POLECAMY
Autor:
Format:
pdf, ibuk
Praca Jadwigi Kozłowskiej-Dody dotyczy współczesności i poprzez adekwatny dobór źródeł odzwierciedla obecną socjolingwistyczną sytuację języka białoruskiego, który w uwarunkowaniach panującego na Białorusi autorytarnego reżimu stracił funkcję komunikacyjną na rzecz symbolicznej. Badania Autorki (zarówno własne badania ankietowe, jak i zebrany materiał) sytuują się w okresie 1990-2015 - w rozpoczętej rozpadem Związku Radzieckiego epoce przemian białoruskiego społeczeństwa.[...] Autorka wzbogaca białoruskie językoznawstwo o interesującą analizę, przeprowadzoną w sposób dobrze prezentujący przyjętą metodologię, przez co dającą impuls do podejmowania dalszych badań kognitywnych. Splot języka i kultury, jaki przy analizie pojęcia DOM uwidacznia się szczególnie wyraziście, niesie wiele informacji o białoruskim społeczeństwie i prowokuje do stawiania nowych pytań badawczych.
Rok wydania | 2015 |
---|---|
Liczba stron | 242 |
Kategoria | Językoznawstwo |
Wydawca | Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej |
ISBN-13 | 978-83-7784-787-9 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Ад аўтара | 9 |
1. Уводзіны | 13 |
1.1. Чаму дом? | 15 |
1.2. Метадалогія даследавання. Кагнітыўная | 17 |
1.3. Характарыстыка матэрыялу | 21 |
1.4. Аксіялагічныя даследаванні ў лінгвістыцы | 22 |
1.5. Прастора і каштоўнасці | 25 |
1.6. Актуальнасць даследавання | 26 |
2. Дом паводле сістэмных дадзеных (лексікаграфічныя крыніцы сучаснай беларускай мовы) | 29 |
2.1. Два словы (дом, хата) – адно значэнне? | 29 |
2.2. Этымалогія назваў (дом, хата) | 34 |
2.3. Словаўтваральныя дэрываты | 36 |
2.4. Семантычныя дэрываты | 38 |
2.5. Гіперонім | 40 |
2.6. Сінонімы | 40 |
2.7. Спалучэнні аднародных назоўнікаў | 41 |
2.8. Фразеалагізмы і ўстойлівыя словазлучэнні | 41 |
2.9. Гіпонімы. Партонімы | 46 |
2.10. Што абазначае прыметнік дамашні (хатні)? | 47 |
2.11. Высновы | 49 |
3. Беларускі дом у святле анкетнага апытання | 51 |
3.1. Значэнне анкетавання для даследавання моўнай карціны свету | 51 |
3.2. “Сапраўдны” беларускі дом ва ўяўленнях студэнтаў | 53 |
3.2.1. Што такое дом? | 55 |
3.2.2. Каштоўнасці, звязаныя з домам | 60 |
3.2.3. Вобраз “сапраўднага” дому | 63 |
3.2.4. Антыдом | 69 |
3.3. Высновы | 73 |
4. Беларускі дом у тэкстах: пастулаты, крыніцы, дыскурсы | 79 |
4.1. Семантыка паняцця ДОМ у тэкстах | 82 |
4.1.1. Дом як жыллё | 83 |
4.1.1.2. Тыпы пабудоў і іх характар | 83 |
4.1.1.3. Дом як уласнасць | 84 |
4.1.1.4. Абмежаваная прастора для жылля | 88 |
4.1.1.5. Дом – аб’ект, які будуюць | 92 |
4.1.1.6. Дом будуе гаспадар (мужчына) | 94 |
4.1.1.7. Будаваць сваімі рукамі – асаблівая вартасць | 95 |
4.1.1.8. Дом абжываюць | 97 |
4.1.1.9. Дом прыбіраюць | 98 |
4.1.1.10. Дома наталяюць голад | 99 |
4.1.1.11. У доме мыюцца | 100 |
4.1.1.12. Асабістая прастора – не напаказ (вольнасць паводзінаў) | 100 |
4.1.2. Дом як супольнасць (сям’я) | 101 |
4.1.2.1. Гаспадар / гаспадыня | 103 |
4.1.2.2. Міфалагічныя “жыхары” дому | 104 |
4.1.2.3. У доме нараджаюцца | 105 |
4.1.2.4. Бацькі – бацькоўскі дом | 106 |
4.1.2.5. Дом уплывае на чалавека | 107 |
4.1.2.6. Месца сустрэч з сябрамі (сваякамі) | 108 |
4.1.2.7. Гасціннасць | 109 |
4.1.2.8. Тут паміраюць | 112 |
4.1.2.9. Дом для жанчыны | 113 |
4.1.2.10. Дом як род | 114 |
4.1.2.11. Дом як я | 115 |
4.1.3. Дом знаходзіцца там, дзе добра | 116 |
4.1.4. Дом як радзіма (Радзіма) | 118 |
4.1.4.1. Дом (Радзіма) і нацыянальныя каштоўнасці | 119 |
4.1.4.2. Дом як сусвет | 122 |
4.1.5. Дом як спадчына (матэрыяльная і духоўная) | 123 |
4.1.6. Дом як маёмасць | 125 |
4.1.7. Дом як турма | 127 |
4.1.8. Дом і Бог | 131 |
4.2. Высновы | 132 |
5. Ці “простыя рэчы” сапраўды простыя або спроба інтэгральнай кагнітыўнай дэфініцыі дому ў сучаснай беларускай мове | 135 |
5.1. Дом – „простая рэч”, якая мае вялікую каштоўнасць | 135 |
5.2.1. [Здарэнне]. Дом – гэта месца, у якім жывуць людзі | 137 |
5.2.2. Пражыванне: узаемадачыненне месца і суб’екта | 138 |
5.2.3. Абжыванне месца | 139 |
5.2.4. Прыжыцца (не значыць ‘прывыкнуць’) | 140 |
5.2.5. Доўгатэрміновае прабыванне па ўласнай волі | 141 |
5.2.6. Асвоенае месца, у якім чалавек знаходзіцца “ў сябе” | 141 |
5.3. [Месца], вылучанае з акружэння | 146 |
5.3.1. Градацыя месца жыхарства чалавека | 147 |
5.3.1.1. Асобны будынак: дом / хата | 147 |
5.3.1.2. Памяшканне ў будынку: кватэра | 148 |
5.3.1.3. Дача (лецішча) | 148 |
5.3.2. Дамашняя прастора | 148 |
5.3.2.1. Сімвалічнасць элементаў канструкцыі | 148 |
5.3.2.2. Дом і яго часткі | 151 |
5.3.2.3. Важныя кампаненты інтэр’ера | 153 |
5.3.2.4. Прастора вакол дома | 155 |
5.4. Функцыянальнасць: у доме задавольваем свае патрэбы | 155 |
5.4.1. Дае адчуванне бяспекі | 156 |
5.4.2. Хавае ад холаду, спёкііг.д | 156 |
5.4.3. Гарантуе сон іадпачынак | 156 |
5.4.4. Дазваляе наталіць голад | 156 |
5.4.5. Забяспечвае асабістую гігіену | 157 |
5.4.6. Сустрэчы з роднымі і сябрамі, святкаванні | 157 |
5.4.7. Дае магчымасць займацца дзецьмі | 157 |
5.4.8. Дазваляе перадаць моладзі культурныя каштоўнасці | 158 |
5.4.9. Можа быць месцам працы (асноўнай ці дадатковай) | 158 |
5.4.10. Месца любові, разумення і дапамогі | 158 |
5.4.11. Па доме сумуем, сюды хочацца вярнуцца, тут нас чакаюць | 159 |
5.5. [Суб’ект]. Суб’ект дому – чалавек (сям’я), хатнія жывёлы, духі | 159 |
5.6. Калі дом перастае быць домам? | 166 |
5.7. Беларускі дом. Дэфініцыйныя рысы | 168 |
6. Профілі паняцця ДОМ у сучаснай беларускай мове | 171 |
6.1. Эканамічны профіль | 172 |
6.2. Грамадскі профіль | 172 |
6.3. Псіхасацыяльны профіль | 173 |
6.4. Ідэалагічны (грамадзянскі) профіль | 173 |
6.4.1. Незалежны ідэалагічны профіль | 174 |
6.4.2. Праўрадавы ідэалагічны профіль | 174 |
6.5. Рэлігійны (хрысціянскі) профіль | 175 |
6.6. Зняволенага (дом як турма) | 175 |
6.7. Індывідуалістычны профіль (вандроўніка / эмігранта / зняволенага) | 176 |
7. Заключэнне | 177 |
8. Pojęcie DOM we wspołczesnym języku białoruskim. Streszczenie | 181 |
9. Home / house in contemporary Belarusian. Summury | 187 |
10. Выбраныя тэксты | 193 |
11. Бібліяграфія | 201 |
11.1. Літаратура | 201 |
11.2. Спіс кантэкстаў | 217 |