POLECAMY
-17%
Wydawca:
Format:
Książka to 12 wydanie podręcznika autorstwa pana prof. Michała Sczanieckiego. Publikacja ta, stanowiąca owoc głębokiej wiedzy, erudycji, długich lat doświadczeń nauczania akademickiego i przemyśleń Autora nad optymalną formą dydaktyczną podręcznika, przekazuje bogactwo materiału, obejmującego dzieje ustrojów państwowych całego kręgu naszej kultury prawnej, w sposób jasny, przystępny, ułatwiający czytającemu przyswojenie wiedzy o przedmiocie, a także wydobywanie zeń najistotniejszych treści.
Dzieło jest adresowane zarówno do studentów prawa, jak i do szerszego kręgu odbiorców, zwłaszcza prawników zainteresowanych dziejami urządzeń ustrojowych cywilizacji europejskiej.
"Opus vitae prof. Sczanieckiego, jakim jest jego podręcznik, mimo upływu ponad połowy stulecia od jego powstania, nadal zachowuje swoje wyjątkowe walory dydaktyczne i nie przestaje być podstawowym źródłem wiedzy o dziejach ustrojów państwowych i kultury prawnej naszego kręgu cywilizacyjnego. Uznając taki jego charakter, wydało się wskazane uzupełnienie niektórych jego fragmentów o opis zmian ustrojowych, jakie dokonały się w międzyczasie w niektórych krajach Europy i w Stanach Zjednoczonych". Ze wstępu Pana prof. dr hab. Marka Wąsowicza
Rok wydania | 2022 |
---|---|
Liczba stron | 628 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-8286-580-6 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Spis treści | |
Profesor Michał Sczaniecki (1910–1977) ........................................................... 25 | |
Słowo wstępne ............................................................................................................... 33 | |
Wstęp do wydania dwunastego ............................................................................... 35 | |
Z przedmowy autora ................................................................................................... 37 | |
Część I | |
Państwo w starożytności | |
Plan wykładu ...................................................................................................... 41 | |
Rozdział I | |
Despotie wschodnie .................................................................................................... 43 | |
Rys historyczny ................................................................................................. 43 | |
Źródła prawa w despotiach wschodnich. Kodeks Hammurabiego ....... 44 | |
Charakterystyka despotii wschodnich ......................................................... 45 | |
Rozdział II | |
Starożytne państwa śródziemnomorskie ........................................................... 46 | |
Rys historyczny ......................................................................................................... 46 | |
Wprowadzenie ................................................................................................... 46 | |
Pogląd na rozwój Sparty ........................................................................................ 47 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ................................................................. 47 | |
Ustrój państwa ................................................................................................... 48 | |
III. Pogląd na rozwój Aten .......................................................................................... 49 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ................................................................. 49 | |
Ustrój państwa ................................................................................................... 50 | |
Źródła prawa ........................................................................................................... 52 | |
Źródła prawa greckiego ................................................................................ 52 | |
Charakterystyka starożytnych państw śródziemnomorskich ...................... 52 | |
Cechy wyróżniające ........................................................................................ 52 | |
Rozdział III | |
Rzym w okresie cesarstwa ........................................................................................ 54 | |
Pogląd na rozwój formy państwa i na rozwój terytorialny Rzymu ............... 54 | |
Rozwój formy państwa .................................................................................. 54 | |
Rozwój terytorialny państwa rzymskiego ................................................ 57 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ....................................................................... 57 | |
Podstawy gospodarcze .................................................................................. 57 | |
Ustrój społeczny ............................................................................................. 59 | |
III. Ustrój państwa w okresie pryncypatu .............................................................. 61 | |
Powstanie pryncypatu i jego struktura ..................................................... 61 | |
Dalszy rozwój władzy cesarskiej i upadek znaczenia Senatu .............. 63 | |
Ustrój państwa w okresie dominatu .................................................................. 64 | |
Władza cesarska ............................................................................................. 64 | |
Podziały imperium ......................................................................................... 65 | |
Zarząd centralny państwa ............................................................................ 65 | |
Zarząd lokalny ................................................................................................. 66 | |
Sądownictwo ................................................................................................... 67 | |
Skarbowość ...................................................................................................... 67 | |
Wojskowość ..................................................................................................... 68 | |
Państwo a chrześcijaństwo .......................................................................... 69 | |
Początki organizacji kościelnej .................................................................... 71 | |
Źródła prawa rzymskiego ...................................................................................... 71 | |
Wprowadzenie ................................................................................................ 71 | |
Laicyzacja prawa i jego racjonalizacja ....................................................... 72 | |
Tendencje do upowszechnienia i jednolitości prawa | |
(ius gentium a ius civile) ................................................................................ 72 | |
Rozwój rzeczowego zakresu prawa (ius honorarium a ius civile) ....... 73 | |
Źródła powstania prawa ............................................................................... 74 | |
Ustawy ............................................................................................................... 74 | |
Działalność prawotwórcza pretorów ........................................................ 75 | |
Działalność prawotwórcza prawników rzymskich ................................ 75 | |
Konstytucje cesarskie i kodyfikacje ........................................................... 76 | |
Rozdział IV | |
Organizacje społeczne i polityczne ludów germańskich i słowiańskich .. 78 | |
Ludy germańskie ....................................................................................................... 78 | |
Okres plemienny ............................................................................................. 78 | |
Powstanie państw szczepowych ................................................................. 80 | |
Główne państwa szczepowe ........................................................................ 80 | |
Ludy słowiańskie ..................................................................................................... 82 | |
Organizacje społeczne i polityczne ............................................................. 82 | |
Charakterystyka państw szczepowych germańskich i słowiańskich . 83 | |
III. Problem wpływów państwa rzymskiego na rozwój państwa | |
w średniowieczu .................................................................................................... 83 | |
Istota zagadnienia .......................................................................................... 83 | |
Część II | |
Państwo w epoce feudalizmu | |
Rozdział V | |
Państwo frankońskie .................................................................................................. 89 | |
Rys historyczny ......................................................................................................... 89 | |
Rozwój terytorialny ....................................................................................... 89 | |
Okres panowania Merowingów .................................................................. 90 | |
Okres panowania Karolingów ..................................................................... 91 | |
Ustrój gospodarczy i społeczny ............................................................................ 91 | |
Ogólne warunki gospodarcze ...................................................................... 91 | |
Rozwój wielkiej własności ziemskiej ......................................................... 92 | |
Organizacja wielkiej własności ................................................................... 93 | |
Immunitet. Powstanie władztwa gruntowego ......................................... 93 | |
Stosunki społeczne ......................................................................................... 94 | |
Wasalstwo i beneficjum ................................................................................ 95 | |
III. Ustrój państwa ........................................................................................................ 97 | |
Charakter patrymonialny królestwa .......................................................... 97 | |
Podziały państwa i następstwo tronu ....................................................... 98 | |
Zakres władzy królewskiej ........................................................................... 98 | |
Godność cesarska ........................................................................................... 99 | |
Organy centralne .......................................................................................... 100 | |
Zarząd lokalny .............................................................................................. 102 | |
Sądownictwo i proces ................................................................................. 103 | |
Wojskowość ................................................................................................... 107 | |
Skarbowość ................................................................................................... 107 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 107 | |
Zasada osobowości prawa ......................................................................... 107 | |
Ustawodawstwo królewskie (kapitularze) ............................................ 108 | |
Dokumenty praktyki ................................................................................... 109 | |
Spisy prawa rzymskiego (Leges Romanae Barbarorum) .................... 109 | |
Spisy prawa germańskiego (Leges Barbarorum) .................................. 109 | |
Charakterystyka państwa frankońskiego i jego znaczenie | |
dla rozwoju państwa i prawa w Europie Zachodniej ................................. 110 | |
Istotne elementy problemu ....................................................................... 110 | |
Ogólne znaczenie historyczne państwa frankońskiego ...................... 111 | |
Rozdział VI | |
Ogólne zagadnienia państwa feudalnego .......................................................... 112 | |
Stosunek poddańczy .................................................................................... 112 | |
Feudalizm a ustrój lenny ............................................................................ 113 | |
Kontrakt lenny .............................................................................................. 113 | |
Hierarchia lenna ........................................................................................... 117 | |
Własność feudalna ....................................................................................... 119 | |
Miasta .............................................................................................................. 120 | |
Stany społeczne ............................................................................................ 121 | |
Przywileje i nierówność prawa ................................................................ 121 | |
Ustrój monarchiczny ................................................................................... 122 | |
Formy państwa feudalnego ....................................................................... 122 | |
Rozdział VII | |
Francja w okresie rozdrobnienia feudalnego (X–XIII w.) ........................... 124 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 124 | |
Objęcie tronu przez Kapetyngów ............................................................. 124 | |
Geografia polityczna Francji ...................................................................... 125 | |
Rozrost domeny królewskiej ..................................................................... 125 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 126 | |
Ogólny rozwój gospodarczy ...................................................................... 126 | |
Powstanie stanu szlacheckiego ................................................................. 127 | |
Powstanie stanu duchownego .................................................................. 128 | |
Powstanie miast ........................................................................................... 128 | |
Trzy typy miast francuskich ...................................................................... 129 | |
Gildie i cechy ................................................................................................. 130 | |
Powstanie stanu mieszczańskiego ........................................................... 131 | |
Położenie ludności wiejskiej ..................................................................... 132 | |
Powstanie społeczeństwa stanowego ..................................................... 133 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 133 | |
Struktura terytorialna monarchii ............................................................. 133 | |
Podstawy władzy królewskiej .................................................................. 134 | |
Król – najwyższy zwierzchnik lenny ....................................................... 135 | |
Król – strażnik pokoju. Zwalczanie wojen prywatnych ...................... 136 | |
Król – najwyższy sędzia .............................................................................. 137 | |
Utrwalenie się dziedziczności tronu ........................................................ 138 | |
Organy centralne .......................................................................................... 139 | |
Zarząd lokalny .............................................................................................. 140 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 142 | |
Powstanie terytorialnego prawa zwyczajowego i jego rozdrobnienie 142 | |
Podział Francji na kraje prawa zwyczajowego i kraje prawa pisanego 143 | |
Spisy prawa zwyczajowego ....................................................................... 143 | |
Renesans nauki prawa rzymskiego ....................................................... 144 | |
Powstanie i rozwój prawa kanonicznego ............................................ 145 | |
Nauczanie prawa na uniwersytetach .................................................... 146 | |
Charakterystyka okresu ....................................................................................... 146 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 146 | |
Rozdział VIII | |
Francja w okresie monarchii stanowej (XIV–XV w.) ..................................... 148 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 148 | |
Ramy terytorialne zjednoczonej monarchii ........................................ 148 | |
Główne wydarzenia historyczne ............................................................ 149 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 150 | |
Ogólny rozwój gospodarczy .................................................................... 150 | |
Społeczeństwo stanowe ........................................................................... 150 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 151 | |
Zmiana charakteru władzy królewskiej ............................................... 151 | |
Legiści ........................................................................................................... 152 | |
Następstwo tronu ...................................................................................... 153 | |
Zasada niepodzielności domeny. Apanaże .......................................... 154 | |
Stany Generalne ......................................................................................... 154 | |
Stany Prowincjonalne ............................................................................... 157 | |
Parlament .................................................................................................... 157 | |
Wojskowość i skarbowość ....................................................................... 158 | |
Zarząd lokalny ............................................................................................ 160 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 160 | |
Zjawiska najistotniejsze ........................................................................... 160 | |
Charakterystyka okresu ....................................................................................... 161 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 161 | |
Rozdział IX | |
Niemcy w okresie monarchii wczesnofeudalnej (wiek X – połowa XIII w.) 162 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 162 | |
Główne wydarzenia historyczne ............................................................ 162 | |
Ramy terytorialne ...................................................................................... 163 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 164 | |
Ogólny rozwój gospodarczy .................................................................... 164 | |
Powstanie stanu szlacheckiego .............................................................. 164 | |
Książęta szczepowi i terytorialni ........................................................... 165 | |
Ministeriałowie .......................................................................................... 166 | |
Ludność wiejska ......................................................................................... 166 | |
Powstanie miast i ich rozwój .................................................................. 167 | |
Ustrój miast ................................................................................................. 168 | |
Mieszczaństwo ........................................................................................... 169 | |
Powstanie społeczeństwa stanowego ................................................... 169 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 170 | |
Królestwo Niemieckie a cesarstwo ........................................................ 170 | |
Władza królewska ..................................................................................... 172 | |
Upadek księstw szczepowych. Początki księstw terytorialnych .... 173 | |
Następstwo tronu ...................................................................................... 174 | |
Problem przymusu lennego .................................................................... 175 | |
Stosunek państwa do Kościoła ............................................................... 175 | |
Zarząd centralny państwa ....................................................................... 176 | |
Zarząd lokalny ............................................................................................ 177 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 178 | |
Ogólny rozwój prawa ................................................................................ 178 | |
Prawo ziemskie .......................................................................................... 178 | |
Prawo miejskie ........................................................................................... 179 | |
Prawo lenne, dworskie i górnicze .......................................................... 180 | |
Charakterystyka okresu ....................................................................................... 181 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 181 | |
Rozdział X | |
Niemcy w okresie rozdrobnienia feudalnego i kształtowania się monarchii stanowych (od połowy XIII w. do końca XV w.) .............................................. 182 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 182 | |
Główne wydarzenia .................................................................................. 182 | |
Geografia polityczna ................................................................................. 183 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 185 | |
Ogólny rozwój gospodarczy .................................................................... 185 | |
Szlachta ........................................................................................................ 185 | |
Ludność wiejska ......................................................................................... 186 | |
Miasta i mieszczaństwo ............................................................................ 186 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 187 | |
Ustrój Rzeszy .......................................................................................................... 187 | |
Władza królewska ..................................................................................... 187 | |
Następstwo tronu ...................................................................................... 188 | |
Organy centralne ....................................................................................... 189 | |
Sądownictwo .............................................................................................. 190 | |
Władztwa terytorialne ......................................................................................... 190 | |
Rozwój zwierzchnictwa terytorialnego ................................................ 190 | |
Organy centralne ....................................................................................... 192 | |
Związki miast. Hanza ................................................................................ 194 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 195 | |
Zjawiska najistotniejsze ........................................................................... 195 | |
Charakterystyka okresu ....................................................................................... 195 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 195 | |
Rozdział XI | |
Anglia w okresie monarchii wczesnofeudalnej i monarchii stanowej | |
(XI–XV w.) ..................................................................................................................... 197 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 197 | |
Anglia w starożytności ............................................................................. 197 | |
Państwo anglosaskie i jego podbój przez Normanów w 1066 r. 198 | |
Antagonizm angielsko-francuski ........................................................... 199 | |
Rzut oka na ewolucję ustrojową Anglii ................................................ 200 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 201 | |
Ogólne warunki gospodarcze ................................................................. 201 | |
Ustrój lenny angielski i jego specyficzne cechy .................................. 201 | |
Feudałowie .................................................................................................. 203 | |
Ludność wiejska ......................................................................................... 204 | |
Miasta i mieszczanie ................................................................................. 205 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 206 | |
Władza królewska ..................................................................................... 206 | |
Państwo a Kościół ...................................................................................... 208 | |
Następstwo tronu ...................................................................................... 208 | |
Urzędy nadworne ...................................................................................... 209 | |
Rada Królewska ......................................................................................... 209 | |
Wielka Karta Wolności z 1215 r. 211 | |
Początki Parlamentu ................................................................................. 213 | |
Skład Parlamentu ...................................................................................... 213 | |
Uprawnienia Parlamentu ......................................................................... 215 | |
Charakterystyczne cechy średniowiecznego parlamentaryzmu angielskiego 216 | |
Zarząd lokalny ............................................................................................ 217 | |
Początki samorządu lokalnego ............................................................... 218 | |
Sądownictwo .............................................................................................. 219 | |
Sądy przysięgłych ...................................................................................... 220 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 221 | |
Powstanie systemu common law i systemu equity ............................ 221 | |
Źródła poznania prawa ............................................................................ 223 | |
Charakterystyka okresu ....................................................................................... 224 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 224 | |
Rozdział XII | |
Państwo kijowskie w okresie monarchii wczesnofeudalnej (X–XI w.) .. 225 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 225 | |
Powstanie państwa ruskiego .................................................................. 225 | |
Problem wpływów normańskich na powstanie państwa ................ 226 | |
Rozwój państwa kijowskiego .................................................................. 227 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 228 | |
Ogólne warunki gospodarcze ................................................................. 228 | |
Ugruntowanie się stosunków feudalnych ............................................ 228 | |
Struktura społeczna .................................................................................. 229 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 230 | |
Władza wielkoksiążęca ............................................................................ 230 | |
Następstwo tronu i podziały państwa .................................................. 230 | |
Zarząd państwa .......................................................................................... 231 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 232 | |
Układy rusko-bizantyńskie z X w. 232 | |
Ruska Prawda ............................................................................................. 233 | |
Charakterystyka okresu ....................................................................................... 234 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 234 | |
Rozdział XIII | |
Ruś w okresie rozdrobnienia feudalnego (XII–XV w.) ................................. 235 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 235 | |
Rozdrobnienie i przebieg zjednoczenia ziem ruskich ....................... 235 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 236 | |
Ogólny rozwój gospodarczy .................................................................... 236 | |
Feudałowie .................................................................................................. 237 | |
Ludność wiejska ......................................................................................... 238 | |
Miasta i mieszczanie ................................................................................. 239 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 239 | |
Rola wielkich książąt moskiewskich w zjednoczeniu państwa ...... 239 | |
Zarząd Wielkiego Księstwa Moskiewskiego ........................................ 240 | |
Ustrój republik Nowogrodu i Pskowa ................................................... 241 | |
Charakterystyka okresu ..................................................................................... 242 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 242 | |
Rozdział XIV | |
Rosja w okresie monarchii stanowej (od XVI w. do połowy XVII w.) ...... 243 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 243 | |
Rosja za ostatnich Rurykowiczów ......................................................... 243 | |
Kryzys monarchii na początku XVII w. 244 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 244 | |
Ogólny rozwój gospodarczy .................................................................... 244 | |
Bojarowie ..................................................................................................... 245 | |
Ludność wiejska ......................................................................................... 246 | |
Miasta i mieszczaństwo ............................................................................ 246 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 247 | |
Władza carska ............................................................................................ 247 | |
Duma Bojarska ........................................................................................... 248 | |
Sobór Ziemski ............................................................................................. 248 | |
Prikazy .......................................................................................................... 249 | |
Zarząd lokalny. Samorząd gubny i ziemski ......................................... 249 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 250 | |
Najważniejsze zbiory prawa ................................................................... 250 | |
Charakterystyka okresu ....................................................................................... 251 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 251 | |
Rozdział XV | |
Charakterystyka państwa feudalnego w dobie poprzedzającej | |
pojawienie się monarchii absolutnej ................................................................. 252 | |
Wprowadzenie ........................................................................................... 252 | |
Monarchia wczesnofeudalna ............................................................................... 253 | |
Ogólne ujęcie syntetyczne ....................................................................... 253 | |
Rozdrobnienie feudalne ...................................................................................... 255 | |
Ogólne ujęcie syntetyczne ....................................................................... 255 | |
III. Monarchia stanowa ............................................................................................. 259 | |
Ogólne ujęcie syntetyczne ....................................................................... 259 | |
Pojawienie się monarchii absolutnej .............................................................. 263 | |
Ustalenia wstępne ..................................................................................... 263 | |
Rozdział XVI | |
Francja w okresie monarchii absolutnej (XVI–XVIII w.) ............................. 264 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 264 | |
Monarchia absolutna i jej kryzys w XVI w. 264 | |
Kryzys monarchii w XVII w. i rządy Ludwika XIV .............................. 265 | |
Zmierzch i kryzys monarchii w XVIII w. 265 | |
Ramy terytorialne ...................................................................................... 266 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 267 | |
Stosunki gospodarcze .......................................................................................... 267 | |
Akumulacja kapitałów .............................................................................. 267 | |
Merkantylizm i polityka merkantylna .................................................. 268 | |
Fizjokratyzm ............................................................................................... 269 | |
Stosunki społeczne ............................................................................................... 270 | |
Charakter podziałów społecznych ........................................................ 270 | |
Duchowieństwo ......................................................................................... 270 | |
Szlachta ........................................................................................................ 271 | |
Mieszczaństwo ........................................................................................... 272 | |
Ludność wiejska ......................................................................................... 273 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 275 | |
Król i władza królewska ...................................................................................... 275 | |
Zakres władzy królewskiej ...................................................................... 275 | |
Uzasadnienie władzy absolutnej ............................................................ 276 | |
Prawa fundamentalne monarchii .......................................................... 278 | |
Prawa i aspiracje polityczne parlamentów ......................................... 279 | |
Organy centralne ................................................................................................... 281 | |
Urzędy ministerialne ................................................................................ 281 | |
Rady Królewskie ........................................................................................ 283 | |
Stany Generalne ......................................................................................... 284 | |
Zarząd lokalny ........................................................................................................ 285 | |
Cechy podstawowe .................................................................................... 285 | |
Skarbowość ............................................................................................................ 286 | |
Charakterystyka ogólna ........................................................................... 286 | |
Sądownictwo .......................................................................................................... 287 | |
Wprowadzenie ........................................................................................... 287 | |
Sądownictwo królewskie delegowane ................................................. 288 | |
Sądownictwo królewskie zastrzeżone .................................................. 289 | |
Stosunek państwa do wyznań ............................................................................ 290 | |
Państwo a Kościół katolicki ..................................................................... 290 | |
Położenie prawne protestantów ............................................................ 292 | |
Położenie prawne Żydów ........................................................................ 294 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 295 | |
Rozwój prawa zwyczajowego i wpływ prawa rzymskiego ............. 295 | |
Ustawodawstwo królewskie ................................................................... 296 | |
Charakterystyka okresu ....................................................................................... 297 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 297 | |
Rozdział XVII | |
Niemcy w wiekach XVI–XVIII ................................................................................. 298 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 298 | |
Geografia polityczna Niemiec ................................................................. 298 | |
Wzrost władzy książąt terytorialnych .................................................. 300 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 301 | |
Stosunki gospodarcze ............................................................................... 301 | |
Szlachta ........................................................................................................ 302 | |
Duchowieństwo ......................................................................................... 303 | |
Mieszczaństwo ........................................................................................... 304 | |
Ludność wiejska ......................................................................................... 304 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 306 | |
Rzesza ...................................................................................................................... 306 | |
Charakter prawny Rzeszy ........................................................................ 306 | |
Władza cesarska ........................................................................................ 307 | |
Organy Rzeszy ............................................................................................ 307 | |
Sejm Rzeszy ................................................................................................. 308 | |
Sąd Kameralny Rzeszy .............................................................................. 309 | |
Stosunek państwa do wyznań ................................................................ 310 | |
Terytoria Rzeszy .................................................................................................... 312 | |
Charakter prawny i ustrój terytoriów Rzeszy .................................... 312 | |
Monarchia brandenbursko-pruska ................................................................... 314 | |
Rozwój terytorialny monarchii i powstanie królestwa Prus ........... 314 | |
Organy centralne ....................................................................................... 315 | |
Organy lokalne ........................................................................................... 316 | |
Absolutyzm oświecony ............................................................................. 316 | |
Monarchia Habsburgów ...................................................................................... 317 | |
Powstanie monarchii Habsburgów ....................................................... 317 | |
Organy centralne ....................................................................................... 318 | |
Organy lokalne ........................................................................................... 319 | |
Charakterystyka monarchii habsburskiej ............................................ 319 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 320 | |
Problem recepcji prawa rzymskiego .................................................... 320 | |
Przyczyny ekspansji prawa rzymskiego w średniowieczu .............. 320 | |
Sposób przeprowadzenia recepcji ......................................................... 321 | |
Rozmiary recepcji prawa rzymskiego w Niemczech ......................... 322 | |
Ekspansja prawa rzymskiego w Europie ............................................. 323 | |
Carolina ........................................................................................................ 324 | |
Kodyfikacje XVIII w. 326 | |
Kodyfikacje prawa cywilnego ................................................................. 326 | |
Kodyfikacje prawa karnego ..................................................................... 327 | |
Charakterystyka formy państwa ....................................................................... 328 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 328 | |
Rozdział XVIII | |
Anglia w okresie monarchii absolutnej (od XVI do połowy XVII w.) ...... 329 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 329 | |
Wprowadzenie ........................................................................................... 329 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 330 | |
Początki kapitalizmu ................................................................................. 330 | |
Rozwój kapitalizmu w rolnictwie .......................................................... 330 | |
Rozwój kapitalizmu w przemyśle .......................................................... 332 | |
Rozwój kapitalizmu w handlu ................................................................ 332 | |
Rozwój stosunków społecznych ............................................................ 333 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 333 | |
Władza królewska i Parlament ............................................................... 333 | |
Organy centralne ....................................................................................... 334 | |
Stosunek do wyznań ................................................................................. 335 | |
Charakterystyka okresu ..................................................................................... 336 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 336 | |
Rozdział XIX | |
Rosja w okresie monarchii absolutnej od połowy XVII w. do XVIII w. 337 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 337 | |
Wprowadzenie ........................................................................................... 337 | |
Stosunki gospodarcze i społeczne ..................................................................... 338 | |
Reformy gospodarcze Piotra I ................................................................ 338 | |
Szlachta ........................................................................................................ 339 | |
Mieszczaństwo ........................................................................................... 340 | |
Ludność wiejska ......................................................................................... 340 | |
III. Ustrój państwa ..................................................................................................... 341 | |
Władza cesarska ........................................................................................ 341 | |
Organy centralne ....................................................................................... 341 | |
Zarząd lokalny ............................................................................................ 342 | |
Wojskowość ................................................................................................ 343 | |
Źródła prawa ......................................................................................................... 344 | |
Zjawiska najistotniejsze ........................................................................... 344 | |
Charakterystyka okresu ....................................................................................... 344 | |
Główne cechy wyróżniające .................................................................... 344 | |
Rozdział XX | |
Charakterystyka feudalnej monarchii absolutnej ......................................... 346 | |
Ogólne ujęcie syntetyczne ....................................................................... 346 | |
Prawidłowości rozwoju państwa w epoce feudalizmu .................... 349 | |
Część III | |
Państwo w epoce kapitalizmu | |
Plan wykładu .............................................................................................. 353 | |
Rozdział XXI | |
Anglia w XVII i XVIII w. (do 1832 r.) .................................................................... 355 | |
Rys historyczny ....................................................................................................... 355 | |
Podział na okresy ....................................................................................... 355 | |
Rozwój stosunków gospodarczych i społecznych ............................. 355 | |
Rozwój terytorialny. Kolonie .................................................................. 357 | |
Przemiany ustrojowe w XVII w. 359 | |
Okres panowania Stuartów (1603–1648) ....................................................... 359 | |
Opozycja Parlamentu. Petycja prawa ................................................... 359 | |
Długi Parlament. Ustawy z 1641 r. 360 | |
Okres Republiki (1648–1660) ............................................................................ 360 | |
Ścieranie się sił i programów politycznych ......................................... 360 | |
Ustrój Republiki w latach 1649–1653 .................................................. 362 | |
Ustrój Republiki w latach 1653–1660 .................................................. 362 | |
Okres restauracji Stuartów (1660–1688) ....................................................... 363 | |
Rządy Karola II. Habeas Corpus Act ...................................................... 363 | |
Rządy Jakuba II. Druga „chwalebna” rewolucja .................................. 365 | |
III. Powstanie rządów parlamentarnych i gabinetowych (1689–1832) ....... 365 | |
Ustrój Anglii na przełomie XVII i XVIII w. 365 | |
Rządy dynastii orańskiej i hanowerskiej ............................................. 365 | |
Bill o prawach z 1689 r. 366 | |
Ustawa sukcesyjna z 1701 r. 366 | |
Charakterystyka przemian ustrojowych .............................................. 367 | |
Powstanie rządów parlamentarnych ............................................................... 368 | |
Odpowiedzialność prawna a odpowiedzialność polityczna ministrów 368 | |
Powstanie gabinetu. Zasada nieodpowiedzialności króla ............... 369 | |
Odpowiedzialność solidarna, czyli gabinetowa, ministrów ............ 370 | |
Mechanizm rządów parlamentarnych .................................................. 370 | |
Konstytucja angielska ......................................................................................... 372 | |
Konstytucja w znaczeniu formalnym i materialnym ......................... 372 | |
Materialny charakter konstytucji angielskiej ...................................... 372 | |
Wpływ wzoru konstytucji angielskiej na inne kraje ......................... 374 | |
Potrzeba reformy ustrojowej w XIX w. 375 | |
Rozdział XXII | |
Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki i ich konstytucja z 1787 r. 377 | |
Kolonie angielskie w Ameryce Północnej i ich walka o niepodległość ...... 377 | |
Powstanie kolonii angielskich w Ameryce .......................................... 377 | |
Ustrój kolonii i ich stosunek do metropolii ......................................... 377 | |
Przebieg wojny o niepodległość (1775–1783) ................................... 378 | |
Stany Zjednoczone jako konfederacja .............................................................. 379 | |
I i II Kongres Kontynentalny i deklaracja niepodległości ................. 379 | |
Przyjęcie Artykułów konfederacji ......................................................... 379 | |
Konstytucje stanowe i uchwalenie konstytucji federalnej ............... 380 | |
III. Konstytucja federalna z 1787 r. 380 | |
Konstytucja z 1787 r. pierwszą konstytucją pisaną .......................... 380 | |
Charakter konstytucji jako konstytucji federalnej ............................. 381 | |
Realizacja zasady trójpodziału władzy ................................................. 382 | |
Gwarancje praw obywatelskich ............................................................. 384 | |
Perspektywy rozwoju konstytucji amerykańskiej w XIX i XX w. 384 | |
Wpływ konstytucji Stanów Zjednoczonych na rozwój światowego konstytucjonalizmu ................................................................................... 385 | |
Rozdział XXIII | |
Francja w dobie rewolucji i dyktatury napoleońskiej (1789–1814) ...... 386 | |
Ogólne wprowadzenie ........................................................................................... 386 | |
Przyczyny rewolucji francuskiej ............................................................ 386 | |
Kryzys monarchii absolutnej w latach 1770–1789 ........................... 387 | |
Podział na okresy ....................................................................................... 388 | |
Okres monarchii ograniczonej (1789–1792) ................................................. 389 | |
Pierwsza Konstytuanta ........................................................................................ 389 | |
Zwołanie Stanów Generalnych w 1789 r. 389 | |
Powstanie pierwszej Konstytuanty i jej prace .................................... 389 | |
Deklaracja praw człowieka i obywatela ............................................... 390 | |
Uchwały w sprawie likwidacji feudalizmu .......................................... 393 | |
Reformy zarządu terytorialnego ............................................................ 395 | |
Reformy sądownictwa .............................................................................. 396 | |
Unormowanie stosunków wyznaniowych ........................................... 397 | |
Zasady konstytucji z 1791 r. 398 | |
Ogólne zasady konstytucji ....................................................................... 398 | |
Wprowadzenie konstytucji w życie ....................................................... 400 | |
Ogólna ocena działalności Konstytuanty ............................................. 400 | |
III. Okres rządów Konwentu (1792–1793) .......................................................... 401 | |
Zebranie się Konwentu i proklamowanie republiki .......................... 401 | |
Walka żyrondystów z jakobinami .......................................................... 402 | |
Okres dyktatury jakobińskiej (1793–1794) .................................................. 402 | |
Konstytucja jakobińska z 1793 r. 402 | |
Dyktatura jakobińska ................................................................................ 403 | |
Okres Dyrektoriatu (1794/1795–1799) .......................................................... 405 | |
Konstytucja dyrektorialna z 1795 r. 405 | |
Rządy Dyrektoriatu ................................................................................... 406 | |
Okres dyktatury napoleońskiej (1799–1814) ............................................... 407 | |
Ustrój państwa – organy centralne ................................................................... 407 | |
Konsulat i cesarstwo ................................................................................. 407 | |
Konstytucja konsularna z 1799 r. 408 | |
Praktyka konstytucyjna i zmiany konstytucji ..................................... 410 | |
Cesarstwo Francuskie ............................................................................... 410 | |
Reformy wewnętrzne ........................................................................................... 411 | |
Reformy zarządu terytorialnego ............................................................ 411 | |
Reorganizacja sądownictwa .................................................................... 413 | |
Unormowanie stosunków między państwem a Kościołem ............. 414 | |
Kodyfikacje napoleońskie .................................................................................... 414 | |
Wpływ teorii prawa natury na rozwój prawa i kodyfikacji ............. 414 | |
Kodeks cywilny .......................................................................................... 415 | |
Inne kodeksy ............................................................................................... 416 | |
Rozwój prawa sądowego w XIX i XX w. 417 | |
Światowe znaczenie kodyfikacji napoleońskiej .................................. 418 | |
Rozdzia | |