Polish Archaeology in the Mediterranean 29/2

Polska archeologia na Morzu Śródziemnym 29/2. Prace terenowe i badania

Tom jest przeglądem najnowszych polskich badań archeologicznych w północno-wschodniej Afryce, basenie Morza Śródziemnego oraz na Bliskim Wschodzie.. Wśród artykułów ułożonych chronologicznie od okresu predynastycznego w Egipcie (III tys. p.n.e.) po okres Królestwa Funj w Sudanie (XVI w. n.e.) znajdują się rozszerzone prezentacje wyników wykopalisk prowadzonych w sezonach 2018/2019 oraz 2019/2020 oraz przeglądowe studia, będące pokłosiem indywidualnych badań członków ekspedycji.

Najliczniej reprezentowane są badania w Egipcie: do najwcześniejszych badanych stanowisk należą Tell el-Farcha, Sakkara, Tell el-Retaba, Gebelein oraz Asasif i Deir el-Bahari w Tebach Zachodnich. Na Bliskim Wschodzie odpowiada im chronologicznie twierdza w Metsamor w Armenii. W tej części wyróżnia się przekrojowa analiza zmian krajobrazowych zachodzących w Dolinie Nilu, autorstwa Natalii Małeckiej-Drozd. Łukasz Jarmużek z współautorami przedstawia wyniki studiów nad domami mieszkalnymi z Trzeciego Okresu Przejściowego w Tell el-Retaba w Egipcie w ujęciu „activity-area analysis”. Poszerzonym studium roli metali w późnobrązowej społeczności Myken w Grecji jest artykuł Stephanie Aulsebrook.

Okres klasyczny w historii cywilizacji śródziemnomorskich reprezentowany jest przez tradycyjny zestaw stanowisk badanych przez polskie ekspedycje. Wśród prezentowanych dokonań wykopaliskowych należy wymienić najnowsze sezony prac w Aleksandrii (Kom el-Dikka) i w Marea w Egipcie. Badania powierzchniowe prowadzone były w Armenii (Pokr Vedi), Maroko (Tingitana Frontier Project) oraz w Chorwacji (Wyspa Rab). Szczegółowe studia znalezisk dotyczą ceramiki, szkła, lampek oliwnych, monet i innych kategorii (Beit Ras w Jordanii; Akrai na Sycylii; Novae w Bułgarii; Aleksandria w Egipcie; Chhim w Libanie). Kwestią nadwyżek w produkcji kamienia budowlanego pozyskiwanego z kutych w skale grobów w Marina el-Alamein w Egipcie zajął się Szymon Popławski. Przemysław Bobrowski z współautorami prezentują post-meroicki okres cmentarza odkrytego w Khor Shambat w Sudanie, znanego dotychczas raczej z neolitycznych znalezisk.

Tom zamykają artykuły dotyczące średniowiecza w Sudanie. W krótkiej historii Pachoras/Faras między V a VII w. n.e. Włodzimierz Godlewski podejmuje zagadnienie katastrofalnej powodzi, która zniszczyła to miasto w połowie VI w. n.e. Malowidła średniowieczne z Pachoras i Dongoli są punktem wyjścia studium Magdaleny Łaptaś o przedstawieniach archaniołów i aniołów w Nubii. Wreszcie Magdalena M. Woźniak przedstawia zespół tkanin pochodzących z Dongoli w Sudanie z okresu Królestwa Funj.

Publikacja na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 PL (CC BY 3.0 PL) (pełna treść wzorca dostępna pod adresem: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode).

*********

Academic journal on the archaeology of ancient civilizations of the Eastern Mediterranean, including the Near East and northeastern Africa, from the Stone and Bronze Ages in the Near East to the rise of Islam in Africa in the 17th century, presenting new research on recent field discoveries, revisited old fieldwork and thematic in-depth studies on selected issues of interest to the archaeological community at large. Moreover, papers on new documentation methodologies in field archaeology, conservation studies, and archaeological heritage management related to the subjects covered in the journal.

The publication is licensed under the Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Poland license (CC BY 3.0 PL) (full license available at: http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/legalcode).

*********

Mgr Iwona Liliana Zych (ORCID 0000-0002-5341-6654) – od 1997 roku asystent naukowy w Zakładzie Studiów Afrykańskich Centrum Archeologii
Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, redaktor naczelna rocznika "Polish Archaeology in the Mediterranean".
Zainteresowania badawcze: zwyczaje pogrzebowe i nekropole w basenie Morza Śródziemnego w okresie grecko-rzymskim; zabytki drewniane z Egiptu grecko-rzymskiego — interpretacja funkcji, kwestie warsztatu i aspekty społeczno-ekonomiczne użytkowania; gliniane lampy oliwne
hellenistyczne i rzymskie (studia nad pochodzeniem oraz aspektami społeczno-ekonomicznymi użytkowania) oraz rekonstrukcja zagospodarowania przestrzennego i urbanistycznego hellenistycznego i rzymskiego portu w Berenike nad Morzem Czerwonym.

• Kom el-Dikka
• Marina el-Alamein
• Tell el-Retaba
• Nile Delta
• Tell el-Farkha
• North Asasif
• Chhîm
• Delta Nilu
• Północny Asasif