Ontologie w systemach informatycznych

Wiedza staje się pojęciem coraz częściej występującym we współczesnej informatyce. Na początku XXI stulecia nie mówimy już, że dążymy do „społeczeństwa informacyjnego”, ale do „społeczeństwa opartego na wiedzy”. Niestety, jak to zresztą często bywa z innymi pojęciami informatycznymi, także pojęcie „wiedzy” w informatyce jest nadużywane i stosowane w niewłaściwych kontekstach. W tej książce zajmujemy się pojęciem wiedzy takim, które jest użyteczne w systemach informatycznych. Nie będziemy zajmować się wiedzą jako terminem filozoficznym, choć miejscami trudno nam będzie zupełnie pominąć i te, nieinformatyczne, aspekty wiedzy.

Istnieje wiele metod reprezentacji wiedzy. Najpowszechniej stosowaną jest oczywiście reprezentacja nieformalna, w postaci zdań formułowanych w języku naturalnym. Z oczywistych względów taką reprezentacją nie będziemy się zajmować, choć należy zdawać sobie sprawę, że taka właśnie reprezentacja leży u podstaw formalnych systemów reprezentacji wiedzy. W tej książce skupimy się na ontologicznym podejściu do reprezentowania wiedzy w systemach informatycznych. To podejście łączy ze sobą aspekty formalne, gdyż oparte jest na ugruntowanych podstawach logiki matematycznej, z aspektami praktycznymi, gdyż w wielu kwestiach pokrywa się z intuicyjnym podejściem do modelowania, stosowanym współcześnie w inżynierii systemów informatycznych.

Książka podzielona jest na dwie części, choć nie jest to jawnie odzwierciedlone w strukturze książki. Część pierwsza, na którą składają się rozdziały od pierwszego do piątego, poświęcona jest przede wszystkim narzędziom koncepcyjnym służącym ontologicznym metodom reprezentowania wiedzy, w tym językom definiowania ontologii i innym aspektom „inżynierskim”. Mniejszy nacisk położony jest na związane z tym formalizmy. W części drugiej (rozdziały od szóstego do dziewiątego) przedstawiono podstawy teoretyczne koncepcji przedstawionych w części pierwszej, a także inne kwestie o charakterze zasadniczym dla zrozumienia ontologicznego podejścia do analizy systemów. Ta część jest, siłą rzeczy, nieco trudniejsza w czytaniu od części pierwszej, jednak zachęcamy Czytelnika do jej przestudiowania, gdyż daje podstawy do głębszego zrozumienia zagadnień przedstawionych w części pierwszej. W celu ułatwienia tego procesu zamieszczono liczne zadania o różnym stopniu trudności, w większości z rozwiązaniami znajdującymi się na końcu książki.

• ontologie
• Resource Description Framework
• Web Ontology Language
• logika opisowa
• algorytmy wnioskowania
• inżynieria ontologii
• sieci semantyczne
• informatyka
• systemy informatyczne