraz treści księgi wieczystej .................................................. | 239 |
3.3.1. Forma i treść wniosku wieczystoksięgowego .......... | 239 |
3.3.2. Badanie formy wniosku wieczystoksięgowego | |
składanego przez wnioskodawcę............................... | 244 |
3.3.3. Badanie treści wniosku przez sąd | |
wieczystoksięgowy....................................................... | 247 |
3.3.4. Wnioski wieczystoksięgowe składane | |
przez podmioty wymienione w art. 626 4 k.p.c. ....... | 251 |
3.3.5. Badanie treści księgi wieczystej ................................. | 256 |
3.3.6. Wnioski ......................................................................... | 259 |
3.4. Analiza formy dokumentów stanowiących podstawę | |
wpisu ........................................................................................ | 260 |
3.4.1. Forma dokumentu stanowiącego podstawę | |
wpisu ............................................................................. | 260 |
3.4.2. Badanie formy aktu notarialnego ............................. | 268 |
3.4.3. Badanie formy aktów administracyjnych ................ | 272 |
3.4.4. Badanie formy orzeczeń sądowych ........................... | 275 |
3.4.5. Forma pozostałych dokumentów stanowiących | |
podstawę wpisu ............................................................ | 279 |
3.4.6. Wnioski ......................................................................... | 283 |
3.5. Ocena treści dokumentów stanowiących podstawę | |
wpisu ........................................................................................ | 284 |
3.5.1. Pojęcie treści dokumentów......................................... | 284 |
3.5.2. Ocena treści dokumentu w formie aktu | |
notarialnego ................................................................. | 289 |
3.5.3. Badanie treści aktów administracyjnych ................. | 293 |
3.5.4. Analiza przez sąd wieczystoksięgowy treści | |
orzeczeń sądu ............................................................... | 297 |
3.5.5. Badanie merytoryczne treści innych | |
dokumentów ................................................................. | 301 |
3.5.6. Wnioski ......................................................................... | 302 |
3.6. Podsumowanie ....................................................................... | 303 |
Rozdział | 4 |
Proceduralne ujęcie kognicji sądu wieczystoksięgowego | |
a bezpieczeństwo obrotu prawnego nieruchomościami ........... | 305 |
4.1. Wprowadzenie ........................................................................ | 305 |
4.2. Związanie sądu wieczystoksięgowego stanem | |
rzeczy istniejącym w momencie złożenia wniosku | |
o wpis w księdze wieczystej .................................................. | 309 |
4.2.1. Stan rzeczy z chwili orzekania jako podstawa | |
rozstrzygnięcia sprawy w procesie cywilnym ......... | 309 |
4.2.2. Poglądy doktryny opowiadające się | |
za odpowiednim stosowaniem art. 316 § 1 k.p.c. | |
w postępowaniu wieczystoksięgowym ..................... | 313 |
4.2.3. Argumenty odnoszące się do art. 626 1 § 3 k.p.c. | |
oraz § 93 austriackiej ustawy hipotecznej ................ | 315 |
4.2.4. Stosowanie w postępowaniu wieczystoksięgowym | |
art. 316 § 1 k.p.c. w orzecznictwie Sądu | |
Najwyższego ................................................................. | 318 |
4.2.5. Ograniczona kognicja sądu wieczystoksięgowego | |
jako podstawa działania sądu | |
wieczystoksięgowego ................................................... | 326 |
4.2.6. Wnioski ......................................................................... | 330 |
4.3. Wpływ kolejności składania wniosków o wpis | |
na dokonywanie przez sąd wieczystoksięgowy | |
wpisów w księdze wieczystej ................................................ | 331 |
4.3.1. Chwila złożenia wniosku wieczystoksięgowego ..... | 331 |
4.3.2. Charakter prawny wniosku wieczystoksięgowego | |
i skutki jego złożenia ................................................... | 333 |
4.3.3. Stanowisko doktryny dotyczące kolejności | |
rozpatrywania wniosków ........................................... | 336 |
4.3.4. Rozbieżności w orzecznictwie Sądu Najwyższego | |
co do kolejności rozpatrywania wniosków | |
o wpis w księdze wieczystej ....................................... | 339 |
4.3.5. Zasada rozpatrywania wniosków | |
wieczystoksięgowych według kolejności | |
ich wpływu ................................................................... | 342 |
4.3.6. Wnioski ......................................................................... | 349 |
4.4. Możliwości uwzględniania przez sąd wieczystoksięgowy | |
okoliczności znanych mu z urzędu ...................................... | 350 |
4.4.1. Pojęcie faktów znanych sądowi z urzędu ................. | 350 |
4.4.2. Stanowiska doktryny aprobujące i przeciwne | |
stosowaniu art. 228 § 2 k.p.c. w postępowaniu | |
wieczystoksięgowym ................................................... | 353 |
4.4.3. Stanowisko judykatury dotyczące możliwości | |
uwzględniania przez sąd wieczystoksięgowy | |
faktów znanych mu z urzędu ..................................... | 362 |
4.4.4. Możliwość oddalenia wniosku o wpis w księdze | |
wieczystej z powodu znanej sądowi urzędowo | |
przeszkody do dokonania wpisu ............................... | 368 |
4.4.5. Wnioski ......................................................................... | 373 |
4.5. Zdolność badania przez sąd wieczystoksięgowy | |
skuteczności materialnoprawnej zdarzeń mających | |
stanowić podstawę wpisu ...................................................... | 374 |
4.5.1. Ograniczone możliwości przeprowadzenia | |
postępowania dowodowego ....................................... | 374 |
4.5.2. Obowiązek badania skuteczności materialnej | |
czynności prawnej ....................................................... | 378 |
4.5.3. Ważność czynności prawnej stanowiącej | |
podstawę wpisu ............................................................ | 384 |
4.5.4. Możliwość dokonywania przez sąd | |
wieczystoksięgowy wykładni czynności | |
prawnej .......................................................................... | 387 |
4.5.5. Uwzględnienie podstawy wadliwego wpisu ............ | 389 |
4.5.6. Wnioski ......................................................................... | 392 |
4.6. Podsumowanie ....................................................................... | 392 |
Zakończenie ....................................................................................... | 395 |
Summary ............................................................................................ | 411 |
Akty normatywne ............................................................................. | 419 |
Literatura ............................................................................................ | 431 |