INNE EBOOKI AUTORA
Koszyk
O panach i paniach
Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Czy you znaczy ty?
Dlaczego do księdza nie mówimy proszę pana?
Czy rodzaj męski musi być uniwersalny?
Czy socjolożka brzmi niepoważnie?
Czy kobiety mówią inaczej niż mężczyźni?
Autor w ciekawy i nowatorski sposób przedstawia system tytułów grzecznościowych w polszczyźnie. Omawia kwestie asymetrii rodzajowo-płciowej tytułów zawodowych i rodzaju męskoosobowego, porusza zagadnienie obrazu płci w języku oraz seksizmu. Interesujący wywód zobrazowany jest licznymi przykładami z Korpusu Języka Polskiego PWN — zbioru 100 milionów słów z różnych tekstów polszczyzny — oraz oparty na eksperymentach psycholingwistycznych. Autor uwzględnił najnowszą literaturę przedmiotu, a polszczyznę sportretował na szerokim tle innych języków.
Pozycja przeznaczona dla studentów filologii polskiej i dziennikarstwa.
| Rok wydania | 2006 |
|---|---|
| Liczba stron | 360 |
| Kategoria | Gramatyka języka polskiego |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
| ISBN-13 | 978-83-01-14806-5 |
| Numer wydania | 1 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
| Wstęp | 9 |
| I. System adresatywny polszczyzny | 14 |
| 1. Tytuły na co dzień | 14 |
| 1.1. Status jednostek homonimicznych pan i pani. Terminy i definicje | 15 |
| 1.2. Gramatyka grzeczności i honoryfikatywność | 17 |
| 1.3. Semantyka władzy | 18 |
| 1.4. Grzeczność pozytywna i negatywna | 22 |
| 2. Panowie bracia i towarzysze. Dzieje polskiego systemu adresatywnego | 23 |
| 2.1. Czy pani pochodzi od pana? | 23 |
| 2.2. Od Waści do Waszej Miłości Miłościwego Pana | 24 |
| 2.3. Zaimki pan i pani | 28 |
| 2.4. Ty, wy, pan i próżność ludzka | 32 |
| 2.5. Największy tytuł wśród swobodnych, czyli tytułomania szlachecka | 36 |
| 2.5.1. Tytułomania i zaimki | 39 |
| 2.6. Pan + 2. os., czyli Kup pan cegłę | 40 |
| 2.7. Obywatele i towarzysze | 41 |
| 2.8. Grzeczność gwarowa i biurokratyczna: wy i oni | 43 |
| 2.9. Tytuły i zaimki zbiorowe: państwo, panowie i dziewczyny | 45 |
| 2.10. Polski pan w zwierciadle języków sąsiednich | 47 |
| 3. Systemy adresatywne w innych językach | 51 |
| 3.1. Formy trzecioosobowe w Europie | 53 |
| 3.2. Czy you znaczy ty? Przekład form adresatywnych | 57 |
| 4. Gramatyczne i pragmatyczne reguły adresatywne wpolszczyźnie | 61 |
| 4.1. Klasyfikacja Eugeniusza Tomiczka | 63 |
| 4.2. Czy ksiądz Piotr był księdzem, czyli granice tytulatury standardowej | 64 |
| 4.3. Panie kolego, czyli granice tytulatury kolegialnej | 67 |
| 4.4. Tytulatura profesjonalna i funkcyjna | 70 |
| 4.5. Hierarchiczna klasyfikacja tytułów | 70 |
| 4.6. Zasięg tytułu. Uzupełnienie klasyfikacji pragmatycznej | 75 |
| 4.6.1. Zmiany w tytulaturze profesjonalnej na przykładzie środowiska akademickiego | 76 |
| 4.7. Generał i prezydent, czyli doktor Jekyll i mister Hyde. Konkurencja tytułów | 78 |
| 4.8. Znaczenie dosłowne tytułu. Kto to jest mecenas? | 79 |
| 5. Pomijanie i zastępowanie tytułów | 84 |
| 5.1. Pan papież i pan ksiądz | 84 |
| 5.2. Pan / pani + nazwisko w polemice politycznej i artystycznej | 88 |
| 5.3. Schemat pozbawienia i deprecjacji tytułu | 91 |
| 5.4. Z powrotem od ty do pan | 92 |
| 6. Kiedy tytułu brak ... | 95 |
| 6.1. Czy potrzebny nam zwrot uniwersalny? | 96 |
| 6.2. Nazwisko w kulturze Wschodu i Zachodu | 101 |
| 6.3. Pan / pani + pełne imię jako szansa na formę uniwersalną | 104 |
| 6.4. Czy zwrot pani + imię jest znakiem językowej dyskryminacji kobiet? | 108 |
| 7. Ty zamiast pana / pani | 111 |
| 7.1. Ty i pan / pani w rozmowie prywatnej | 111 |
| 7.2. Ty w sferze publicznej | 113 |
| 7.2.1. Teleturniej jako laboratorium form adresatywnych | 114 |
| 7.3. Jak się zwracać do nieokreślonego adresata? | 117 |
| 7.3.1. Tyw reklamie | 120 |
| 7.3.2. Ty administracyjne. Dlaczego nie lubimy bezokolicznika? | 125 |
| 8. Identyfikacja rzeczowników tytularnych | 132 |
| 8.1. Analiza korpusu | 133 |
| 8.2. Kwerendy ankietowe tytułów zawodowych | 134 |
| 8.3. Lista polskich rzeczowników tytularnych | 135 |
| 9. Charakterystyka polskiego systemu adresatywnego. Podsumowanie | 137 |
| 9.1. Językoznawcy o tytułomanii | 137 |
| 9.2. IKEA jako forpoczta postępu, czyli równość po szwedzku | 139 |
| 9.3. Perspektywy zmian w polskim systemie adresatywnym | 141 |
| II. Asymetria rodzajowo-płciowa | 144 |
| 10. Co to jest rodzaj? | 144 |
| 10.1. Rodzaj a wzór odmiany | 146 |
| 10.2. Systemy przypisywania rodzaju | 147 |
| 10.3. Przypisanie rodzaju w polszczyźnie (na tle słowiańskim) | 150 |
| 10.4. Wartości kategorii rodzaju. Controller gender i target gender | 156 |
| 10.5. Rodzaje i podrodzaje | 159 |
| 10.6. Skąd się wziął rodzaj w gramatyce? | 167 |
| 10.7. Geneza podrodzajów polskich i słowiańskich | 170 |
| 10.8. Zróżnicowanie rodzajów męskich w polszczyźnie | 173 |
| 10.8.1. Forma mianownika lm. Kariera końcówki -owie | 175 |
| 10.8.2. Uzgodnienie formy czasownikowej w czasie przeszłym | 177 |
| 10.8.3. Możliwe przyczyny wykształcenia rodzaju męskoosobowego w polszczyźnie | 179 |
| 10.9. Rozszerzanie zakresu synkretyzmu biernika i dopełniacza | 180 |
| 10.9.1. Wyznaczoność jako nowa podstawa synkretyzmu | 183 |
| 11. Czy rodzaj to płeć? | 186 |
| 11.1. Psychologia rodzaju i lingwistyka płci. Wymienne użycie nazw rodzaj i płeć | 186 |
| 11.2. Końcówki rodzajowe jako znak płci w antropomorfizacji stylistycznej | 188 |
| 11.3. Hermafrodytyzm gramatyczny. Czy 1. i 2. os. lp. czasownika w czasie przeszłym ma rodzaj nijaki? | 189 |
| 11.4. Ile jest płci? Kategorie pośrednie między rodzajem a płcią według Daniela Weissa | 191 |
| 12. Asymetria rodzajowo-płciowa a seksizm | 195 |
| 12.1. Jak mierzyć seksizm? O przyczynach i skutkach | 200 |
| 12.2. Użycie uniwersalne rodzaju i liczby a logika i prawo | 204 |
| 12.3. Czy rodzaj męski musi być uniwersalny? | 206 |
| 12.4. Reforma rodzajowa polszczyzny | 210 |
| 12.5. Gramatyczny rachunek sumienia | 211 |
| 13. Asymetrie rodzajowo-płciowe w systemie językowym | 215 |
| 13.1 Zaimki męskie | 215 |
| 13.2. Kto to jest człowiek? Znaczenie i odniesienie | 217 |
| 13.3. Kto się z kim żeni? Perspektywa męska i żeńska w słowniku | 218 |
| 13.4. Kobiety i Murzyni. Negatywne konotacje nazw identyfikujących | 222 |
| 13.5. Pani minister tańczy, czyli konstrukcje z zaburzoną zgodą rodzajową | 227 |
| 13.6. Zaburzona zgoda rodzajowa w innych językach. Hierarchia zgody Greville?a Corbetta | 231 |
| 13.7. Konflikt rodzaju. Składnia zgody przy podmiocie złożonym | 233 |
| 13.8. Wino, kobieta i śpiew, czyli podmiot złożony osobowo-rzeczowy. Czy gramatyka ma luki? | 235 |
| 13.9. Maskulina tantum i stopnie asymetrii rodzajowo-płciowej rzeczowników | 241 |
| 13.10. Rodzaj form adresatywnych | 244 |
| 14. Nazwy żeńskie w słowotwórstwie | 246 |
| 14.1. Relacje słowotwórcze między maskulinum osobowym a feminativum | 246 |
| 14.2. Szpieginie i docentki. Historia nazw żeńskich w polszczyźnie | 247 |
| 14.2.1. Feminativa a nazwiska żeńskie | 250 |
| 14.3. Przyczyny blokady derywacji żeńskiej | 252 |
| 14.3.1. Przyczyny zewnątrzjęzykowe, czyli socjologia rodzaju | 252 |
| 14.3.2. Ograniczenia fonotaktyczne i estetyczne. Czy socjolożka brzmi niepoważnie? | 254 |
| 14.3.3. Co / kto to jest szermierka, czyli strach przed homonimią | 259 |
| 14.4. Ograniczenia referencjalne feminatiwów w użyciu i w słowniku | 260 |
| 14.4.1. Odniesienie predykatywne superlatywne. Czy najlepsza lekarka może być gorsza od lekarza? | 265 |
| 14.4.2. Nauczyciel akademicki w ciąży, czyli słownikowy potencjał referencjalny nazw męskich i żeń skich | 266 |
| 14.4.3. Typy rzeczowników męskoosobowych ze względu na użycie uniwersalne w różnych statusach denotacyjnych | 271 |
| 14.5. Blokada derywacji rzeczowników tytularnych. Pani mecenas i adwokatka | 273 |
| 14.6. Szefowa wyszła z kuchni, czyli stare i nowe nazwy żeńskie | 276 |
| 14.6.1. Nowe nazwy żeńskie w słownikach | 279 |
| 15. Nazwy męskie, derywaty żeńskie i stereotypizacja płci. Eksperyment | 281 |
| 15.1. Cel i przebieg eksperymentu. Dobór zmiennych, forma pytań i kształt ankiety | 281 |
| 15.2. Wyniki eksperymentu i wnioski | 291 |
| 16. Obraz płci w tekstach | 306 |
| 16.1. Skrzydlate słowa i frazeologia | 306 |
| 16.2. Kobiety i mężczyźni jako temat tekstów | 309 |
| 16.3. Frekwencja form rodzajowych w tekstach. Współczynnik dystansu między rodzajem a płcią | 311 |
| 17. Czy kobiety mówią inaczej niż mężczyźni? | 317 |
| 17.1. Słowa kluczowe płci | 315 |
| 17.2. Czas przyszły złożony, czyli gramatyka płci | 317 |
| Zakończenie | 322 |
| Korpus Języka Polskiego PWN. Podstawy źródłowe analizy | 325 |
| Bibliografia | 328 |
| Wykaz skrótów | 340 |
| Indeks terminów | 341 |
| Indeks zaimków, rzeczowników tytularnych oraz męskich i żeńskich nazw osobowych | 346 |
| Summary | 353 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
