POLECAMY
Koszyk
Gramatyka historyczna języka polskiego z ćwiczeniami
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Książka Stanisława Rosponda od lat cieszy się opinią bardzo dobrego podręcznika historycznej wiedzy o języku. Od pierwszego wydania w 1971 roku upłynęło jednak sporo czasu – dlatego zarówno układ zagadnień, jak i forma ich przedstawienia domagały się aktualizacji.
W obecnej edycji książka została przeredagowana, tekst uzupełniono ćwiczeniami pomagającymi zrozumieć przedstawiony materiał i uporządkować wiedzę. Mamy nadzieję, że podręcznik w nowej, przyjaznej czytelnikowi formie jeszcze lepiej będzie służył studentom i wykładowcom.
| Rok wydania | 2009 |
|---|---|
| Liczba stron | 224 |
| Kategoria | Historia języka |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
| ISBN-13 | 978-83-01-13992-6 |
| Numer wydania | 4 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Spis treści
| Przedmowa | 13 |
| Część wstępna. WIADOMOŚCI O JĘZYKU POLSKIM | 15 |
| §1. Stanowisko języka polskiego wśród słowiańskich i indoeuropejskich | 15 |
| §2. Początki języka polskiego i jego geograficzne rozmieszczenie | 20 |
| §3. Źródła do dziejów języka polskiego | 23 |
| §4. Uwagi ogólne o piśmie i staropolskiej ortografii | 27 |
| §5. Grafia niezłożona XII-XIII w. | 30 |
| §6. Grafia złożona XIV-XV w. | 35 |
| §7. Reformatorzy pisowni staropolskiej | 37 |
| §8. Normalizacja polskiej pisowni przez drukarzy krakowskich | 38 |
| §9. Wnioski ogólne | 41 |
| Część pierwsza | 42 |
| FONETYKA | 42 |
| WOKALIZM | 42 |
| §1. Wokalizm prasłowiański a polski | 42 |
| §2. Staropolski iloczas i samogłoski pochylone | 44 |
| §3. Rozwój iloczasu staropolskiego | 46 |
| §4. Samogłoski ścieśnione czyli pochylone | 47 |
| §5. Rozwój jerów – uwagi ogólne | 48 |
| §6. Słabe i mocne jery | 49 |
| §7. Zanik i wokalizacja jerów | 49 |
| §8. Czas zaniku słabych i wokalizacji mocnych jerów | 50 |
| §9. Nieregularna wymiana jerów | 51 |
| §10. Jery w sąsiedztwie joty | 52 |
| §11. Zgłoskotwórcze ro, ŕo, lo, ĺo oraz grupy or, ol, er, el – uwagi ogólne | 52 |
| §12. Prasłowiańskie ro, ŕo, lo, ĺo | 53 |
| §13. Rozwój sonantów ro, ŕo | 53 |
| §14. Proces wymiany ir, irz ? er, erz | 53 |
| §15. Nieprawidłowości w rozwoju ro, ŕ | 54 |
| §16. Rozwój sonantów lo, ĺo | 54 |
| §17. Czas wymiany ro, ŕo, lo, ĺo | 54 |
| §18. Wymiana dialektalna ps. tort ? tart | 54 |
| §19. Przegłos ´e: ´o oraz ´e: ´a | 55 |
| §20. Chronologia przegłosu | 55 |
| §21. Wyrównania analogiczne w tematach | 56 |
| §22. Brak przegłosu | 56 |
| §23. Nieregularny i nieprawidłowy przegłos | 57 |
| §24. Następstwa przegłosu | 57 |
| §25. Apofonia praindoeuropejska | 58 |
| §26. Samogłoski nosowe – uwagi ogólne | 58 |
| §27. Okres prapolski i staropolski w rozwoju nosówek (do XII w.) | 59 |
| §28. Zlanie się nosówek w XIII-XIV w. | 60 |
| §29. Rozróżnianie nosówek (od. 2 poł. XV w.) | 60 |
| §30. Prasłowiańskie oboczności odziedziczone mie¦mię | 60 |
| §31. Wtórna nosowość | 61 |
| §32. Akcent – uwagi ogólne | 61 |
| §33. Ruchomość akcentu staropolskiego | 62 |
| §34. Akcent inicjalny i paroksytoniczny | 62 |
| §35. Zmiana akcentuacji i sylabiczności typu Azyja ? Azja | 62 |
| §36. Dzisiejsze odstępstwa akcentuacyjne | 63 |
| §37. Ogólna charakterystyka polskiego wokalizmu | 63 |
| KONSONANTYZM | 64 |
| §38. Spółgłoski prasłowiańskie i polskie | 64 |
| §39. Fonemy spółgłoskowe prasłowiańskie i polskie | 66 |
| §40. Palatalizacje – uwagi ogólne | 67 |
| §41. Palatalizacje prasłowiańskie | 67 |
| §42. Prasłowiańskie palatalizacje przez j | 67 |
| §43. Prasłowiańskie palatalizacje spółgłosek tylnojęzykowych przez samogłoski przednie | 68 |
| §44. Prasłowiańskie palatalizacje spółgłosek wargowych i przedniojęzykowych przez samogłoski przednie | 69 |
| §45. Polskie alternacje twarda : miękka (aktualnie lub funkcjonalnie) | 71 |
| §46. Palatalizacja spółgłosek tylnojęzykowych przez samogłoski przednie | 71 |
| §47. Opozycja fonologiczna twarda : miękka | 71 |
| §48. Dyspalatalizacje – uwagi ogólne | 72 |
| §49. Dyspalatalizacja w grupach spółgłosek przedniojęzykowych | 73 |
| §50. Dyspalatalizacja wygłosowych spółgłosek wargowych | 73 |
| §51. Powstanie fonemów f, f´ | 74 |
| §52. Podsumowanie wiadomości o fonemach spółgłoskowych | 75 |
| §53. Rozwój spółgłosek w pozycjach zależnych i grupach spółgłoskowych – uwagi ogólne | 75 |
| §54. Rodzaje asymilacji fonetycznych | 76 |
| §55. Upodobnienia pod względem dźwięczności | 76 |
| §56. Upodobnienia wewnątrzwyrazowe pod względem dźwięczności | 76 |
| §57. Upodobnienia pod względem miejsca artykulacji | 77 |
| §58. Upodobnienia pod względem miękkości | 77 |
| §59. Upodobnienia pod względem stopnia zbliżenia narządów mowy | 79 |
| §60. Uproszczenia grup spółgłoskowych | 79 |
| §61. Ogólna charakterystyka rozwoju polskiego systemu fonologicznego | 80 |
| §62. Zestawienie genezy samogłosek i spółgłosek polskich | 83 |
| Część druga | 85 |
| SŁOWOTWÓRSTWO | 85 |
| §1. Metoda opracowania słowotwórstwa historycznego | 85 |
| §2. Powstawanie formantów w drodze absorpcji i perintegracji | 85 |
| §3. Formanty pochodzące z samoistnych wyrazów | 86 |
| §4. Powstawanie formantów z końcówek fleksyjnych | 86 |
| §5. Powstawanie formantów przez kontaminację | 87 |
| §6. Formanty obcego pochodzenia | 87 |
| §7. Formanty produktywne i nieproduktywne | 88 |
| §8. Wielofunkcyjność formantów | 90 |
| §9. Współfunkcyjność formantów | 92 |
| §10. Leksykalizacja | 92 |
| §11. Krystalizacja dominant słowotwórczych | 94 |
| §12. Krystalizacja dominant znaczeniowych | 95 |
| §13. Repartycja znaczeń | 95 |
| §14. Powstawanie nowych wyrazów wskutek kontaminacji | 96 |
| RZECZOWNIKI | 97 |
| §15. Formanty przyrostkowe z elementem -k- | 97 |
| §16. Formanty ze spalatalizowanym elementem -k- | 99 |
| §17. Formanty z elementem -n- | 100 |
| §18. Formanty z elementem -r- | 101 |
| §19. Formanty z elementem -t- | 102 |
| §20. Formanty z elementem -j- | 102 |
| §21. Formanty z elementem -l- | 103 |
| §22. Formanty z elementem -w-, -d-, -m- oraz inne nieproduktywne | 104 |
| §23. Formanty zawierające kilka spółgłosek | 104 |
| §24. Struktura słowotwórcza nazw własnych | 106 |
| §25. Staropolskie imiona złożone | 106 |
| §26. Imiona skrócone | 106 |
| §27. Imiona obce | 107 |
| §28. Struktura słowotwórcza nazwisk | 107 |
| §29. Struktura słowotwórcza nazw miejscowych | 108 |
| §30. Uwagi ogólne o budowie rzeczownika | 109 |
| PRZYMIOTNIKI | 111 |
| §31. Uwagi wstępne | 111 |
| §32. Formanty z elementem -n- | 111 |
| §33. Formanty z elementem -v- | 112 |
| §34. Formanty z elementem -k- | 113 |
| §35. Formant -i- | 114 |
| §36. Formant -ski- | 114 |
| §37. Formacje przedrostkowe | 114 |
| §38. Uwagi ogólne o budowie przymiotników | 115 |
| ZAIMKI | 115 |
| §39. Struktura słowotwórcza zaimków | 115 |
| PRZYSŁÓWKI | 116 |
| §40. Struktura słowotwórcza przysłówków | 116 |
| LICZEBNIKI | 117 |
| §41. Uwagi wstępne | 117 |
| §42. Struktura słowotwórcza liczebników | 117 |
| CZASOWNIKI | 118 |
| §43. Uwagi wstępne | 118 |
| §44. Czasowniki pierwotne | 118 |
| §45. Czasowniki odimienne | 119 |
| §46. Czasowniki odczasownikowe | 119 |
| §47. Formanty przedrostkowe | 119 |
| WYRAZY NIEODMIENNE | 120 |
| §48. Przyimki | 121 |
| §49. Spójniki i partykuły | 121 |
| §50. Wykrzykniki | 121 |
| §51. Wnioski ogólne | 121 |
| Część trzecia | 123 |
| FLEKSJA | 123 |
| §1. Ogólne kierunki rozwoju polskiej fleksji | 123 |
| DEKLINACJE | 126 |
| Deklinacja rzeczowników | 126 |
| Deklinacja I męska | 126 |
| §2. Mianownik l.p | 126 |
| §3. Dopełniacz l.p | 126 |
| §4. Celownik l.p. | 127 |
| §5. Biernik l.p. | 128 |
| §6. Narzędnik l.p. | 129 |
| §7. Miejscownik l.p. | 129 |
| §8. Wołacz l.p. | 130 |
| §9. Mianownik i wołacz l.mn. | 131 |
| §10. Dopełniacz l.mn. | 133 |
| §11. Celownik l.mn. | 134 |
| §12. Biernik l.mn. | 134 |
| §13. Narzędnik l.mn. | 135 |
| §14. Miejscownik l.mn. | 136 |
| §15. Wnioski dotyczące deklinacji I | 137 |
| Deklinacja II nijaka | 138 |
| §16. Mianownik, biernik, wołacz l.p. | 138 |
| §17. Dopełniacz l.p. | 138 |
| §18. Celownik l.p. | 139 |
| §19. Narzędnik l.p. | 139 |
| §20. Miejscownik l.p. | 140 |
| §21. Mianownik, biernik, wołacz l.mn. | 140 |
| §22. Dopełniacz l.mn. | 141 |
| §23. Celownik l.mn. | 141 |
| §24. Narzędnik l.mn. | 142 |
| §25. Miejscownik l.mn. | 142 |
| §26. Porównanie deklinacji I męskiej i II nijakiej | 143 |
| Deklinacja III żeńska | 144 |
| §27. Mianownik l.p. | 144 |
| §28. Dopełniacz l.p. | 144 |
| §29. Celownik l.p. | 145 |
| §30. Biernik l.p. | 145 |
| §31. Narzędnik l.p. | 145 |
| §32. Miejscownik l.p. | 146 |
| §33. Wołacz l.p. | 146 |
| §34. Mianownik, biernik, wołacz l.mn. | 146 |
| §35. Dopełniacz l.mn. | 147 |
| §36. Celownik l.mn. | 147 |
| §37. Narzędnik l.mn. | 147 |
| §38. Miejscownik l.mn. | 148 |
| Deklinacja IV mieszana | 148 |
| §39. Odmiana rzeczowników męskich zakończonych na -a, -o | 148 |
| §40. Rzeczowniki zbiorowe typu bracia | 149 |
| §41. Odmiana rzeczowników nijakich obcych zakończonych na –um | 150 |
| §42. Formy dualne | 150 |
| §43. Uwagi ogólne o deklinacji rzeczowników | 152 |
| Deklinacja zaimków | 153 |
| §44. Odmiana zaimków rodzajowych | 153 |
| §45. Odmiana zaimków jednorodzajowych | 157 |
| A. Zaimki osobowe i zwrotny | 157 |
| B. Zaimki pytajne kto, co | 158 |
| Deklinacja przymiotników | 158 |
| §46. Odmiana rzeczownikowa i zaimkowa przymiotników | 158 |
| Deklinacja liczebników | 163 |
| §47. Odmiana liczebników dwa, trzy, cztery | 163 |
| §48. Odmiana liczebników pięć – dziesięć | 165 |
| §49. Odmiana liczebników jedenaście – dziewiętnaście | 165 |
| §50. Odmiana liczebników dwadzieścia – dziewięćdziesiąt | 165 |
| §51. Odmiana liczebnika sto | 166 |
| §52. Odmiana liczebników dwieście, trzysta, czterysta | 166 |
| §53. Odmiana liczebników pięćset – dziewięćset | 166 |
| §54. Syntetyczny przegląd rozwoju deklinacji liczebników głównych | 167 |
| §55. Odmiana liczebników zbiorowych | 167 |
| §56. Liczebniki ułamkowe | 168 |
| §57. Liczebniki typu samotrzeć | 168 |
| §58. Syntetyczne ujęcie wiadomości o deklinacji | 169 |
| KONIUGACJA | 170 |
| §59. Uwagi ogólne | 170 |
| §60. Klasy koniugacyjne prasłowiańskie a polskie | 171 |
| §61. Formy czasu teraźniejszego | 171 |
| §62. Powstanie koniugacji -am, -asz | 174 |
| §63. Rozwój form niektórych czasowników w czasie teraźniejszym | 175 |
| §64. Formy dualne | 175 |
| §65. Czasy przeszłe niezłożone | 176 |
| §66. Czas przeszły złożony | 178 |
| §67. Czas zaprzeszły | 179 |
| §68. Czas przyszły | 179 |
| §69. Tryb warunkowy | 179 |
| §70. Tryb rozkazujący | 180 |
| §71. Imiesłowy | 182 |
| §72. Bezokolicznik | 183 |
| §73. Podsumowanie wiadomości o koniugacji | 184 |
| §74. Wnioski dotyczące fleksji | 185 |
| Część czwarta | 187 |
| SKŁADNIA | 187 |
| §1. Uwagi wstępne | 187 |
| CZĘŚĆ OGÓLNA | 188 |
| §2. Krystalizacja funkcjonalno-syntaktyczna wskaźników zespolenia | 188 |
| Spójniki współrzędne | 188 |
| Spójniki podrzędne | 190 |
| §3. Bezspójnikowe i spójnikowe połączenie zdań | 192 |
| §4. Bezprzyimkowe i przyimkowe składniki syntaktyczne | 193 |
| §5. Zastępstwo konstrukcji bezprzyimkowych przez przyimkowe | 193 |
| §6. Wahania w używaniu konstrukcji przyimkowych i bezprzyimkowych | 194 |
| §7. Zastępstwo funkcji słowotwórczej przez kazualną lub przyimkową | 195 |
| §8. Składnia zgody i rządu w rozwoju historycznym | 195 |
| §9. Szyk wyrazów | 196 |
| Szyk orzeczenia | 197 |
| Szyk przydawki | 197 |
| Szyk enklityk, proklityk, zaimka zwrotnego i słowa posiłkowego | 198 |
| Szyk słowa posiłkowego w czasie przeszłym złożonym i przy stronie biernej | 198 |
| Szyk zaimka zwrotnego się | 199 |
| §10. Wpływy obce na polską składnię | 199 |
| Latynizmy | 199 |
| CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA | 201 |
| Budowa zdania pojedynczego | 201 |
| §11. Związek główny podmiotu z orzeczeniem | 201 |
| Podmiot | 201 |
| Orzeczenie | 202 |
| §12. Związki poboczne | 204 |
| Dopełnienie | 204 |
| Okolicznik | 205 |
| Przydawka | 205 |
| Konstrukcje imiesłowowe | 206 |
| Budowa zdania złożonego | 207 |
| §13. Zdania współrzędnie złożone | 207 |
| Zdania łączne spójnikowe | 207 |
| Zdania przeciwstawne | 208 |
| Zdania rozłączne | 209 |
| Zdania wynikowe | 209 |
| §14. Zdania podrzędnie złożone | 210 |
| Zdania podmiotowe | 210 |
| Zdania dopełnieniowe | 211 |
| Zdania przydawkowe | 212 |
| Zdania orzecznikowe | 212 |
| Zdania okolicznikowe | 213 |
| Ćwiczenia | 219 |
| Wskazówki bibliograficzne | 223 |
| Skróty tytułów | 224 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
