Metrologia wielkości geometrycznych

1 opinia

Format:

pdf, ibuk

DODAJ DO ABONAMENTU

WYBIERZ RODZAJ DOSTĘPU

84,00

Format: pdf

 

Dostęp online przez myIBUK

WYBIERZ DŁUGOŚĆ DOSTĘPU

Cena początkowa:

Najniższa cena z 30 dni: 42,00 zł  


84,00

w tym VAT

TA KSIĄŻKA JEST W ABONAMENCIE

Już od 24,90 zł miesięcznie za 5 ebooków!

WYBIERZ SWÓJ ABONAMENT

Publikacja Wydawnictwa WNT, dodruk Wydawnictwo Naukowe PWN


W książce przedstawiono obecny stan wiedzy w dziedzinie przyrządów i technik pomiarowych stosowanych w metrologii długości i kąta. Dużo uwagi poświęcono powszechnie stosowanej współrzędnościowej technice pomiarowej, pomiarom chropowatości i pomiarów gwintów. W zakresie terminologii oraz w tematyce błędów i niepewności pomiaru uwzględniono najnowsze zalecenia zawarte w dokumentach ISO. Omówiono zagadnienia nadzorowania przyrządów pomiarowych.


Rok wydania2018
Liczba stron522
KategoriaMechanika
WydawcaWydawnictwo Naukowe PWN
ISBN-13978-83-01-19815-2
Numer wydania5
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Przedmowa    13
  
  1. Wiadomości ogólne    17
  1.1. Metrologia i jej podział    17
  1.2. Metrologia wielkości geometrycznych, jej przedmiot i zadania    20
  1.3. Jednostka miary długości    21
  1.4. Jednostka miary kąta płaskiego    27
  1.5. Matematyka w metrologii wielkości geometrycznych    28
  1.5.1. Elementy rachunku prawdopodobieństwa i statystyki matematycznej    28
  1.5.2. Elementy analizy regresji i teorii aproksymacji    41
  1.5.3. Elementy geometrii analitycznej    47
  1.6. Podstawy cyfrowej techniki pomiarowej    50
  Literatura    50
  
  2. Błędy pomiarów    52
  2.1. Jakościowa i ilościowa definicja błędu pomiaru    52
  2.2. Błędy systematyczne    54
  2.2.1. Likwidacja źródła błędu systematycznego    55
  2.2.2. Kompensacja błędów systematycznych    66
  2.2.3. Korekcja błędu systematycznego polegająca na doświadczalnym wyznaczeniu poprawki przez zmianę przyczyny błędu    66
  2.2.4. Korekcja błędu systematycznego polegająca na obliczeniu poprawki na podstawie wartości wielkości wpływających    66
  2.2.5. Błędy systematyczne w pomiarach metodą pośrednią    67
  2.2.6. Błędy obserwacji    67
  2.3. Błędy przypadkowe    72
  2.3.1. Błędy przypadkowe w pomiarach pośrednich równej dokładności    73
  2.4. Wyznaczanie niepewności pomiaru    74
  2.4.1. Wyznaczanie niepewności pomiaru wg zaleceń ISO    78
  2.4.2. Złożona niepewność standardowa    81
  2.4.3. Niepewność rozszerzona    81
  2.5. Błędy nadmierne    93
  2.6. Opracowanie wyniku pomiaru    93
  Literatura    93
  
  3. Klasyfikacja i właściwości metrologiczne przyrządów pomiarowych i wzorców miar    95
  3.1. Klasyfikacja przyrządów pomiarowych i wzorców miar    95
  3.2. Najważniejsze właściwości i charakterystyki przyrządów pomiarowych    97
  Literatura    101
  
  4. Wzorce długości i kąta    102
  4.1. Klasyfikacja wzorców miar długości    102
  4.2. Wzorce kreskowe i końcowo-kreskowe    103
  4.2.1. Noniusz    103
  4.2.2. Mikroskop odczytowy ze spiralą Archimedesa    105
  4.2.3. Układ odczytowy z urządzeniem projekcyjnym i czujnikiem fotooptycznym    106
  4.2.4. Mikroskop odczytowy pryzmatyczny    107
  4.3. Inkrementalne układy pomiarowe długości    108
  4.3.1. Układy pomiarowe optoelektroniczne    109
  4.3.2. Układy pomiarowe magnetyczne, induktosynowe i pojemnościowe    118
  4.3.3. Interpolatory    119
  4.4. Układy bezwzględne    122
  4.4.1. Kodowe układy pomiarowe    122
  4.4.2. Układy bezwzględne z siatkami inkrementalnymi    123
  4.4.3. Układy bezwzględne ze ścieżką z siatką inkrementalną i ścieżką z kodem losowym (random code) firmy Heidenhain    124
  4.5. Wzorce końcowe    124
  4.5.1. Płytki wzorcowe    124
  4.5.2. Wałeczki pomiarowe    128
  4.5.3. Kulki pomiarowe    129
  4.5.4. Szczelinomierze    129
  4.5.5. Wzorce nastawcze    130
  4.6. Wzorce falowe    130
  4.7. Wzorce kreskowe kąta    131
  4.8. Inkrementalne układy pomiarowe kąta    132
  4.9. Kodowe układy pomiarowe kąta    134
  4.10. Wzorce końcowe kąta.    134
  4.10.1. Pryzma wielościenna    134
  4.10.2. Płytki kątowe    134
  4.10.3. Kątowniki    136
  Literatura    136
  
  5. Przyrządy suwmiarkowe, mikrometryczne i czujniki    138
  5.1. Przyrządy suwmiarkowe    138
  5.2. Przyrządy mikrometryczne    140
  5.3. Czujniki    144
  5.3.1. Czujniki mechaniczne    145
  5.3.2. Czujniki optyczno-mechaniczne    151
  5.3.3. Czujniki elektryczne    152
  5.3.4. Czujniki pneumatyczne    155
  5.3.5. Czujniki inkrementalne    158
  5.4. Mechanizacja i automatyzacja pomiarów    159
  Literatura    160
  
  6. Maszyny pomiarowe    161
  6.1. Wiadomości wstępne    161
  6.2. Długościomierze i wysokościomierze    161
  6.2.1. Długościomierze pionowe Abbego (Zeiss)    161
  6.2.2. Długościomierze poziome uniwersalne    163
  6.2.3. Wysokościomierze    164
  6.3. Optoelektroniczne przyrządy pomiarowe    167
  6.4. Mikroskopy pomiarowe i projektory    171
  6.4.1. Mikroskopy warsztatowe małe    175
  6.4.2. Mikroskopy warsztatowe duże    176
  6.4.3. Mikroskopy uniwersalne    177
  6.4.4. Projektory    180
  Literatura    182
  
  7. Interferometry    183
  7.1. Wiadomości wstępne    183
  7.2. Interferometry laserowe    183
  7.2.1. Interferometr laserowy HP 5528A (Hewlett-Packard)    186
  7.2.2. Modułowy układ pomiarowy HP 5527A (Hewlett-Packard)    190
  7.2.3. Interferometr laserowy HP 5529A do kalibracji dynamicznej    191
  7.2.4. Interferometr laserowy ZLM 500 (Zeiss)    192
  7.2.5. Interferometr laserowy ILM 1131 (Heidenhain)    193
  Literatura    194
  
  8. Nadzorowanie przyrządów pomiarowych i obrabiarek    196
  8.1. Wiadomości wstępne    196
  8.2. Sprawdzanie prostych przyrządów pomiarowych    197
  8.2.1. Sprawdzanie przyrządów suwmiarkowych    198
  8.2.2. Sprawdzanie przyrządów mikrometrycznych    198
  8.2.3. Sprawdzanie czujników    199
  8.2.4. Sprawdzanie płytek wzorcowych    200
  8.3. Sprawdzanie współrzędnościowych maszyn pomiarowych    201
  8.3.1. Sprawdzanie maszyn pomiarowych według EN ISO 10360-2    202
  8.3.2. Sprawdzanie maszyn pomiarowych ze stołem obrotowym według PN-EN ISO 10360-3    207
  8.3.3. Sprawdzanie maszyn pomiarowych według PN-EN ISO 10360-4    207
  8.3.4. Sprawdzanie maszyn pomiarowych według PN-EN ISO 10360-5    209
  8.3.5. Sprawdzanie maszyn pomiarowych przy użyciu wzorca płytowego z kulami lub otworami    211
  8.4. Sprawdzanie innych przyrządów pomiarowych    212
  8.5. Oprogramowanie wspomagające nadzorowanie przyrządów pomiarowych    213
  8.6. Nadzorowanie obrabiarek    213
  Literatura    214
  
  9. Dobór przyrządów pomiarowych i reguły orzekania zgodności i niezgodności z tolerancją (ze specyfikacją)    218
  9.1. Postępowanie pomiarowe    218
  9.2. Metody pomiarowe.    218
  9.3. Zasada pomiaru    220
  9.4. Dobór przyrządów pomiarowych    220
  9.5. Niepewność pomiaru a tolerancja wymiaru    221
  9.5.1. Kontrola wyrobów za pomocą pomiarów    222
  Literatura    224
  
  10. Pomiary wałków, otworów, wymiarów mieszanych i pośrednich    226
  10.1. Wiadomości wstępne    226
  10.2. Modele opisu postaci geometrycznej wyrobu    226
  10.3. Układ tolerancji wałków i otworów    227
  10.4. Zasady tolerowania    232
  10.5. Wymiarowanie i tolerowanie wektorowe    234
  10.6. Pomiary przyrządami suwmiarkowymi    235
  10.7. Pomiary przyrządami mikrometrycznymi    235
  10.8. Pomiary czujnikami    236
  10.9. Pomiary długościomierzami uniwersalnymi i pionowymi    240
  10.10. Pomiary mikroskopami pomiarowymi    241
  10.11. Sprawdziany    245
  Literatura    246
  
  11. Pomiary kątów i stożków    248
  11.1. Układ tolerancji kątów    248
  11.2. Układ tolerancji i pasowań stożków    249
  11.2.1. Wymiarowanie i tolerowanie stożków    249
  11.2.2. Tolerancje i pasowania stożków    251
  11.3. Pomiary kątów    255
  11.3.1. Pomiary kątomierzami    255
  11.3.2. Głowice i stoły podziałowe    256
  11.3.3. Liniały sinusowe    256
  11.3.4. Pomiary mikroskopami    258
  11.3.5. Luneta autokolimacyjna    259
  11.3.6. Goniometr    259
  11.3.7. Poziomnice    260
  11.4. Pomiary stożków    262
  11.4.1. Pomiary stożka zewnętrznego mikroskopem pomiarowym    262
  11.4.2. Pomiary stożka zewnętrznego przy użyciu wałeczków pomiarowych    262
  11.4.3. Pomiary stożka wewnętrznego przy użyciu kul pomiarowych    264
  11.4.4. Przyrządy do pomiaru stożków    267
  11.4.5. Sprawdziany do stożków    268
  Literatura    269
  
  12. Współrzędnościowe maszyny pomiarowe    270
  12.1. Wiadomości wstępne    270
  12.2. Współrzędnościowa technika pomiarowa    271
  12.2.1. Istota współrzędnościowej techniki pomiarowej    271
  12.2.2. Parametryzacja elementów geometrycznych    272
  12.2.3. Algorytmy wyznaczania elementów skojarzonych    275
  12.2.4. Elementy teoretyczne i relacje między elementami geometrycznymi    278
  12.3. Budowa współrzędnościowych maszyn pomiarowych    281
  12.3.1. Układy pomiarowe    281
  12.3.2. Układy sterowania    281
  12.4. Struktura mechaniczna    282
  12.4.1. Klasyfikacja    282
  12.4.2. Elementy i zespoły    284
  12.5. Zespół głowicy pomiarowej    285
  12.5.1. Głowice pomiarowe    285
  12.5.2. Układy trzpieni pomiarowych    288
  12.6. Wyposażenie maszyn pomiarowych    289
  12.7. Komputer i oprogramowanie pomiarowe    291
  12.7.1. Kwalifikacja układów trzpieni pomiarowych    292
  12.7.2. Układ współrzędnych przedmiotu    292
  12.7.3. Analiza wyników pomiaru    293
  12.7.4. Programowanie przebiegu pomiarowego CNC    293
  12.8. Strategia pomiaru    296
  12.9. Dokładność maszyn pomiarowych    299
  12.9.1. Źródła błędów    299
  12.9.2. Model dokładności geometrycznej    301
  12.9.3. Wpływ temperatury i gradientów temperatur    301
  12.9.4. Matematyczna korekcja dokładności (CAA) — model statyczny    301
  12.9.5. Matematyczna korekcja dokładności — model dynamiczny    304
  12.9.6. Błędy wynikające z oprogramowania    305
  12.9.7. Wyznaczanie niepewności pomiaru — metoda porównawcza    307
  12.9.8. Wyznaczanie niepewności pomiaru — model wirtualny    307
  12.10. Przykłady maszyn pomiarowych    309
  Literatura    316
  
  13. Pomiary odchyłek geometrycznych    321
  13.1. Tolerancje geometryczne    321
  13.1.1. Klasyfikacja i pojęcia podstawowe    321
  13.1.2. Tolerancje kształtu    324
  13.1.3. Bazy    326
  13.1.4. Tolerancje kierunku    326
  13.1.5. Tolerancje położenia    328
  13.1.6. Tolerancje bicia    331
  13.1.7. Tolerancje zależne. Zasada maksimum materiału    333
  13.1.8. Tolerancje geometryczne ogólne    333
  13.2. Ogólne zasady pomiarów odchyłek geometrycznych    335
  13.3. Pomiary odchyłki prostoliniowości    338
  13.3.1. Wzorce prostoliniowości    338
  13.3.2. Klasyfikacja sposobów pomiarów odchyłki prostoliniowości    339
  13.3.3. Pomiary odchyłki prostoliniowości w płaszczyźnie z wykorzystaniem wzorca w postaci wiązki światła    339
  13.3.4. Wyznaczanie odchyłki prostoliniowości na podstawie wyników pomiarów nachylenia zarysu    340
  13.3.5. Pomiary odchyłki prostoliniowości osi w przestrzeni    340
  13.3.6. Pomiary odchyłki prostoliniowości oraz odchyłek kształtu wyznaczonego zarysu i kształtu wyznaczonej powierzchni    341
  13.4. Pomiary odchyłki płaskości.    341
  13.5. Pomiary odchyłki kształtu kuli    343
  13.6. Pomiary odchyłki okrągłości    344
  13.6.1. Metody bezodniesieniowe    345
  13.6.2. Metody odniesieniowe    348
  13.7. Pomiary odchyłki walcowości    351
  13.8. Pomiary odchyłek geometrycznych współrzędnościowymi maszynami pomiarowymi    352
  13.9. Sprawdziany kierunku, położenia i prostoliniowości osi    356
  Literatura    357
  
  14. Pomiary chropowatości i falistości powierzchni    360
  14.1. Wiadomości wstępne    360
  14.2. Pojęcia podstawowe    361
  14.3. Parametry profilu, chropowatości i falistości powierzchni    362
  14.3.1. Parametry pionowe    363
  14.3.2. Parametry poziome    365
  14.3.3. Parametry mieszane .365
  14.3.4. Charakterystyczne krzywe i związane z nimi parametry    365
  14.3.5. Znormalizowane warunki pomiarów profilu    366
  14.3.6. Parametry metody motywów    367
  14.3.7. Parametry powierzchni o warstwowych właściwościach funkcjonalnych    370
  14.3.8. Parametry nie zdefiniowane w normach PN, EN i ISO    373
  14.4. Oznaczanie chropowatości i falistości powierzchni na rysunkach .374
  14.5. Klasyfikacja pomiarów chropowatości i falistości powierzchni    376
  14.6. Pomiary stykowe przy użyciu profilometrów    377
  14.6.1. Zasada pomiaru .377
  14.6.2. Głowice pomiarowe .379
  14.6.3. Filtry i zespoły opracowujące informację pomiarową    383
  14.6.4. Rejestratory    384
  14.6.5. Klasyfikacja profilometrów    384
  14.6.6. Przegląd profilometrów    385
  14.6.7. Źródła błędów w pomiarach stykowych    385
  14.6.8. Wzorcowanie profilometrów    387
  14.6.9. Zasady oceny chropowatości powierzchni mierzonej metodą stykową    390
  14.6.10. Pomiary profilometryczne wiązką zogniskowaną    392
  14.7. Pomiary profilometryczne wiązką zogniskowaną    393
  14.8. Pomiary optyczne metodą przekroju świetlnego    395
  14.9. Pomiary interferencyjne    396
  14.10. Pomiary przez porównanie z wzorcami chropowatości powierzchni obrabianych    397
  14.11. Inne metody pomiaru chropowatości powierzchni    398
  Literatura    399
  
  15. Pomiary gwintów    403
  15.1. Układ tolerancji i pasowań gwintów metrycznych walcowych    403
  15.1.1. Wiadomości wstępne    403
  15.1.2. Opis i parametry postaci geometrycznej gwintu metrycznego walcowego    403
  15.1.3. Układ tolerancji i pasowań gwintów metrycznych walcowych ogólnego przeznaczenia z pasowaniem luźnym    405
  15.2. Pomiary gwintów walcowych zewnętrznych o zarysie symetrycznym    406
  15.2.1. Pomiar średnicy zewnętrznej    406
  15.2.2. Pomiar średnicy wewnętrznej    406
  15.2.3. Pomiar podziałki    407
  15.2.4. Pomiary kąta gwintu i kątów boków    409
  15.2.5. Pomiar średnicy podziałowej za pomocą mikroskopu pomiarowego    412
  15.2.6. Pomiar średnicy podziałowej sposobem trójwałeczkowym    415
  15.3. Pomiary gwintów walcowych wewnętrznych    422
  15.3.1. Pomiar średnicy podziałowej gwintu wewnętrznego za pomocą wkładek z rowkami pryzmatycznymi i długościomierza uniwersalnego firmy Zeiss    422
  15.3.2. Pomiar średnicy podziałowej przy użyciu sztywnego trzpienia z końcówkami pomiarowymi firmy Mahr lub Zeiss    427
  15.4. Pomiary gwintów walcowych symetrycznych ogólnego przeznaczenia    429
  15.4.1. Pomiary gwintów zewnętrznych i wewnętrznych    429
  15.4.2. Interpretacja tolerancji średnicy podziałowej gwintów ogólnego przeznaczenia    429
  15.5. Pomiary gwintów stożkowych o zarysie symetrycznym względem prostopadłej do osi gwintu    430
  15.5.1. Konstrukcja zarysu ostrego gwintu stożkowego o dwusiecznych kątów gwintu prostopadłych do osi gwintu    430
  15.5.2. Średnica podziałowa    431
  15.5.3. Pomiar kąta gwintu    432
  15.5.4. Pomiar podziałki    432
  15.5.5. Pomiar średnicy podziałowej mikroskopem pomiarowym    433
  15.5.6. Pomiar kąta stożka    434
  15.6. Pomiary gwintów stożkowych o zarysie symetrycznym względem prostopadłej do tworzącej stożka    434
  15.6.1. Konstrukcja zarysu ostrego gwintu stożkowego o dwusiecznych kątów gwintu prostopadłych do tworzących stożka    434
  15.6.2. Średnica podziałowa    435
  15.6.3. Pomiar kąta gwintu    435
  15.6.4. Pomiar podziałki    435
  15.6.5. Pomiar średnicy podziałowej sposobem trójwałeczkowym    436
  15.7. Pomiary gwintów współrzędnościowymi maszynami pomiarowymi    437
  15.7.1. Pomiary metodą stykową    437
  15.7.2. Pomiary metodą optyczną    440
  Literatura    442
  
  16. Pomiary kół zębatych    445
  6.1. Parametry opisujące postać konstrukcyjną koła zębatego    445
  16.2. Definicje i pomiary wybranych odchyłek kół zębatych    447
  16.2.1. Odchyłki kinematyczne    447
  16.2.2. Pomiary odchyłek podziałki    449
  16.2.3. Odchyłka bicia promieniowego uzębienia    451
  16.2.4. Pomiar odchyłek promieniowych złoŜonych    453
  16.2.5. Odchyłka podziałki przyporu .454
  16.2.6. Odchyłki zarysu    455
  16.2.7. Odchyłki linii zęba    457
  16.2.8. Pomiar grubości zęba — pomiar po łuku    458
  16.2.9. Pomiar grubości zęba — pomiar cięciwy    458
  16.2.10. Pomiar grubości zęba — pomiar długości pomiarowej    458
  16.2.11. Pomiar grubości zęba — pomiar przez wałeczki lub kulki    459
  16.3. Układ tolerancji przekładni i kół zębatych    460
  Literatura    462
  
  17. Metody statystyczne w zapewnieniu jakości    465
  17.1. Wiadomości wstępne    465
  17.2. Karty kontrolne    468
  17.3. Karty kontrolne Shewarta    473
  17.3.1. Karty kontrolne przy liczbowej ocenie właściwości    474
  17.3.2. Karty wartości średniej X i rozstępu-R lub odchylenia standardowego    475
  17.3.3. Karty kontrolne pojedynczych obserwacji    475
  17.3.4. Karty kontrolne mediany Me    476
  17.4. Zmienność własna i całkowita procesu    476
  17.5. Środki techniczne statystycznego sterowania procesem    477
  Literatura    478
  
  Skorowidz    481
  
  Dodatek. Kolorowe ilustracje przyrządów pomiarowych    489
RozwińZwiń