POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
Seksualne zespoły bólowe są terminem wprowadzonym niedawno w klasyfikacji DSM-5 Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Oznaczają szereg dysfunkcji i chorób, w których występuje uczucie bólu w trakcie aktywności seksualnej lub krótko po niej. Są jednym z częstszych problemów zgłaszanych przez pacjentów w gabinecie lekarza specjalisty. Na pełne i skuteczne leczenie zespołów bólowych składa się zarówno postępowanie farmakologiczne i chirurgiczne, jak i psychoterapia oraz fizjoterapia. W poszczególnych rozdziałach opisano wybrane dysfunkcje, strategie leczenia i określone procedury. Publikację uzupełniają krótkie teksty dotyczące seksualności człowieka dorosłego. Jest to pierwsza polska publikacja przygotowana przez specjalistów, którzy na co dzień zajmują się leczeniem wspomnianych dysfunkcji. Z pewnością zainteresuje lekarzy, psychoterapeutów, fizjoterapeutów i osoby zainteresowane tematyką seksualności człowieka.
Rok wydania | 2023 |
---|---|
Liczba stron | 398 |
Kategoria | Seksuologia |
Wydawca | PZWL Wydawnictwo Lekarskie |
ISBN-13 | 978-83-01-22890-3 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Przedmowa XXIII | |
1. Rola seksualności w życiu człowieka - Sławomir JAKIMA | 1 |
Modele medyczne seksualności człowieka | 2 |
Model Mastersa-Johnson-Kaplan | 2 |
Model Basson | 4 |
Pojęcie normy w seksuologii | 5 |
Tożsamość płciowa, seksualna, preferencje, orientacja | 5 |
Zaburzenia związane z tożsamością płciową | 7 |
Preferencje seksualne | 8 |
Klasyfikacje dysfunkcji seksualnych | 8 |
2. Ból w seksuologii - Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA | 11 |
Definicja bólu z 2020 roku | 12 |
Nocycepcja | 12 |
Centralna sensytyzacja | 13 |
Ból nocyplastyczny | 15 |
Neuroproliferacja na sromie w mechanizmie powstawania bólu penetracyjnego | 17 |
Dysfunkcja miednicy w przewlekłym bólu sromu, bólu miednicy (w tym krocza u mężczyzn), bólu penetracyjnym | 19 |
Ból spełnia określoną rolę | 21 |
3. Anatomia i fizjologia miednicy kobiety w kontekście bólu przy penetracji - Marek JANTOS, tłum. JOANNA SAWKA | 25 |
Anatomia miednicy | 25 |
Miednica kostna | 26 |
Mięśnie poprzecznie prążkowane miednicy | 26 |
Powięź wewnątrzmiedniczna (endopelvic fascia) | 30 |
Ciągłość powięzi miednicy | 30 |
Napięcie powięzi i funkcjonowanie narządów | 32 |
Anatomia mikroskopowa mięśni miednicy | 33 |
Zagadnienia funkcjonalne | 35 |
Nietrzymanie moczu lub stolca | 35 |
Zaburzenia statyki narządów miednicy (POP, pelvic organ prolapse) a funkcje seksualne | 36 |
Anatomia zewnętrzna miednicy kobiety w znaczeniu seksuologicznym | 36 |
4. Anatomia sromu - Jadwiga WAŃCZYK-BASZAK | 41 |
Budowa zewnętrznych narządów płciowych | 41 |
Punkt G (G-spot) | 46 |
Ujście zewnętrze cewki moczowej | 48 |
Gruczoły przedsionkowe większe (Bartholina) | 50 |
Błona dziewicza (hymen) | 52 |
Naczynia sromu | 55 |
Tętnice | 55 |
Żyły | 55 |
Naczynia chłonne | 56 |
Unerwienie sromu | 56 |
Fizjologiczne zmiany w różnych okresach życia | 56 |
Zmiany w wyglądzie sromu związane z ciążą | 56 |
Zmiany w wyglądzie sromu związane z menopauzą | 57 |
5. Anatomia i fizjologia męskich narządów płciowych - Sławomir JAKIMA | 59 |
Wprowadzenie | 59 |
Cykl seksualny u mężczyzn | 60 |
Faza pobudzenia (popędu płciowego) | 61 |
Faza podniecenia | 61 |
Faza orgazmu | 63 |
Faza odprężenia | 64 |
6. Dyspareunia - Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA | 65 |
Definicja i klasyfikacje zaburzeń seksualnych związanych z bólem u kobiet | 65 |
Nomenklatura w ICD-11 | 66 |
Diagnostyka dyspareunii i częstość występowania u kobiet | 67 |
7. Dyspareunia powierzchowna - Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA | 71 |
Spektrum dolegliwości | 71 |
Przyczyny dyspareunii powierzchownej | 72 |
Stenoza błony dziewiczej: diagnostyka, leczenie, stosowanie dilatatorów | 73 |
Pozamedyczne okaleczenie narządów płciowych kobiety | 78 |
Nieprawdziwe komunikaty dotyczące dyspareunii powierzchownej | 80 |
Rady, które mogą być przydatne | 81 |
8. Zmiany na sromie - Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA | 83 |
Łagodne zmiany, które nie mają związku z bólem | 83 |
Zmiany wyniosłe | 83 |
Zmiany koloru skóry sromu | 86 |
Zmiana czerwona (rumień) | 86 |
Ciemne zabarwienie (przebarwienie) | 86 |
Ogniskowe zbielenie skóry sromu | 87 |
Bolesne zmiany na sromie | 88 |
Jak diagnozować zmiany na sromie | 90 |
9. Menopauzalny zespół moczowo-płciowy - Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA, Jadwiga WAŃCZYK-BASZAK | 93 |
Cechy atrofii pochwy w badaniu mikroskopowym: cytologiczny wskaźnik dojrzałości komórek nabłonka pochwy (VMI, vaginal maturation index) | 94 |
Objawy podmiotowe i przedmiotowe GSM | 94 |
Leczenie GSM | 98 |
Leczenie miejscowe niehormonalne | 99 |
Lubrykanty i preparaty nawilżające | 99 |
Produkty zawierające kwas hialuronowy | 100 |
Preparaty i produkty naturalne | 100 |
Leczenie miejscowe hormonalne | 101 |
Estrogeny dopochwowe i na srom | 101 |
Przeciwwskazania do stosowania miejscowej estrogenoterapii | 103 |
Ospemifen stosowany ogólnie | 104 |
Terapie oparte na wykorzystywaniu energii | 104 |
Zmiana stylu życia | 105 |
Terapia mięśni dna miednicy | 106 |
Leczenie GSM u kobiet chorych na raka piersi | 106 |
10. Wulwodynia - Jadwiga WAŃCZYK-BASZAK, Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA | 111 |
Wulwodynia w ujęciu neurobiologicznym | 111 |
Wulwodynia jako ból złożony (complex pain) | 113 |
Zaburzenia seksualne u kobiet z wulwodynią | 113 |
Rodzaje wulwodynii | 114 |
Wulwodynia jako problem zdrowotny | 117 |
Choroby współistniejące z wulwodynią | 118 |
Predyspozycje genetyczne | 118 |
Czynniki hormonalne | 119 |
Czynniki mięśniowo-szkieletowe (precyzyjniej: mięśniowo-powięziowe) | 119 |
Mechanizmy neurologiczne | 120 |
Czynniki psychospołeczne | 121 |
Czynniki wrodzone (embriologiczne) | 122 |
Diagnostyka wulwodynii | 122 |
Wywiad | 122 |
Badanie ginekologiczne | 125 |
Jakość życia kobiet z wulwodynią | 125 |
11. Dyspareunia po porodzie - Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA | 129 |
Poporodowy ból genitalno-miedniczny (PGPP, postpartum genito-pelvic pain) | 129 |
Rodzaje PGPP | 129 |
Przebieg dolegliwości PGPP | 130 |
Czynniki predysponujące do poporodowej dyspareunii | 131 |
Diagnostyka PGPP | 133 |
Badanie pacjentki z PGPP | 133 |
Uszkodzenie dźwigacza odbytu (LAA) | 135 |
Leczenie PGPP i dyspareunii poporodowej | 137 |
Postępowanie zabiegowe | 138 |
Profilaktyka PGPP | 139 |
Profilaktyka przed porodem | 140 |
Profilaktyka podczas porodu | 141 |
Po porodzie | 143 |
12. Dyspareunia głęboka u kobiet - Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA | 147 |
Przyczyny dyspareunii głębokiej | 147 |
Zapalenie miednicy | 148 |
Objawy PID | 149 |
Leczenie PID | 151 |
Endometrioza | 153 |
Diagnostyka endometriozy | 155 |
Endometrioza i dysfunkcja mięśniowo-powięziowa miednicy | 159 |
Endometrioza a nowotwory złośliwe | 160 |
Leczenie bólu w endometriozie | 161 |
Leczenie chirurgiczne z powodu bólu | 163 |
Choroby żylne miednicy: dyspareunia głęboka w postaci ciężkości miednicy po penetracji | 164 |
Objawy PeVD | 165 |
Leczenie PeVD | 167 |
Zespół bolesnego pęcherza moczowego/śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego | 167 |
Objawy BPS/IC | 168 |
Mechanizmy powstania BPS | 168 |
Diagnostyka IBS/IC | 169 |
Leczenie BPS | 171 |
Zespół jelita drażliwego (IBS) | 172 |
Diagnostyka IBS | 173 |
Postępowanie w IBS | 175 |
Ból ściany jamy brzusznej | 177 |
Torbiel okołokorzeniowa kręgosłupa (Tarlova) | 179 |
Diagnostyka ultrasonograficzna dyspareunii głębokiej | 181 |
Leczenie dyspareunii głębokiej | 186 |
13. Farmakoterapia dyspareunii u kobiet - Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA | 189 |
Leczenie farmakologiczne wulwodynii prowokowanej | 190 |
Zasady leczenia wulwodynii prowokowanej | 192 |
Leki stosowane w wulwodynii (I–X) | 196 |
14. Pochwica (vaginismus) - Sławomir JAKIMA, Ewa MAŁACHOWSKA | 207 |
Definicja | 207 |
Kontrowersje związane z pochwicą | 207 |
Kryteria diagnostyczne i podział pochwicy | 208 |
Uwarunkowania anatomiczno-fizjologiczne pochwicy | 209 |
Przyczyny pochwicy | 211 |
Przyczyny organiczne pochwicy | 211 |
Przyczyny psychogenne pochwicy | 211 |
Fobia | 211 |
Zaburzone schematy poznawcze i wyobrażenia | 212 |
Przebycie traumy seksualnej | 212 |
Tokofobia i genofobia | 212 |
Nieudane, nieprzyjemne początki życia seksualnego | 213 |
Inne czynniki wywołujące pochwicę | 214 |
Różnicowanie pochwicy | 214 |
Następstwa pochwicy | 214 |
Epidemiologia pochwicy | 214 |
Partner kobiety z pochwicą | 214 |
Metody leczenia pochwicy | 215 |
Najkorzystniejszy schemat postępowania w opinii autora rozdziału | 216 |
Trening autogenny | 218 |
Desensytyzacja | 218 |
Wizualizacja | 219 |
Farmakoterapia | 219 |
Fizjoterapia | 219 |
Pochwica po leczeniu | 221 |
15. Inne zespoły z towarzyszącym bólem - Sławomir JAKIMA | 223 |
Zespół przetrwałego pobudzenia seksualnego (PGAD, persistent genital aorusal disorder) | 223 |
Okaleczenie narządów płciowych kobiety (FGM) | 224 |
Awersja seksualna u kobiet | 224 |
Zaburzenia depresyjne | 225 |
Zespół dysfunkcji seksualnych po przyjmowaniu SSRI | 225 |
Wytrysk bolesny (dysejakulacja, dysorgazmia) | 226 |
Problemy bólowe w innych formach seksu | 226 |
Penetracja analna mężczyzny przez kobietę (pegging) | 226 |
Seks oralny | 229 |
Problemy związane z seksualnością par dewiacyjnych | 230 |
Problemy seksualne związane z terapią osób transpłciowych | 230 |
Zapalenie gruczołu krokowego (prostatitis) | 231 |
16. Seksualne zespoły bólowe u mężczyzn (Seksualne zespoły bólowe związane z wadami anatomicznymi i stanami zapalnymi) - Sławomir JAKIMA | 233 |
Wady anatomiczne | 233 |
Stany nagłe | 234 |
Stany po zabiegach chirurgicznych | 235 |
17. Diagnostyka seksualnych zespołów bólowych u kobiet - Ewa BASZAK-RADOMAŃSKA | 237 |
Ogólne zasady diagnostyki pacjentów z bólem seksualnym | 237 |
Diagnostyka dyspareunii u kobiet | 238 |
Zebranie wywiadu | 238 |
Badanie fizykalne w dyspareunii powierzchownej | 241 |
Znaczenie badania mięśni dna miednicy (PFM) | 242 |
Badanie fizykalne miednicy: projekt IMAP Marka Jantosa | 243 |
Protokół VAMP dla oceny PFMD/overactive state | 244 |
Etapy badania ginekologicznego u pacjentki z dyspareunią | 244 |
Wymagania dotyczące badania fizykalnego miednicy u kobiet z bólem czynnościowym (dysfunkcjonalnym, nocyplastycznym) | 248 |
Inne badania dodatkowe u kobiety z dyspareunią powierzchowną | 250 |
18. Diagnostyka seksualnych zespołów bólowych u mężczyzn - Sławomir JAKIMA | 253 |
Badanie podmiotowe | 254 |
Badanie przedmiotowe | 254 |
19. Badanie fizjoterapeutyczne - Aleksandra PYTLAK | 257 |
Obszary diagnostyki fizjoterapeutycznej | 258 |
Etapy badania fizjoterapeutycznego | 258 |
Wywiad | 259 |
Cześć personalna | 259 |
Część właściwa wywiadu w diagnostyce fizjoterapeutycznej | 259 |
Badanie dla potrzeb fizjoterapii miejscowej | 260 |
Badanie statyczne | 260 |
Badanie palpacyjne mięśni dna miednicy | 261 |
Ocena wizualna i palpacyjna blizn (jeśli pacjent posiada) | 261 |
Badanie przepony, klatki piersiowej, toru oddechowego | 262 |
Badanie dynamiczne | 262 |
Przykładowe testy funkcjonalne | 262 |
Badania na potrzeby fizjoterapii | 263 |
Badanie statyczne | 263 |
Ocena postawy ciała w płaszczyźnie poprzecznej | 263 |
Ocena postawy ciała w płaszczyźnie czołowej | 264 |
Ocena postawy ciała w płaszczyźnie strzałkowej | 264 |
Badanie dynamiczne | 265 |
Przydatne przykładowe testy funkcjonalne | 265 |
Test Tomayera (test palce–podłoga) | 265 |
Test fałdu Kibblera | 266 |
Test Adamsa | 266 |
Test hipermobilności stawów | 266 |
Badania specjalne | 267 |
Wnioski z badania miejscowego i ogólnego | 267 |
Plan fizjoterapii | 267 |
20. Diagnostyka psychologiczna - Karolina OCHNIK-BĄK | 271 |
Waga problemu | 271 |
Psychologiczne czynniki ryzyka bólu przewlekłego | 272 |
Neuroplastyczność mózgu | 273 |
Diagnoza psychologiczna pacjentki z bólem penetracyjnym | 274 |
Protektometr wg L. Moseleya i D. Butlera | 276 |
Rola psychologa w bólu przewlekłym | 278 |
Złote zasady w leczeniu bólu, wg L. Moseleya i G. Lehmana | 279 |
Terapia akceptacji i zaangażowania (ACT, acceptance and commitment therapy) w przewlekłym bólu | 281 |
Pozostałe kierunki terapeutyczne | 285 |
21. Lekarz i terapeuta wobec pacjenta z seksualnym zespołem bólowym - Sławomir JAKIMA | 289 |
Problem przekraczania granic | 291 |
22. Fizjoterapia ogólna - Aleksandra PYTLAK | 293 |
Przydzielenie pacjenta do określonej grupy determinuje postępowanie | 293 |
Edukacja terapeutyczna | 294 |
Sen | 294 |
Wypróżnianie | 296 |
Edukacja w zakresie bólu przewlekłego | 297 |
Terapia manualna | 298 |
Kinezyterapia | 300 |
Ćwiczenia oddechowe | 300 |
Ćwiczenia mięśni dna miednicy | 302 |
Ćwiczenia korekcyjne | 303 |
Fizykoterapia | 304 |
Metody uzupełniające | 304 |
23. Terapia miednicy - Marta NOWOSAD | 309 |
Mięśnie dna miednicy | 309 |
Reakcje mięśni dna miednicy | 310 |
Terapia w dyspareunii | 311 |
Diagnostyka miednicy | 312 |
Terapia miednicy | 314 |
Terapia manualna | 314 |
Samodzielne ćwiczenia mięśni miednicy | 316 |
EMG biofeedback | 316 |
Elektrostymulacja (EMS, electrical muscle stimulation) | 317 |
Magnetoterapia | 317 |
Terapia RF (radiofrekwencja) | 318 |
Laser niskoenergetyczny (LLLT, low-level laser therapy) | 318 |
Rozszerzacze (dilatatory, dildo) | 319 |
Autoterapia | 320 |
Siedzenie na piłce tenisowej | 320 |
Pięć ćwiczeń przed penetracją pochwy wg Dee Hartmann | 320 |
24. Ocena elektromiograficzna (sEMG) zaburzeń dna miednicy u kobiet - Marek JANTOS, tłum. Joanna SAWKA | 325 |
Podstawowe definicje i mechanizmy | 325 |
Przewlekły ból urogenitalny (CUP, chronic urogenital pain) | 328 |
sEMG w wulwodynii | 328 |
sEMG w zespole bolesnego pęcherza moczowego/śródmiąższowego zapalenia pęcherza (BPS/IC) | 332 |
sEMG w zaburzeniach zwieraczy w obrębie miednicy | 334 |
Nietrzymanie moczu podczas aktywności seksualnej | 335 |
Porody i sEMG mięśni miednicy | 337 |
Dysfunkcje seksualne obrazowane w sEMG | 339 |
Cele terapii miednicy z wykorzystaniem sEMG | 342 |
25. Leczenie chirurgiczne dyspareunii u kobiet - Jadwiga WAŃCZYK-BASZAK | 347 |
Diagnostyka różnicowa przeszkody w zakresie sromu czy pochwy | 347 |
Wywiad | 347 |
Badanie ginekologiczne | 348 |
Wskazania do leczenia zabiegowego w zakresie błony dziewiczej i pochwy | 348 |
Stenoza błony dziewiczej | 350 |
Leczenie zabiegowe stenozy błony dziewiczej | 350 |
Hymenotomia | 351 |
Hymenektomia | 352 |
Westibulektomia w leczeniu wulwodynii prowokowanej | 353 |
Techniki operacyjne | 354 |
Powikłania po zabiegu westibulektomii | 355 |
Inne techniki zabiegowe | 356 |
26. Konsekwencje seksualnych zespołów bólowych - Sławomir JAKIMA | 359 |
27. Psychoterapia osób z bólem związanym ze współżyciem - Sławomir JAKIMA | 361 |
Elementy psychoterapii | 361 |
Formy terapii | 362 |
Skorowidz | 365 |