POLECAMY
Koszyk
Fizjologia starzenia się
Profilaktyka, rehabilitacja.
Redakcja:
Wydawca:
Format:
ibuk
Pierwsza i jedyna na polskim rynku wydawniczym publikacja, w której Autorzy przekazują aktualną wiedzę na temat procesów inwolucyjnych i przedstawiają starość jako naturalny tok życia, który częściowo można zmienić tak, aby okres ten stał się pogodny, radosny i pełen nowych doświadczeń.
W początkowych rozdziałach opisane są wybrane ogólnoustrojowe zjawiska związane ze starzeniem się organizmu, a w następnych - zmiany związane z wiekiem w poszczególnych narządach
i układach. Omówiono m.in. narząd wzroku, narządy laryngologiczne, tkanki miękkie, kości, mięśnie szkieletowe, układ sercowo-naczyniowy, płuca, nerki, układ moczowo-płciowy, seksualność osób starszych, wybrane aspekty żywienia ludzi w podeszłym wieku itp. Jest także rozdział poświęcony aktywności ruchowej i znaczeniu ćwiczeń fizycznych w grupie osób w wieku starszym, który zawiera opis ćwiczeń wraz z ilustracjami.
Książka napisana przez wybitnych specjalistów: lekarzy, biologów, fizjologów i fizjoterapeutów nie tylko dla osób mających szansę dożyć w dobrym zdrowiu sędziwego wieku, ale także dla obecnych
i przyszłych studentów medycyny, biologii, fizjoterapii, wychowania fizycznego. Skorzystają z niej również praktykujący lekarze i fizjoterapeuci oraz wszyscy, którzy w swojej pracy zawodowej bądź w relacjach rodzinnych zamierzają pomagać ludziom starszym w ich drodze do osiągnięcia jak najwyższej jakości życia w schyłkowym okresie. Może być też przydatna dla pracowników opieki społecznej i władz administracji państwowej odpowiedzialnych za formułowanie polityki społecznej. Jest to więc publikacja dla wszystkich – dla różnych grup społecznych i wiekowych.
O Autorach:
Redaktorzy naukowi to pracownicy naukowi AWF w Krakowie; autorzy (45) to wybitni specjaliści w danych dziedzinach z różnych ośrodków naukowych całej Polski (większość z AWF w Krakowie, UJ, uniwersytety medyczne)
dr hab. Anna Marchewka, profesor nadzwyczajny, Dziekan Wydziału Rehabilitacji Ruchowej AWF w Krakowie, Kierownik Katedry Rehabilitacji Klinicznej AWF w Krakowie.
prof. dr hab. Zbigniew Dąbrowski, Kierownik Pracowni Patologii Narządu Ruchu AWF w Krakowie
prof. dr hab. Jerzy Żołądź, Kierownik Katedry Fizjologii i Biochemii AWF w Krakowie
| Rok wydania | 2012 |
|---|---|
| Liczba stron | 450 |
| Kategoria | Fizjologia |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
| ISBN-13 | 978-83-01-17029-5 |
| Numer wydania | 1 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Spis treści
| 1. Proces starzenia się Krzysztof Duda | 1 |
| 1.1. Określenia związane ze starzeniem się organizmu | 1 |
| 1.2. Starzenie się indywidualne i jego rodzaje | 3 |
| 1.2.1. Zdrowe starzenie się | 4 |
| 1.2.2. Zwykłe starzenie się | 5 |
| 1.2.3. Chorobowe starzenie się | 5 |
| 1.3. Proces osobniczego starzenia się a chorobowość | 7 |
| 1.3.1. Czas wystąpienia choroby i/lub nieporadności | 8 |
| 1.3.2. Związek starzenia się, przewlekłego zapalenia i choroby nowotworowej | 9 |
| 1.3.3. Starzenie się a ograniczenia żywieniowe | 10 |
| 1.4. Starzenie się populacji i zjawisko długowieczności | 11 |
| 1.4.1. Szacowanie długości trwania życia ludzkiego | 12 |
| 1.4.2. Zjawisko opóźnienia śmiertelności w późnym wieku | 14 |
| 1.4.3. Trendy długowieczności | 14 |
| 1.5. Teorie i kierunki badań nad procesem starzenia się organizmu | 15 |
| 1.5.1. Stochastyczne teorie starzenia (mechanizmy zewnętrzne) | 16 |
| 1.5.2. Teorie zaprogramowanego starzenia się (mechanizmy wewnętrzne) | 21 |
| 1.6. Ewolucja a zjawisko starzenia | 25 |
| Piśmiennictwo | 31 |
| 2. Rytmika dobowa – jej rola w wieku podeszłym, Grażyna Barbacka-Surowiak, Józef Surowiak | 33 |
| 2.1. Charakterystyka rytmów biologicznych | 33 |
| 2.2. Zegar biologiczny | 34 |
| 2.3. Rytmy snu i czuwania | 39 |
| 2.4. Melatonina i jej rola w procesach rytmicznych organizmu | 40 |
| 2.5. Rytmika głębokiej temperatury ciała | 42 |
| 2.6. Rytmika układu endokrynnego | 43 |
| 2.7. Rytmika układu krwionośnego | 45 |
| Piśmiennictwo | 46 |
| 3. Psychologiczne aspekty starzenia się i starości Jan Blecharz, Małgorzata Siekańska | 48 |
| 3.1. Etapy i kryteria psychologiczne okresu starości | 48 |
| 3.2. Postawy osób starych wobec zmian związanych ze starością i starzeniem się | 51 |
| 3.3. Stereotypy dotyczące starzenia się i starości | 54 |
| 3.4. Psychologiczne uwarunkowania poczucia jakości życia i znaczenie wsparcia społecznego | 57 |
| 3.5. Zakończenie | 58 |
| Piśmiennictwo | 59 |
| 4. Budowa i skład ciała człowieka w aspekcie starzenia Krzysztof Duda | 60 |
| 4.1. Badanie składu ciała | 60 |
| 4.1.1. Organizm badany jako całość | 61 |
| 4.1.2. Poziom narządowy badania składu ciała | 63 |
| 4.1.3. Poziom komórkowy badania składu ciała | 65 |
| 4.1.4. Poziom molekularny badania składu ciała | 67 |
| 4.1.5. Poziom atomowy badania składu ciała | 68 |
| 4.2. Równowaga energetyczna organizmu w starszym wieku | 68 |
| 4.2.1. Składniki całkowitego wydatku energetycznego | 69 |
| 4.2.1.1. Trudności w definiowaniu podstawowego wydatku energetycznego | 70 |
| 4.2.1.2. Termogeneza okołoposiłkowa | 71 |
| 4.2.1.3. Termogeneza wysiłkowa | 71 |
| 4.2.2. Zmiany równowagi energetycznej organizmu z wiekiem | 71 |
| 4.2.2.1. Przemiany energetyczne a wielkość narządów | 71 |
| 4.2.2.2. Tempo przemiany podstawowej w starszym wieku | 72 |
| 4.2.2.3. Termiczna odpowiedź na dowóz pokarmów w starszym wieku | 73 |
| 4.2.2.4. Wydatek energetyczny a ruchliwość w wieku starczym | 73 |
| 4.3. Zmiany masy tłuszczowej i beztłuszczowej (w tym masy mięśniowej) z wiekiem | 74 |
| 4.3.1. Dwa typy badań składu ciała: przekrojowe i długoterminowe | 74 |
| 4.3.2. Styl życia a skład ciała w starości | 75 |
| 4.3.2.1. Wpływ zmian dietetycznych | 75 |
| 4.3.2.2. Wpływ zmian aktywności fizycznej | 77 |
| 4.3.3. Sarkopenia wieku starczego a czynność mięśni | 78 |
| 4.3.3.1. Pojęcia sarkopenii, miopenii i dynapenii | 78 |
| 4.3.3.2. Sarkopenia w połączeniu z otyłością | 79 |
| 4.3.4. Wybrane zagadnienia związane z otyłością wieku starczego | 80 |
| 4.3.4.1. Zależność zmian ilości tłuszczu i masy beztłuszczowej | 80 |
| 4.3.4.2. Aktywność fizyczna a otyłość | 81 |
| 4.3.4.3. Ryzyko demencji starczej u otyłych | 81 |
| 4.4. Szczytowa masa kostna a łamliwość kości w wieku starczym | 82 |
| 4.4.1. Teoria optymalnej masy kostnej | 82 |
| 4.4.2. Zagadnienie „siły kości”, czyli wytrzymałości kostnej | 82 |
| 4.4.3. Osiąganie szczytowej masy kostnej | 83 |
| Piśmiennictwo | 84 |
| 5. Procesy biochemiczne w starzeniu Grzegorz Bartosz | 87 |
| 5.1. Zmiany biochemiczne zachodzące podczas starzenia się: wielokierunkowość | 87 |
| 5.2. Które składniki organizmu decydują o tempie starzenia się? | 87 |
| 5.3. Jakie reakcje warunkują proces starzenia? | 90 |
| 5.4. Reakcje reaktywnych pochodnych tlenu | 90 |
| 5.5. Szczególna rola mitochondriów? | 93 |
| 5.6. Glikacja białek | 95 |
| 5.7. Inne modyfikacje białek | 97 |
| 5.8. Spowolnienie metabolizmu białek | 97 |
| 5.9. Akumulacja lipofuscyny | 98 |
| 5.10. Antyoksydanty, dieta a starzenie | 99 |
| Piśmiennictwo | 101 |
| 6. Ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy – starzenie się fizjologiczne i profilaktyka Marian H. Lewandowski | 102 |
| 6.1. Wstęp | 102 |
| 6.2. Ośrodkowy układ nerwowy | 103 |
| 6.3. Komórki nerwowe | 104 |
| 6.4. Neurogeneza | 105 |
| 6.5. Neuroplastyczność | 107 |
| 6.6. Długotrwałe wzmocnienie i osłabienie synaptyczne | 109 |
| 6.7. Komórki glejowe | 111 |
| 6.8. Profilaktyka | 112 |
| 6.9. Podsumowanie | 114 |
| Piśmiennictwo | 115 |
| 7. Zmiany w narządzie wzroku związane z wiekiem Maria Starzycka, Ewa Starzycka-Bigaj | 117 |
| 7.1. Zmiany anatomiczne | 117 |
| 7.1.1. Aparat ochronny gałki ocznej: powieki, spojówki, narząd łzowy | 117 |
| 7.1.2. Gałka oczna | 118 |
| 7.1.2.1. Ośrodki przejrzyste oka: rogówka, płyn przedniej komory, soczewka, ciało szkliste | 118 |
| 7.1.2.2. Błony gałki ocznej: twardówka, błona naczyniowa, siatkówka | 120 |
| 7.2. Zaburzenia widzenia | 120 |
| 7.3. Choroby oka związane z wiekiem | 122 |
| 7.3.1. Zaćma starcza | 122 |
| 7.3.2. Związane z wiekiem zwyrodnienie plamki | 123 |
| 7.4. Profilaktyka i rehabilitacja w zmianach w narządzie wzroku związanych z wiekiem | 126 |
| Piśmiennictwo | 129 |
| 8. Procesy starzenia w obrębie tkanek miękkich i kości twarzy ze szczególnym uwzględnieniem układu stomatognatycznego Jan Zapała, Mariusz Szuta | 130 |
| 8.1. Ogólna charakterystyka zmian estetycznych w obszarze twarzy związanych z wiekiem | 131 |
| 8.2. Anatomiczne i czynnościowe wykładniki starzenia się jednostek estetycznie jednorodnych twarzy | 134 |
| 8.2.1. Czoło | 134 |
| 8.2.2. Powieki | 136 |
| 8.2.3. Nos | 138 |
| 8.2.4. Policzki | 139 |
| 8.2.5. Wargi | 140 |
| 8.3. Zmiany zachodzące z wiekiem w szkielecie czaszki twarzowej | 141 |
| 8.4. Układ stomatognatyczny a starzenie się | 145 |
| 8.4.1. Zęby | 146 |
| 8.4.2. Przyzębie | 147 |
| 8.4.3. Błona śluzowa jamy ustnej | 148 |
| 8.4.4. Język | 149 |
| 8.4.5. Gruczoły ślinowe | 149 |
| 8.4.6. Stawy skroniowo-żuchwowe | 150 |
| 8.5. Wprowadzenie do chirurgii odmładzającej twarzy | 151 |
| 8.6. Współczesne możliwości odbudowy masy kostnej w zaniku starczym kości szczękowych | 153 |
| 8.7. Problemy leczenia implantoprotetycznego u pacjentów w wieku podeszłym i senioralnym | 154 |
| 8.8. Rehabilitacja układu stomatognatycznego w wieku starczym | 155 |
| Piśmiennictwo | 155 |
| 9. Zmiany w narządach laryngologicznych i ich schorzenia wynikające ze starzenia się organizmu Jacek Składzień, Jerzy Tomik, Jolanta Gawlik, Maciej Wiatr, Patryk Hartwich | 157 |
| Piśmiennictwo | 164 |
| 10. Starzenie się układu sercowo-naczyniowego Kalina Kawecka-Jaszcz, Marek Rajzer, Michał Terlecki | 166 |
| 10.1. Wstęp | 166 |
| 10.2. Zmiany w obrębie łożyska naczyniowego w procesie starzenia | 167 |
| 10.2.1. Nadciśnienie tętnicze | 167 |
| 10.2.2. Sztywność dużych naczyń tętniczych | 167 |
| 10.2.3. Dysfunkcja śródbłonka | 171 |
| 10.2.4. Miażdżyca | 171 |
| 10.2.5. Układ współczulny | 172 |
| 10.2.6. Hipotonia ortostatyczna oraz poposiłkowa | 172 |
| 10.3. Zmiany w sercu w procesie starzenia | 173 |
| 10.3.1. Zmiany strukturalne miokardium | 173 |
| 10.3.2. Choroba niedokrwienna serca u osób w wieku podeszłym | 175 |
| 10.3.3. Układ bodźcotwórczo-przewodzący serca | 176 |
| 10.3.4. Aparat zastawkowy | 177 |
| 10.4. Podsumowanie | 177 |
| Piśmiennictwo | 178 |
| 11. Proces starzenia się płuc Mieczysław Pokorski, Michał Walski, Justyna Antosiewicz-Pytka | 180 |
| 11.1. Czynność płuc | 180 |
| 11.2. Ultrastruktura tkanki płucnej i surfaktantu | 185 |
| 11.3. Implikacje kliniczne, profilaktyka, rehabilitacja | 190 |
| Piśmiennictwo | 193 |
| 12. Fizjologiczne procesy starzenia się przewodu pokarmowego Tomasz Mach, Jacek Czepiel | 195 |
| 12.1. Wstęp | 195 |
| 12.2. Jama ustna | 195 |
| 12.3. Przełyk | 196 |
| 12.4. Żołądek | 197 |
| 12.5. Jelito cienkie i grube | 197 |
| 12.6. Motoryka przewodu pokarmowego | 198 |
| 12.7. Peptydy przewodu pokarmowego | 198 |
| 12.8. Anoreksja | 199 |
| 12.9. Wątroba | 200 |
| 12.10. Drogi żółciowe | 201 |
| 12.11. Trzustka | 201 |
| 12.12. Podsumowanie | 201 |
| Piśmiennictwo | 202 |
| 13. Nerki u osób w wieku podeszłym Olgierd Smoleński, Agnieszka Pardała, Witold Smoleński | 203 |
| 13.1. Wstęp | 203 |
| 13.2. Patogeneza starzenia się nerek | 204 |
| 13.3. Zmiany struktury nerki starczej | 205 |
| 13.4. Funkcja nerek u osób w wieku podeszłym | 207 |
| 13.4.1. Nerkowy przepływ krwi | 207 |
| 13.4.2. Filtracja kłębuszkowa | 207 |
| 13.4.3. Badanie czynności nefronu | 208 |
| 13.4.3.1. Klirens nerkowy | 208 |
| 13.4.3.2. Frakcja filtracyjna | 208 |
| 13.4.3.3. Maksymalny transport kanalikowy | 209 |
| 13.4.4. Czynność kłębuszków nerkowych u osób w wieku podeszłym | 209 |
| 13.4.5. Czynność cewek nerkowych u osób w wieku podeszłym | 210 |
| 13.5. Wytwarzanie moczu | 211 |
| 13.6. Bilans wodny organizmu | 212 |
| 13.7. Nerkowa regulacja gospodarki elektrolitowej | 212 |
| 13.7.1. Sód | 212 |
| 13.7.2. Potas | 213 |
| 13.7.3. Wapń | 213 |
| 13.7.4. Fosforany | 214 |
| 13.7.5. Wydalanie kwasów | 214 |
| 13.8. Czynność endokrynna nerki | 214 |
| 13.9. Podtrzymanie dobrostanu nerek u osób w wieku podeszłym | 215 |
| 13.10. Specyficzne problemy geriatryczne związane z układem moczowym | 216 |
| 13.10.1. Nietrzymanie moczu | 216 |
| 13.10.2. Zakażenia układu moczowego | 216 |
| 13.11. Podsumowanie | 217 |
| Piśmiennictwo | 218 |
| 14. Kość – procesy starzenia Tadeusz Niedźwiedzki | 219 |
| 14.1. Architektura kości | 219 |
| 14.1.1. Tkanka kostna grubowłóknista | 219 |
| 14.1.2. Tkanka kostna drobnowłóknista | 219 |
| 14.1.2.1. Tkanka kostna gąbczasta | 220 |
| 14.1.2.2. Tkanka kostna blaszkowata | 221 |
| 14.1.3. Komórki tkanki kostnej | 223 |
| 14.2. Osteoporoza | 227 |
| 14.2.1. Złamania towarzyszące osteoporozie | 228 |
| 14.2.1.1. Złamania nasady dalszej kości promieniowej | 228 |
| 14.2.1.2. Złamanie nasady bliższej kości udowej | 229 |
| 14.2.1.3. Złamania nasady bliższej kości ramiennej | 230 |
| 14.2.1.4. Złamania kręgosłupa w osteoporozie | 231 |
| 14.3. Narząd ruchu u osób w wieku podeszłym. Urazy układu narządu ruchu | 232 |
| 14.3.1. Uszkodzenie stożka rotatorów | 233 |
| 14.3.2. Zespół ciasnoty podbarkowej | 233 |
| 14.3.3. Adhezyjne zapalenie torebki stawu barkowego (zamrożony bark) | 234 |
| 14.3.4. Zerwanie ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia | 234 |
| 14.3.5. Zmiany zwyrodnieniowe barku | 234 |
| 14.3.6. Choroba Dupuytrena | 235 |
| 14.3.7. Zmiany zwyrodnieniowe stawów biodrowych | 235 |
| 14.3.8. Zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych | 237 |
| 14.3.9. Zmiany zwyrodnieniowe krążków międzykręgowych oraz stawów kręgosłupa | 238 |
| 14.3.10. Paluchy koślawe, palce młotkowate | 239 |
| 14.3.11. Zapalenie rozcięgna podeszwowego | 240 |
| Piśmiennictwo | 240 |
| 15. Starzenie się mięśni szkieletowych człowieka Joanna Majerczak, Jerzy A. Żołądź | 243 |
| 15.1. Wstęp | 243 |
| 15.2. Spadek siły mięśniowej i masy mięśniowej z wiekiem | 244 |
| 15.2.1. Wiek a siła mięśni | 244 |
| 15.2.2. Wiek a masa mięśni | 244 |
| 15.2.3. Kryteria rozpoznania sarkopenii | 245 |
| 15.3. Jakość tkanki mięśniowej a wiek | 247 |
| 15.3.1. Spadek jakości mięśni w procesie starzenia się | 247 |
| 15.3.2. Spadek jakości pojedynczych włókien mięśniowych w procesie starzenia się | 247 |
| 15.4. Przyczyny utraty masy mięśniowej i siły mięśniowej w procesie starzenia się | 248 |
| 15.5. Rola aktywności ruchowej w przeciwdziałaniu atrofii starczej | 248 |
| Piśmiennictwo | 249 |
| 16. Wybrane aspekty fizjologii i patofizjologii starzenia się skóry Anna Wojas-Pelc, Andrzej Kazimierz Jaworek | 252 |
| 16.1. Starzenie wewnątrzpochodne skóry | 252 |
| 16.2. Starzenie zewnątrzpochodne skóry | 254 |
| 16.3. Metody prewencji i terapii starzenia się skóry | 257 |
| Piśmiennictwo | 257 |
| 17. Hematologiczne i reologiczne zmiany w procesie starzenia Zbigniew Dąbrowski, Aneta Teległów | 259 |
| 17.1. Hematopoeza i krew | 259 |
| 17.1.1. Hematopoeza w życiu embrionalnym | 259 |
| 17.1.2. Hematopoeza i krew postnatalna | 260 |
| 17.1.3. Dane ogólne krwi | 263 |
| 17.1.4. Krwinki czerwone (erytrocyty) | 264 |
| 17.1.5. Krwinki białe (leukocyty) | 266 |
| 17.1.6. Limfocyty T i B | 267 |
| 17.1.7. Płytki krwi (trombocyty) | 267 |
| 17.1.8. Korzystne czynniki wzbogacania krwi | 268 |
| 17.2. Właściwości reologiczne krwi osób starszych | 269 |
| 17.2.1. Odkształcalność erytrocytów | 269 |
| 17.2.2. Erytrocyty a lepkość krwi u osób starszych | 270 |
| 17.2.3. Agregacja u osób starszych | 270 |
| 17.2.4. Fibrynogen u osób starszych | 271 |
| 17.2.5. Trening a właściwości reologiczne krwi u osób starszych | 271 |
| Piśmiennictwo | 272 |
| 18. Układ odpornościowy u osób w starszym wieku. Fizjologia – profilaktyka – rehabilitacja Krystyna Obtułowicz | 276 |
| 18.1. Fizjologia starzenia się organizmu | 276 |
| 18.1.1. Fizjologia układu odpornościowego | 276 |
| 18.1.1.1. Odporność nieswoista | 277 |
| 18.1.1.1.1. Układ białek dopełniacza (komplementu) | 277 |
| 18.1.1.1.2. Interferony (alfa, beta, gamma) | 279 |
| 18.1.1.1.3. Lizozym | 279 |
| 18.1.1.1.4. Białka ostrej fazy | 279 |
| 18.1.1.1.5. Komórki żerne | 280 |
| 18.1.1.1.6. Komórki NK | 280 |
| 18.1.1.1.7. Chemokiny | 280 |
| 18.1.1.1.8. Czynnik martwicy nowotworu – TNF | 280 |
| 18.1.1.2. Odporność swoista | 280 |
| 18.1.1.2.1. Swoista odporność humoralna | 281 |
| 18.1.1.2.2. Swoista odporność komórkowa | 281 |
| 18.1.1.2.3. Zjawisko wypaczonej reakcji odporności | 282 |
| 18.1.1.3. Struktura układu odpornościowego człowieka | 283 |
| 18.1.1.3.1. Narządy limfatyczne | 283 |
| 18.1.1.3.2. Komórki układu odpornościowego | 284 |
| 18.1.1.3.3. Rozpuszczalne składniki układu odpornościowego | 284 |
| 18.1.1.4. Wiek starszy i odporność | 284 |
| 18.1.1.5. Autoimmunizacja w wieku starszym | 289 |
| 18.1.1.6. Alergia w wieku starszym | 289 |
| 18.2. Profilaktyka i promocja zaburzeń odporności w wieku starszym | 290 |
| Piśmiennictwo | 291 |
| 19. Bilans wodny w procesie starzenia Zbigniew Szyguła | 292 |
| 19.1. Jakie są główne przyczyny sprzyjające powstawaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej związane ze starzeniem? | 293 |
| 19.2. Przyczyny upośledzenia pragnienia | 295 |
| 19.3. Odwodnienie i jego postacie | 296 |
| 19.4. Skutki odwodnienia | 297 |
| 19.5. Objawy odwodnienia | 298 |
| 19.6. Zapobieganie odwodnieniu | 298 |
| 19.7. Wnioski | 299 |
| Piśmiennictwo | 299 |
| 20. Układ hormonalny w procesie starzenia się Barbara Bilińska, Anna Hejmej | 301 |
| 20.1. Wprowadzenie | 301 |
| 20.2. Zmiany morfologiczne i czynnościowe gonady żeńskiej w procesie starzenia | 303 |
| 20.2.1. Zarys fizjologii żeńskiego układu rozrodczego | 303 |
| 20.2.2. Mechanizmy prowadzące do ustania gametogenicznej i hormonalnej aktywności jajnika. Menopauza | 305 |
| 20.3. Zmiany morfologiczne i czynnościowe gonady męskiej w procesie starzenia | 308 |
| 20.3.1. Mechanizmy prowadzące do osłabienia czynności hormonalnej jąder | 308 |
| 20.3.2. Zaburzenia czynności plemnikotwórczej jąder | 312 |
| 20.4. Zmiany czynności hormonalnej pozostałych gruczołów dokrewnych w procesie starzenia | 313 |
| 20.4.1. Zmiany w wydzielaniu hormonu wzrostu i IGF-1 | 313 |
| 20.4.2. Zmiany aktywności hormonalnej szyszynki | 314 |
| 20.4.3. Zmiany aktywności hormonalnej tarczycy | 315 |
| 20.4.4. Zmiany aktywności hormonalnej kory nadnerczy | 316 |
| 20.5. Klotho – „hormon młodości”? | 318 |
| 20.6. Podsumowanie | 318 |
| Piśmiennictwo | 319 |
| 21. Zaburzenia funkcji układu moczowo-płciowego w wieku podeszłym Marek Wyczółkowski , Bohdan Pawlicki | 321 |
| Piśmiennictwo | 330 |
| 22. Procesy starzenia się żeńskiego układu rozrodczego Alfred Reroń, Andrzej Jaworowski | 332 |
| Piśmiennictwo | 340 |
| 23. Seksualność osób starszych Zbigniew Lew-Starowicz | 341 |
| 23.1. Wprowadzenie | 341 |
| 23.1.1. Badania nad seksualnością osób starszych w okresie do końca lat sześćdziesiątych XX wieku | 341 |
| 23.1.2. Badania nad seksualnością osób starszych w okresie 1970–1989 | 342 |
| 23.1.3. Badania nad seksualnością osób starszych w okresie 1989–2009 | 343 |
| 23.2. Wiek średni | 343 |
| 23.3. Seksualność po 70 roku życia | 345 |
| 23.4. Seksualność a aktywność fizyczna i zdrowie | 346 |
| 23.5. Czynniki sprzyjające aktywności seksualnej w starszym wieku | 347 |
| Piśmiennictwo | 347 |
| 24. Wpływ starzenia się na wydolność fizyczną człowieka Jerzy A. Żołądź, Joanna Majerczak | 349 |
| 24.1. Wstęp | 349 |
| 24.2. Wskaźniki wydolności fizycznej w wysiłkach długotrwałych | 349 |
| 24.3. Próg mleczanowy | 350 |
| 24.4. Maksymalny minutowy pobór tlenu | 352 |
| 24.5. Czynniki warunkujące maksymalny pobór tlenu | 353 |
| 24.6. Wpływ starzenia się na maksymalny pobór tlenu | 354 |
| 24.7. Przyczyny spadku VO2max u osób w starszym wieku | 356 |
| 24.8. Wskaźniki wydolności fizycznej w wysiłkach krótkotrwałych o dużej intensywności | 358 |
| 24.9. Wpływ starzenia się na siłę i moc mięśni szkieletowych | 359 |
| 24.10. Aktywność fizyczna osób w starszym wieku | 361 |
| 24.10.1. Trening sportowy osób w starszym wieku | 361 |
| 24.10.2. Trening rekreacyjny osób w starszym wieku | 362 |
| 24.10.3. Trening wytrzymałościowy osób w starszym wieku | 363 |
| 24.10.4. Koszt energetyczny wysiłków wytrzymałościowych osób w starszym wieku | 365 |
| 24.10.5. Pobór tlenu a możliwości wysiłkowe osób w starszym wieku | 366 |
| 24.10.6. Trening siłowy osób w starszym wieku | 366 |
| 24.10.7. Adaptacja do treningu osób w starszym wieku | 367 |
| 24.11. Ograniczanie spożywanych kalorii a wydolność fizyczna i długość życia | 368 |
| Piśmiennictwo | 368 |
| 25. Niektóre aspekty żywienia ludzi w podeszłym wieku Jędrzej Antosiewicz | 371 |
| 25.1. Wprowadzenie | 371 |
| 25.2. Witamina D3 | 372 |
| 25.3. Witamina D3 a nowotwory | 373 |
| 25.4. Witamina D3 a grypa i przeziębienia | 374 |
| 25.5. Witamina D3 a nadciśnienie i choroby serca | 375 |
| 25.6. Cukrzyca | 375 |
| 25.7. Mięśnie a witamina D3 | 376 |
| 25.8. Stężenie witaminy D3 w surowicy krwi | 376 |
| 25.9. Toksyczność witaminy D3 | 377 |
| 25.10. Pokarmowe źródła witaminy D | 377 |
| 25.11. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe – kwasy omega-3 i omega-6 | 377 |
| 25.12. Toksyczne produkty peroksydacji lipidów | 380 |
| 25.13. Niedobór lub nadmiar żelaza | 382 |
| Piśmiennictwo | 385 |
| 26. Aktywność fizyczna – oręż przeciw niepełnosprawności osób w wieku starszym Anna Marchewka | 386 |
| 26.1. Wprowadzenie | 386 |
| 26.2. Dlaczego regularny trening fizyczny jest niezbędny seniorom? | 387 |
| 26.3. Kwalifikacja do ćwiczeń osób starszych | 391 |
| 26.4. Rodzaje niezbędnych ćwiczeń | 392 |
| 26.5. Klasyfikacja aktywności fizycznej, parametry charakteryzujące ćwiczenia | 392 |
| 26.6. Intensywność ćwiczeń | 393 |
| 26.6.1. Intensywność bezwzględna | 393 |
| 26.6.2. Intensywność względna | 397 |
| 26.7. Wyposażenie treningowe | 400 |
| 26.8. Reguły bezpiecznych i poprawnych ćwiczeń | 400 |
| 26.9. Ćwiczenia siłowe | 401 |
| 26.10. Ćwiczenia równowagi | 416 |
| 26.11. Ćwiczenia rozciągające | 421 |
| 26.12. Ćwiczenia wytrzymałościowe | 427 |
| 26.13. Minimalne tygodniowe obciążenie treningowe o intensywności umiarkowanej – plan ćwiczeń | 427 |
| 26.13.1. Rozgrzewka i uspokojenie | 428 |
| Piśmiennictwo | 428 |
| Skorowidz | 430 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
