POLECAMY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
epub, mobi, ibuk
Biologia i ekologia jaskiń oraz innych obiektów podziemnych jest pierwszą tak kompleksową pozycją, dotycząca biologii i ekologii jaskiń i innych obiektów podziemnych takich jak sztolnie, kopalnie, bunkry czy tunele. Książka adresowana jest do biologów, grotołazów, geologów, geografów, przyrodników i wszystkich fascynatów obiektów podziemnych. Czytelnik znajdzie w niej opisy zwierząt zamieszkujących podziemia, wykazy gatunków wraz z ich ekologią, a także po raz pierwszy w polskiej literaturze speleologicznej rozdziały związane z występowaniem i rolą mikroorganizmów w jaskiniach i innych obiektach podziemnych. Nie zabrakło w niej praktycznych aspektów związanych z monitoringiem oraz ochroną jaskiń. Interesującym podsumowaniem książki jest przewodnik po jaskiniach, a także innych podziemiach w Polsce, obejmujący te bardziej jak i mniej znane obiekty.
Książka jest skierowana do studentów kierunków biologicznych, geologicznych, geograficznych, górnictwa, ochrony środowiska, a także do badaczy obiektów podziemnych, grotołazów, tzw. sztolniowców oraz bunkrowców, przewodników podziemnych oraz tych wszystkich, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzą z tego jakże nieznanego i niepoznanego aspektu obiektów podziemnych.
Rok wydania | 2020 |
---|---|
Liczba stron | 272 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
ISBN-13 | 978-83-01-21286-5 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Przedmowa 9 | |
Rozdział 1 11 | |
Charakterystyka obiektów podziemnych w Polsce (Paweł P. Zagożdżon) | 11 |
1.1 Zróżnicowanie obiektów podziemnych w Polsce | 11 |
1.2. Jaskinie | 12 |
1.2.1. Wyżyny Krakowsko-Częstochowska i Wieluńska | 15 |
1.2.2. Tatry | 16 |
1.2.3. Beskidy, Pogórze Karpackie i Wieliczka | 19 |
1.2.4. Rejon świętokrzyski | 20 |
1.2.5. Niecka Nidziańska | 22 |
1.2.6. Sudety i Pogórze Sudeckie | 24 |
1.2.7. Niż Polski | 27 |
1.2.8. Pieniny | 28 |
1.2.9. Wyżyna Śląska | 28 |
1.2.10. Roztocze | 29 |
1.3. Sztuczne obiekty podziemne | 30 |
1.3.1. Obiekty pogórnicze | 35 |
1.3.2. Obiekty o znaczeniu militarnym | 45 |
1.3.3. Obiekty o pozagórniczych funkcjach gospodarczych i społecznych | 47 |
Rozdział 2 | 51 |
Znaczenie jaskiń i innych obiektów podziemnych w życiu człowieka (Wojciech Pusz) | 51 |
2.1. Nazwa „jaskinia”, „pieczara” | 51 |
2.2. Czasy dawne | 52 |
2.3. Tajemnicze podziemia | 53 |
2.4. Górnictwo | 55 |
2.5. Dzień dzisiejszy | 57 |
Rozdział 3 59 | |
Ekologia obiektów podziemnych (Joanna Furmankiewicz) | 59 |
3.1. Abiotyczne właściwości siedlisk podziemnych | 59 |
3.1.1. Wielkość siedlisk podziemnych | 60 |
3.1.2. Światło | 60 |
3.1.3. Warunki mikroklimatyczne | 61 |
3.1.4. Materia organiczna | 65 |
3.1.5. Środowisko wód podziemnych | 65 |
3.1.6. Strefy środowiska lądowego | 65 |
3.2. Ekologiczny podział gatunków podziemnych | 69 |
3.2.1. Troglokseny i stygokseny | 69 |
3.2.2. Troglofile i stygofile | 70 |
3.2.3. Troglobionty i stygobionty | 70 |
3.2.4. Jaskiniowe endemity i relikty | 73 |
3.3. Przystosowania organizmów do życia pod ziemią | 75 |
3.4. Zależności troficzne między organizmami w podziemiach | 78 |
3.4.1. Źródła pożywienia w podziemiach | 78 |
3.4.2. Łańcuchy troficzne w podziemiach | 81 |
3.4.3. Zimowe żerowanie drapieżników w podziemiach | 82 |
3.4.4. Polowanie drapieżników na aktywne nietoperze | 87 |
3.4.5. Drapieżniki polujące na popielice w jaskiniach | 91 |
3.4.6. Bezkręgowce jako drapieżniki kręgowców w siedliskach podziemnych | 92 |
Rozdział 4 95 | |
Zwierzęta w podziemiach (Joanna Furmankiewicz) | 95 |
4.1. Krótka systematyka zwierząt występujących w podziemiach | 96 |
4.2. Bezkręgowce jaskiniowe | 98 |
4.2.1. Płazińce (Platyhelminthes) | 98 |
4.2.2. Nicienie (Nematoda) | 99 |
4.2.3. Pierścienice (Annelida) | 99 |
4.2.4. Skorupiaki (Crustacea) | 101 |
4.2.5. Pajęczaki (Arachnida) | 103 |
4.2.6. Wije (Myriapoda) | 108 |
4.2.7. Owady (Insecta) | 109 |
4.2.8. Skrytoszczękie (Entognatha) | 115 |
4.2.9. Mięczaki (Molusca) | 116 |
4.3. Kręgowce jaskiniowe | 116 |
4.3.1. Ryby (Pisces) | 117 |
4.3.2. Płazy (Amphibia) | 117 |
4.3.3. Gady (Reptilia) | 119 |
4.3.4. Ptaki (Aves) | 119 |
4.3.5. Ssaki (Mammalia), bez nietoperzy | 120 |
4.3.6. Nietoperze (Chiroptera) | 123 |
Rozdział 5 143 | |
Mikroorganizmy ekosystemów podziemnych (Rafał Ogórek) | 143 |
5.1. Bakterie i archeony | 144 |
5.2. Wirusy | 148 |
5.3. Grzyby | 149 |
5.4. Glony | 155 |
5.5. Sinice | 156 |
5.6. Porosty | 158 |
5.7. Rola mikroorganizmów ekosystemów podziemnych w obiegu materii i pierwiastków | 160 |
5.8. Rola mikroorganizmów w ekosystemie obiektów podziemnych | 162 |
5.8.1. Bakterie | 162 |
5.8.2. Wirusy | 165 |
5.8.3. Grzyby | 167 |
5.8.4. Glony, sinice i porosty | 171 |
5.8.5. Mikroorganizmy w bioindykacji stanu środowiska obiektów podziemnych | 172 |
Rozdział 6 175 | |
Ochrona obiektów podziemnych (Joanna Furmankiewicz, Wojciech Pusz) | 175 |
6.1. Bezpośrednia ochrona jaskiń jako siedlisk przyrodniczyc | 175 |
6.2. Monitoring przyrodniczy jaskiń | 176 |
6.2.1. Ogólne założenia monitoringu jaskiń | 176 |
6.2.2. Cechy siedliska oceniane w monitoringu jaskiń | 177 |
6.2.3. Wyniki monitoringu jaskiń | 179 |
6.2.4. Monitoring gatunków nietoperzy | 180 |
6.2.5. Monitoring aeromykologiczny | 184 |
6.3. Pośrednia ochrona podziemi jako miejsc cennych przyrodniczo – obszarów objętych ochroną prawną | 188 |
6.3.1. Ochrona obszarów cennych przyrodniczo | 188 |
6.3.2. Parki narodowe i rezerwaty przyrody | 188 |
6.3.3. Parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe | 190 |
6.3.4. Obszary Natura 2000 | 190 |
6.3.5. Stanowiska dokumentacyjne i pomniki przyrody | 191 |
6.4. Podziemia w obszarach chronionych | 192 |
6.4.1. Podziemia będące rezerwatami przyrody | 192 |
6.4.2. Obiekty podziemne w parkach narodowych | 202 |
6.4.3. Obiekty podziemne w parkach krajobrazowych | 203 |
6.4.4. Obiekty podziemne w obszarach Natura 2000 | 203 |
6.4.5. Obiekty podziemne jako stanowiska dokumentacyjne | 205 |
6.4.6. Obiekty podziemne jako pomniki przyrody | 205 |
6.4.7. Pośrednia ochrona podziemi jako miejsc cennych przyrodniczo – siedlisk chronionych gatunków i szczątków kopalnych | 205 |
6.5. Ochrona nietoperzy w podziemiach | 209 |
6.6. Pośrednia ochrona obiektów podziemnych jako miejsce występowania mikroorganizmów | 211 |
6.7. Praktyczna ochrona podziemi | 212 |
6.7.1. Zabezpieczanie otworów podziemi | 212 |
6.7.2. Czasowe ograniczenie dostępu do jaskiń | 216 |
6.7.3. Edukacja | 217 |
Rozdział 7 219 | |
Przewodnik po wybranych jaskiniach w Polsce (Roksana Knapik) | 219 |
Rozdział 8 239 | |
Przewodnik po wybranych kopalniach, obiektach militarnych i innych podziemnych trasach turystycznych w Polsce (Roksana Knapik) | 239 |
Literatura pomocnicza | 257 |