Wyzwania starzejącego się społeczeństwa

Polska dziś i jutro

2 oceny

Redakcja:

Marek Okólski

Format:

pdf, ibuk

DODAJ DO ABONAMENTU

WYBIERZ RODZAJ DOSTĘPU

12,69  16,70

Format: pdf

 

Dostęp online przez myIBUK

WYBIERZ DŁUGOŚĆ DOSTĘPU

Cena początkowa: 16,70 zł (-24%)

Najniższa cena z 30 dni: 10,02 zł  


12,69

w tym VAT

TA KSIĄŻKA JEST W ABONAMENCIE

Już od 24,90 zł miesięcznie za 5 ebooków!

WYBIERZ SWÓJ ABONAMENT

Autorzy przedstawiają stojące przed polskim społeczeństwem wyzwania wynikające ze starzenia się ludności, odwołując się do doświadczeń innych społeczeństw i przenosząc te doświadczenia na specyficzne warunki demograficzne oraz uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i polityczne współczesnej Polski.


Na tle ogólnych prawidłowości zjawisk ludnościowych prowadzących do przekształcenia się struktury populacji według wieku z bardzo młodej w bardzo starą – skonfrontowanych z długookresowym przebiegiem zjawisk demograficznych w Polsce, mających decydujący wpływ na dynamikę i skalę starzenia się Polaków – w książce zostały zaprezentowane wybrane aspekty i konsekwencje tego procesu oraz związane z nim wyzwania społeczne, z uwzględnieniem obecnej i przyszłej sytuacji demograficznej.


Prezentując szeroką panoramę skutków starzenia się w wybranych obszarach życia społecznego: gospodarce, relacjach międzypokoleniowych (w tym w dziedzinie opieki), wartościach i normach kulturowych, partycypacji obywatelskiej oraz polityce publicznej, autorzy skoncentrowali się na konsekwencjach widocznych na rynku pracy, w sferze zabezpieczenia społecznego i długoterminowej opieki zdrowotnej. Szczególną uwagę poświęcili reakcji polityków i innych podmiotów życia publicznego na zmiany demograficzne.


Kluczowym zagadnieniem podjętym w publikacji jest wpływ postępującego starzenia się populacji na sytuację seniorów i ich rodzin oraz wynikające z tego wyzwania społeczne w skali lokalnej. Zarysowany został również przewidywany proces starzenia się polskiej populacji i jego wybrane skutki na podstawie oryginalnej prognozy demograficznej, w której wyjątkowe miejsce zajęło kształtowanie się i konsekwencje społeczne przyszłych migracji zagranicznych.


Tylko sama enumeracja tytułów rozdziałów składających się na monografię dowodzi, z jak rozległą i głęboką panoramą problemów powiązanych z procesem starzenia się ludności Polski w pierwszych dekadach XXI wieku musieli mierzyć się Autorzy, tworząc w rezultacie dzieło, które w moim rozumieniu zajmie trwałe miejsce w polskiej literaturze demograficznej. [Z recenzji dr. hab. Jerzego T. Kowaleskiego]


Recenzowana publikacja jest niewątpliwie ważną pozycją naukową, która – o czym jestem przekonana – będzie dziełem, które na stałe wpisze się do dorobku nie tylko z zakresu demografii, gerontologii, ekonomii, socjologii i polityki społecznej, ale i innych pokrewnych, powiązanych dziedzin/dyscyplin naukowych. [G]ratuluję efektu podjęcia się tych prac i przygotowania publikacji, w której dokładnie pokazuje się, jak zmiany demograficzne są kluczowe do rozumienia zachodzących procesów i ich wpływów na obszary istotne dla starzejących się populacji (m.in. w obszarze opieki). [Z recenzji dr hab. Jolanty Perek-Białas]


******


The Challenges of an Aging Society: Poland Today and Tomorrow


The authors present the challenges facing Polish society resulting from the aging of the population. They explore the experiences of other societies and apply these experiences to the specific demographic conditions as well as socio-economic and political determinants of contemporary Poland.


Rok wydania2018
Liczba stron428
KategoriaPolityka społeczna
WydawcaUniwersytet Warszawski
ISBN-13978-83-235-3392-4
Numer wydania1
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Marek Okólski
  Słowo wstępne    11
  
  CZĘŚĆ I. RAMY KONCEPCYJNE TOMU
  Agnieszka Fihel, Marek Okólski
   1. Przemiany cywilizacyjne, ludnościowe i
   starzenie się społeczeństwa    22
   1.1. Długookresowe zmiany ludnościowe jako
   zjawisko historyczne i cywilizacyjne związane
   z modernizacją    22
   1.2. Przejścia demograficzne    26
   1.2.1. Sekularna równowaga demograficzna
   jako przesłanka ontologiczna    26
   1.2.2. Przejście demograficzne jako zmiana
   porządku (wzorca) reprodukcji ludności    27
   1.2.3. Zmiany w strukturze demograficznej
       29
   1.2.4. Zmienna rola rodziny    29
   1.2.5. Transfery rodzinne
   (międzypokoleniowe)    33
   1.2.6. Rodzina epoki późnej modernizacji    35
   1.2.7. Drugie przejście demograficzne    36
   1.3. Przejście migracyjne    38
   1.3.1. Przejście demograficzne a presja
   migracyjna    38
   1.3.2. Przejście migracyjne – centralna
   część cyklu migracyjnego    39
   1.3.3. Wzorce przejścia migracyjnego w
   społeczeństwie nowoczesnym i ponowoczesnym
       41
   1.4. Starzenie się społeczeństwa w trakcie
   modernizacji    45
   1.4.1. Odmłodzenie struktury wieku na
   początku przejścia demograficznego    45
   1.4.2. Czynniki starzenia się populacji w
   trakcie przejścia demograficznego    46
   1.4.3. Przejście struktury wieku (age
   transition)    46
   1.4.4. Starzenie się populacji – aspekt
   ilościowy i strukturalny    47
   1.4.5. Starzenie się a transfery
   międzypokoleniowe w epoce późnej
   nowoczesności    48
   1.5. Wyzwania dla starzejącego się
   społeczeństwa    51
   1.5.1. Dywidenda demograficzna i jej
   następstwa    51
   1.5.2. Wyzwania w podstawowych sferach
   życia społecznego    52
  
  CZĘŚĆ II. PRAWIDŁOWOŚCI/ANOMALIE LUDNOŚCIOWE
  W POLSCE Z PERSPEKTYWY DŁUGIEGO TRWANIA
  Marta Kiełkowska
   2. Przemiany rozrodczości w Polsce    66
   2.1. Uwagi wstępne    66
   2.2. Początek przemian demograficznych na
   ziemiach polskich    68
   2.3. Bezpośrednie determinanty przemiany
   rozrodczości po II wojnie światowej    70
   2.3.1. Liczby kobiet w wieku reprodukcyjnym
       72
   2.3.2. Tworzenie rodzin    73
   2.3.3. Zmiany płodności    76
   2.4. Wybrane pośrednie determinanty przemian
   rozrodczości w okresie transformacji
   ustrojowej    80
   2.5. Podsumowanie    81
  Marta Anacka, Agnieszka Fihel, Marek Okólski
   3. Niedokończone przejście migracyjne    85
   3.1. Wstęp    85
   3.2. Wzrost demograficzny i potencjał
   migracyjny (od końca XIX w. do 1939 r.)    86
   3.3. Zakłócenia procesów ludnościowych w
   wyniku II wojny światowej (1939–1948)    90
   3.4. Migracje w „kraju bez wyjścia” (od    1948
   r. do lat 80. XX w.)    94
   3.5. Emigracja pod przykrywką wyjazdów
   czasowych (lata 80. XX w.)    97
   3.6. Stopniowe otwieranie granic (od 1989 r.)
       99
   3.7. Napływ do Polski (od 1989 r.)    102
   3.8. Podsumowanie    104
  Agnieszka Fihel
   4. Przejście struktury wieku    109
   4.1. Wstęp    109
   4.2. Dane i metoda analizy    112
   4.3. Wyniki analizy    115
   4.3.1. Proces depopulacji    115
   4.3.2. Przebieg procesu starzenia    117
   4.3.3. Czynniki procesu starzenia    120
   4.4. Podsumowanie    127
  
  CZĘŚĆ III. STARZENIE SIĘ POPULACJI Z PERSPEKTYWY
  MAKROSPOŁECZNEJ
  Ewa Jaźwińska, Marta Kiełkowska
   5. Konsekwencje społeczne starzenia    132
   5.1. Starzenie się ludności a starzenie się
   społeczeństwa    132
   5.2. Katalog konsekwencji społecznych
   starzenia się populacji    134
   5.2.1. Zmiany w gospodarce i na rynku pracy
       136
   5.2.2. Zmiany w strukturze społecznej i
   relacjach międzypokoleniowych    137
   5.2.3. Zmiany w zakresie opieki i relacji
   opiekuńczych    143
   5.2.4. Zmiany w zakresie systemów norm i
   wartości    147
   5.2.5. Zmiany w partycypacji społecznej
   seniorów    152
   5.2.6. Zmiany w polityce państwa    154
   5.3. Podsumowanie    156
  Marta Anacka, Anna Janicka, Paweł Kaczmarczyk, Małgorzata Wrotek
   6. Rynek pracy, system emerytalny i opieka
   zdrowotna z perspektywy ekonomicznej    162
   6.1. Wprowadzenie    162
   6.2. Efekty związane z rynkiem pracy    164
   6.2.1. Zmiany aktywności zawodowej    165
   6.2.2. Zmiany w produktywności    171
   6.2.3. Zmiany relacji pracy i kapitału    174
   6.2.4. Niedopasowania popytu i podaży    175
   6.3. Wpływ zmian struktury populacji na
   systemy zabezpieczenia społecznego    176
   6.4. Starzenie się demograficzne a
   funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia    181
   6.4.1. Starzenie się a opieka medyczna    181
   6.4.2. Starzenie się a opieka
   długoterminowa    185
   6.5. Starzenie się i inne efekty ekonomiczne –
   koncepcja dywidendy demograficznej    190
   6.6. Podsumowanie    194
  Maciej Duszczyk, Magdalena Lesińska, Kamil Matuszczyk
   7. Upolitycznienie starzenia się społeczeństwa –
   perspektywa polityki (policy) i polityków
   (politics)    201
   7.1. Wstęp    201
   7.2. Teoretyczne podstawy upolitycznienia
   starzenia się populacji    203
   7.3. Upolitycznienie starzenia się
   społeczeństwa w Polsce    206
   7.4. Podniesienie i zrównanie wieku
   emerytalnego dla kobiet i mężczyzn oraz prace
   nad tworzeniem systemu opieki długoterminowej
   jako przykłady procesu upolitycznienia (lub
   jego braku)    217
   7.4.1. Wiek emerytalny    217
   7.4.2. Opieka długoterminowa    220
   7.5. Podsumowanie i wnioski    223
  
  CZĘŚĆ IV. STARZENIE SIĘ POPULACJI Z PERSPEKTYWY
  LOKALNEJ/REGIONALNEJ
  Magdalena Lesińska, Kamil Matuszczyk
   8. Regionalna polityka demograficzna na
   przykładzie trzech wybranych województw    228
   8.1. Wstęp    228
   8.2. Regionalna polityka demograficzna – próba
   definicji    229
   8.3. Przyszłość polskich regionów według badań
   i prognoz demograficznych    231
   8.4. Reakcja władz regionalnych – możliwe
   działania modelowe    236
   8.5. Wyzwania demograficzne i propozycje
   odpowiedzi na nie w dokumentach strategicznych
   w województwach: łódzkim, opolskim i
   zachodniopomorskim    239
   8.5.1. Województwo opolskie – program
   Specjalna Strefa Demograficzna    240
   8.5.2. Województwo łódzkie – plan
   przeciwdziałania depopulacji    242
   8.5.3. Województwo zachodniopomorskie –
   program wspierania rodziny i systemu pieczy
   zastępczej    243
   8.6. Realizacja regionalnej polityki
   demograficznej w trzech województwach:
   łódzkim, opolskim i zachodniopomorskim    245
   8.7. Podsumowanie    250
  Agnieszka Radziwinowiczówna, Anna Rosińska
   9. Lokalna realizacja polityk senioralnych w
   obszarach partycypacji, integracji i opieki    255
   9.1. Wprowadzenie    255
   9.2. Polskie rozwiązania z zakresu polityki
   senioralnej i ich lokalna implementacja    258
   9.2.1. Aktywność obywatelska    259
   9.2.2. Integracja społeczno-kulturowa    259
   9.2.3. Opieka    260
   9.3. Metody zastosowane w badaniu terenowym
       264
   9.4. Wyzwania starzejącego się społeczeństwa z
   perspektywy lokalnej    266
   9.4.1. Lokalna realizacja polityk w
   obszarze aktywności obywatelskiej osób
   starszych    267
   9.4.2. Lokalna realizacja polityk w
   obszarze integracji społeczno-kulturowej
   osób starszych    269
   9.4.3. Lokalna realizacja polityk w
   obszarze opieki nad osobami starszymi    271
   9.5. Podsumowanie    279
  Anna Rosińska, Ewa Jaźwińska, Marta Kiełkowska, Weronika Kloc-Nowak, Agnieszka Radziwinowiczówna
   10. Seniorzy i ich rodziny – migracje i
   rozwiązania opiekuńcze    287
   10.1. Wprowadzenie    287
   10.2. Metodologia badań    289
   10.3. Sytuacja seniorów w społecznościach
   lokalnych    291
   10.3.1. Gospodarstwa domowe    292
   10.3.2. Zapotrzebowanie na opiekę    295
   10.3.3. Opieka a migracje    297
   10.4. Typy rozwiązań opiekuńczych w rodzinach
   seniorów    300
   10.4.1. Rozwiązanie opiekuńcze: doraźna
   pomoc    302
   10.4.2. Rozwiązanie opiekuńcze: główny
   opiekun – rodzina    303
   10.4.3. Rozwiązanie opiekuńcze: główny
   opiekun – instytucja    304
   10.4.4. Rozwiązanie opiekuńcze: luźna sieć
   opieki    305
   10.4.5. Rozwiązanie opiekuńcze: gęsta sieć
   opieki    306
   10.5. Podsumowanie    307
  
  CZĘŚĆ V. STARZENIE SIĘ POPULACJI W PRZYSZŁOŚCI
  Marta Anacka
   11. Przyszłość demograficzna Polski. Dlaczego
   potrzebne są nam nowe prognozy    314
   11.1. Wyniki dotychczasowych projekcji
   populacyjnych dla Polski    314
   11.2. Ocena założeń i poprawności metod
   stosowanych w dotychczasowych projekcjach    317
   11.2.1. Problem związany ze stosowanymi
   definicjami ludności    317
   11.2.2. Problem związany z pomiarem i
   przewidywaniem strumienia migracji
   zagranicznych    318
   11.2.3. Problem niekwantyfikowalnej
   niepewności    321
   11.3. Propozycja założeń metodologicznych do
   konstrukcji prognozy populacyjnej Mig/Ageing
       322
   11.3.1. Modyfikacja polegająca na
   zastąpieniu populacji faktycznej populacją
   rezydującą    324
   11.3.2. Modyfikacja polegająca na
   zastąpieniu oficjalnych TFR wartościami
   skorygowanymi    324
   11.3.3. Modyfikacja związana ze sposobem
   przewidywania przepływów migracyjnych z i
   do Polski    328
   11.3.4. Modyfikacja polegająca na ustaleniu
   horyzontu czasowego prognozy do 2060 r.    328
   11.4. Wyniki prognozy Mig/Ageing    329
  Anna Janicka, Marta Anacka
   12. Starzenie się populacji w warunkach
   dopełniającego się przejścia migracyjnego    334
   12.1. Prognoza migracji z i do Polski do roku
   2060    334
   12.1.1. Założenia prognozy migracyjnej    334
   12.1.2. Wyniki prognozy migracyjnej    340
   12.1.3. Dopełnianie się przejścia
   migracyjnego w Polsce    342
   12.2. Wpływ prognozowanego strumienia migracji
   na strukturę wieku populacji Polski    343
   12.2.1. Cudzoziemcy w populacji    343
   12.2.2. Dekompozycja czynników zmian
   wielkości i struktury populacji    348
   12.3. Podsumowanie: zmiana roli migracji    351
  Anna Janicka, Paweł Kaczmarczyk
   13. Wybrane problemy rynku pracy starego
   społeczeństwa w przyszłości    355
   13.1. Prognozowane zmiany wielkości podaży
   siły roboczej    355
   13.2. Równowaga podaży i popytu na pracę w
   starzejącym się społeczeństwie    365
   13.3. Cudzoziemcy na rynku pracy    366
   13.4. Podsumowanie    374
  Paweł Kaczmarczyk, Małgorzata Wrotek
   14. Determinanty popytu i wydatków publicznych na
   opiekę długoterminową – doświadczenia Polski na
   tle Europy    377
   14.1. Wprowadzenie    377
   14.2. Determinanty popytu i wydatków na LTC –
   wnioski z analiz empirycznych    379
   14.2.1. Czynniki fundamentalne: wzorce
   zachorowalności i niesamodzielności    379
   14.2.2. Czynniki społeczno-demograficzne
   oraz cechy gospodarstw domowych    380
   14.2.3. Czynniki strukturalne: poziom
   rozwoju gospodarczego i polityki publiczne
       381
   14.3. Dane i metoda    383
   14.4. Wyniki estymacji i dyskusja    384
   14.5. Podsumowanie    391
  
  Marek Okólski
   Konkluzje    399
   Indeks rzeczowy    405
   Noty o autorach    419
   Abstracts    422
RozwińZwiń