Jurysprudencja 10. W stronę krytycznej filozofii orzekania

Celem serii wydawniczej „Jurysprudencja” jest publikowanie monografii z zakresu teorii i filozofii prawa, a także dyscyplin prawniczych podejmujących problematykę teoretyczno- i filozoficzno-prawną w ramach własnych badań przedmiotowych. Inicjatywa powołania tego rodzaju serii wydawniczej spotkała się z dużym zainteresowaniem wszystkich ośrodków naukowych zajmujących się wskazaną problematyką, a także znanych naukowców z ośrodków zagranicznych.
Redaktorzy serii
Marek Zirk-Sadowski, Tomasz Bekrycht

Prezentowana publikacja jest pierwszą w polskiej nauce próbą spojrzenia na zjawisko orzekania - sądowego stosowania prawa, w tym jego operatywnej wykładni - w perspektywie krytycznej filozofii prawa. Nawiązując do czołowych przedstawicieli tego nurtu w jurysprudencji anglosaskiej (takich jak Duncan Kennedy, Costas Douzinas, Adam Gearey), autor konstruuje własny model filozoficzno-prawny, który określa mianem krytycznej filozofii orzekania. Wychodząc od założeń ontologicznych, epistemologicznych i metodologicznych teorii krytycznej, za kluczowy punkt wyjścia uznaje uwzględnienie w teorii orzekania problematyki polityczności (thepolitical), rozumianej - za Chantal Mouffe - jako fundamentalny i nieusuwalny antagonizm społeczny, a także ideologii rozumianej w nawiązaniu w szczególności do koncepcji Slavoja Ziżka. Ponadto nawiązuje krytycznie do juryscentrycznego projektu Artura Kozaka, prowadząc m.in. rozważania nad granicami prawniczej władzy dyskrecjonalnej.
Odsłonięcie politycznych i ideologicznych uwikłań orzekania skłania do przemyślenia na nowo etyki sędziowskiej, która - zdaniem Autora - powinna być oparta na imperatywie dążenia do sprawiedliwości, rozumianej niejako dająca się skodyfikować formuła, lecz przede wszystkim jako usuwanie przejawów niesprawiedliwości (adikia) i aktywne dążenie do emancypacji. Tak rozumiana polityczna etyka orzekania jest propozycją krytycznego przemyślenia społecznej odpowiedzialności sędziego i jego związków z prawem, a zarazem punktem wyjścia do rozważań o legitymizacji władzy sądowniczej. Skoro nie może ona znaleźć oparcia w tekście prawa i nie powinna jej szukać w innych subświatach, rozwiązaniem wydaje się jej oparcie na demokratycznej partycypacji i rzeczywistym dążeniu do realizacji ideału sprawiedliwości.

• prawoznawstwo krytyczne
• krytyczna teoria prawa
• etyka orzekania
• legitymizacja orzekania
• ontologia prawa
• filozofia prawa