POLECAMY
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
[Czuję] wyjątkowo przykry stan, tę okropną nie do opisania mękę, zwaną tremą. Odbiera ona nie tylko odwagę, ale i pozbawia sił – istna męczarnia.
Ignacy Jan Paderewski
Praca zawodowego muzyka jest jednym z najbardziej złożonych rodzajów działalności. Podstawą sukcesu są tu wieloletnie codzienne ćwiczenia, wymagające dużego wysiłku fizycznego i psychicznego. Można powiedzieć, że występ publiczny jest „wierzchołkiem góry lodowej” w życiu muzyka, na którym za każdym razem ważą się losy muzyka-wykonawcy i muzyka-osoby. Jeśli muzyk pozytywnie ocenia obie te sfery, owocuje to poczuciem dobrostanu psychicznego, co stwarza dobre warunki do dalszego twórczego rozwoju. Dlatego już sama myśl o możliwości niepowodzenia wzbudza lęk, który doprowadzić może do dezorganizacji procesu gry i radykalnego spadku jakości wykonania.
Zjawisko tremy z pewnością znane jest każdej osobie występującej publicznie, doświadczamy tego uczucia w najważniejszych dla nas momentach życiowych. Dla większości zawodów problem tremy nie jest tak istotny ze względu na to, że występy publiczne są w nich zjawiskiem okazjonalnym. Natomiast w zawodach artystycznych, wykonawczych umiejętność radzenia sobie z tremą jest często czynnikiem decydującym o możliwości wykonywania zawodu.
Julia Kaleńska-Rodzaj, doktor psychologii, psycholog-praktyk i zawodowy muzyk, poszukuje naukowych odpowiedzi na pytania: Czym jest trema? Czy jest wyłącznie zjawiskiem negatywnym, przeszkodą, którą należałoby usunąć z drogi, by występ był udany? Autorka eksploruje możliwości interpretacji tremy jako stanu podwyższonego pobudzenia, jako lęku społecznego oraz jako emocji złożonej. Dzieli się własnymi doświadczeniami wyniesionymi z pracy psychologicznej z muzykami: dwa ostatnie rozdziały książki mają praktyczny charakter − poświęcone są radzeniu sobie z tremą oraz optymalnemu przygotowaniu się wykonawcy do występu publicznego. Choć książka napisana jest głównie z myślą o muzykach – wykonawcach i pedagogach, to zaprezentowane w niej techniki mogą pomóc każdemu z nas w regulacji emocji podczas ważnych wydarzeń życiowych.
Mamy do czynienia z książką na wskroś nowoczesną, która dostarcza gotowych narzędzi do zrozumienia zjawiska tremy jako fenomenu umysłowego.
Z recenzji dr. hab. Kamila Imbira, prof. UW
Autorka wykazała się erudycją i w ciekawy sposób oraz dobrym językiem pomaga zrozumieć czytelnikowi psychologiczne mechanizmy tremy muzyków.
Z recenzji dr hab. Agaty Błachnio, prof. KUL
Rok wydania | 2022 |
---|---|
Liczba stron | 260 |
Kategoria | Psychologia osobowości |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-22084-6 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wstęp IX | |
CZĘŚĆ I. Zjawisko tremy w opisach muzyków i psychologów muzyki 1 | |
Rozdział 1. Doświadczanie tremy | 3 |
1.1. Trema w opisach doświadczeń znanych muzyków | 4 |
1.2. Trema w opisach doświadczeń młodych muzyków | 7 |
1.3. Trema jako specyficzny problem wykonawstwa muzycznego | 9 |
1.4. Psychologiczne definicje tremy | 13 |
1.5. Podsumowanie: porządkowanie terminologii – pobudzenie, stres, lęk, strach, trema | 18 |
CZĘŚĆ II. Trema z perspektywy psychologii sportu | 21 |
Rozdział 2. Trema jako wzrost pobudzenia | 23 |
2.1. Optymalny stan koncertowy | 23 |
2.2. Mechanizmy wyjaśniające powstawanie tremy – poziom pobudzenia a jakość wykonania | 26 |
2.2.1. Modele uwzględniające dynamikę czasową | 27 |
2.2.2. Teorie uwzględniające kontekst społeczny i trudność zadania | 31 |
Motywacyjne źródła efektu facylitacji społecznej | 33 |
2.2.3. Struktura temperamentu: wyjaśnienie z obszaru różnic indywidualnych | 36 |
Temperament a pobudzenie | 37 |
Temperament a efektywne działanie na scenie | 38 |
2.2.4. Teorie uwzględniające ocenę poznawczą pobudzenia | 42 |
2.3. Podsumowanie: pobudzenie jako nieodłączny element występowania | 46 |
CZĘŚĆ III. Trema z perspektywy psychologii klinicznej 49 | |
Rozdział 3. Trema jako lęk | 51 |
3.1. Perspektywa kliniczna: triada objawów lęku | 52 |
3.1.1. Objawy fizjologiczne | 53 |
3.1.2. Objawy behawioralne | 55 |
3.1.3. Objawy poznawcze | 59 |
3.2. Podsumowanie: współwystępowanie objawów | 64 |
Rozdział 4. Cechy zwiększające podatność na tremę | 65 |
4.1. Czynniki osobowościowe | 65 |
4.1.1. Neurotyczność, ekstrawersja i introwersja | 66 |
4.1.2. Lęk jako cecha i lęk jako stan | 69 |
4.2. Czynniki moderujące: wiek i płeć | 72 |
4.3. Czynniki motywacyjne | 75 |
4.3.1. Poczucie własnej skuteczności | 75 |
4.3.2. Samoocena i perfekcjonizm | 80 |
4.4. Podsumowanie: rozwojowy schemat powiązań | 84 |
Rozdział 5. Trema jako lęk społeczny | 87 |
5.1. Trema a lęk społeczny: podobieństwa i różnice | 89 |
5.2. Trema a inne zaburzenia kliniczne | 91 |
5.3. Wieloczynnikowe modele wyjaśniające występowanie tremy | 94 |
5.3.1. Teoria i model tremy Alberta LeBlanca | 94 |
5.3.2. Model tremy Iouli Papageorgi, Susan Hallam i Grahama Welcha | 98 |
5.3.3. Model tremy Dianny Kenny | 101 |
5.4. Podsumowanie: profilaktyka lęku scenicznego (tremy) | 104 |
CZĘŚĆ IV. Trema z perspektywy psychologii emocji | 105 |
Rozdział 6. Trema jako złożone zjawisko emocjonalne | 107 |
6.1. Emocje przedkoncertowe z perspektywy psychologii emocji | 107 |
6.1.1. Emocje przedkoncertowe – proste czy złożone? | 107 |
6.1.2. Dlaczego rozpoznawanie i precyzyjne nazywanie emocji jest tak ważne? | 111 |
6.1.3. Zanim powstanie emocja: przekonania na temat emocji a rodzaj doświadczanych stanów emocjonalnych | 114 |
6.2. Poszerzenie perspektywy: wyjście poza lęk | 117 |
6.3. Trema jako złożony stan emocjonalny: wnioski z badań własnych | 120 |
6.3.1. Różnorodność emocji przedkoncertowych | 122 |
6.3.2. Struktura emocji przedkoncertowych – profile emocjonalne | 122 |
6.3.3. Emocje przedkoncertowe: przyczyny i konsekwencje | 125 |
6.3.4. Wnioski z badań i implikacje praktyczne | 126 |
6.4. Optymalny stan koncertowy i optymalne emocje. Korzyści z ujmowania tremy jako złożonego stanu emocjonalnego | 128 |
6.4.1. Pozytywna interpretacja wzrostu pobudzenia | 128 |
6.4.2. Nazywanie i akceptacja różnorodnych emocji | 129 |
6.4.3. Integracja doświadczanych emocji – „moja trema” | 135 |
6.5. Podsumowanie: trema z perspektywy psychologii emocji | 136 |
CZĘŚĆ V. Radzenie sobie z tremą – regulacja emocji przedkoncertowych | 139 |
Rozdział 7. Radzenie sobie z tremą – zastosowanie teorii w praktyce | 141 |
7.1. Ryzykowne strategie radzenia sobie z tremą | 145 |
7.1.1. Beta-blokery | 145 |
7.1.2. Maratony ćwiczeniowe | 148 |
7.2. Adaptacyjne strategie radzenia sobie z tremą demobilizującą | 155 |
7.2.1. Procesy poznawcze: techniki zarządzania uwagą i myśleniem | 158 |
Uwaga | 158 |
Styl myślenia | 162 |
7.2.2. Reakcja emocjonalna: techniki regulacji pobudzenia | 169 |
7.2.3. Oswojenie się z sytuacją: techniki stopniowanej ekspozycji i wizualizacji | 175 |
7.3. Podsumowanie: plan psychologicznego przygotowania się do występu | 180 |
Rozdział 8. Psychologiczne przygotowanie wykonawcy do występu publicznego | 183 |
8.1. Budowanie tożsamości artysty – poczucie sensu | 184 |
8.2. Wspierające środowisko – poczucie wspólnoty | 189 |
8.3. Rozwijanie umiejętności dbania o kondycję psychiczną i fizyczną – poczucie skuteczności | 193 |
8.4. Podsumowanie: dobrostan psychiczny muzyka | 198 |
Bibliografia | 201 |
Indeks rzeczowy | 229 |
Indeks nazwisk | 235 |
O Autorce | 243 |