POLECAMY
Koszyk
Wybór tekstów z dziejów języka polskiego
Tom 1. Do połowy XIX w.
Redakcja:
Wydawca:
Format:
ibuk
Dwutomowa antologia pod red. prof. Marka Cybulskiego przynosi uporządkowany chronologicznie zbiór ponad pięciuset tekstów polskich. Obejmuje ogół piśmiennictwa, utrwala w całości lub we fragmentach teksty od najstarszych po współczesne: od średniowiecznej bulli papieskiej do internetowego flejmu. Zawiera zabytki kanoniczne, powszechnie znane, ale także dotąd niepublikowane i trudno dostępne; teksty wybitne i nietypowe oraz niewybitne i typowe: wielką poezję i nieudolną rymowankę, artykuł sławnego uczonego i pracę domową ucznia-nieuka. Odkryjemy zabawny barokowy przepis kucharski i ponury list skazańca pisany w dniu egzekucji; sensacyjny protokół sprawy o czary i pedantyczny regulamin strzelania z muszkietu. Odnajdziemy świadectwa ekspansji i porażek naszego języka, grzęźnięcia w prymitywie i dorastania do nowoczesności; ulegania obcym wpływom i wybijania się na językową niepodległość.
Książka umożliwia śledzenie ewolucji stylów funkcjonalnych, społecznych odmian języka, świadomości językowej i wiedzy o języku. Informuje o sytuacji językowej w Polsce, o polityce językowej Polaków i wobec Polaków. Pokazuje ewolucję fonetyki, gramatyki, słownictwa i ortografii. Teksty opatrzono omówieniami zjawisk, które w nich wystąpiły lub które stanowiły dla nich konteksty. Wyjaśnienia te umieszczono w komentarzach, przypisach, słownikach i w indeksie.
Wybór… ma przede wszystkim pomóc studentom i pracownikom filologii polskiej w studiowaniu i nauczaniu historii języka, gramatyki historycznej, stylistyki, retoryki, leksykologii, genologii, dialektologii, ale z pewnością zainteresuje każdego, kogo fascynują sprawy Polski i Polaków.
| Rok wydania | 2015 |
|---|---|
| Liczba stron | 630 |
| Kategoria | Publikacje darmowe |
| Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego |
| ISBN-13 | 978-83-7969-555-3 |
| Numer wydania | 1 |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Spis treści
| WSTĘP | 11 |
| 1. Dobór tekstów | 12 |
| 2. Sposób prezentacji | 16 |
| Układ tekstów | 16 |
| Tytuły | 16 |
| Pisownia. Zasady transliteracji i symbole edytorskie | 17 |
| Symbole edytorskie | 19 |
| Przypisy dolne | 20 |
| Komentarze | 20 |
| Słowniki | 22 |
| Indeks | 22 |
| 3. Autorstwo | 23 |
| 1. Bulla gnieźnieńska (1136) | 25 |
| 2. Kazania świętokrzyskie (XIV w.) | 27 |
| 3. Krystus zmartwychwstał je (1365) | 31 |
| 4. [Roty sądowe z Wielkopolski] (1387–1400) | 32 |
| 5. Psałterz floriański (1398–1399) | 35 |
| 6. Bogurodzica (początek XV w.) | 38 |
| 7. Kazania gnieźnieńskie (początek XV w.) | 39 |
| 8. Przecław Słota, Wiersz o chlebowym stole (początek XV w.) | 43 |
| 9. Psałterz floriański (część III) (początek XV w.) | 47 |
| 10. Cantilena inhonesta (1416 lub 1417) | 49 |
| 11. [List miłosny] (ok. 1428) | 50 |
| 12. Kodeks Świętosława (1449) | 51 |
| 13. Żywot świętego Błażeja (koniec 1. połowa XV w.) | 55 |
| 14. Biblia królowej Zofii (1455) | 58 |
| 15. Kazanie na dzień Wszech Świętych (połowa XV w.) | 61 |
| 16. Pieśń o zabiciu Andrzeja Tęczyńskiego (1462–1463) | 64 |
| 17. Lament świętokrzyski (ok. 1470) | 66 |
| 18. Jakub Parkosz, Traktat o ortografii polskiej (ok. 1470) | 68 |
| 19. Modlitwy codzienne (1475) | 71 |
| 20. Modlitwy Wacława (między 1476 a 1489) | 72 |
| 21. Ortyle magdeburskie (ok. 1480) | 75 |
| 22. Chytrze bydlą z pany kmiecie... (ok. 1483) | 76 |
| 23. Psałterz puławski (koniec XV w. lub 1. ćwierć XVI w.) | 77 |
| 24. Rozmyślanie przemyskie (początek XVI w.) | 80 |
| 25. Reguła zakonu św. Klary (początek XVI lub przełom XV i XVI w.) | 86 |
| 26. Modlitwy codzienne (początek XVI w.) | 91 |
| 27. Jan Konarski, Mowa powitalna (między 1512 a 1515) | 92 |
| 28. Biernat z Lublina, [Przypowieści] (1522) | 93 |
| 29. [Rozmówki polsko-niemieckie] (1523) | 95 |
| 30. [Przepisy] (1. połowa XVI w.) | 96 |
| 31. Walenty Wróbel, Żołtarz Dawida Proroka (1528) | 98 |
| 32. Stanisław Kucieński, List do Mikołaja Szydłowieckiego (1529) | 102 |
| 33. List do burmistrza i rajców miasta Bardiowa (1530) | 103 |
| 34. Olbracht Gasztołd, List do Mikołaja Nipszyca (1531) | 104 |
| 35. Stefan Falimirz, O ziołach i mocy ich… (1534) | 105 |
| 36. Andrzej Glaber, Problemata Aristotelis (1535) | 106 |
| 37. Zygmunt I Stary, List do Jakuba Wilamowskiego (1539) | 109 |
| 38. Walenty Wróbel, Żołtarz Dawidow (1539) | 111 |
| 39. Ludycyje wieśne (1543) | 115 |
| 40. Sprawa chędoga o męce Pana Chrystusowej (1544) | 118 |
| 41. Historia trzech króli (1544) | 121 |
| 42. Ewangelia Nikodema (1544) | 123 |
| 43. Mikołaj Rej, Psałterz Dawidow (przed 1548?) | 126 |
| 44. Mikołaj Radziwiłł Czarny, List do brata (1547) | 130 |
| 45. Bartłomiej Groicki, Porządek sądów… (1558–1559) | 133 |
| 46. Jakub Lubelczyk, Psałterz Dawida (1558) | 136 |
| 47. [Zeznanie w procesach] (1559) | 142 |
| 48. Mikołaj Rej, Przypowieści przypadłe… (1562) | 144 |
| 49. Lustracja miasta Bolimowa (1564) | 148 |
| 50. Bartłomiej Groicki, Artykuły prawa majdeburskiego (1565) | 153 |
| 51. Łukasz Górnicki, Dworzanin polski (1566) | 156 |
| 52. Stanisław Grzepski, Geometria… (1566) | 162 |
| 53. Bartłomiej Groicki, Tytuły prawa majdeburskiego (1567) | 164 |
| 54. [Faktura i korespondencja kupiecka] (1568–1569) | 167 |
| 55. Mikołaj Rej, Źwierciadło (1567–1568) | 169 |
| 56. Mikołaj Sęp Szarzyński, Wiersze (między 1568 a 1581) | 174 |
| 57. Marcin Czechowic, Summariusz Nowego Testamentu (1570) | 175 |
| 58. Marcin Białobrzeski, Kazanie na pogrzebie Zygmunta Augusta (1574) | 180 |
| 59. H. C. Agrippa / Maciej Wirzbięta, O ślachetności a zacności płci niewieściej (1575) | 185 |
| 60. Jan Kochanowski, Przy pogrzebie rzecz (1577) | 187 |
| 61. Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich (1578) | 189 |
| 62. Marcin Czechowic, Trzech dni rozmowa… (1578) | 192 |
| 63. Jan Kochanowski, Psałterz Dawidow (1579) | 198 |
| 64. Marcin Czechowic, Respons na skrypt… (1581) | 201 |
| 65. Paweł Szczerbic, Speculum saxonum… (1581) | 203 |
| 66. Marcin Czechowic, Zwierściadłko panienek chrystyjańskich (1582) | 208 |
| 67. Marcin Czechowic, Epistomium na wędzidło… (1583) | 211 |
| 68. Jan Kochanowski, Treny (1583) | 214 |
| 69. Jan Kochanowski, Fraszki (1584) | 217 |
| 70. [Wiersz mieszczański] (ostatnia ćwierć XVI w.) | 221 |
| 71. Sebastian Grabowiecki, Sonet (1590) | 223 |
| 72. Marcin Łaszcz, Pogrom lewartowski (1592) | 224 |
| 73. Łukasz Górnicki, Raczył (1598) | 233 |
| 74. Jakub Wujek, Psalmy 50 (51) i 137 (1599) | 236 |
| 75. Jan Karol Chodkiewicz, [Listy] (przełom XVI i XVII w.) | 241 |
| 76. Barwiczka dla ozdoby twarzy… (1605) | 243 |
| 77. Stanisław Stadnicki, Votum na zjeździe lubelskim (1606) | 246 |
| 78. [Świadectwa cudownych uzdrowień] (1612–1637) | 250 |
| 79. Nicolaus Volckmar, Viertzig Dialogi (1612) | 252 |
| 80. Rożność nacyj, z ich własnościami (1614) | 258 |
| 81. [Wiersze sowiźrzalskie] (1615) | 263 |
| 82. [Umowa kupna-sprzedaży] (1616) | 266 |
| 83. Mateusz Bembus, Kometa, to jest pogrożka… (1619) | 267 |
| 84. Jan Karol Chodkiewicz, Mowy do wojska pod Chocimiem (1621) | 270 |
| 85. [Dekret sądu starościńskiego i przysięga] (1622) | 273 |
| 86. [Protokół rozprawy przed sądem miejskim] (1624) | 274 |
| 87. [Testament mieszczanki] (1624) | 279 |
| 88. Jan Brożek, Gratis abo dyskurs… (1625) | 280 |
| 89. Walerian Nekanda Trepka, Liber generationis plebeanorum… (2. ćwierć XVII w.) | 284 |
| 90. Walerian Nekanda Trepka, Proemium… (2. ćwierć XVI w.) | 287 |
| 91. [Ćwiczenia uczniowskie] (1628) | 289 |
| 92. Jerzy Ossoliński, [Mowa pożegnalna marszałka izby poselskiej] (1631) | 290 |
| 93. Jurament podwojewodzego (1631) | 292 |
| 94. Wojciech Dębołęcki, Wywod jedynowłasnego państwa świata… (1633) | 293 |
| 95. Jacek Mijakowski, [Kazanie przy rozdawaniu kolędy] (1637) | 298 |
| 96. Adam Grodziecki, [Mowa weselna – dziękowanie za pannę] (1637) | 301 |
| 97. Fridrich Ledck, [Kwit] (1642) | 304 |
| 98. Krystyna Gieysztorowa, [Testament ziemianki] (1647) | 305 |
| 99. Iwan Teteruk, [List do syna] (1649) | 308 |
| 100. Marcin Smogulecki, [Zaproszenie na pogrzeb] (1650) | 309 |
| 101. Andrzej Maksymilian Fredro, [Odpowiedzi posłom…] (1652) | 310 |
| 102. Janusz Radziwiłł, [List do sługi] (1655) | 314 |
| 103. [Pozew sądowy] (1658) | 316 |
| 104. Jerzy Niemierzyc, Mowa do króla (1659) | 317 |
| 105. Błażej Lipowski, Piechotne ćwiczenie… (1660) | 321 |
| 106. Jan Andrzej Morsztyn, Do trupa sonet (1661) | 323 |
| 107. Jan Kazimierz, [Uniwersał przedsejmowy] (1666) | 324 |
| 108. Jan III Sobieski, Mowa in Senatus Consilio (1681) | 327 |
| 109. Stanisław Czerniecki, Zebranie potraw (1682) | 329 |
| 110. Kazimierz Sapieha, Podziękowanie (1682) | 331 |
| 111. Jan III Sobieski, [List do Marii Kazimiery] (l683) | 333 |
| 112. Stanisław Solski, Geometra polski… (1683) | 337 |
| 113. [Wyrok sądu miejskiego] (1689) | 340 |
| 114. Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (ok. 1690–1695) | 342 |
| 115. Wojciech Tylkowski, Część czwarta fizyki (1692) | 349 |
| 116. Jakub Boczyłowic, [Wzory listów] (1694) | 352 |
| 117. Rejestr wydatku (1694) | 355 |
| 118. Jan III Sobieski, Mowa in Senatus Consilio (1695) | 355 |
| 119. [Protokoły sądu wójtowskiego m. Opola] (1698) | 358 |
| 120. [Protokół posiedzenia rady Tarnowskich Gór] (1700) | 362 |
| 121. Elżbieta Sieniawska, [Listy] (1700–1707) | 363 |
| 122. F. W. de Kijau, Obwieszczenie (1712?) | 367 |
| 123. [Wzory mów weselnych] (1712) | 368 |
| 124. Cyprian Sapecki, Kazanie o Najświętszej Pannie (1720) | 370 |
| 125. August II Mocny, Uniwersał przedsejmowy (1720) | 373 |
| 126. [Protokoły sądu wójtowskiego Opola] (1721) | 375 |
| 127. [Protestacja] (1722) | 378 |
| 128. Wawrzyniec Różyński, Nowenny opisanie (1723) | 379 |
| 129. Antoni Widenski, [List do Elżbiety Sieniawskiej] (1724) | 381 |
| 130. [Protokół sprawy o czary] (1724) | 383 |
| 131. Józef Fontana, [List do Elżbiety Sieniawskiej] (1725) | 385 |
| 132. [Testament mieszczański] (1726) | 386 |
| 133. Elżbieta Sieniawska, [Wypuszczenie karczmy w arendę] (1728) | 388 |
| 134. Elżbieta Sieniawska, [Uniwersał] (1728) | 390 |
| 135. Józef Woronicz, [List] (1728) | 392 |
| 136. Zwierciadło […] przymiotów… (1728) | 393 |
| 137. Glejt (1733) | 398 |
| 138. August III, [Mandat królewski] (1735) | 399 |
| 139. Hilarion Falęcki, Wojsko […] afektów (1739) | 400 |
| 140. [Protół posiedzenia rady Tarnowskich Gór] (1740) | 404 |
| 141. Stanisław Konarski, [List do Józefa Sapiehy] (1740) | 405 |
| 142. [Tytulatura kancelarii królewskiej] (1745) | 407 |
| 143. [Protokół posiedzenia cechu] (1748) | 409 |
| 144. Marcin Matuszewicz, Diariusz życia mego (od 1754) | 410 |
| 145. [Protokół z posiedzenia cechu] (1755) | 415 |
| 146. Benedykt Chmielowski, Nowe Ateny (1756) | 417 |
| 147. Mowa posła na sejmie (ok. 1760) | 425 |
| 148. [Akt kupna – sprzedaży] (1763) | 426 |
| 149. Stanisław Konarski, List do szlachty sejmikowej (1764) | 427 |
| 150. Józef Andrzej Załuski, Objaśnienie błędami zabobonów zarażonych (1766) | 429 |
| 151. [Ignacy Krasicki], [Artykuł o sposobach wydoskonalenia języka] (1766) | 432 |
| 152. Franciszek Bohomolec, Ceremoniant (1767) | 434 |
| 153. Jakub Lanhans, [Dziennik podróży] (1768) | 438 |
| 154. Tadeusz Krusiński [J. E. Minasowicz], Pragmatografia de legitimo usu… (1769) | 441 |
| 155. Wiadomość ciekawa (1769) | 443 |
| 156. [Ogłoszenie] (1774) | 447 |
| 157. [Protokół posiedzenia cechu] (1777) | 448 |
| 158. Franciszek Dionizy Kniaźnin, Erotyki (1779) | 451 |
| 159. Respons pewnej damy… (1779) | 454 |
| 160. Onufry Kopczyński, O pisaniu głosek (1780) | 456 |
| 161. Franciszek Zabłocki, Fircyk w zalotach (1781) | 458 |
| 162. Julian Antonowicz, Mowa z okoliczności uroczystego obchodu… (1783) | 463 |
| 163. [Wiadomości prasowe] (1784) | 466 |
| 164. Kwit z podymnego (1784) | 468 |
| 165. Adam Naruszewicz, Diariusz podróży Najjaśniejszego Stanisława Augusta… (1784) | 469 |
| 166. Ks. Laskowski, [Mowa powitalna] (1784) | 473 |
| 167. Stanisław Trembecki, Gość w Heilsbergu (1784) | 474 |
| 168. Regulamen egzercerunku… (1786) | 477 |
| 169. Stanisław Staszic, Edukacja (1787) | 480 |
| 170. [Księga cudów i intencji mszalnych] (1788–1802) | 484 |
| 171. Józef Kossakowski, Ksiądz pleban (1788) | 486 |
| 172. Ustawa rządowa […] 3 maja (1791) | 488 |
| 173. Michał Potulicki, Dziennik na rok 1794 (1794) | 489 |
| 174. [Ogłoszenia i listy gończe] (1794) | 492 |
| 175. Odezwa Komisji Porządkowej Powiatu Grodzieńskiego (1794) | 496 |
| 176. Zarządzenie Komisji Porządkowej Powiatu Grodzieńskiego (1794) | 498 |
| 177. Hugo Kołłątaj, Uwagi nad snami… (1796) | 500 |
| 178. Stanisław Szymański, Wzory biletów, listów… (1797) | 503 |
| 179. Pieśń wasalów pruskich (1798) | 506 |
| 180. List miejski (1799) | 507 |
| 181. Uwaga nad czuciem jestestwa (początek XIX w.) | 509 |
| 182. Franciszek Jelski, [List do Kajetany Oskierczyny] (1802) | 510 |
| 183. Przegnanie Niemców z Warszawy (1806) | 512 |
| 184. Franciszek Karpiński, Psalm 50 (1806) | 513 |
| 185. Julian Antonowicz, Kazanie (1807) | 515 |
| 186. Onufry Kopczyński, Prawidła przystoyności… (1810) | 519 |
| 187. [Obwieszczenia urzędowe] (1810) | 522 |
| 188. Kajetana Oskierczyna, [List do Mikołaja Gadomskiego] (1811) | 523 |
| 189. [Mianowanie na stopień oficerski] (1812) | 524 |
| 190. Ignacy Lubicz Czerwiński, Skazówka listowa… (1812) | 525 |
| 191. Jan Śniadecki, O języku narodowym w matematyce (1813) | 527 |
| 192. Jan Śniadecki, O języku polskim (1814) | 530 |
| 193. Julian Antonowicz, Dziennik nauczyciela domowego (1814–1823) | 534 |
| 194. Zbiór komendnych wyrazów (1815) | 537 |
| 195. L. Gaultier, St. Borodzicz, Rysy charakterystyczne złego wychowania (1817) | 539 |
| 196. Obwieszczenia (1818) | 541 |
| 197. [Ogłoszenie prasowe] (1818) | 542 |
| 198. Zapozew edyktalny (1818) | 543 |
| 199. Józef Mroziński, Oblężenie i obrona Saragossy… (1819) | 544 |
| 200. [Ogłoszenia] (1820) | 547 |
| 201. Alojzy Feliński, Barbara Radziwiłłówna (1820) | 551 |
| 202. Adam Mickiewicz, Lilie (1822) | 553 |
| 203. J. Hautepierre, Wojciech Sitkiewicz, Sztuka pisania listów (1822) | 557 |
| 204. Ignacy Bobiatyński, O nabijaniu sztućca (1823) | 559 |
| 205. Józef Mroziński, Odpowiedź na […] recenzję (1824) | 560 |
| 206. [Ogłoszenia prasowe] (1824) | 565 |
| 207. [Mianowanie na stopień oficerski] (1812) | 566 |
| 208. Kwit Magazynu Drewnego (1826) | 567 |
| 209. Adam Mickiewicz, Sonety krymskie (1826) | 568 |
| 210. Hieronim Kajsiewicz, [Ćwiczenie studenckie] (1829) | 570 |
| 211. Jan Nepomucen Kamiński, Czy nasz język jest filozoficzny? (1830) | 572 |
| 212. Kajetana Oskierczyna, [Polecenie wypłaty] (1830) | 575 |
| 213. Doniesienia (1831) | 576 |
| 214. [Ogłoszenia prasowe] (1831) | 577 |
| 215. Emilia Plater, [Oświadczenie] (1831) | 578 |
| 216. Aleksander Fredro, Zemsta (1834) | 579 |
| 217. Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz (1834) | 581 |
| 218. O C. K. szybko-wozie… (1835) | 586 |
| 219. Juliusz Słowacki, Testament mój (1839/1840) | 587 |
| 220. Podział pierścienia Saturnowego (1839) | 590 |
| 221. Michał Starzewski, [Traktat o szermierce] (ok. 1840) | 590 |
| 222. Juliusz Słowacki, Beniowski (1841) | 593 |
| 223. Wieści z teatru (1841) | 596 |
| 224. L. Wo…ski, [Recenzja teatralna] (1841) | 597 |
| 225. [Wiadomości prasowe] (1841) | 597 |
| 226. Juliusz Słowacki, Anioły stoją na rodzinnych polach... (1841) | 598 |
| 227. Hieronim Kajsiewicz, O rządach Opatrzności. Kazanie… (1842) | 599 |
| 228. [Adres posłów polskich do króla Prus] (1843) | 601 |
| 229. Michał Korzeniowski, Nowy sekretarz powszechny… (1843) | 602 |
| 230. [Ogłoszenie] (1843) | 604 |
| 231. Roztrząsanie sumienia (1845) | 604 |
| 232. Zygmunt Krasiński, [List do Izabelli Sanguszkowej] (1846) | 607 |
| 223. [Ludwik Mierosławski], Regulamin piechoty, kawalerii i artylerii… (1846) | 609 |
| 234. Juliusz Słowacki, Wielcyśmy byli i śmieszniśmy byli... (1846) | 611 |
| 235. Kornel Ujejski, Pieśni Salomona (1846) | 613 |
| 236. Stanisław Jachowicz, Rozmowy matki z Józią (1846) | 617 |
| 237. Kornel Ujejski, Kwiaty bez woni (1848) | 619 |
| 238. [Anegdota] (1848) | 623 |
| 239. Władysław Majewski, [Notatki z wykładu Chemia i technologia] (1848–1850) | 623 |
| 240. Uwiadomienie (1848) | 627 |
| 241. [Teksty prasowe] (1849) | 628 |
| 242. [Nekrologi z prasy poznańskiej] (1850) | 631 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
