POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
W książce zaprezentowano szeroką wiedzę z zakresu genetyki, genomiki, epigenomiki oraz inżynierii komórkowej i molekularnej (w tym edytowanie genomu), która znalazła zastosowanie w medycynie weterynaryjnej oraz hodowli zwierząt. Diagnostyka cytogenetyczna i molekularna chorób lub wad genetycznych, ocena wartości hodowlanej przy pomocy markerów SNP (tzw. selekcja genomowa), udane próby terapii genowej oraz modyfikacje genomu świni na potrzeby ksenotransplantacji, to tylko niektóre przykłady praktycznego wykorzystania najnowszych osiągnięć wiedzy z tego zakresu. Zagadnienia powyższe omówiono przede wszystkim w odniesieniu do zwierząt gospodarskich (bydło, świnia i koń) i towarzyszących (pies i kot).
W książce przedstawiono wachlarz zagadnień dotyczących genetyki zwierząt, m.in.:
• historii badań genetycznych i genetyki klasycznej,
• metod stosowanych w badaniach cytogenetycznych i molekularnych,
• gametogenezy i kontroli genetycznej rozwoju zarodkowego i płodowego,
• genomiki i epigenomiki,
• mutacji chromosomowych i genowych odpowiedzialnych za wrodzone wady rozwojowe lub choroby dziedziczne,
• onkogenetyki,
• kontroli reakcji odpornościowej,
• zmienności umaszczeń,
• zmienności cech produkcyjnych zwierząt gospodarskich,
• organizacji genomu wirusów i bakterii,
• wykorzystania zwierząt w badaniach biomedycznych z zakresu terapii komórkowych i genowych.
Książka jest bogato ilustrowana oryginalnymi schematami, rycinami i mikrofotografiami. Najważniejsze informacje zawarto w ramkach, a na końcu każdego rozdziału dodano wykaz wybranych publikacji, jako literatury uzupełniającej. Ostatnim rozdziałem książki jest słownik wybranych terminów genetycznych, który w przystępny sposób pomaga czytelnikowi zrozumienie omawianych zagadnień.
Genetyka ogólna i weterynaryjna adresowana jest do odbiorców zainteresowanych genetyką zwierząt domowych, wśród których są przede wszystkim studenci i doktoranci weterynarii, zootechniki, biotechnologii i biologii. Została ona napisana również z myślą o specjalistach z pokrewnych dziedzin i dyscyplin nauki oraz praktykujących lekarzach weterynarii i hodowcach zwierząt.
Rok wydania | 2023 |
---|---|
Liczba stron | 345 |
Kategoria | Genetyka |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-23235-1 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
1. Zarys historii genetyki – Marek Świtoński | 1 |
2. Podstawy genetyki ogólnej – Marek Świtoński, Dorota Lechniak | 5 |
2.1. Wprowadzenie | 5 |
2.2. Gen, genotyp, prawa Mendla | 5 |
2.3. Współdziałanie alleli | 7 |
2.4. Rodowód | 8 |
2.5. Współdziałanie genów z różnych loci | 10 |
2.6. Penetracja i ekspresywność genu | 11 |
2.7. Chromosomowa teoria dziedziczności | 12 |
2.8. Chromosom i kariotyp | 13 |
2.9. Podziały jądra komórkowego | 17 |
2.10. Sprzężenie genów i sprzężenie z płcią | 20 |
2.11. Gen i jego ekspresja. Kod genetyczny | 22 |
2.12. Mutacje | 26 |
2.12.1. Mutacje genomowe | 27 |
2.12.2. Mutacje strukturalne (aberracje chromosomowe) | 29 |
2.12.3. Mutacje punktowe | 32 |
2.13. Pula genowa, kojarzenie losowe i prawo równowagi genetycznej | 33 |
3. Metody badania chromosomów – Izabela Szczerbal, Dorota Lechniak, Marek Świtoński | 39 |
3.1. Wprowadzenie | 39 |
3.2. Materiał badawczy i preparaty chromosomowe z komórek somatycznych | 39 |
3.3. Metody badania chromosomów mitotycznych | 43 |
3.3.1. Barwienia chromosomów | 43 |
3.3.2. Techniki hybrydyzacyjne | 49 |
3.4. Metody molekularne w badaniach chromosomów mitotycznych | 55 |
3.5. Chromosomy mitotyczne przedimplantacyjnych zarodków | 57 |
3.6. Chromosomy mejotyczne | 59 |
3.7. Niestabilność chromosomowa | 63 |
4. Gametogeneza – Dorota Lechniak, Ewelina Warzych, Piotr Pawlak | 67 |
4.1. Spermatogeneza | 67 |
4.1.1. Spermatogeneza – charakterystyka procesu | 67 |
4.1.2. Ekspresja genów podczas spermatogenezy | 70 |
4.2. Oogeneza | 70 |
4.2.1. Oogeneza – charakterystyka | 70 |
4.2.2. Podział mejotyczny i ekspresja genów podczas oogenezy | 71 |
4.3. Mitochondrialny DNA w gametogenezie | 74 |
5. Kontrola genetyczna rozwoju osobniczego – Ewelina Warzych, Marek Świtoński, Zofia Madeja | 77 |
5.1. Wprowadzenie | 77 |
5.2. Zapłodnienie | 77 |
5.3. Przedimplantacyjny rozwój zarodkowy | 79 |
5.3.1. Kontrola epigenetyczna wczesnego rozwoju zarodkowego | 82 |
5.3.2. Inaktywacja chromosomu X | 83 |
5.4. Różnicowanie komórek w przedimplantacyjnym zarodku ssaka | 85 |
5.5. Komórki macierzyste | 89 |
5.5.1. Zarodkowe komórki macierzyste | 89 |
5.5.2. Mechanizmy molekularne warunkujące pluripotencję | 91 |
5.6. Implantacja zarodka | 93 |
5.7. Poimplantacyjny rozwój zarodka | 96 |
5.8. Rozwój płci ssaków | 99 |
5.8.1. Płeć chromosomowa | 99 |
5.8.2. Płeć gonadalna | 99 |
5.8.3. Płeć fenotypowa | 100 |
6. Podstawy genomiki i epigenomiki – Monika Dragan, Izabela Szczerbal, Piotr Pawlak | 103 |
6.1. Wprowadzenie | 103 |
6.2. Rodzaje polimorfizmów w genomie | 104 |
6.3. Organizacja i zmienność genomu jądrowego | 106 |
6.4. Organizacja genomu mitochondrialnego | 111 |
6.5. Zjawisko heteroplazmii | 112 |
6.6. Organizacja chromatyny | 113 |
6.7. Epigenetyka i podstawowe mechanizmy epigenetyczne | 114 |
6.7.1. Metylacja DNA | 115 |
6.7.2. Modyfi kacje histonów | 116 |
6.7.3. Remodelowanie chromatyny | 119 |
6.7.4. Architektura jądra interfazowego | 120 |
6.7.5. Rola niekodującego RNA | 123 |
6.8. Rola mechanizmów epigenetycznych w wybranych procesach | 127 |
6.8.1. Monoalleliczna ekspresja genów | 127 |
6.8.2. Dziedziczenie transgeneracyjne | 128 |
6.8.3. Plastyczność rozwojowa i programowanie epigenetyczne | 129 |
6.8.4. Stres matczyny | 130 |
6.8.5. Substancje endokrynnie czynne | 131 |
6.9. Nutrigenomika | 132 |
7. Metody badania genomu i epigenomu – Joanna Nowacka-Woszuk, Monika Dragan, Mariusz Maćkowski | 135 |
7.1. Wprowadzenie | 135 |
7.2. Metody badania wariantów DNA | 136 |
7.2.1. Izolacja DNA | 136 |
7.2.2. PCR i jego odmiany | 136 |
7.2.3. Elektroforeza | 140 |
7.2.4. Enzymy restrykcyjne i ich wykorzystanie w badaniach kwasów nukleinowych | 141 |
7.2.5. Analiza długości amplifikowanych fragmentów | 142 |
7.2.6. Genetyczny odcisk palca DNA | 143 |
7.2.7. Mikromacierze SNP | 144 |
7.2.8. Emulsyjno-cyfrowy PCR | 145 |
7.2.9. MLPA | 146 |
7.2.10. Klonowanie molekularne | 147 |
7.3. Sekwencjonowanie DNA | 149 |
7.3.1. Sekwencjonowanie metodą Sangera | 149 |
7.3.2. Pirosekwencjonowanie | 151 |
7.3.3. Technologia sekwencjonowania następnej generacji | 152 |
7.4. Metody badania RNA i białek | 155 |
7.4.1. Izolacja kwasu rybonukleinowego (RNA) | 155 |
7.4.2. Odwrotna transkrypcja | 156 |
7.4.3. PCR w czasie rzeczywistym | 157 |
7.4.4. Technika HRM | 158 |
7.4.5. Mikromacierze ekspresyjne | 158 |
7.4.6. Sekwencjonowanie RNA | 159 |
7.4.7. Analiza western-blot | 160 |
7.5. Metody badania epigenomu | 162 |
7.5.1. Metylacja DNA | 162 |
7.5.2. Niekodujące cząsteczki RNA | 163 |
7.5.3. Immunoprecypitacja chromatyny | 163 |
7.5.4. Analiza konformacji chromatyny | 164 |
7.5.5. Metody badania dostępności chromatyny | 164 |
8. Edycja genomu i zwierzęta transgeniczne – Izabela Szczerbal, Monika Dragan, Piotr Pawlak | 167 |
8.1. Wprowadzenie | 167 |
8.2. Transgeneza | 168 |
8.3. Mechanizmy pęknięcia i naprawy DNA | 169 |
8.4. Metody wprowadzania konstruktów genowych do komórek zwierzęcych | 170 |
8.5. Edycja genomu | 171 |
8.6. Strategie uzyskiwania transgenicznych zwierząt | 175 |
8.7. Przykłady zastosowania transgenezy i edycji genomu zwierząt domowych | 177 |
8.8. Uregulowania prawne dotyczące genetycznie zmodyfikowanych organizmów | 180 |
9. Dziedziczenie umaszczenia i barwy upierzenia – Mariusz Maćkowski, Jakub Cieślak, Ewelina Warzych | 183 |
9.1. Wprowadzenie | 183 |
9.2. Molekularne podłoże pigmentacji oraz zmienności wybranych cech okrywy włosowej ssaków i upierzenia ptaków | 187 |
9.2.1. Umaszczenia psów | 187 |
9.2.2. Zmienność budowy włosa psów | 192 |
9.2.3. Umaszczenia kotów | 192 |
9.2.4. Zmienność budowy włosa kotów | 196 |
9.2.5. Umaszczenie koni | 196 |
9.2.6. Zmienność budowy włosa koni | 200 |
9.2.7. Bydło | 200 |
9.2.8. Umaszczenie innych gatunków zwierząt gospodarskich | 201 |
9.2.9. Barwa piór ptaków | 203 |
9.3. Efekty plejotropowe genów związanych z cechami okrywy włosowej lub upierzenia | 204 |
10. Cechy o złożonym uwarunkowaniu – Jakub Cieślak, Marek Świtoński, Joanna Nowacka-Woszuk | 207 |
10.1. Wprowadzenie | 207 |
10.2. Zmienność cech lub chorób o złożonym uwarunkowaniu | 208 |
10.3. Współczynnik odziedziczalności | 208 |
10.4. Regiony QTL | 209 |
10.5. Geny z dużym efektem działania | 210 |
10.5.1. Cechy użytkowości mlecznej | 210 |
10.5.2. Cechy użytkowości tucznej, opasowej lub rzeźnej | 212 |
10.5.3. Plenność | 214 |
10.6. Selekcja genomowa | 215 |
11. Podstawy immunogenetyki – Jakub Cieślak, Mariusz Maćkowski | 217 |
11.1. Genetyczne podstawy odporności wrodzonej i nabytej | 217 |
11.2. Receptory Toll-podobne | 218 |
11.3. Główny układ zgodności tkankowej – struktura i funkcje | 219 |
11.4. Przeciwciała | 221 |
11.5. Receptory limfocytów T | 223 |
11.6. Zmienność pozostałych elementów układu immunologicznego | 224 |
11.7. Podłoże dziedziczne zmienności antygenów erytrocytarnych zwierząt | 224 |
11.8. Praktyczne znaczenie wiedzy o grupach krwi | 225 |
11.9. Etiologia wybranych chorób autoimmunologicznych | 227 |
12. Podstawy onkogenetyki – Monika Dragan, Marek Świtoński | 229 |
12.1. Wprowadzenie | 229 |
12.2. Onkogeny i geny supresorowe | 231 |
12.3. Mutacje chromosomowe i nowotwory | 232 |
12.4. Nowotwory dziedziczne | 232 |
12.5. Geny odpowiedzialne za rozwój nowotworów sporadycznych | 234 |
12.6. Biomarkery nowotworowe | 236 |
13. Mutacje chromosomowe – Izabela Szczerbal, Marek Świtoński | 239 |
13.1. Wprowadzenie | 239 |
13.2. Zasady zapisu mutacji | 240 |
13.3. Mutacje liczbowe | 241 |
13.3.1. Poliploidie i miksoploidie | 241 |
13.3.2. Aneuploidie chromosomów płci | 243 |
13.3.3. Aneuploidie autosomów | 248 |
13.4. Chimeryzm leukocytarny XX/XY | 249 |
13.5. Mutacje strukturalne | 251 |
14. Choroby i wady monogenowe – Marek Świtoński, Joanna Nowacka-Woszuk, Jakub Cieślak | 263 |
14.1. Wprowadzenie | 263 |
14.2. Wrodzone wady rozwojowe | 265 |
14.3. Wrodzone wady rozwojowe układu rozrodczego | 269 |
14.4. Choroby metaboliczne | 272 |
14.5. Dziedziczne niedobory odporności | 276 |
14.6. Choroby oczu | 277 |
14.7. Wady plemników | 278 |
14.8. Inne choroby i wady | 280 |
15. Choroby i wady poligenowe – Marek Świtoński, Joanna Nowacka-Woszuk | 285 |
15.1. Wprowadzenie | 285 |
15.2. Otyłość | 285 |
15.2.1. Geny związane z regulacją homeostazy energetycznej | 286 |
15.2.2. Warianty genowe związane z otyłością | 287 |
15.3. Cukrzyca | 287 |
15.4. Dysplazja stawu biodrowego | 288 |
15.5. Przepukliny | 289 |
15.6. Wnętrostwo | 290 |
15.7. Spodziectwo | 291 |
15.8. Rozkroczność prosiąt | 291 |
16. Wady rozwojowe jako cechy rasowe – Marek Świtoński, Joanna Nowacka-Woszuk, Jakub Cieślak | 293 |
16.1. Wprowadzenie | 293 |
16.2. Chondrodysplazja psów | 293 |
16.3. Brachycefalia psów | 294 |
16.4. Konie miniaturowe | 295 |
16.5. Bydło miniaturowe | 296 |
16.6. Skrócenie ogona psów | 296 |
16.7. Wady okrywy włosowej kotów i psów | 296 |
17. Podstawy genetyki bakterii i wirusów – Zofia Madeja, Marek Świtoński | 299 |
17.1. Wprowadzenie | 299 |
17.2. Organizacja genomu bakterii | 299 |
17.2.1. Chromosom bakteryjny | 300 |
17.2.2. Białka odpowiedzialne za organizację chromosomu bakteryjnego | 302 |
17.3. Replikacja chromosomu bakteryjnego | 303 |
17.3.1. Segregacja chromosomów bakteryjnych | 304 |
17.4. Plazmidy | 305 |
17.5. Rekombinacje genetyczne u bakterii | 307 |
17.6. Mechanizm nabierania oporności na czynniki antybakteryjne oraz mechanizmy transferu genów oporności | 310 |
17.7. Charakterystyka wirusów – wprowadzenie | 311 |
17.7.1. Genom wirusowy | 311 |
17.7.2. Replikacja i ekspresja genomu wirusa | 313 |
18. Terapia genowa, komórkowa i ksenotransplantacje – Piotr Pawlak, Zofia Madeja, Marek Świtoński | 315 |
18.1. Terapie genowe | 315 |
18.2. Wektory stosowane w terapii genowej | 317 |
18.3. Próby przedkliniczne terapii genowej psów | 317 |
18.3.1. Lizosomalne choroby spichrzeniowe | 317 |
18.3.2. Dystrofia mięśniowa Duchenne’a | 318 |
18.3.3. Choroby oczu | 319 |
18.3.4. Choroby neurologiczne | 320 |
18.3.5. Terapia komórkowa | 320 |
18.3.6. Komórki macierzyste w terapii | 322 |
18.4. Organoidy | 326 |
18.4.1. Organoidy jako modele badawcze | 328 |
18.4.2. Praktyczne wykorzystanie organoidów | 328 |
18.5. Ksenotransplantacje | 330 |
Słownik wybranych terminów genetycznych | 333 |
Skorowidz rzeczowy | 341 |