POLECAMY
Koszyk
Fizjologia człowieka
Zintegrowane podejście
Autor:
Redakcja:
Wydawca:
Format:
ibuk
Jest to pierwsze polskojęzyczne wydanie znanego i cenionego na świecie podręcznika do nauki fizjologii człowieka. Zawarta w nim obszerna wiedza jest przedstawiona w wyjątkowo przejrzysty sposób. Profesjonalnie i zgodnie z założeniami tak zwanego zintegrowanego podejścia pokazuje wzajemne powiązania procesów fizjologicznych. Idealnie łączy wiadomości z poziomu molekularnego z poziomem komórki, tkanki i całego organizmu. Wyjątkowo bogaty, przejrzysty i kolorowy materiał graficzny (ponad 450 rysunków, schematów i wykresów) doskonale ilustruje omawiane zagadnienia i zapewnia wysoki poziom dydaktyczny publikacji.
Książka dostarcza nie tylko wiedzy o zasadach funkcjonowania ludzkiego ciała, lecz także wskazówek, jak należy się uczyć i rozwiązywać problemy:
- każdy rozdział rozpoczyna się od listy oczekiwanych wyników, która jednocześnie stanowi informację o zawartości rozdziału;
- ryciny, zatytułowane „Zwróć uwagę na…”, mają na celu lepszą prezentację wybranego zagadnienia (np. rycina z rozdziału 1.,dotycząca koncepcji mapowania, przydatnej w - zagadnienia w panelach „Bieżący problem” umożliwiają sprawdzenie umiejętności odniesienia zdobytej wiedzy do opisów przypadków klinicznych;
- ryciny, zatytułowane „Elementy zasadnicze”, stanowią podsumowanie najważniejszych wiadomości z danego tematu i są szczególnie przydane przy powtarzaniu materiału;
- oddzielne rozdziały (10, 17 i 22) są poświęcone sposobom koordynacji procesów fizjologicznych różnych układów w celu podkreślenia integracyjnej natury fizjologii;
- w „Dodatkach” znajdują się m.in.: odpowiedzi na pytania, powtórka wiedzy z fizyki, logarytmów i genetyki;
- „Słownik/Skorowidz”, znajdujący się na końcu książki, pozwala szybko zapoznać się z nowymi pojęciami.
| Rok wydania | 2018 |
|---|---|
| Liczba stron | 940 |
| Kategoria | Fizjologia |
| Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
| Tłumaczenie | Beata Ponikowska |
| ISBN-13 | 978-83-200-5536-8 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Spis treści
| CZĘŚĆ podstawowe procesy komórkowe: integracja i koordynacja | 1 |
| ROZDZIAŁ | 1 |
| Wstęp do fizjologii | 1 |
| Fizjologia to nauka integracyjna | 2 |
| BIEŻĄCY PROBLEM W co wierzyć? | 2 |
| NOWE KONCEPCJE Zmieniający się świat omik | 3 |
| Funkcja i mechanizm | 5 |
| ZWRÓĆ UWAGĘ NA… Mapowanie | 6 |
| Kierunki w fizjologii | 8 |
| Kierunek 1: Budowa i funkcja są ściśle związane | 8 |
| Kierunek 2: Żywe organizmy potrzebują energii | 9 |
| Kierunek 3: Przepływ informacji koordynuje funkcje ciała | 9 |
| Kierunek 4: Homeostaza utrzymuje wewnętrzną stabilność | 10 |
| Homeostaza | 10 |
| Czym jest środowisko wewnętrzne organizmu? | 11 |
| Homeostaza zależy od zachowania masy | 12 |
| Wydalanie oczyszcza ciało z substancji | 14 |
| Homeostaza nie oznacza równowagi | 14 |
| Układy kontroli i homeostaza | 15 |
| Kontrola lokalna jest ograniczona do tkanki | 15 |
| Kontrola odruchowa wykorzystuje sygnalizację na odległość | 15 |
| Bodziec rozpoczyna pętlę odpowiedzi | 16 |
| Pętle sprzężenia zwrotnego modulują pętle odpowiedzi | 17 |
| Pętle sprzężenia zwrotnego ujemnego są homeostatyczne | 17 |
| Pętle sprzężenia zwrotnego dodatniego nie są homeostatyczne | 18 |
| Sprzężenie wyprzedzające pozwala przewidzieć zmianę | 19 |
| Rytmy biologiczne wynikają ze zmian wartości zadanej | 19 |
| Fizjologia jako nauka | 20 |
| Dobre eksperymenty naukowe muszą być starannie zaplanowane | 21 |
| ZWRÓĆ UWAGĘ NA… Wykresy | 22 |
| Wyniki badań na ludziach mogą sprawiać trudności w interpretacji | 24 |
| Badania z udziałem ludzi mogą przybierać różne formy | 25 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 28 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 29 |
| ROZDZIAŁ 2 | 32 |
| Dynamika błon | 32 |
| Homeostaza nie oznacza równowagi | 33 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Mukowiscydoza | 33 |
| Osmoza i toniczność | 35 |
| Organizm to głównie woda | 35 |
| Organizm jest w stanie równowagi osmotycznej | 36 |
| Osmolarność opisuje liczbę cząstek w roztworze | 37 |
| Toniczność opisuje zmiany objętości komórki | 38 |
| Procesy transportu | 43 |
| Błony komórkowe są wybiórczo przepuszczalne | 44 |
| Dyfuzja | 45 |
| Cząsteczki lipofilne przechodzą przez błony na drodze dyfuzji prostej | 47 |
| Transport wspomagany białkami | 49 |
| Białka błonowe mają cztery główne funkcje | 49 |
| Białka kanałowe formują otwarte drogi wypełnione wodą | 51 |
| Białka nośnikowe zmieniają konformację, przenosząc cząsteczki | 52 |
| Dyfuzja ułatwiona wykorzystuje białka nośnikowe | 54 |
| Transport aktywny przenosi substancje wbrew gradientowi stężeń | 54 |
| Transport z udziałem nośników wykazuje specyficzność, konkurencyjność i saturację | 57 |
| Transport pęcherzykowy | 59 |
| Fagocytoza tworzy pęcherzyki z udziałem cytoszkieletu | 59 |
| Endocytoza tworzy mniejsze pęcherzyki | 59 |
| Egzocytoza uwalnia cząsteczki zbyt duże dla białek transportowych | 61 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE LDL: śmiertelna lipoproteina | 62 |
| Transport nabłonkowy | 62 |
| Transport nabłonkowy może zachodzić międzykomórkowo lub przezkomórkowo | 62 |
| Przezkomórkowy transport glukozy wykorzystuje białka błonowe | 63 |
| Transcytoza wykorzystuje pęcherzyki do przejścia przez nabłonek | 65 |
| Spoczynkowy potencjał błonowy | 65 |
| Przypomnienie zasad dotyczących ładunków elektrycznych | 68 |
| Błona komórkowa umożliwia separację ładunków elektrycznych w organizmie | 68 |
| Wszystkie żywe komórki wykazują potencjał błonowy | 69 |
| Spoczynkowy potencjał błonowy zależy głównie od potasu | 70 |
| Zmiana przepuszczalności dla jonów zmienia potencjał błonowy | 71 |
| Zintegrowane procesy błonowe: sekrecja insuliny | 72 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 75 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 76 |
| ROZDZIAŁ 3 | 79 |
| Komunikacja, integracja i homeostaza | 79 |
| Komunikacja międzykomórkowa | 80 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Cukrzyca: rosnąca epidemia | 80 |
| Połączenia szczelinowe tworzą mostki cytoplazmatyczne | 80 |
| Sygnały zależne od kontaktu wymagają kontaktu międzykomórkowego | 82 |
| Komunikacja lokalna wykorzystuje sygnały parakrynne i autokrynne | 82 |
| Komunikacja odległa może zachodzić na drodze elektrycznej lub chemicznej | 82 |
| Cytokiny mogą działać zarówno jako sygnały lokalne, jak i odległe | 83 |
| Szlaki sygnałowe | 83 |
| Białka receptorowe są zlokalizowane wewnątrz komórki lub na błonie komórkowej | 84 |
| Białka błonowe ułatwiają transdukcję sygnału | 84 |
| Najszybsze szlaki sygnałowe zmieniają przepływ jonów przez kanały | 86 |
| Transdukcja sygnału najczęściej jest związana z białkami G | 89 |
| Wiele hormonów lipofobowych wykorzystuje szlaki: receptor związany z białkiem G–cAMP | 89 |
| Receptory związane z białkami G wykorzystują również drugie przekaźniki pochodzenia tłuszczowego | 89 |
| Receptory-enzymy wykazują aktywność kinazy białkowej lub cyklazy guanylowej | 91 |
| Receptory integrynowe przenoszą informację z macierzy zewnątrzkomórkowej | 91 |
| Nowe cząsteczki sygnałowe | 92 |
| Wapń to ważny sygnał wewnątrzkomórkowy | 93 |
| Gazy to efemeryczne cząsteczki sygnałowe | 93 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Od dynamitu do medycyny | 94 |
| Niektóre lipidy są ważnymi sygnałami parakrynnymi | 94 |
| BIOTECHNOLOGIA Sygnały wapniowe świecą w ciemności | 95 |
| Modulacja szlaków sygnałowych | 95 |
| Receptory wykazują saturację, specyficzność i konkurencyjność | 96 |
| Jeden ligand może mieć wiele receptorów | 96 |
| Regulacja w górę i regulacja w dół umożliwiają komórkom modulowanie odpowiedzi | 97 |
| Komórki muszą być zdolne do zakończenia szlaków sygnałowych | 98 |
| Wiele chorób i leków wpływa na białka uczestniczące w transdukcji sygnału | 98 |
| Homeostatyczne szlaki odruchowe | 99 |
| Postulaty Cannona opisują zmienne regulowane i systemy kontroli | 99 |
| Szlaki komunikacji odległej utrzymują homeostazę | 101 |
| Systemy kontroli różnią się szybkością działania i specyficznością | 104 |
| Złożone szlaki kontroli odruchowej mają kilka ośrodków integrujących | 106 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 110 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 111 |
| Część 2 Homeostaza i kontrola | 113 |
| ROZDZIAŁ 4 | 113 |
| Wstęp do układu wewnątrzwydzielniczego | 113 |
| Hormony | 114 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Choroba Gravesa | 114 |
| Hormony są znane od czasów starożytnych | 114 |
| Co czyni cząsteczkę chemiczną hormonem? | 115 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Cukrzyca: odkrycie insuliny | 116 |
| Hormony działają przez wiązanie się z receptorem | 117 |
| Działanie hormonu musi zostać zakończone | 117 |
| Klasyfikacja hormonów | 117 |
| Większość hormonów jest peptydami lub białkami | 119 |
| Hormony steroidowe są pochodnymi cholesterolu | 122 |
| Niektóre hormony są pochodnymi pojedynczych aminokwasów | 124 |
| Kontrola uwalniania hormonów | 124 |
| Komórka endokrynna jest receptorem w prostych odruchach regulacji wydzielania | 125 |
| Wiele odruchów endokrynnych angażuje układ nerwowy | 127 |
| Neurohormony są wydzielane do krwi przez neurony | 127 |
| Przysadka to właściwie dwa połączone ze sobą gruczoły | 127 |
| Tylny płat przysadki gromadzi i uwalnia dwa neurohormony | 127 |
| Przedni płat przysadki wydziela sześć hormonów | 129 |
| Układ wrotny łączy podwzgórze z przednim płatem przysadki | 131 |
| Hormony przedniego płata przysadki kontrolują wzrost, metabolizm i rozmnażanie | 131 |
| Pętle sprzężenia zwrotnego na drodze podwzgórze–przysadka mają różny przebieg | 132 |
| Interakcje hormonalne | 134 |
| W synergizmie efekt interakcji hormonów jest większy niż suma ich efektów | 134 |
| Permisywne działanie hormonu pozwala innym hormonom na rozwinięcie pełnego efektu działania | 135 |
| Hormony antagonistyczne wywierają przeciwstawne efekty | 135 |
| Choroby układu wewnątrzwydzielniczego | 135 |
| Hipersekrecja nasila efekty działania hormonu | 136 |
| Hiposekrecja zmniejsza lub znosi efekty działania hormonu | 136 |
| Zaburzenia dotyczące receptorów lub drugich przekaźników powodują nieprawidłową odpowiedź tkanek | 137 |
| Diagnostyka chorób endokrynologicznych zależy od złożoności mechanizmów regulacji wydzielania hormonów | 137 |
| Ewolucja hormonów | 139 |
| ZWRÓĆ UWAGĘ NA… Szyszynka | 141 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 143 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 144 |
| ROZDZIAŁ 5 | 147 |
| Neurony: właściwości pojedynczej komórki i sieci komórek | 147 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Tajemnicze porażenie | 148 |
| Organizacja układu nerwowego | 148 |
| Komórki układu nerwowego | 149 |
| Neurony przesyłają sygnały elektryczne | 149 |
| Tworzenie synaps zależy od sygnałów chemicznych | 154 |
| Komórki glejowe wspierają neurony | 155 |
| Czy komórki macierzyste mogą naprawiać uszkodzone neurony? | 158 |
| Sygnały elektryczne w neuronach | 159 |
| Równanie Nernsta przewiduje potencjał błonowy dla pojedynczego jonu | 159 |
| Równanie GHK przewiduje potencjał błonowy dla wielu jonów | 160 |
| Ruch jonów generuje sygnały elektryczne | 160 |
| Kanały bramkowane regulują przepuszczalność neuronu dla jonów | 161 |
| Przepływ prądu opisuje prawo Ohma | 162 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Mutacje białek kanałowych | 162 |
| Potencjał stopniowany odzwierciedla siłę bodźca | 163 |
| Potencjały czynnościowe przemieszczają się na znaczne odległości | 166 |
| Jony Na+ oraz K+ przechodzą przez błonę podczas trwania potencjału czynnościowego | 167 |
| Pojedynczy potencjał czynnościowy nie zmienia gradientu stężeń jonów | 168 |
| Aksonalne kanały Na+ mają dwie bramki | 169 |
| Potencjały czynnościowe nie są generowane w okresie refrakcji bezwzględnej | 170 |
| Potencjały czynnościowe są przewodzone | 172 |
| Większe neurony szybciej przewodzą potencjały czynnościowe | 174 |
| Aksony zmielinizowane przewodzą szybciej | 174 |
| Czynniki chemiczne zmieniają aktywność elektryczną neuronów | 176 |
| BIOTECHNOLOGIA Okablowanie ciała | 177 |
| Komunikacja międzykomórkowa w układzie nerwowym | 177 |
| Neurony komunikują się przez synapsy | 178 |
| Neurony uwalniają sygnały chemiczne | 179 |
| Neurotransmitery są bardzo zróżnicowane | 179 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Myasthenia gravis | 181 |
| BIOTE CHNOLOGIA O wężach, ślimakach, pająkach i sushi | 182 |
| Neurotransmitery są uwalniane z pęcherzyków | 182 |
| Silniejszy bodziec uwalnia więcej neurotransmitera | 185 |
| Integracja przesyłania informacji nerwowej | 186 |
| Odpowiedzi postsynaptyczne mogą być powolne lub szybkie | 187 |
| Drogi nerwowe integrują informacje z wielu neuronów | 190 |
| Aktywność synaptyczna może być modyfikowana | 190 |
| Wzmocnienie długotrwałe zmienia synapsy | 191 |
| Zaburzenia transmisji synaptycznej są odpowiedzialne za wiele chorób | 194 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 196 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 198 |
| ROZDZIAŁ 6 | 202 |
| Ośrodkowy układ nerwowy | 202 |
| Właściwości emergentne sieci neuronalnych | 203 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Dziecięce napady spastyczne | 203 |
| Rozwój układu nerwowego | 203 |
| Anatomia ośrodkowego układu nerwowego | 205 |
| OUN rozwija się z cewy nerwowej | 205 |
| OUN dzieli się na istotę szarą i istotę białą | 207 |
| Kość i tkanka łączna wspierają OUN | 207 |
| Mózg unosi się w płynie mózgowo-rdzeniowym | 207 |
| Bariera krew–mózg chroni mózg | 210 |
| Tkanka nerwowa ma specyficzne wymagania metaboliczne | 211 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Cukrzyca: hipoglikemia i mózg | 212 |
| Rdzeń kręgowy | 213 |
| Mózg | 214 |
| Pień mózgu jest najstarszą częścią mózgu | 214 |
| Móżdżek koordynuje ruch | 217 |
| Międzymózgowie zawiera ośrodki homeostazy | 217 |
| Kresomózgowie jest ośrodkiem wyższych funkcji mózgowych | 218 |
| Czynność mózgu | 220 |
| Kora mózgowa jest zorganizowana według obszarów czynnościowych | 220 |
| Rdzeń kręgowy i mózg integrują informację czuciową | 221 |
| Informacja czuciowa jest przetwarzana w percepcję | 222 |
| Układ ruchowy zarządza bodźcami wychodzącymi z OUN | 223 |
| Stan behawioralny organizmu moduluje napęd ruchowy | 224 |
| Dlaczego śpimy? | 224 |
| Funkcje fizjologiczne wykazują rytm okołodobowy | 227 |
| Emocje i motywacje wymagają złożonych szlaków neuronalnych | 227 |
| Nastroje są długo trwającymi stanami emocjonalnymi | 229 |
| Uczenie się i pamięć zmieniają połączenia synaptyczne w mózgu | 230 |
| Uczenie się jest przyswajaniem wiedzy | 230 |
| Pamięć to zdolność przechowywania i przypominania informacji | 231 |
| Mowa jest najbardziej złożonym zachowaniem poznawczym | 233 |
| Osobowość jest połączeniem nabytego doświadczenia i dziedziczenia | 234 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 237 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 238 |
| ROZDZIAŁ 7 | 241 |
| Fizjologia zmysłów | 241 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Choroba Ménière’a | 242 |
| Ogólne właściwości układów czuciowych | 243 |
| Receptory są wrażliwe na specyficzne formy energii | 243 |
| Transdukcja czuciowa przekształca bodźce na potencjały stopniowane | 243 |
| Neuron czuciowy ma pole recepcyjne | 245 |
| Ośrodkowy układ nerwowy integruje informację czuciową | 246 |
| Kodowanie i przetwarzanie rozróżnia właściwości bodźca | 247 |
| Czucie somatyczne | 251 |
| Drogi percepcji somatycznej kończą się w korze mózgowej i w móżdżku | 251 |
| Receptory wrażliwe na dotyk odpowiadają na wiele różnych bodźców | 253 |
| Receptory wrażliwe na temperaturę są wolnymi zakończeniami nerwowymi | 253 |
| Nocyceptory zapoczątkowują mechanizmy obronne | 254 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Naturalne środki przeciwbólowe | 258 |
| Chemorecepcja: węch i smak | 258 |
| Węch jest jednym z najstarszych rodzajów czucia | 258 |
| Smak jest połączeniem pięciu podstawowych wrażeń smakowych | 261 |
| Transdukcja smaku wykorzystuje receptory i kanały | 261 |
| Ucho: słyszenie | 264 |
| Słyszenie jest naszą percepcją dźwięku | 265 |
| Transdukcja sygnału dźwiękowego jest wielostopniowym procesem | 266 |
| Ślimak jest wypełniony płynem | 267 |
| Dźwięki są najpierw przetwarzane w ślimaku | 267 |
| Droga słuchowa kończy się w korze słuchowej | 270 |
| Utrata słuchu może być wynikiem uszkodzenia mechanicznego lub nerwowego | 270 |
| BIOTECHNOLOGIA Sztuczne uszy | 272 |
| Ucho: równowaga | 272 |
| Narząd przedsionkowy dostarcza informacji o ruchu i pozycji ciała | 272 |
| Kanały półkoliste są wrażliwe na przyśpieszenie kątowe | 272 |
| Narząd otolitowy jest wrażliwy na przyśpieszenie liniowe i pozycję głowy | 274 |
| Szlaki kontrolujące równowagę łączą się głównie z móżdżkiem | 274 |
| Oko i widzenie | 275 |
| Czaszka chroni narząd wzroku | 275 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Jaskra | 276 |
| Światło wpada do oka przez źrenicę | 276 |
| Soczewka skupia światło na siatkówce | 278 |
| Fototransdukcja zachodzi w siatkówce | 281 |
| NOWE KONCEPCJE Melanopsyna | 282 |
| W fotoreceptorach światło ulega transdukcji na sygnały elektryczne | 284 |
| Przetwarzanie sygnału zaczyna się w siatkówce | 286 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 291 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 293 |
| ROZDZIAŁ 8 | 296 |
| Część odśrodkowa: kontrola autonomiczna i somatyczna kontrola ruchu | 296 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Silne uzależnienie | 297 |
| Część autonomiczna układu nerwowego | 297 |
| Odruchy autonomiczne są ważne dla utrzymania homeostazy | 298 |
| Kontrola antagonistyczna jest cechą charakterystyczną układu autonomicznego | 299 |
| Drogi autonomiczne mają dwa neurony eferentne ułożone w szeregu | 300 |
| Część współczulna i przywspółczulna biorą początek w różnych obszarach | 300 |
| Autonomiczny układ nerwowy wykorzystuje różne sygnały chemiczne | 301 |
| Drogi autonomiczne kontrolują mięśnie gładkie i mięsień sercowy oraz gruczoły | 301 |
| Neurotransmitery układu autonomicznego są syntetyzowane w aksonie | 301 |
| Receptory układu autonomicznego mają wiele podtypów | 305 |
| Rdzeń nadnerczy wydziela katecholaminy | 306 |
| Agoniści i antagoniści receptorów układu autonomicznego są użytecznymi narzędziami w badaniach naukowych i medycynie | 307 |
| Pierwotne choroby autonomicznego układu nerwowego są stosunkowo rzadkie | 308 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Cukrzyca: neuropatia autonomiczna | 308 |
| Podsumowanie wiadomości o części współczulnej i przywspółczulnej autonomicznego układu nerwowego | 309 |
| Somatyczny układ ruchowy | 309 |
| Somatyczna droga ruchowa składa się z pojedynczego neuronu | 309 |
| Złącze nerwowo-mięśniowe zawiera receptory nikotynowe | 311 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 314 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 315 |
| ROZDZIAŁ 9 | 318 |
| Mięśnie | 318 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Porażenie okresowe | 319 |
| Mięśnie szkieletowe | 320 |
| Mięśnie szkieletowe są złożone z włókien mięśniowych | 321 |
| Miofibryle są strukturami kurczliwymi włókna mięśniowego | 321 |
| Skurcz mięśnia wytwarza siłę | 326 |
| Aktyna i miozyna ślizgają się względem siebie podczas skurczu | 327 |
| Mostki poprzeczne miozyny przesuwają filamenty aktyny | 327 |
| Sygnały wapniowe inicjują skurcz | 327 |
| Główki miozyny kroczą wzdłuż filamentów aktyny | 328 |
| BIOTECHNOLOGIA Obserwowanie pracy miozyny | 330 |
| Acetylocholina inicjuje sprzężenie elektromechaniczne | 330 |
| Skurcz mięśni szkieletowych wymaga stałej dostawy ATP | 333 |
| Zmęczenie ma wielorakie przyczyny | 334 |
| Mięśnie szkieletowe są klasyfikowane według szybkości i odporności na zmęczenie | 336 |
| Spoczynkowa długość włókna wpływa na napięcie | 338 |
| Siła skurczu wzrasta wraz z sumowaniem | 339 |
| Jednostka motoryczna to jeden neuron ruchowy i jego włókna mięśniowe | 339 |
| Siła skurczu zależy od typu i liczby jednostek motorycznych | 341 |
| Mechanika ruchu ciała | 342 |
| Skurcze izotoniczne przenoszą obciążenia, skurcze izometryczne wytwarzają siłę bez ruchu | 342 |
| Kości i mięśnie wokół stawów tworzą dźwignie i punkty podparcia | 342 |
| Choroby mięśni mają różne przyczyny | 346 |
| Mięśnie gładkie | 347 |
| Mięśnie gładkie są bardziej zróżnicowane niż mięśnie szkieletowe | 349 |
| Mięśniom gładkim brakuje sarkomerów | 350 |
| Fosforylacja miozyny kontroluje skurcz | 351 |
| MLCP kontroluje wrażliwość na Ca2+ | 351 |
| Wapń inicjuje skurcz mięśni gładkich | 353 |
| Niektóre mięśnie gładkie mają zmienne potencjały błonowe | 354 |
| Sygnały chemiczne wpływają na aktywność mięśni gładkich | 355 |
| Mięsień sercowy | 357 |
| Streszczenie ROZDZIAŁU | 358 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 360 |
| ROZDZIAŁ 10 | 363 |
| Fizjologia integracyjna I: kontrola ruchu ciała | 363 |
| Odruchy nerwowe | 364 |
| Nerwowe drogi odruchowe można klasyfikować na różne sposoby | 364 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Tężec | 364 |
| Odruchy autonomiczne | 365 |
| Odruchy z mięśni szkieletowych | 367 |
| Narządy ścięgniste Golgiego odpowiadają na napięcie mięśnia | 367 |
| Wrzecionka mięśniowe odpowiadają na rozciągnięcie mięśnia | 369 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Odruchy i napięcie mięśnia | 369 |
| Odruchy na rozciąganie oraz hamowanie zwrotne kontrolują ruch w stawie | 370 |
| Odruchy zginania odsuwają kończyny od bodźców bólowych | 372 |
| Zintegrowana kontrola ruchu ciała | 373 |
| Ruch można klasyfikować jako odruchowy, dowolny lub rytmiczny | 374 |
| OUN integruje ruch | 375 |
| NOWE KONCEP CJE Techniki wizualizacyjne w sporcie | 377 |
| Objawy choroby Parkinsona odzwierciedlają funkcję zwojów podstawnych | 378 |
| Kontrola ruchu w mięśniach trzewnych | 379 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 380 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 382 |
| Część 3 Integracja funkcji | 384 |
| ROZDZIAŁ 11 | 384 |
| Układ sercowo-naczyniowy | 384 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Zawał mięśnia sercowego | 385 |
| Przegląd układu sercowo-naczyniowego | 386 |
| Układ sercowo-naczyniowy pełni w organizmie funkcję transportową | 386 |
| Układ sercowo-naczyniowy składa się z serca, naczyń krwionośnych i krwi | 387 |
| Ciśnienie, objętość, przepływ i opór | 388 |
| Ciśnienie płynu w ruchu zmniejsza się wraz z odległością | 389 |
| Zmiany ciśnienia w płynach bez zmiany w objętości | 389 |
| Krew płynie z miejsc o wyższym ciśnieniu do miejsc o niższym ciśnieniu | 391 |
| Opór przeciwstawia się przepływowi | 391 |
| Prędkość zależy od wielkości przepływu oraz powierzchni przekroju | 392 |
| Mięsień sercowy i serce | 393 |
| Serce ma cztery jamy | 396 |
| Zastawki serca zapewniają jednokierunkowy przepływ w sercu | 397 |
| Komórki mięśnia sercowego kurczą się bez impulsów nerwowych | 399 |
| Wejście wapnia jest cechą sercowego sprzężenia elektromechanicznego | 400 |
| Skurcz mięśnia sercowego może być stopniowany | 401 |
| Potencjały czynnościowe mięśnia sercowego różnią się | 402 |
| Serce jako pompa | 406 |
| Sygnały elektryczne koordynują skurcz | 406 |
| Rozruszniki wyznaczają częstość skurczów serca | 408 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Migotanie | 408 |
| Elektrokardiogram odzwierciedla aktywność elektryczną | 409 |
| Serce kurczy się i rozkurcza podczas cyklu serca | 414 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Cwały, kliki i szmery | 416 |
| Krzywe ciśnienie-objętość przedstawiają jeden cykl serca | 416 |
| Objętość wyrzutowa jest objętością krwi przetłoczoną w czasie jednego skurczu serca | 417 |
| Pojemność minutowa serca jest miarą pracy serca | 419 |
| Układ autonomiczny moduluje częstość skurczów serca | 419 |
| Wiele czynników wpływa na objętość wyrzutową | 421 |
| Kurczliwość jest kontrolowana przez układ nerwowy i wewnątrzwydzielniczy | 422 |
| EDV i ciśnienie tętnicze krwi determinują obciążenie następcze | 424 |
| NOWE KONCEPCJE Komórki macierzyste w walce z chorobą serca | 424 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 427 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 429 |
| ROZDZIAŁ 12 | 431 |
| Przepływ krwi i regulacja ciśnienia tętniczego | 431 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Pierwotne nadciśnienie tętnicze | 432 |
| Naczynia krwionośne | 433 |
| Naczynia krwionośne zawierają naczyniową mięśniówkę gładką | 433 |
| Tętnice i tętniczki prowadzą krew dalej od serca | 434 |
| Wymiana odbywa się w naczyniach włosowatych | 434 |
| Przepływ krwi zbiega się w żyłkach i żyłach | 435 |
| Angiogeneza to tworzenie nowych naczyń krwionośnych | 435 |
| Ciśnienie tętnicze | 436 |
| Ciśnienie krwi jest najwyższe w tętnicach, a najniższe w żyłach | 437 |
| Ciśnienie tętnicze krwi odzwierciedla ciśnienie napędowe przepływu krwi | 438 |
| Ciśnienie tętnicze jest mierzone sfigmomanometrem | 438 |
| Pojemność minutowa i opór obwodowy determinują średnie ciśnienie tętnicze | 440 |
| Zmiany objętości krwi mają wpływ na ciśnienie tętnicze | 440 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Wstrząs | 440 |
| Opór w tętniczkach | 442 |
| Autoregulacja miogenna dostosowuje przepływ krwi | 443 |
| Wpływ sygnałów parakrynnych na mięśnie gładkie naczyń | 444 |
| Część współczulna autonomicznego układu nerwowego kontroluje większość naczyniowych mięśni gładkich | 445 |
| Dystrybucja krwi do tkanek | 447 |
| Regulacja czynności układu sercowo-naczyniowego | 448 |
| Odruch z baroreceptorów kontroluje ciśnienie tętnicze | 448 |
| Hipotonia ortostatyczna wyzwala odruch z baroreceptorów | 450 |
| Wpływ innych układów na czynność układu sercowo-naczyniowego | 451 |
| Wymiana w naczyniach włosowatych | 452 |
| Szybkość przepływu krwi jest najniższa w naczyniach włosowatych | 453 |
| Większa część wymiany kapilarnej odbywa się przez dyfuzję i transcytozę | 453 |
| Filtracja i absorpcja w naczyniach odbywa się na drodze przepływu objętościowego | 454 |
| Układ limfatyczny | 455 |
| Obrzęk jest efektem zaburzeń wymiany kapilarnej | 456 |
| Choroby sercowo-naczyniowe | 458 |
| Czynniki ryzyka obejmują palenie tytoniu i otyłość | 458 |
| Miażdżyca tętnic jest procesem zapalnym | 458 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Cukrzyca a choroby sercowo ‑naczyniowe | 459 |
| NOWE KONCEPCJE Markery zapalne chorób sercowo‑naczyniowych | 459 |
| Nadciśnienie tętnicze jest objawem zaburzenia homeostazy | 461 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 463 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 464 |
| ROZDZIAŁ 13 | 468 |
| Krew | 468 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Doping u sportowców | 469 |
| Osocze i elementy komórkowe krwi | 469 |
| Osocze jest macierzą zewnątrzkomórkową | 469 |
| Do elementów komórkowych krwi zaliczamy erytrocyty, leukocyty i płytki krwi | 471 |
| Wytwarzanie komórek krwi | 471 |
| Komórki krwi są wytwarzane w szpiku kostnym | 473 |
| Hematopoeza jest kontrolowana przez cytokiny | 473 |
| Czynnik stymulujący tworzenie kolonii reguluje leukopoezę | 474 |
| Trombopoetyna reguluje wytwarzanie płytek | 474 |
| Erytropoetyna reguluje produkcję krwinek czerwonych | 474 |
| Krwinki czerwone | 475 |
| Dojrzałe krwinki czerwone nie mają jąder | 476 |
| Synteza hemoglobiny wymaga żelaza | 476 |
| ZWRÓĆ UWAGĘ NA… Szpik kostny | 477 |
| Krwinki czerwone żyją około czterech miesięcy | 480 |
| Nieprawidłowości krwinek czerwonych zmniejszają transport tlenu | 480 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Cukrzyca: hemoglobina i hiperglikemia | 480 |
| Płytki | 481 |
| Hemostaza i krzepnięcie | 482 |
| Hemostaza zapobiega utracie krwi z uszkodzonych naczyń | 483 |
| Aktywacja płytek rozpoczyna proces krzepnięcia | 484 |
| Krzepnięcie przekształca czop płytkowy w skrzep | 485 |
| Antykoagulanty zapobiegają krzepnięciu | 487 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 490 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 491 |
| ROZDZIAŁ 14 | 493 |
| Mechanika oddychania | 493 |
| Układ oddechowy | 494 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Rozedma | 495 |
| Kości i mięśnie klatki piersiowej otaczają płuca | 495 |
| Płuca znajdują się w jamach opłucnowych | 498 |
| Drogi oddechowe łączą płuca ze środowiskiem zewnętrznym | 498 |
| Drogi oddechowe ogrzewają, nawilżają i oczyszczają wdychane powietrze | 499 |
| Pęcherzyki płucne są miejscem wymiany gazowej | 501 |
| Krążenie płucne jest wysokoprzepływowe i niskociśnieniowe | 501 |
| ZAGADNIEN IE KL INICZNE Zastoinowa niewydolność serca | 501 |
| Prawa gazowe | 502 |
| Powietrze jest mieszaniną gazów | 502 |
| Gazy poruszają się zgodnie z gradientem ciśnienia | 502 |
| Prawo Boyle’a opisuje zależność pomiędzy ciśnieniem a objętością | 504 |
| Wentylacja | 504 |
| Objętości płuc zmieniają się w trakcie wentylacji | 504 |
| W trakcie wentylacji powietrze porusza się dzięki gradientom ciśnień | 506 |
| Wdech następuje, gdy ciśnienie pęcherzykowe się zmniejsza | 506 |
| Wydech następuje, gdy ciśnienie pęcherzykowe wzrasta | 509 |
| Ciśnienie wewnątrzopłucnowe zmienia się w trakcie wentylacji | 509 |
| Podatność i elastyczność płuc mogą się zmieniać w przypadku choroby | 511 |
| Surfaktant zmniejsza pracę oddechową | 512 |
| Opór dróg oddechowych zależy od ich średnicy | 513 |
| Skuteczność oddychania zależy od częstości i głębokości oddechów | 515 |
| Skład powietrza pęcherzykowego zmienia się nieznacznie w trakcie normalnego oddychania | 517 |
| Wentylacja i pęcherzykowy przepływ krwi są ze sobą związane | 518 |
| Osłuchiwanie i spirometria pozwalają ocenić funkcję płuc | 520 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 522 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 523 |
| ROZDZIAŁ 15 | 526 |
| Wymiana i transport gazów | 526 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Duża wysokość | 527 |
| Wymiana gazowa w płucach i tkankach | 528 |
| Obniżone pęcherzykowe PO2 powoduje zmniejszenie poboru tlenu | 529 |
| Zaburzenia dyfuzji powodują niedotlenienie | 531 |
| BIOTECHNOLOGIA Pulsoksymetr | 532 |
| Rozpuszczalność gazów wpływa na ich dyfuzję | 532 |
| Transport gazów we krwi | 534 |
| Hemoglobina wiąże się z tlenem | 535 |
| Wiązanie hemoglobiny z tlenem jest zgodne z prawem działania mas | 535 |
| Hemoglobina transportuje większość tlenu do tkanek | 535 |
| PO2 determinuje wiązanie hemoglobiny z tlenem | 536 |
| Wiązanie hemoglobiny z tlenem wyraża się w procentach | 537 |
| NOWE KONCEPCJE Substytuty krwi | 537 |
| Na wiązanie hemoglobiny z tlenem wpływa wiele czynników | 538 |
| Dwutlenek węgla jest transportowany na trzy sposoby | 540 |
| Regulacja wentylacji | 543 |
| Neurony w rdzeniu kontrolują oddychanie | 544 |
| Dwutlenek węgla, tlen i pH wpływają na wentylację | 545 |
| Odruchy obronne chronią płuca | 547 |
| Wyższe ośrodki mózgowe wpływają na wentylację | 548 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 550 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 551 |
| ROZDZIAŁ 16 | 554 |
| Nerki | 554 |
| Funkcje nerek | 555 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Dna moczanowa | 555 |
| Anatomia układu moczowego | 556 |
| Układ moczowy składa się z nerek, moczowodów, pęcherza moczowego oraz cewki moczowej | 556 |
| Nefron jest jednostką funkcjonalną nerki | 557 |
| Szczegółowe omówienie funkcji nerki | 560 |
| Filtracja, reabsorpcja i sekrecja | 560 |
| Nefron modyfikuje objętość i osmolarność płynu | 560 |
| Filtracja | 562 |
| Bariery filtracyjne w ciałku nerkowym | 562 |
| NOWE KONCEPCJE Cukrzyca: nefropatia cukrzycowa | 563 |
| Ciśnienie w naczyniach włosowatych kłębuszka powoduje filtrację | 564 |
| Wartość GFR jest względnie stała | 566 |
| GFR podlega autoregulacji | 566 |
| Hormony i neurony autonomiczne także wpływają na GFR | 567 |
| Reabsorpcja | 569 |
| Reabsorpcja może być aktywna lub bierna | 569 |
| Transport nerkowy może osiągać saturację | 571 |
| BIOTECHNOLOGIA Sztuczne nerki | 572 |
| Ciśnienie w okołokanalikowych naczyniach włosowatych sprzyja reabsorpcji | 574 |
| Sekrecja | 574 |
| Konkurencyjność zmniejsza sekrecję penicyliny | 575 |
| Wydalanie | 576 |
| Klirens jest nieinwazyjną metodą pomiaru GFR | 577 |
| Klirens pomaga określić, jakie procesy zachodzą w nerce | 579 |
| Mikcja | 580 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 583 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 585 |
| ROZDZIAŁ 17 | 587 |
| Fizjologia integracyjna II: równowaga wodno-elektrolitowa | 587 |
| Homeostaza wodno-elektrolitowa | 588 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Hiponatremia | 588 |
| Osmolarność ECF wpływa na objętość komórki | 588 |
| Różne układy integrują równowagę wodno-elektrolitową | 589 |
| Równowaga wodna | 590 |
| Przyjmowanie i wydalanie wody w ciągu doby jest zrównoważone | 590 |
| Nerki oszczędzają wodę | 591 |
| Rdzeń nerki wytwarza zagęszczony mocz | 591 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Cukrzyca: diureza osmotyczna | 593 |
| Wazopresyna kontroluje reabsorpcję wody | 593 |
| Objętość i osmolarność krwi pobudza osmoreceptory | 595 |
| Pętla Henlego jest wzmacniaczem przeciwprądowym | 597 |
| Równowaga sodowa i objętość ECF | 599 |
| Aldosteron kontroluje równowagę sodową | 600 |
| Niskie ciśnienie krwi stymuluje wydzielanie aldosteronu | 602 |
| Działanie ANG II ma wiele następstw | 604 |
| Peptydy natriuretyczne pobudzają wydalanie Na+ i wody | 604 |
| Równowaga potasowa | 606 |
| NOWE KONCEPCJE Kinazy WNK i nadciśnienie tętnicze | 606 |
| Mechanizmy behawioralne w równowadze wodno‑elektrolitowej | 607 |
| Picie uzupełnia utratę płynów | 607 |
| Niskie stężenie Na+ pobudza apetyt na sól | 607 |
| Unikanie pewnych zachowań zapobiega odwodnieniu | 608 |
| Zintegrowana kontrola objętości i osmolarności | 608 |
| Osmolarność i objętość mogą zmieniać się niezależnie | 608 |
| Odwodnienie wywołuje odpowiedź homeostatyczną | 610 |
| Równowaga kwasowo-zasadowa | 613 |
| Zmiany pH mogą powodować denaturację białek | 613 |
| W organizmie człowieka kwasy i zasady pochodzą z wielu źródeł | 614 |
| Homeostaza pH zależy od buforów, płuc i nerek | 615 |
| Układ buforów obejmuje białka, jony fosforanowe i HCO3 – | 615 |
| Wentylacja może kompensować zaburzenia pH | 616 |
| Nerki wykorzystują bufor amonowy i fosforanowy | 616 |
| W kanaliku bliższym zachodzi sekrecja H+ i reabsorpcja HCO3 – | 618 |
| Nefron dystalny kontroluje wydalanie kwasów | 618 |
| Zaburzenia kwasowo-zasadowe mogą mieć przyczyny oddechowe lub metaboliczne | 620 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 624 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 625 |
| ROZDZIAŁ 18 | 628 |
| Układ pokarmowy | 628 |
| Anatomia układu pokarmowego | 629 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Cholera na Haiti | 629 |
| Przewód pokarmowy jest rurą | 632 |
| Ściana przewodu pokarmowego ma cztery warstwy | 632 |
| Funkcje i procesy trawienia | 634 |
| Wydzielamy więcej płynów niż spożywamy | 635 |
| Trawienie i wchłanianie pokarmu umożliwia wykorzystanie go przez organizm | 636 |
| Motoryka: mięśnie gładkie przewodu pokarmowego kurczą się spontanicznie | 636 |
| Mięśnie gładkie przewodu pokarmowego wykazują różne | |
| wzorce skurczów | 638 |
| ZAGADNIENIA KLINICZNE Cukrzyca: opóźnione opróżnianie żołądka | 638 |
| Regulacja funkcji układu pokarmowego | 638 |
| Jelitowy układ nerwowy może działać niezależnie | 639 |
| Peptydy przewodu pokarmowego to hormony, neuropeptydy i cytokiny | 641 |
| Zintegrowana funkcja: faza głowowa | 642 |
| Chemiczne i mechaniczne trawienie pokarmu rozpoczyna się w jamie ustnej | 643 |
| Ślina jest wydzieliną egzokrynną | 644 |
| Połykanie przesuwa pokarm z jamy ustnej do żołądka | 644 |
| Zintegrowana funkcja: faza żołądkowa | 645 |
| Żołądek magazynuje pokarm | 645 |
| Wydzieliny żołądka chronią i trawią | 646 |
| Żołądek równoważy trawienie i ochronę | 649 |
| Zintegrowana funkcja: faza jelitowa | 649 |
| Wydzieliny jelitowe wspomagają trawienie | 650 |
| Trzustka wydziela enzymy i wodorowęglany | 651 |
| Wątroba wydziela żółć | 653 |
| Trawienie odbywa się głównie w jelicie cienkim | 653 |
| Sole żółciowe ułatwiają trawienie tłuszczów | 653 |
| ZWRÓĆ UWAGĘ NA… Wątroba | 654 |
| Węglowodany są wchłaniane jako monosacharydy | 656 |
| ZAGADNIENIA KLINICZNE Nietolerancja laktozy | 657 |
| Białka są trawione do postaci małych peptydów i aminokwasów | 657 |
| Niektóre większe peptydy mogą być wchłaniane w postaci niezmienionej | 659 |
| Kwasy nukleinowe są trawione do zasad i monosacharydów | 659 |
| Jelito wchłania witaminy i minerały | 659 |
| Jelito wchłania jony i wodę | 661 |
| Regulacja fazy jelitowej | 661 |
| NOWE KONCEPCJE Receptory smaku w jelicie | 662 |
| Jelito grube zagęszcza niestrawione resztki | 662 |
| Biegunka może spowodować odwodnienie | 663 |
| NOWE KONCEPCJE Projekt ludzkiego mikrobiomu | 664 |
| Funkcja odpornościowa układu pokarmowego | 664 |
| Komórki M są próbką zawartości jelita | 664 |
| Wymioty to odruch obronny | 665 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 667 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 669 |
| ROZDZIAŁ 19 | 671 |
| Metabolizm i równowaga energetyczna | 671 |
| Apetyt i sytość | 672 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Zaburzenia odżywiania | 672 |
| BIOTECHNOLOGIA Odkrywanie białek: badania w odwrotnej kolejności | 673 |
| Równowaga energetyczna | 674 |
| Pobór energii jest równy wydatkowi energii | 674 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Szacowanie zawartości tłuszczu – wskaźnik masy ciała | 675 |
| Zużycie tlenu odzwierciedla wydatek energetyczny | 675 |
| Wiele czynników wpływa na tempo metabolizmu | 676 |
| Energia jest magazynowana w tłuszczu i glikogenie | 677 |
| Metabolizm | 678 |
| Spożyta energia może być zużyta lub zmagazynowana | 678 |
| Enzymy kontrolują kierunek metabolizmu | 679 |
| Metabolizm w okresie sytości | 680 |
| Węglowodany tworzą ATP | 680 |
| Aminokwasy tworzą białka | 682 |
| Tłuszcze magazynują energię | 682 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Antyoksydanty chronią organizm | 682 |
| Poziom cholesterolu we krwi jako wskaźnik chorób serca | 684 |
| Metabolizm w okresie głodu | 685 |
| Glikogen przechodzi w glukozę | 685 |
| Białka mogą być wykorzystane do produkcji ATP | 685 |
| Tłuszcze magazynują więcej energii niż glukoza lub białka | 687 |
| Homeostatyczna kontrola metabolizmu | 688 |
| Trzustka wydziela insulinę i glukagon | 688 |
| Wskaźnik insulina/glukagon reguluje metabolizm | 689 |
| Insulina jest dominującym hormonem w okresie sytości | 689 |
| Insulina pobudza anabolizm | 691 |
| Glukagon dominuje w okresie głodu | 694 |
| Cukrzyca jest zespołem chorób | 695 |
| Cukrzyca typu 1 sprzyja kwasicy ketonowej | 696 |
| W cukrzycy typu 2 stężenie insuliny często jest podwyższone | 698 |
| Zespół metaboliczny łączy cukrzycę z chorobami układu sercowo-naczyniowego | 700 |
| Wiele hormonów wpływa na metabolizm | 700 |
| Regulacja temperatury ciała | 701 |
| Temperatura ciała równoważy produkcję, gromadzenie i utratę ciepła | 701 |
| Temperatura ciała jest regulowana homeostatycznie | 702 |
| Ruch i metabolizm wytwarzają ciepło | 704 |
| Termostat organizmu może zostać zresetowany | 704 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 707 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 708 |
| ROZDZIAŁ 20 | 711 |
| Hormonalna kontrola wzrostu i metabolizmu | 711 |
| Podstawy działania układu hormonalnego | 712 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Nadczynność przytarczyc | 712 |
| BIOTECHNOLOGIA Modele mutacji u myszy | 713 |
| Glikokortykosteroidy nadnerczowe | 713 |
| Kora nadnerczy wydziela hormony steroidowe | 713 |
| Wydzielanie kortyzolu jest kontrolowane przez ACTH | 715 |
| Kortyzol jest niezbędny do życia | 716 |
| Kortyzol jest skutecznym lekiem | 717 |
| Zaburzenia wydzielania kortyzolu są wynikiem jego nadmiaru lub niedoboru | 717 |
| CRH i ACTH spełniają dodatkowe funkcje fizjologiczne | 718 |
| NOWE KONCEPCJE Melanokortyny i gryzonie aguti | 718 |
| Hormony tarczycy | 719 |
| Hormony tarczycy zawierają jod | 719 |
| TSH kontroluje tarczycę | 721 |
| Zaburzenia funkcji tarczycy wpływają na jakość życia | 721 |
| Hormon wzrostu | 724 |
| Hormon wzrostu jest anabolikiem | 724 |
| Hormon wzrostu jest niezbędny do prawidłowego | |
| wzrostu | 725 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Nowe siatki centylowe | 726 |
| Inżynieria genetyczna hGH wzbudza etyczne wątpliwości | 726 |
| Wzrost tkanek i kości | 727 |
| Wzrost tkanek wymaga hormonów i sygnałów parakrynnych | 727 |
| Wzrost kości wymaga odpowiedniej ilości wapnia w diecie | 727 |
| Równowaga wapniowa | 729 |
| Ilość wapnia w osoczu jest ściśle regulowana | 730 |
| Trzy hormony kontrolują równowagę wapniową | 731 |
| Homeostaza wapnia jest związana z homeostazą fosforanów | 732 |
| Osteoporoza jest chorobą związaną z utratą masy kostnej | 734 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 735 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 736 |
| ROZDZIAŁ 21 | 738 |
| Układ immunologiczny | 738 |
| BIEŻĄCY PROBLEM HPV: Szczepić się czy nie? | 739 |
| Podstawowe wiadomości | 739 |
| Patogeny ludzkiego organizmu | 740 |
| Bakterie i wirusy generują różne mechanizmy obronne | 740 |
| Replikacja wirusa może nastąpić tylko wewnątrz komórek gospodarza | 740 |
| Odpowiedź immunologiczna | 742 |
| Anatomia układu immunologicznego | 743 |
| Tkanki limfatyczne są wszędzie | 743 |
| W odporności pośredniczą leukocyty | 743 |
| ZWRÓĆ UWAGĘ NA… Śledziona | 745 |
| Odporność wrodzona: odpowiedzi nieswoiste | 748 |
| Bariery są pierwszą linią obrony organizmu | 748 |
| Fagocyty pochłaniają obce substancje | 749 |
| Komórki NK zabijają komórki zainfekowane oraz nowotworowe | 749 |
| Cytokiny uczestniczą w powstawaniu reakcji zapalnej | 750 |
| Odporność nabyta: odpowiedzi antygenowo swoiste | 752 |
| Limfocyty pośredniczą w tworzeniu odporności nabytej | 752 |
| Limfocyty B stają się komórkami plazmatycznymi oraz komórkami pamięci | 754 |
| Przeciwciała są białkami wydzielanymi przez komórki plazmatyczne | 754 |
| Przeciwciała działają na zewnątrz komórek | 756 |
| ZWRÓĆ UWAGĘ NA… Grasica | 757 |
| Limfocyty T używają sygnałów zależnych od kontaktu | 757 |
| Szlaki odpowiedzi immunologicznej | 759 |
| Infekcja bakteryjna powoduje zapalenie | 759 |
| Infekcje wirusowe wymagają obrony wewnątrzkomórkowej | 761 |
| Specyficzne antygeny wywołują reakcje alergiczne | 761 |
| Białka MHC pozwalają na rozpoznawanie obcych tkanek | 764 |
| Układ immunologiczny musi rozpoznawać komórki gospodarza | 766 |
| Mechanizmy nadzoru immunologicznego usuwają nieprawidłowe komórki | 766 |
| BIOTECHNOLOGIA Modyfikowane przeciwciała | 767 |
| Interakcje neuro-endokrynno-immunologiczne | 767 |
| Stres zmienia funkcje układu odpornościowego | 769 |
| Współczesna medycyna oferuje terapie działające jednocześnie na umysł i ciało | 769 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 771 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 772 |
| ROZDZIAŁ 22 | 775 |
| Fizjologia integracyjna III: wysiłek fizyczny | 775 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Hipertermia złośliwa | 776 |
| Metabolizm i wysiłek fizyczny | 776 |
| Hormony regulują metabolizm podczas wysiłku fizycznego | 778 |
| Zużycie tlenu jest związane z intensywnością wysiłku fizycznego | 778 |
| Kilka czynników ogranicza wysiłek fizyczny | 779 |
| Odpowiedź wentylacyjna na wysiłek fizyczny | 780 |
| Odpowiedź sercowo-naczyniowa na wysiłek fizyczny | 781 |
| Pojemność minutowa serca zwiększa się podczas wysiłku fizycznego | 781 |
| Przepływ krwi przez mięśnie wzrasta podczas wysiłku fizycznego | 781 |
| Ciśnienie krwi rośnie nieznacznie podczas wysiłku fizycznego | 782 |
| Odruch z baroreceptorów przystosowuje się do wysiłku fizycznego | 783 |
| Odpowiedź sprzężenia wyprzedzającego na wysiłek fizyczny | 783 |
| Regulacja temperatury podczas wysiłku fizycznego | 784 |
| Wysiłek fizyczny i zdrowie | 785 |
| Wysiłek fizyczny zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych | 785 |
| Stan chorych na cukrzycę typu 2 może ulec poprawie pod wpływem wysiłku fizycznego | 785 |
| Wysiłek może wpływać na stres i układ immunologiczny | 786 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 788 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 789 |
| ROZDZIAŁ 23 | 791 |
| Reprodukcja i rozwój | 791 |
| BIEŻĄCY PROBLEM Niepłodność | 792 |
| Determinacja płci | 792 |
| Chromosomy płciowe warunkują płeć genetyczną | 793 |
| Różnicowanie płci następuje we wczesnym stadium rozwoju | 793 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Choroby dziedziczne związane z chromosomem X | 796 |
| Podstawowy schemat reprodukcji | 798 |
| ZAGADNIENIE KLINICZNE Określenie płci | 798 |
| Gametogeneza rozpoczyna się w życiu płodowym | 798 |
| Mózg kontroluje reprodukcję | 800 |
| Czynniki środowiskowe wpływają na reprodukcję | 802 |
| Męski układ rozrodczy | 802 |
| Jądra produkują spermę i hormony | 803 |
| Spermatogeneza potrzebuje gonadotropin i testosteronu | 807 |
| Męskie gruczoły dodatkowe uczestniczą w wydzielaniu nasienia | 807 |
| Androgeny wpływają na drugorzędowe cechy płciowe | 808 |
| Żeński układ rozrodczy | 808 |
| Jajniki produkują komórki jajowe i hormony | 809 |
| Cykl menstruacyjny trwa około miesiąca | 809 |
| Kontrola hormonalna cyklu miesiączkowego jest złożona | 814 |
| Hormony wpływają na drugorzędowe żeńskie cechy płciowe | 816 |
| Rozród | 817 |
| Reakcja seksualna u ludzi ma cztery fazy | 817 |
| Męski akt seksualny obejmuje erekcję i ejakulację | 817 |
| Zaburzenia seksualne dotyczą mężczyzn i kobiet | 818 |
| Środki antykoncepcyjne służą do zapobiegania ciąży | 819 |
| Bezpłodność to niezdolność poczęcia | 820 |
| Ciąża i poród | 821 |
| Zapłodnienie wymaga kapacytacji | 821 |
| Rozwijający się zarodek zagnieżdża się w endometrium | 821 |
| Łożysko podczas ciąży wydziela hormony | 823 |
| Ciąża kończy się skurczami macicy i porodem | 824 |
| Gruczoły piersiowe wydzielają mleko podczas laktacji | 826 |
| Wzrost i starzenie się | 828 |
| Okres reprodukcyjny rozpoczyna się od dojrzewania | 828 |
| Menopauza i andropauza są konsekwencją starzenia się | 828 |
| STRESZCZENIE ROZDZIAŁU | 830 |
| PYTANIA SPRAWDZAJĄCE | 832 |
| DODATKI D-1 | |
| DODATEK A Odpowiedzi D-1 | |
| DODATEK B Fizyka i matematyka D-38 | |
| DODATEK C Genetyka D-41 | |
| ŹRÓDŁA ZDJĘĆ D-45 | |
| SŁOWNIK/Indeks D-47 | |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
