INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, pdf, ibuk
Tom Renesans kontynuuje fascynującą podróż poprzez dzieje kultury europejskiej! Autor wprowadza Czytelnika w świat znanej, a także zaniedbanej dotąd wiedzy o odrodzeniu. Oprócz literatury, sztuki, muzyki, filozofii i edukacji, tła religijnego, politycznego i ekonomicznego, opisuje ubiory, obyczajowość i kulinaria epoki. Nie zapomina o ciemnych stronach renesansu, takich jak prostytucja, antysemityzm, działalność inkwizycji, demoralizacja kręgów świeckich i kościelnych, a także podnosi role związanego z tym wybuchu reformacji.
Książka jest autorską interpretacją epoki, w której nie zaniedbuje się tradycyjnej wiedzy i podstawowych opracowań renesansu, ale także sięga się po źródła mało znane lub ignorowane, w wielu wypadkach nie tłumaczone na język polski, otrzymane dzięki historykom niedocenianych dotąd krajów i kultur. Autor podnosi znaczenie renesansu Rzeczpospolitej doby Jagiellońskiej (w tym Litwy), emigrantów greckich z Bizancjum w inspirowaniu humanistycznych dyskusji filozoficznych, uwzględnia rolę wybitnych pisarek i artystek, opisuje pomijany udział kultury hebrajskiej. Dostrzega dorobek literatury krajów bałkańskich: chorwackich dramaturgów i poetów-petrarkistów, serbskich twórców wyjątkowo pięknej epiki balladowej okresu okupacji tureckiej, która przesłaniem dorównuje polskiej literaturze krzepienia serc okresu zaborów.
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 780 |
Kategoria | Historia powszechna |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-22048-8 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Od autora | 15 |
Rozdział I RENESANS – NOWA EPOKA CZY KONTYNUACJA ŚREDNIOWIECZA? | 21 |
Etymologia pojęcia „renesans” – koncepcje Jules’a Micheleta i Jacoba Burckhardta | 21 |
Chronologia epoki | 23 |
Miejskie początki i charakter renesansu | 25 |
Rola handlu z Dalekim Wschodem i jedwabnego szlaku | 26 |
Nie tylko Florencja | 27 |
Inter arma non silent musae | 28 |
Renesans miast północnej Europy | 30 |
Rozdział II ODKRYCIA GEOGRAFICZNE POSZERZAJĄ EUROPEJSKIE WYOBRAŻENIE ŚWIATA | 31 |
Portugalczycy wyruszają na ocean | 31 |
Kolumb w drodze do Indii odkrywa Amerykę | 32 |
Rzeczywiści i domniemani odkrywcy Ameryki | 33 |
Odkrycia geograficzne po Kolumbie | 35 |
Lądowa ekspansja Księstwa Moskiewskiego | 37 |
Statki epoki odkryć geograficznych | 38 |
Literatura morskiej i kolonialnej ekspansji | 40 |
Rozdział III REWOLUCJA KOPERNIKAŃSKA 43 | |
Astronomia przed Kopernikiem | 43 |
Życie i dzieło twórcy nowożytnej astronomii | 44 |
Krytycy i zwolennicy heliocentryzmu | 48 |
Rozdział IV LITERACKI PRZEDŚWIT RENESANSU | 52 |
Preumanesimo Padovano | 52 |
Hiszpańska poezja mester de clerecía | 53 |
Dante – biografia pod znakiem Beatrycze i Boskiej komedii | 54 |
Petrarka i petrarkizm | 60 |
Nie tylko Laura i Beatrycze | 64 |
Lubieżny Boccaccio | 65 |
Geoffrey Chaucer i Opowieści kanterberyjskie | 67 |
Rozdział V HUMANISTYCZNY PRZEŁOM | 69 |
Odwrót od średniowiecza | 69 |
Średniowieczna łacina a jej humanistyczny odpowiednik | 71 |
Miejsce języka greckiego i tradycji helleńskiej | 72 |
Bractwo humanistów – fratellanza degli umanisti | 75 |
Cudzoziemscy i rodzimi humaniści w Polsce | 82 |
Rozdział VI ZAPOMNIANI HUMANIŚCI | 89 |
Wczesny humanizm Hiszpanii | 89 |
Emigranci z Bizancjum | 96 |
Humanizm dalmatyński, czyli chorwacki przyczółek renesansu | 105 |
Renesansowy dwór Macieja Korwina i okres późniejszy | 108 |
Rozdział VII REWOLUCJA DRUKARSKA 112 | |
Droga druku z Azji do Europy | 112 |
Kopiści manuskryptów się nie poddają | 114 |
Początki „Galaktyki Gutenberga” | 115 |
Ekspansja drukarstwa | 116 |
Drukarstwo Rzeczypospolitej Obojga Narodów | 121 |
Drzeworyty, miedzioryty i księgi emblematów | 127 |
Rozdział VIII UNIWERSYTETY, AKADEMIE I NIEZWYKŁE TEATRUM WIEDZY | 132 |
Uniwersytety – między zachowawczością a postępem | 132 |
Nowe typy szkolnictwa wyższego – uniwersytety protestanckie i jezuickie | 134 |
Fundamenty humanizmu i nauki nowożytnej – włoskie akademie | 137 |
Teatrum wiedzy i pamięci Camillo Delminio | 143 |
Rozdział IX MYŚL EDUKACYJNA I SPOŁECZNA 147 | |
Renesansowe idee wychowawcze we Włoszech | 147 |
Juan Luis Vives – pionier pedagogiki i psychologii | 149 |
Idee wychowawcze w Niderlandach – tradycje szkoły w Deventer i Erazma z Rotterdamu | 151 |
Humanistyczne przemiany szkolnictwa w Niemczech | 154 |
Rabelais, Montaigne i Petrus Ramus podważają średniowieczną edukację we Francji | 156 |
Początki pedagogiki polskiej | 157 |
Myśl wychowawcza w Anglii | 162 |
Rozdział X KONCEPCJE PAŃSTWA I WŁADZY 164 | |
Echa średniowiecza – wpływy Civitas Dei Świętego Augustyna i Doktora Anielskiego | 164 |
Idea monarchii Dantego | 165 |
Defensor Pacis Marsyliusza z Padwy | 166 |
Renesansowe spory o istotę monarchii i republiki | 167 |
Książę Machiavellego | 169 |
De Republica emendanda Andrzeja Frycza Modrzewskiego | 171 |
Quincunx oraz Policyja Stanisława Orzechowskiego | 174 |
Francuscy teoretycy państwa i ich szkocki naśladowca | 175 |
Utopijne idee państwa i miasta | 176 |
Rozdział XI RENESANSOWE IDEE WOLNOŚCI I GODNOŚCI LUDZKIEJ | 181 |
Bartolomeo Facio – pionier myśli o ludzkim indywidualizmie | 181 |
Twórca koncepcji wolności człowieka – Marsilio Ficino | 182 |
Wolnomyśliciel Pico della Mirandola | 183 |
Bezbożnik Pomponazzi | 186 |
Polska myśl renesansowa o wolności i godności ludzkiej | 187 |
Rozdział XII ŻYDZI W EPOCE RENESANSU | 191 |
Tereny „wolne od Żydów” i pierwsze getta | 191 |
Studia hebraistyczne a rozwój europejskiej humanistyki | 193 |
Chrześcijańskie konwersje i stereotyp Żyda w literaturze renesansu | 195 |
Paradisus Iudaeorum – Żydzi w Królestwie Polskim i na Litwie | 197 |
Rozdział XIII EMANCYPANTKI RENESANSU | 200 |
Querelle de femmes – kobiety pisarki w walce o swoje prawa | 200 |
„Gdzie tylko rękę położy niewiasta” – artystki renesansu | 208 |
Mizogini i obrońcy kobiet | 211 |
Rozdział XIV ROZWÓJ DYSCYPLIN NAUKOWYCH, MYŚLI TECHNICZNEJ, EKONOMICZNEJ I ROLNICZEJ | 215 |
Paranauka – astrologia | 216 |
Alchyma – magiczne początki chemii | 218 |
Paracelsus – między alchemią a medycyną | 226 |
Pionierzy nowożytnej chirurgii | 227 |
Krótka historia sekcji zwłok i teatrów anatomicznych | 229 |
Batalia o postęp medycyny w Hiszpanii | 230 |
Prekursor epidemiologii Girolamo Fracastoro | 232 |
Narodziny nowożytnego ziołolecznictwa, botaniki i zoologii | 232 |
Pionierzy medycyny, ziołolecznictwa i botaniki w Polsce | 236 |
Inicjatorzy matematyki nowożytnej | 240 |
Praktycy zastosowań wiedzy technicznej i gospodarczej | 243 |
Rozdział XV ZMAGANIA JĘZYKÓW NARODOWYCH Z ŁACINĄ | 249 |
Europejczycy nie gęsi – swe języki mają | 249 |
Włochy przodują w rozwoju narodowego języka literackiego | 252 |
Kastylijskie początki języka hiszpańskiego | 256 |
História da língua portuguesa | 257 |
Ewolucja języka francien | 258 |
Our English tung is better | 260 |
Języki „ucywilizowanych” i „dzikich” Szkotów | 262 |
Die teütsch Spraach | 263 |
Języki skandynawskie | 265 |
Tradice českého jazyka | 265 |
„Umiej obiecado moje” | 267 |
Początki refl eksji językowej na Węgrzech | 270 |
Gramatyki chorwackie i rosyjskie | 271 |
Językowy i literacki zastój w krajach niewolonych | 272 |
Rozdział XVI OD EPOSU DO EPIGRAMU – POEZJA ODRODZENIA W JĘZYKACH NARODOWYCH | 275 |
Epos bohaterski – Boiardo, Ariosto i Tasso | 275 |
Późny romans rycerski i liryka Hiszpanii | 283 |
Poezja Portugalii | 285 |
Od Wielkich Retoryków do Plejady i Szkoły Lyońskiej | 286 |
Jan Kochanowski i narodziny wysokoartystycznej poezji polskiej | 291 |
Anglia – Edmund Spenser i Philip Sidney | 293 |
Poezja krajów celtyckich | 294 |
Poezja krajów skandynawskich | 297 |
Niderlandy – pod znakiem Jana van der Noota i Pietera Corneliszoona Hoofta | 298 |
Na kreteńskim uboczu | 299 |
Epigramy i anakreontyki | 299 |
Rozdział XVII GENEZA NOWOŻYTNEJ POWIEŚCI | 301 |
Nowy typ romansu a księgi rycerskie | 301 |
Novelliere Bandello | 303 |
Ewolucja opowieści i romansów dworskich | 306 |
Powieść eufuistyczna a hiszpańskie estilo culto | 310 |
Powieść łotrzykowska | 312 |
Cervantes – el creador de una novela moderna | 316 |
Rozdział XVIII HISTORIOGRAFIA I LITERATURA PAMIĘTNIKARSKA | 324 |
Narodziny nowożytnej historiografii we Włoszech | 324 |
Historiografi a Hiszpanii | 330 |
Historiadores dos reis de Portugal | 333 |
Dziejopisowie renesansowej Francji | 333 |
Historiografi a na Wyspach Brytyjskich | 335 |
Niderlandzki spór o Batawię | 337 |
Spadkobiercy Jana Długosza | 338 |
Pionierzy historiografii niemieckiej | 339 |
Etnograficzne i teologiczne początki historiografii szwajcarskiej | 339 |
Historycy Skandynawii | 340 |
Magyar történészek – dziejopisowie węgierscy | 341 |
Autobiografie i pamiętniki jako osobiste zapisy dziejów | 342 |
Rozdział XIX MIĘDZY SATYRĄ A REFLEKSJĄ MORALNĄ 347 | |
Humaniści a starożytne tradycje satyry | 347 |
Spór o genezę satyry | 348 |
Tradycje satyry francuskiej | 350 |
Zapomniany satyryk szkocki | 351 |
Korona renesansowej satyry – Pochwała głupoty | 352 |
Satyra w Polsce | 354 |
Satyra w Niemczech | 355 |
Spadek po średniowieczu – moralizatorska i satyryczna literatura plebejska | 356 |
Rabelais – geniusz komizmu i pionier powieści satyrycznej | 358 |
Nowy gatunek literacki – esej Montaigne’a i jego kontynuatorzy | 360 |
Rozdział XX DRAMAT – NAŚLADOWCY POETYKI ANTYCZNEJ ORAZ PRÓBY JEJ SKOJARZENIA Z TEMATYKĄ BIBLIJNĄ 364 | |
Naśladownictwo i „chrystianizacja” poetyki klasycznej | 364 |
Dramat klasyczny w Italii | 368 |
De l’art de la tragedie Jeana de la Taille – a geneza francuskiego dramatu klasycznego | 372 |
Hiszpania – świeckie pasos i jezuickie fabulae eruditiae | 373 |
Seneka i Terencjusz jako wzorce dramatu niemieckiego | 374 |
Tematyka biblijna w klasycznych dramatach niderlandzkich | 376 |
Słabości dramatu klasycznego w Anglii | 378 |
Klasyczny protestancki dramat skandynawski | 378 |
Rozdział XXI TRADYCJA LUDOWO-RELIGIJNA I NOWY TYP DRAMATU SYNKRETYCZNEGO | 381 |
Wyjątkowy kontekst historyczno-kulturowy genezy dramatu w Hiszpanii i Anglii | 381 |
Powstanie i rozwój auto sacramentales | 382 |
Narodziny nowożytnej dramaturgii hiszpańskiej | 388 |
Nuevo comedia i Lope de Vega | 389 |
Pod znakiem Gila Vicenta – „portugalskiego Plauta” | 392 |
Dramat angielski epoki Tudorów i Jakuba I | 394 |
Geniusz Szekspira | 395 |
Dramat elżbietański poza Szekspirem | 397 |
Początki dramatu w krajach celtyckich | 401 |
Dramat nieklasyczny we Francji | 403 |
Ludowe tradycje dramatu niemieckiego | 403 |
Klasyczne pęta nieklasycznego dramatu włoskiego | 404 |
Początki dramatu skandynawskiego | 405 |
Niedoceniany dramat dalmatyński | 406 |
Zapomniany dramat kreteński | 407 |
Erudycyjne i protestanckie akcenty dramatu węgierskiego | 407 |
Rozdział XXII TEATR – ARCHITEKTURA, URZĄDZENIA I ORGANIZACJA SPEKTAKLU, AKTORZY I WIDOWNIA | 408 |
Ewolucja budynku teatralnego we Włoszech | 408 |
Hiszpańskie corrales | 412 |
Teatry elżbietańskiej Anglii | 413 |
Francja – korty jeu de paume i Hôtel de Bourgogne | 415 |
Ewolucja scenografi i i urządzeń technicznych | 416 |
Kompanie teatralne | 418 |
Menedżerowie, dramatopisarze i technika gry aktorskiej | 422 |
Kobiety w teatrze renesansowym | 423 |
Stroje aktorów | 424 |
Charakter i organizacja przedstawień | 425 |
Krytyka i zakazy przedstawień teatralnych | 426 |
Teatr w teatrze | 427 |
Początki teatru i dramatu w Polsce | 428 |
Rozdział XXIII ARCHITEKTURA I URBANISTYKA RENESANSU | 431 |
Charakter nowego stylu | 431 |
Wiodąca rola Rzymu i Florencji | 435 |
Wielcy architekci, ich traktaty i realizacje | 437 |
Architektura renesansowa poza Włochami | 440 |
W kręgu dynastii Jagiellonów | 449 |
Rozdział XXIV DOPEŁNIENIA ARCHITEKTURY – OGRODY I ARRASY | 455 |
Giardino rinascimentale | 455 |
Ogrody renesansowe w Polsce | 458 |
Tapiserie – „piktorialne medium swego czasu” | 459 |
Rozdział XXV MALARSTWO I RZEŹBA WŁOSKIEGO RENESANSU 466 | |
Niezwykłe dzieło Vasariego | 466 |
Sztuka przezwycięża średniowieczne tradycje | 466 |
Odkrywcy starożytności w rzeźbie i malarstwie | 469 |
Ghiberti i Donatello – pełnia odrodzeniowej rzeźby | 472 |
Pionierzy perspektywy i postęp techniki malarskiej | 473 |
Badacze anatomii i erotyka w sztuce | 475 |
Poprzednicy i rówieśnicy gigantów sztuki | 478 |
Giganci malarstwa i rzeźby renesansu | 480 |
Rozdział XXVI SZTUKA RENESANSOWA POZA ITALIĄ | 491 |
Malarstwo i rzeźba francuskiego renesansu | 491 |
Pionierzy złotej epoki malarstwa niderlandzkiego | 494 |
Odrodzenie w sztuce niemieckiej | 499 |
Hiszpańskie szkoły artystyczne | 502 |
Wyłączność tematyki religijnej w malarstwie portugalskim | 505 |
Anglia – tylko malarstwo miniaturowe | 508 |
Renesans w sztuce szkockiej | 509 |
Sztuka odrodzenia w Polsce | 510 |
Sztuka Dalmacji | 511 |
Skandynawski obraz kojarzony z… UFO | 512 |
Rozdział XXVII MUZYKA RENESANSU | 513 |
Periodyzacja rozwoju muzyki renesansowej | 513 |
Antyczne inspiracje | 514 |
Polifonia wyzwala świecki charakter muzyki | 516 |
Ewolucja instrumentów muzycznych | 518 |
Drukarstwo nutowe – przełom w popularyzacji muzyki | 521 |
Rozwój dworskich zespołów muzycznych | 522 |
Wielkie szkoły i kompozytorzy muzyki tradycji zachodniej | 525 |
Rozdział XXVIII KULTURA LUDYCZNA EPOKI | 538 |
Taniec renesansowy | 538 |
Podręczniki i traktaty choreografi czne | 542 |
Renesansowe początki tańców polskich | 543 |
Widowiska plenerowe i początki baletu | 545 |
Spektakl monarszej pychy – festyn na Polach Złotogłowia | 547 |
Gry stołowe – szachy, karty, kości | 549 |
Carnemlevare, czyli karnawał | 551 |
Rozdział XXIX MECENASI, DWORZANIE I BŁAZNY | 559 |
Dwory jako ośrodki mecenatu artystycznego | 559 |
Zanikanie rycerskich ideałów | 566 |
Geneza pojęcia fair play | 569 |
Manuały dworskiej etykiety | 571 |
Błazny i karły | 575 |
Rozdział XXX RENESANSOWE SZATNIE I SYPIALNIE | 581 |
Wytworność i rozmaitość ubiorów epoki | 581 |
Moda kobieca pierwszej fazy renesansu | 582 |
Moda męska do połowy XVI stulecia | 583 |
Prawa i regulacje noszenia odzieży | 584 |
Czarna moda z Hiszpanii | 586 |
Zderzenie mody zachodniej z tradycją wschodnioeuropejską | 587 |
Ubiory plebejuszy | 590 |
Renesansowa sypialnia | 591 |
Rozdział XXXI LADACZNICE, KURTYZANY I SODOMICI | 593 |
„Wesołe panie”, czyli charakter prostytucji w okresie renesansu | 593 |
Polityka miast wobec prostytucji | 596 |
Dzielnice i domy uciech | 596 |
Penalizacja i stygmatyzacja prostytucji | 600 |
Kurtyzany, czyli odrodzenie tradycji antycznych heter | 603 |
Amor socraticus | 609 |
Sodomia | 611 |
Rozdział XXXII W DWORSKIEJ I PLEBEJSKIEJ KUCHNI | 613 |
Marzenia o sytości | 613 |
Wystawne uczty | 614 |
Stół plebejuszy i biedaków – klęski głodu | 615 |
Cocina renacentista espańola | 616 |
Cucina e tavola italiane | 618 |
Cuisine française | 622 |
Deutsche Kuche | 622 |
English Cookery | 623 |
Kuchnia staropolska | 624 |
Koszerna kuchnia żydowska | 625 |
Skandinaviskt bord | 627 |
Potrawy o znaczeniu ponadregionalnym | 628 |
Trunki i napoje | 632 |
Kuchnia i kulinaria w sztuce | 635 |
Piece, sprzęty i naczynia kuchenne | 636 |
Kultura posiłków, wyposażenie jadalni i stołu | 637 |
Rozdział XXXIII POPRZEDNICY PROTESTANTYZMU 639 | |
Wiklef i lollardowie | 639 |
Czeski przedświt reformacji – Jan Hus, jego poprzednicy i następcy | 640 |
Jędrzej Gałka z Dobczyna i Pieśń o Wiklefie | 642 |
Demoralizacja duchowieństwa – wzrost nastrojów prereformacyjnych | 642 |
Prorok reformacji – Savonarola | 643 |
Mantuanus – zapomniany prekursor reformacji | 646 |
Rozdział XXXIV REFORMACJA – RADYKALNE PRZYPOMNIENIE EWANGELII | 648 |
Marcin Luter i jego tezy | 648 |
Płomień reformacji ogarnia Niemcy | 650 |
Erazm z Rotterdamu a reformacja | 654 |
Ekspansja luteranizmu w Skandynawii | 656 |
Szwajcaria i Huldrych Zwingli | 657 |
Jan Kalwin i kalwinizm | 657 |
Henryk VIII i Kościół Anglii | 660 |
Początki angielskiego purytanizmu | 664 |
Szkocja i prezbiterianizm Johna Knoxa | 665 |
Hugenoci | 666 |
Reformacja w Polsce | 671 |
Rozdział XXXV SPOŁECZNE I RELIGIJNE BUNTY STULECI XV I XVI | 677 |
Dithmarschen – republika chłopska | 677 |
Anabaptyści, Tomasz Müntzer, wojna chłopska i… polscy Olędrzy | 678 |
Rebelia niemieckich rycerzy – Ritteraufstan | 680 |
Dackefejden – rewolta Nilsa Dacke | 680 |
Powstanie Grutte Piera – ostatni akt niepodległości Fryzji | 681 |
Antymonarchiczne powstania w Hiszpanii | 682 |
Pielgrzymka Łaski a szubienica w Tyburn | 686 |
Rozdział XXXVI KONTRREFORMACJA CZY KATOLICKA REFORMACJA? 687 | |
Etymologia i zakres terminu | 687 |
Usiłowania naprawy Kościoła w Hiszpanii | 687 |
Postanowienia soboru trydenckiego | 688 |
Societas Iesu i literatura mistyczna | 689 |
Nieposłuszny teolog i teoretyk ekonomii | 693 |
Wzajemne okrucieństwa katolików i protestantów | 694 |
Szataństwa inkwizycji | 695 |
Pojedynek protestanckich Centuriów i katolickich Annales | 700 |
Rozdział XXXVII BIBLIE RENESANSU I REFORMACJI | 702 |
Najstarsze wersje Biblii | 702 |
Biblie chrześcijaństwa wschodniego | 703 |
„Niebezpieczne” przekłady w krajach chrześcijaństwa zachodniego | 704 |
Pionierskie przekłady Biblii w języku hiszpańskim | 707 |
Katolickie próby nowelizacji przekładów Biblii we Włoszech | 708 |
Włoskie Biblie protestanckie | 710 |
Reuchlina krytyka Wulgaty i tekstów patrystycznych | 711 |
Die Bibel Marcina Lutra | 713 |
Biblie w Niderlandach | 714 |
Biblie „Pierwszej Córy Kościoła” | 716 |
Zmienne losy przekładów Biblii w Anglii | 717 |
Biblie narodów celtyckich | 719 |
Biblie słowiańskie i litewskie | 720 |
Niesłowiańskie Biblie środkowej i wschodniej Europy | 726 |
Rozdział XXXVIII UBOCZA RENESANSU – POZA OBSZAREM KULTURY ŁACIŃSKIEJ | 729 |
Inwazja islamu na Bałkanach | 729 |
Kultura grecka pod panowaniem tureckim | 732 |
Literatura i sztuka szkoły kreteńskiej | 734 |
Kultura krajów słowiańskich pod okupacją osmańską | 736 |
Kraje niesłowiańskie – między Turcją, Rosją a Imperium Habsburskim | 749 |
Zakończenie RENESANS – ZEPSUTE ŚREDNIOWIECZE, NIESPEŁNIONY SEN CZY NOWOŻYTNY PRZEŁOM? | 756 |
Skróty stosowane w przypisach | 760 |
Bibliografia | 763 |
Indeks nazwisk | 772 |
Źródła ilustracji | 802 |