POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
ibuk
W tym to nowoczesnym podręczniku omówiono różne procesy fizykochemiczne, z którymi na pewno spotka się farmaceuta w swojej przyszłej pracy. Dotyczy to przede wszystkim farmakinetyki leków, zjawisk dotyczących roztworów elektrolitów, elektrochemii, zjawisk powierzchniowych i układów dyspersyjnych, spektroskopii i radiofarmacji. Odbiorcy: studenci farmacji, analityki medycznej, biologii i kierunków pokrewnych
Rok wydania | 2017 |
---|---|
Liczba stron | 684 |
Kategoria | Farmacja |
Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
ISBN-13 | 978-83-200-3398-4 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
1. Elementy termodynamiki chemicznej – Tadeusz W. Hermann | 15 |
1.1. Zakres i podstawowe pojęcia | 15 |
1.2. Pierwsza zasada termodynamiki | 16 |
1.2.1. Pojęcie energii wewnętrznej | 16 |
1.2.2. Praca objętościowa | 18 |
1.2.3. Pojemność cieplna układu w stałej objętości | 21 |
1.2.4. Pojęcie entalpii | 23 |
1.2.5. Pojemność cieplna układu pod stałym ciśnieniem | 24 |
1.3. Elementy termochemii | 25 |
1.3.1. Liczba postępu reakcji | 25 |
1.3.2. Ciepło reakcji w stałej objętości i pod stałym ciśnieniem | 26 |
1.3.3. Wpływ temperatury na ciepło reakcji. Prawa Kirchhoffa | 28 |
1.3.4. Ciepło tworzenia | 30 |
1.3.5. Ciepło spalania | 32 |
1.3.6. Prawo Hessa | 34 |
1.4. Druga zasada termodynamiki | 37 |
1.4.1. Procesy odwracalne i nieodwracalne | 37 |
1.4.2. Pojęcie entropii | 38 |
1.4.3. Pojęcie energii swobodnej i entalpii swobodnej | 41 |
1.4.4. Produkcja entropii w reakcji chemicznej. Powinowactwo chemiczne | 46 |
1.5. Elementy statyki chemicznej | 47 |
1.5.1. Pojęcie potencjału chemicznego | 47 |
Potencjał chemiczny składnika roztworu doskonałego | 49 |
1.5.2. Prawo działania mas | 51 |
1.5.3. Zależność stałych równowagi od temperatury | 52 |
1.5.4. Związek entalpii swobodnej i stałej równowagi. Izoterma van’t Hoffa | 55 |
1.5.5. Właściwości stałej równowagi reakcji | 57 |
1.5.6. Potencjał chemiczny składnika roztworu rzeczywistego | 58 |
1.5.7. Trzecia zasada termodynamiki | 58 |
Piśmiennictwo | 60 |
2. Układy jednofazowe jednoskładnikowe – Jerzy Wojciech Łukasiak, Roman Kaliszan | 61 |
2.1. Rozkład Boltzmanna i energia cząsteczek | 61 |
2.2. Przemiany fizyczne układów jednoskładnikowych | 65 |
2.2.1. Podstawowe pojęcia | 65 |
2.2.2. Temperatura krytyczna | 67 |
2.2.3. Temperatura topnienia, punkt krytyczny i punkt potrójny | 68 |
2.3. Gazy | 71 |
2.3.1. Gaz doskonały. Równanie stanu gazu doskonałego | 71 |
2.3.2. Ciśnienie cząstkowe | 75 |
2.3.3. Właściwości fizykochemiczne cząsteczek gazu doskonałego | 76 |
2.3.4. Prędkość cząsteczek gazu | 77 |
2.3.5. Gazy rzeczywiste | 78 |
2.4. Ciecze i ich właściwości | 80 |
2.4.1. Napięcie powierzchniowe | 80 |
2.4.2. Metody wyznaczania napięcia powierzchniowego | 83 |
Metoda kapilarna | 83 |
Metoda stalagmometryczna | 84 |
Metoda pęcherzykowa | 85 |
2.4.3. Lepkość cieczy | 87 |
Ciecze niutonowskie i nieniutonowskie | 91 |
2.4.4. Płyn w stanie nadkrytycznym | 93 |
2.5. Ciała stałe | 96 |
2.5.1. Cechy ciała stałego | 96 |
2.5.2. Kryształy | 96 |
Izomorfizm i polimorfizm | 99 |
Ciekłe kryształy | 101 |
2.5.3. Substancje bezpostaciowe | 105 |
2.5.4. Właściwości ciał stałych | 106 |
Przewodnictwo cieplne | 106 |
Przewodnictwo elektryczne ciał stałych | 106 |
Nadprzewodnictwo | 107 |
2.6. Fizyczne metody badania przemian fazowych. Analizatermiczna | 108 |
Termograwimetria | 108 |
Różnicowa kalorymetria skaningowa (differential scanning calorimetry, DSC) | 109 |
Zastosowanie DSC | 110 |
Piśmiennictwo | 114 |
3. Równowagi fazowe –Łucja Skibin«ska | 115 |
3.1. Wprowadzenie | 115 |
3.2. Reguła faz Gibbsa | 115 |
3.3. Równowagi fazowe w układach jednoskładnikowych | 117 |
3.3.1. Ciepło przemiany fazowej. Równanie Clausiusa-Clapeyrona | 117 |
3.3.2. Diagramy fazowe w układach jednoskładnikowych | 122 |
3.4. Roztwory nieelektrolitów | 125 |
3.4.1. Klasyfikacja roztworów i ich właściwości | 125 |
3.4.2. Roztwory doskonałe | 126 |
Mieszaniny gazów. Prawo Daltona | 127 |
Mieszanie gazów jako proces nieodwracalny | 128 |
Prężność pary nad roztworem doskonałym i rzeczywistym. Prawo Raoulta i prawo Henry’ego | 129 |
3.4.3. Właściwości koligatywne roztworów | 135 |
Obniżenie prężności pary | 135 |
Podwyższenie temperatury wrzenia | 137 |
Obniżenie temperatury krzepnięcia | 140 |
Ciśnienie osmotyczne | 141 |
Wpływ temperatury na rozpuszczalność ciała stałego w cieczy | 145 |
3.4.4. Roztwory gazów w cieczach | 149 |
3.4.5. Mieszaniny lotnych cieczy. Układy dwuskładnikowe | 153 |
Ciecze mieszające się nieograniczenie | 153 |
Ciecze mieszające się ograniczenie | 161 |
Ciecze niemieszające się | 167 |
Diagramy fazowe układu ciecz–ciało stałe. Mieszaniny eutektyczne | 169 |
3.5. Równowagi fazowe w układach trójskładnikowych | 173 |
3.5.1. Trójkąt stężeń Gibbsa | 173 |
3.5.2. Prawo podziału Nernsta | 178 |
Piśmiennictwo | 182 |
4. Równowagi w roztworach elektrolitów – Joanna Szymura-Oleksiak | 183 |
4.1. Wprowadzenie | 183 |
4.2. Dysocjacja elektrolityczna | 184 |
4.2.1. Wprowadzenie | 184 |
4.2.2. Stopień dysocjacji | 184 |
4.3. Kwasy i zasady | 188 |
4.3.1. Teoria Arrheniusa | 188 |
4.3.2. Teoria Bršnsteda i Lowry’ego | 189 |
4.3.3. Teoria rozpuszczalnikowa | 191 |
4.3.4. Teoria Lewisa | 192 |
4.4. Teoria mocnych elektrolitów. Aktywność, współczynnik aktywności | 193 |
4.5. Dysocjacja słabych kwasów i zasad | 198 |
4.5.1. Stała dysocjacji i wykładnik stałej dysocjacji. Prawo rozcieńczeń Ostwalda | 198 |
4.5.2. Stałe dysocjacji sprzężonej pary kwas–zasada | 201 |
4.6. Dysocjacja wody | 204 |
4.6.1. Iloczyn jonowy wody. Wykładnik jonów wodorowych | 204 |
4.6.2. Wskaźniki pH | 206 |
4.6.3. Wpływ pH na stopień dysocjacji słabych kwasów i słabych zasad | 208 |
4.7. Stężenie jonów wodorowych i pH roztworów w stanie równowagi kwasowo-zasadowej | 210 |
4.7.1. Stężenie jonów wodorowych oraz pH roztworów mocnych kwasów i roztworów mocnych zasad | 210 |
4.7.2. Stężenie jonów wodorowych oraz pH roztworów słabych kwasów i roztworów słabych zasad | 211 |
4.7.3. Elektrolity amfoteryczne (amfolity) | 213 |
4.7.4. Hydroliza soli, stopień i stała hydrolizy, pH roztworów soli | 216 |
Roztwór soli słabego kwasu i mocnej zasady | 217 |
pH roztworu soli słabego kwasu i mocnej zasady | 219 |
Roztwór soli słabej zasady i mocnego kwasu | 220 |
pH roztworu soli słabej zasady i mocnego kwasu | 220 |
Roztwór soli słabego kwasu i słabej zasady | 221 |
pH roztworu soli słabego kwasu i słabej zasady | 222 |
pH roztworów soli kwasów wieloprotonowych | 223 |
Roztwór soli mocnego kwasu i mocnej zasady | 224 |
4.7.5. Roztwory buforowe | 226 |
Pojemność buforowa | 232 |
4.8. Iloczyn rozpuszczalności | 236 |
4.9. Wpływ pH na rozpuszczalność leków o charakterze słabych kwasów lub słabych zasad | 239 |
4.10. Wpływ pH na transport leków przez błony biologiczne | 242 |
4.11. Kinetyka procesu rozpuszczania ciał stałych w cieczach – Adam Buciński, Roman Kaliszan | 245 |
4.11.1. Wstęp | 245 |
4.11.2. Ciała stałe | 246 |
4.11.3. Rozpuszczalniki | 250 |
4.11.4. Rozpuszczanie ciał stałych w cieczach | 252 |
Modele rozpuszczania | 255 |
Równanie Boguskiego | 257 |
4.11.5. Badanie szybkości rozpuszczania substancji leczniczych zawartych w preparatach farmaceutycznych | 259 |
Piśmiennictwo | 263 |
5. Elektrochemia – Wiesław Gaweł | 264 |
5.1. Wstęp | 264 |
5.2. Potencjometria | 265 |
5.2.1. Wprowadzenie | 265 |
5.2.2. Pojęcia potencjału, elektrody i półogniwa | 265 |
5.2.3. Powstawanie potencjału elektrody | 266 |
5.2.4. Bezwzględny potencjał elektrody (półogniwa) | 268 |
5.2.5. Elektrody(półogniwa) I rodzaju | 269 |
5.2.6. Elektrody (półogniwa) II rodzaju | 274 |
5.2.7. Elektrody(półogniwa)III rodzaju | 278 |
5.2.8. Elektrody (półogniwa) oksydacyjno-redukcyjne | 279 |
5.2.9. Elektrody(półogniwa)membranowe (jonoselektywne,ISE) | 283 |
5.2.10. Ogniwa galwaniczne | 289 |
5.2.11. Siła elektromotoryczna ogniwa galwanicznego | 296 |
5.2.12. Pomiar potencjałów elektrod | 299 |
5.2.13. Zastosowania potencjometrii | 301 |
Pomiary pH (pehametria) | 301 |
Wyznaczanie stałej dysocjacji | 302 |
Wyznaczanie iloczynu rozpuszczalności | 302 |
Miareczkowanie potencjometryczne | 303 |
5.3. Korozja elektrochemiczna | 304 |
5.3.1. Definicja korozji elektrochemicznej | 304 |
5.3.2. Ogniwo nieodwracalne | 305 |
5.3.3. Korozja konstrukcji metalowych | 306 |
5.3.4. Ochrona przed korozją | 308 |
5.4. Elektroliza | 309 |
5.4.1. Ogólna charakterystyka procesu | 309 |
5.4.2. Przykłady elektrolizy | 310 |
5.4.3. Prawa rządzące elektrolizą | 312 |
5.4.4. Zastosowania elektrolizy | 316 |
5.5. Konduktometria | 318 |
5.5.1. Istota konduktometrii | 318 |
5.5.2. Konduktancja i konduktywność | 319 |
5.5.3. Ruchliwość i liczby przenoszenia jonów | 321 |
5.5.4. Zasada pomiaru konduktancji | 325 |
5.5.5. Zastosowania konduktometrii | 326 |
Piśmiennictwo | 328 |
6. Zjawiska powierzchniowe i układy dyspersyjne –Tadeusz H. Dzido, Władysław Gołkiewicz | 330 |
6.1. Oddziaływania międzycząsteczkowe | 330 |
6.1.1. Oddziaływania międzycząsteczkowe van der Waalsa | 330 |
Oddziaływania dipol–dipol | 334 |
Oddziaływania dipol–dipol indukowany | 335 |
Oddziaływania dyspersyjne | 336 |
6.1.2. Wiązanie wodorowe | 337 |
6.1.3. Efekt hydrofobowy | 340 |
6.2. Zjawiska międzyfazowe | 341 |
6.2.1. Adhezja i kohezja | 341 |
6.2.2. Napięcie międzyfazowe a napięcie powierzchniowe. Kąt zwilżania | 342 |
6.2.3. Adsorpcja | 345 |
Adsorpcja na granicy faz ciecz–gaz | 345 |
Adsorpcja na granicy faz ciecz–ciecz | 348 |
Adsorpcja na powierzchni ciała stałego | 350 |
6.2.4. Chromatografia | 358 |
Chromatografia cienkowarstwowa, TLC | 359 |
Wysokosprawna chromatografia cieczowa, HPLC | 363 |
Chromatografia gazowa, GC | 366 |
6.3. Układy dyspersyjne | 369 |
6.3.1. Rodzaje układów dyspersyjnych | 369 |
6.3.2. Układ koloidalny | 370 |
6.3.3. Podział układów koloidalnych | 371 |
6.3.4. Metody otrzymywania układów koloidalnych | 374 |
Metody kondensacyjne | 374 |
Metody dyspersyjne | 375 |
Metody oczyszczania roztworów koloidalnych | 375 |
6.3.5. Budowa układów koloidalnych | 377 |
Koloidy fazowe | 377 |
Koloidy cząsteczkowe | 378 |
Koloidy asocjacyjne | 379 |
6.3.6. Właściwości układów koloidalnych | 380 |
Właściwości optyczne koloidów | 380 |
Właściwości kinetyczne koloidów | 382 |
Właściwości elektryczne koloidów | 393 |
6.3.7. Trwałość roztworów koloidalnych | 400 |
6.3.8. Solubilizacja | 405 |
6.4. Układy dyspersyjne stosowane w farmacj | 406 |
6.4.1. Wprowadzenie | 406 |
6.4.2. Emulsje | 406 |
Mikroemulsje | 408 |
6.4.3. Zawiesiny | 409 |
6.4.4. żele | 409 |
6.4.5. Mikrocząstki | 410 |
6.4.6. Liposomy | 411 |
Piśmiennictwo | 411 |
7. Metody fizyczne w chemii strukturalnej – Iwona Wawer, Piotr Cysewski | 413 |
7.1. Zasady spektroskopii molekularnej – Iwona Wawer | 413 |
7.1.1. Podstawowe pojęcia | 413 |
7.1.2. Energia molekuł | 415 |
7.1.3. Absorpcja światła | 416 |
7.1.4. Moment dipolowy, polaryzowalność i refrakcja | 417 |
7.1.5. Dyspersja skręcalności optycznej, dwójłomność i dichroizm kołowy | 420 |
7.2. Widma podczerwieni, IR – Iwona Wawer | 423 |
7.3. Widma Ramana – Iwona Wawer | 430 |
7.4. Widma elektronowe – Iwona Wawer | 433 |
7.4.1. Widma absorpcyjne w ultrafiolecie i świetle widzialnym (UV-VIS) | 433 |
7.4.2. Widma emisyjne, fluorescencja i fosforescencja | 437 |
7.4.3. Atomowe widma emisyjne | 439 |
7.4.4. Lasery i ich zastosowania | 441 |
7.5. Magnetyczny rezonans jądrowy, NMR – Iwona Wawer | 442 |
7.5.1. Widma NMR w fazie ciekłej | 442 |
7.5.2. Widma NMR ciała stałego | 459 |
7.5.3. Tomografia i mikrotomografia | 461 |
7.6. Elektronowy rezonans paramagnetyczny, EPR – Iwona Wawe | 463 |
7.7. Inne metody – Iwona Wawer | 467 |
7.7.1. Dyfrakcja promieni rentgenowskich, XRD | 467 |
7.7.2. Spektrometria mas, MS | 469 |
7.8. Wprowadzenie do zastosowań chemii obliczeniowej w projektowaniu leków – Piotr Cysewski | 473 |
7.8.1. Wstęp | 473 |
7.8.2. Najważniejsze metody modelowania molekularnego . | 476 |
Metody ab initio | 476 |
Metody first principle | 482 |
Metody półempiryczne | 484 |
Metody empiryczne–pola siłowe | 486 |
7.8.3. Co to jest lek? | 491 |
7.8.4. Struktura leku a jego aktywność | 495 |
Właściwości strukturalne a aktywność biologiczna | 495 |
Właściwości protolityczne a aktywność biologiczna | 501 |
Właściwości solwatacyjne a aktywność biologiczna | 505 |
Rozpuszczalność a aktywność biologiczna | 509 |
7.8.5. Przykłady zastosowań modelowania molekularnego w projektowaniu leków | 513 |
Budowa farmakofora | 513 |
Metoda QSAR | 520 |
Piśmiennictwo | 529 |
8. Kinetyka chemiczna i farmakokinetyka – Tadeusz W. Hermann, Przemysław Łoś, Emil Ratajczak, Joanna Szymura-Oleksiak | 531 |
8.1. Elementy kinetyki chemicznej – Tadeusz W. Hermann | 531 |
8.1.1. Rola kinetyki chemicznej w farmakologii | 531 |
8.1.2. Pojęcie szybkości reakcji chemicznej w układzie homogenicznym | 532 |
8.1.3. Rzędowość i cząsteczkowość reakcji chemicznej | 533 |
8.1.4. Reakcje zerowego rzędu | 535 |
8.1.5. Reakcje pierwszego rzędu | 539 |
8.1.6. Reakcje drugiego rzędu | 544 |
8.1.7. Metody wyznaczania rzędu reakcji | 550 |
8.1.8. Autokatalityczna reakcja drugiego rzędu | 551 |
8.1.9. Wpływ temperatury na szybkość reakcji chemicznej. Ró wnanie Arrheniusa | 555 |
8.1.10. Kinetyka reakcji enzymatycznych | 560 |
Równania Michaelisa-Menten i Lineweavera-Burka | 560 |
8.2. Mechanizmy reakcji chemicznych – Przemysław Łoś, Emil Ratajczak | 564 |
8.2.1. Pojęcia ogólne | 564 |
8.2.2. Wolne rodniki | 569 |
Metody otrzymywania | 570 |
Typy reakcji wolnych rodników | 575 |
Wolne rodniki w chemii atmosfery | 581 |
8.3. Elementy farmakokinetyki – Joanna Szymura-Oleksiak | 584 |
8.3.1. Definicja farmakokinetyki | 584 |
8.3.2. Parametry farmakokinetyczne | 585 |
Dostępność biologiczna | 586 |
Objętość dystrybucji | 586 |
Klirens | 587 |
Biologiczny okres półtrwania | 587 |
8.3.3. Modele kompartmentowe | 588 |
Opis kinetyki zmian stężenia leku we krwi po jego podaniu dożylnym w jednorazowej dawce | 589 |
Opis kinetyki zmian stężenia leku we krwi po jednorazowym podaniu pozanaczyniowym. Otwarty model jednokompartmentowy | 600 |
8.3.4. Fizjologiczne modele przepływowe | 607 |
Wiązanie się leku z białkami | 611 |
8.3.5. Farmakokinetyka niezależna od modelu | 614 |
8.3.6. Farmakokinetyka liniowa i nieliniowa | 617 |
8.3.7. Stan stacjonarny | 619 |
Wlew dożylny leku | 619 |
Opis kinetyki zmian stężenia leku we krwi po wielokrotnym podaniu pozanaczyniowym | 621 |
Piśmiennictwo | 622 |
9. Elementy radiofarmacji, fotochemii i chemii radiacyjnej – Aleksander Kufelnicki, Marian J. Surma | 624 |
9.1. Radiofarmacja – Aleksander Kufelnicki, Marian J. Surma | 624 |
9.1.1. Pojęcia podstawowe | 624 |
9.1.2. Jądro atomowe | 625 |
9.1.3. Promieniotwórczość naturalna i sztuczna | 627 |
9.1.4. Prawo rozpadu promieniotwórczego | 628 |
9.1.5. Aktywność nuklidu promieniotwórczego | 629 |
9.1.6. Rozpady promieniotwórcze | 631 |
Rozpad α | 631 |
Rozpad β | 632 |
Promieniowanie γ, konwersja wewnętrzna, izomeria jądrowa | 636 |
9.1.7. Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią | 639 |
Oddziaływanie promieniowania α | 641 |
Oddziaływanie promieniowania β | 642 |
Oddziaływanie fotonów | 644 |
9.1.8. Zastosowania terapeutyczne i diagnostyczne radiofarmaceutyków | 649 |
9.1.9. Przygotowanie radiofarmaceutyków | 651 |
9.1.10. Wybrane detektory promieniowania jonizującego | 654 |
Emulsja fotograficzna | 654 |
Licznik Geigera-MŸllera | 655 |
Licznik scyntylacyjny | 657 |
9.2. Elementy fotochemii – Aleksander Kufelnicki | 660 |
9.2.1. Energia promieniowania | 660 |
9.2.2. Reakcje fotochemiczne | 661 |
9.2.3. Podstawowe prawa fotochemiczne | 662 |
9.2.4. Wydajność kwantowa reakcji fotochemicznych | 662 |
9.2.5. Ochrona preparatów farmaceutycznych | 664 |
9.2.6. Proces widzenia a fotochemia | 665 |
9.3. Elementy chemii radiacyjnej – Aleksander Kufelnicki, Marian J. Surma | 666 |
9.3.1. Charakterystyka procesów radiacyjnych | 666 |
9.3.2. Biologiczne skutki promieniowania jonizującego | 669 |
9.3.3. Dozymetria | 670 |
9.3.4. Wykorzystanie chemii radiacyjnej w farmacji | 672 |
Piśmiennictwo | 672 |
Skorowidz | 674 |