INNE EBOOKI AUTORA
Autor:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
Prezentujemy trzecie wydanie podręcznika akademickiego „Geologia kontynentów”. Obecna wersja została znacznie wzbogacona zarówno w tekst, jak i nowe ilustracje, uwzględniające współczesny poziom wiedzy na temat budowy i ewolucji geologicznej kontynentów w nawiązaniu do współczesnych poglądów geotektonicznych. Książka przeznaczona jest głównie dla studentów i wykładowców, jednak jej prosty i zrozumiały język sprawia, że mogą sięgnąć po nią wszyscy zainteresowani budową i historią geologiczną konkretnego kontynentu, bądź jego fragmentu, czemu sprzyja układ książki.
Rok wydania | 2021 |
---|---|
Liczba stron | 378 |
Kategoria | Geologia |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-21565-1 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
INNE EBOOKI AUTORA
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Przedmowa do wydania trzeciego | 15 |
CZĘŚĆ I Ewolucja kontynentów | 19 |
1. Od Wegenera do tektoniki płyt | 20 |
LITERATURA POLECANA | 37 |
2. Od Kenorlandu do Pangei | 38 |
LITERATURA POLECANA | 44 |
3. Rozpad Pangei | 45 |
LITERATURA POLECANA | 48 |
4. Kontynenty przyszłości | 49 |
CZĘŚĆ II Budowa geologiczna kontynentów | 51 |
1. Afryka 52 | |
1.1. Główne jednostki geologiczne | 52 |
1.2. Megakraton afrykański | 56 |
1.2.1. Cykle geotektoniczne | 56 |
1.2.2. Kraton zachodnioafrykański | 57 |
1.2.2.1. Tarcza liberyjska | 58 |
1.2.2.2. Rów Wolty | 59 |
1.2.2.3. Synekliza Taudeni | 60 |
1.2.2.4. Tarcza regibacka | 61 |
1.2.2.5. Synekliza Tinduf | 61 |
1.2.3. Orogen transsaharyjski | 62 |
1.2.3.1. Tarcza Ahaggaru | 62 |
1.2.3.2. Tarcza Tibesti | 62 |
1.2.3.3. Tarcza nigeryjska i tarcza dahomejska | 63 |
1.2.3.4. Synekliza algiersko‑libijska | 64 |
1.2.3.5. Synekliza nigeryjska | 65 |
1.2.3.6. Synekliza Czadu | 66 |
1.2.3.7. Rowy (ryfty) Benue i Nigru | 67 |
1.2.4. Kraton Sahary Wschodniej–Nilu | 68 |
1.2.4.1. Tarcza Dżabal al‑Uwajnat | 68 |
1.2.4.2. Płyta nubijska | 68 |
1.2.4.3. Monoklina egipska | 69 |
1.2.5. Kraton Konga | 69 |
1.2.5.1. Budowa fundamentu kratonu | 70 |
1.2.5.1.1. Masywy archaiczne | 70 |
1.2.5.1.2. Proterozoiczne pasma fałdowe | 70 |
1.2.5.2. Pokrywa osadowa | 72 |
1.2.5.2.1. Synekliza Konga | 72 |
1.2.6. Kraton Kalahari | 74 |
1.2.6.1. Budowa fundamentu kratonu | 74 |
1.2.6.2. Pokrywa osadowa | 75 |
1.2.7. Orogen damarski | 76 |
1.2.8. Orogen wschodnioafrykański | 77 |
1.3. Wschodnioafrykański system ryftowy | 80 |
1.4. Góry Przylądkowe i niecka Karroo | 84 |
1.4.1. Góry Przylądkowe | 84 |
1.4.2. Niecka Karroo | 84 |
1.5. Atlas | 86 |
1.5.1. Antyatlas | 87 |
1.5.2. Strefa środkowa Atlasu | 87 |
1.5.3. Rif i Atlas Telski | 88 |
ĆWICZENIA | 89 |
PYTANIA KONTROLNE | 90 |
TEST | 90 |
LITERATURA POLECANA | 91 |
2. Ameryka Południowa | 92 |
2.1. Główne jednostki geologiczne | 92 |
2.2. Kraton południowoamerykański | 95 |
2.2.1. Prekambryjskie cykle geotektoniczne | 95 |
2.2.2. Główne jednostki tektoniczne | 96 |
2.2.2.1. Tarcza gujańska | 97 |
2.2.2.2. Tarcza środkowobrazylijska | 98 |
2.2.2.3. Tarcza wschodniobrazylijska | 100 |
2.2.2.4. Tarcza urugwajska | 102 |
2.2.2.5. Synekliza Amazonki | 103 |
2.2.2.6. Synekliza Parnaíba | 104 |
2.2.2.7. Synekliza São Francisco | 105 |
2.2.2.8. Synekliza Parany | 105 |
2.2.2.9. Zapadlisko La Plata–Orinoko | 107 |
2.3. Platforma patagońska | 107 |
2.3.1. Masywy paleozoiczne | 109 |
2.3.1.1. Masyw południowopatagoński | 109 |
2.3.1.2. Masyw północnopatagoński | 110 |
2.3.1.3. Falklandy | 110 |
2.3.2. Pokrywa platformowa | 112 |
2.3.2.1. Niecka Rio Negro | 112 |
2.3.2.2. Niecka San Jorge | 112 |
2.3.2.3. Niecka Santa Cruz | 113 |
2.4. Andy | 113 |
2.4.1. Główne fazy ewolucji i podział Andów | 115 |
2.4.2. Andy Północne | 117 |
2.4.3. Andy Środkowe | 118 |
2.4.4. Andy Południowe | 121 |
2.4.5. Łuk Scotia | 121 |
ĆWICZENIA | 122 |
PYTANIA KONTROLNE | 123 |
TEST | 123 |
LITERATURA POLECANA | 124 |
3. Australia, Nowa Zelandia, Nowa Kaledonia i Nowa Gwinea | 125 |
3.1. Główne jednostki geologiczne Australii | 125 |
3.2. Kraton australijski | 127 |
3.2.1. Cykle geotektoniczne | 127 |
3.2.2. Fundament kratonu | 129 |
3.2.2.1. Prowincja pilbarsko‑yilgarnska | 129 |
3.2.2.1.1. Tarcza Yilgarn | 129 |
3.2.2.1.2. Tarcza Pilbara | 131 |
3.2.2.1.3. Blok Kimberley | 132 |
3.2.2.2. Prowincja aruncko‑gawlerska | 132 |
3.2.2.2.1. Blok Halls Creek | 132 |
3.2.2.2.2. Blok Pine Creek | 133 |
3.2.2.2.3. Blok Tennant Creek | 133 |
3.2.2.2.4. Blok Tanami | 133 |
3.2.2.2.5. Blok Arunta | 134 |
3.2.2.2.6. Blok Mount Isa | 135 |
3.2.2.2.7. Blok Georgetown | 135 |
3.2.2.2.8. Blok Hamersley | 135 |
3.2.2.2.9. Blok Musgrave | 136 |
3.2.2.2.10. Aulakogen Amadeus | 136 |
3.2.2.2.11. Blok Gawler | 137 |
3.2.3. Jednostki pokrywy osadowej | 138 |
3.2.3.1. Synekliza Perth | 138 |
3.2.3.2. Synekliza Carnarvon | 138 |
3.2.3.3. Synekliza Canning | 139 |
3.2.3.4. Synekliza Józefa Bonapartego | 140 |
3.2.3.5. Synekliza Officer | 141 |
3.2.3.6. Synekliza Eucla | 141 |
3.3. Góry Flindersa i blok Broken Hill | 141 |
3.3.1. Góry Flindersa | 141 |
3.3.2. Broken Hill | 143 |
3.4. Wielkie Góry Wododziałowe | 144 |
3.4.1. Obszar południowy | 145 |
3.4.2. Obszar środkowy | 147 |
3.4.3. Obszar północny | 149 |
3.5. Platforma paleozoiczna Australii | 150 |
3.5.1. Wielki Basen Artezyjski | 150 |
3.5.2. Niecka Murray | 151 |
3.5.3. Niecka Surat | 151 |
3.5.4. Niecka tasmańska | 152 |
3.6. Nowa Zelandia | 152 |
3.7. Nowa Kaledonia | 155 |
3.8. Nowa Gwinea | 157 |
ĆWICZENIA | 158 |
PYTANIA KONTROLNE | 158 |
TEST | 159 |
LITERATURA POLECANA | 159 |
4. Antarktyda | 160 |
4.1. Główne jednostki geologiczne | 160 |
4.2. Kraton antarktyczny | 163 |
4.2.1. Fundament krystaliczny | 163 |
4.2.2. Pokrywa osadowa | 165 |
4.3. Platforma paleozoiczna | 166 |
4.3.1. Orogen Rossa | 166 |
4.3.2. Orogen Ellswortha | 169 |
4.4. Alpidy Półwyspu Antarktycznego | 169 |
ĆWICZENIA | 172 |
PYTANIA KONTROLNE | 172 |
TEST | 173 |
LITERATURA POLECANA | 173 |
5. Europa 174 | |
5.1. Główne jednostki geologiczne | 174 |
5.2. Kraton wschodnioeuropejski | 181 |
5.2.1. Prekambryjskie cykle geotektoniczne | 182 |
5.2.2. Jednostki tektoniczne | 183 |
5.2.2.1. Tarcza bałtycka | 185 |
5.2.2.2. Tarcza ukraińska | 187 |
5.2.2.3. Płyta rosyjska | 189 |
5.2.2.3.1. Synekliza perybałtycka | 190 |
5.2.2.3.2. Antekliza białorusko‑mazurska | 192 |
5.2.2.3.3. Antekliza woroneska | 192 |
5.2.2.3.4. Antekliza wołżańsko‑uralska | 193 |
5.2.2.3.5. Synekliza moskiewska | 193 |
5.2.2.3.6. Synekliza podlaska | 193 |
5.2.2.3.7. Aulakogen Prypeci | 194 |
5.2.2.3.8. Aulakogen dnieprowsko‑doniecki | 194 |
5.2.2.3.9. Zapadlisko nadkaspijskie | 195 |
5.2.2.3.10. Timan | 195 |
5.2.2.3.11. Zapadlisko Peczory–Morza Barentsa | 196 |
5.3. Struktury kaledońskie północnej i północno‑zachodniej Europy | 196 |
5.3.1. Kaledonidy skandynawskie | 197 |
5.3.2. Kaledonidy Wysp Brytyjskich | 199 |
5.3.2.1. Terran Hebrydów | 199 |
5.3.2.2. Terran grampiański | 201 |
5.3.2.3. Terran Midland Valley | 201 |
5.3.2.4. Terran Wyżyny Południowoszkockiej | 202 |
5.3.2.5. Strefa Walii | 203 |
5.3.3. Geneza europejskich kaledonidów | 203 |
5.4. Platforma paleozoiczna zachodniej i środkowej Europy | 204 |
5.4.1. Masywy paleozoiczne | 205 |
5.4.1.1. Masyw iberyjski | 205 |
5.4.1.2. Masyw kornwalijski | 207 |
5.4.1.3. Masyw Armorykański | 208 |
5.4.1.4. Masyw Centralny | 209 |
5.4.1.5. Wogezy i Schwarzwald | 210 |
5.4.1.6. Masyw Czeski | 212 |
5.4.1.7. Góry Kruszcowe | 213 |
5.4.1.8. Blok dolnośląski | 215 |
5.4.1.9. Ardeny | 216 |
5.4.1.10. Reńskie Góry Łupkowe | 218 |
5.4.1.11. Harz | 218 |
5.4.1.12. Blok górnośląski | 219 |
5.4.1.13. Trzon paleozoiczny Gór Świętokrzyskich | 221 |
5.4.2. Powstanie europejskich waryscydów | 221 |
5.4.3. Pokrywa platformowa | 224 |
5.4.3.1. Basen Ebro | 224 |
5.4.3.2. Basen Duero | 224 |
5.4.3.3. Basen kantabryjski | 224 |
5.4.3.4. Basen akwitański | 226 |
5.4.3.5. Basen paryski | 226 |
5.4.3.6. Basen londyński | 226 |
5.4.3.7. Basen turyński | 229 |
5.4.3.8. Basen duńsko‑niemiecko‑polski | 229 |
5.4.4. Kenozoiczne rowy tektoniczne | 230 |
5.4.4.1. Ryft dolnego Renu | 231 |
5.4.4.2. Ryft górnego Renu | 232 |
5.4.4.3. Ryft heski | 232 |
5.4.4.4. Ryft Bresse | 232 |
5.4.4.5. Ryft Limagne | 233 |
5.4.4.6. Ryft Egeru | 233 |
5.4.5. Główne kompleksy strukturalne pokrywy platformowej | 234 |
5.5. Platforma scytyjska | 234 |
5.5.1. Masyw Dobrudży | 235 |
5.5.2. Płyta mezyjska | 236 |
5.5.3. Płyta mołdawska | 237 |
5.5.4. Płyta scytyjska | 237 |
5.6. Ural | 238 |
5.6.1. Przeduralski rów przedgórski | 238 |
5.6.2. Antyklinorium baszkirskie | 240 |
5.6.3. Strefa zachodniouralska | 240 |
5.6.4. Antyklinorium środkowouralskie | 241 |
5.6.5. Synklinorium tagilsko‑magnitogorskie | 241 |
5.6.6. Antyklinorium wschodniouralskie | 241 |
5.6.7. Synklinorium wschodniouralskie | 242 |
5.6.8. Strefa zauralska | 242 |
5.6.9. Synklinorium tiumeńsko‑kustanajskie | 242 |
5.7. Strefa fałdowań alpejskich południowej Europy | 242 |
5.7.1. Alpidy zachodnie | 243 |
5.7.1.1. Góry Betyckie | 243 |
5.7.1.2. Masyw korsykański | 244 |
5.7.1.3. Pireneje | 245 |
5.7.2. Alpidy środkowe | 247 |
5.7.2.1. Alpy | 247 |
5.7.2.1.1. Alpy Zachodnie | 248 |
5.7.2.1.2. Alpy Wschodnie | 250 |
5.7.2.1.3. Góry Jura | 251 |
5.7.2.3. Apeniny | 252 |
5.7.2.4. Karpaty | 253 |
5.7.2.4.1. Karpaty wewnętrzne | 254 |
5.7.2.4.2. Karpaty zewnętrzne | 258 |
5.7.2.4.3. Zapadlisko przedkarpackie | 259 |
5.7.3. Alpidy bałkańskie | 260 |
5.7.3.1. Dynarydy | 260 |
5.7.3.3. Hellenidy | 261 |
5.7.3.4. Rodopidy | 263 |
5.7.4. Kaukaz | 263 |
5.7.4.1. Wielki Kaukaz | 263 |
5.7.4.2. Mały Kaukaz | 265 |
5.7.4.3. Zapadlisko kursko‑riońskie | 265 |
5.7.4.4. Zapadlisko przedkaukaskie | 265 |
5.8. Svalbard | 266 |
5.9. Islandia | 267 |
ĆWICZENIA | 268 |
PYTANIA KONTROLNE | 269 |
TEST | 269 |
LITERATURA POLECANA | 270 |
6. Azja 272 | |
6.1. Główne jednostki geologiczne | 272 |
6.2. Kraton syberyjski | 275 |
6.2.1. Tarcza anabarska | 277 |
6.2.2. Tarcza ałdańska | 277 |
6.2.3. Synekliza tunguska | 278 |
6.2.4. Synekliza rybińska | 278 |
6.2.5. Rów wiłujski | 278 |
6.2.6. Rów przedbajkalski | 279 |
6.2.7. Zapadlisko Chatangi | 279 |
6.2.8. Zapadlisko górnoleńskie | 279 |
6.2.9. Ryft jeziora Bajkał | 279 |
6.3. Megakraton chiński | 280 |
6.3.1. Kraton tarymski | 282 |
6.3.2. Kraton północnochiński | 283 |
6.3.2.1. Blok wschodni | 283 |
6.3.2.2. Blok zachodni | 283 |
6.3.2.3. Orogen północnochiński | 283 |
6.3.2.4. Synekliza Ordos | 283 |
6.3.3. Kraton chińsko‑koreański | 284 |
6.3.4. Kraton tybetański | 286 |
6.3.5. Kraton Jangcy | 287 |
6.3.6. Kunlun | 287 |
6.3.7. Qin Ling | 288 |
6.3.8. Qilian‑szan | 288 |
6.4. Kraton dekański | 289 |
6.4.1. Megablok tharski | 290 |
6.4.2. Megablok windhajski | 290 |
6.4.3. Megablok gondwański | 291 |
6.4.4. Główne jednostki kratonu dekańskiego | 292 |
6.4.4.1. Tarcza wschodnioindyjska | 293 |
6.4.4.2. Synekliza centralna | 294 |
6.4.4.3. Tarcza Arawalli | 294 |
6.4.4.4. Zapadliska przedhimalajskie, bengalskie i Indusu | 294 |
6.5. Kraton arabski | 295 |
6.5.1. Tarcza arabska | 295 |
6.5.2. Monoklina arabska | 296 |
6.6. Strefa fałdowa uralsko‑ochocka | 296 |
6.6.1. Tajmyrydy | 296 |
6.6.2. Blok kazaski | 297 |
6.6.3. Tien‑Szan | 299 |
6.6.4. Ałtaj | 300 |
6.6.5. Sajany | 301 |
6.6.6. Góry Jabłonowe i Wielki Chingan | 302 |
6.7. Platforma zachodniosyberyjska | 303 |
6.8. Platforma turańska | 304 |
6.9. Strefa fałdowań kimeryjskich | 305 |
6.9.1. Pasmo wierchojańsko‑czukockie | 305 |
6.9.2. Pasmo Sichote Aliń | 307 |
6.9.3. Pasmo indochińskie | 308 |
6.9.4. Pasmo malajsko‑transhimalajskie | 308 |
6.10. Strefa fałdowań alpejskich | 309 |
6.10.1. Alpidy Azji Mniejszej | 309 |
6.10.1.1. Pontydy | 309 |
6.10.1.2. Anatolidy | 310 |
6.10.1.3. Taurydy | 311 |
6.10.1.4. Cypr | 311 |
6.10.2. Iranidy | 312 |
6.10.3. Kopet‑dag | 314 |
6.10.4. Elburs | 314 |
6.10.5. Pamir | 315 |
6.10.6. Hindukusz | 316 |
6.10.7. Karakorum | 316 |
6.10.8. Himalaje | 317 |
6.10.9. Pasmo fałdowe Birmy | 319 |
6.11. Strefa pacyficzna | 319 |
6.11.1. Pasmo anadyrsko‑koriackie | 320 |
6.11.2. Pasmo kurylsko‑kamczackie | 320 |
6.11.3. Pasmo sachalińskie | 321 |
6.11.4. Pasmo japońsko‑tajwańskie | 322 |
6.11.5. Pasmo wschodniofilipińskie | 324 |
6.11.6. Indonezja | 325 |
ĆWICZENIA | 325 |
PYTANIA KONTROLNE | 326 |
TEST | 326 |
LITERATURA POLECANA | 327 |
7. Ameryka Północna | 328 |
7.1. Główne jednostki geologiczne | 328 |
7.2. Kraton północnoamerykańsko‑grenlandzki (laurentyjski) | 331 |
7.2.1. Prowincje geotektoniczne podłoża kratonu | 331 |
7.2.2. Jednostki tektoniczne | 335 |
7.2.2.1. Tarcza kanadyjska | 335 |
7.2.2.1.1. Synekliza Zatoki Hudsona | 338 |
7.2.2.2. Tarcza grenlandzka | 338 |
7.2.2.3. Płyta centralna | 339 |
7.2.2.3.1. Antekliza transkontynentalna | 340 |
7.2.2.3.2. Synekliza Michigan | 341 |
7.2.2.3.3. Synekliza Illinois | 341 |
7.2.2.3.4. Synekliza Salina–Forest City | 342 |
7.2.2.3.5. Synekliza willistońska | 342 |
7.2.2.3.6. Synekliza pensylwańska | 342 |
7.2.2.3.7. Synekliza Midland–Delaware | 343 |
7.2.2.3.8. Antekliza Ozark | 344 |
7.2.2.3.9. Zrąb Amarillo–Wichita | 345 |
7.3. Pasmo innuickie (eskimoskie) | 345 |
7.4. Appalachy | 347 |
7.5. Pasmo Ouachita | 350 |
7.6. Platforma paleozoiczna | 352 |
7.6.1. Płyta nadatlantycka | 352 |
7.6.2. Basen meksykański | 353 |
7.7. Kordyliery | 353 |
7.7.1. Kordyliery Północne | 354 |
7.7.1.1. Strefa wewnętrzna | 354 |
7.1.1.2. Strefa zewnętrzna | 355 |
7.7.2. Kordyliery Środkowe | 356 |
7.7.3. Kordyliery Południowe | 359 |
7.8. Kuba | 359 |
ĆWICZENIA | 360 |
PYTANIA KONTROLNE | 361 |
TEST | 361 |
LITERATURA POLECANA | 362 |
CZĘŚĆ III Ku przyszłości | 363 |
Indeks rzeczowy | 366 |
Tabela stratygraficzna | 378 |