Eksport w doktrynie i polityce gospodarczej na tle procesów liberalizacyjnych i integracyjnych

Eksport w doktrynie i polityce gospodarczej na tle procesów liberalizacyjnych i integracyjnych

1 ocena

Format:

ibuk

Punktem wyjścia rozważań autorki jest stwierdzenie, że podstawową przyczynę braku sukcesu eksportowego stanowi zbyt mała świadomość roli, jaką eksport odgrywa we współczesnych gospodarkach. Jest to związane z tradycyjnym pojmowaniem roli eksportu w naukach ekonomicznych i w polityce gospodarczej. W pracy przedstawiono kompleksowo podstawy definicyjne i systemowe reguł i narzędzi polityki proeksportowej. Zastosowano rozszerzającą interpretację pojęcia polityki proeksportowej poprzez odniesienie jej do całokształtu działań zmierzających do uzyskania maksymalnych korzyści z uczestnictwa kraju w wymianie międzynarodowej. Podejście to pozwoliło rozszerzyć zakres badań na relacje z otoczeniem międzynarodowym oraz na zmiany zachodzące w teorii i polityce gospodarczej. W książce wskazano, że mechanizmy i procesy integracyjne i liberalizacyjne wywołują konieczność stosowania polityki proeksportowej, mającej umożliwić czerpanie jak największych korzyści z międzynarodowego podziału pracy. Mechanizmy te wpływają z kolei na założenia i narzędzia polityki proeksportowej, co znacznie ogranicza narodową suwerenność w jej kształtowaniu. Zidentyfikowano więc i zbadano wpływ procesów integracyjnych i liberalizacyjnych na polską makropolitykę proeksportową. Wskazano również, że dla gospodarek niedostatecznie jeszcze zintegrowanych z systemem światowym, jak gospodarka Polski, makropolityka proeksportowa oznacza konieczność integracji z gospodarką światową na jej warunkach, czyli w ramach liberalizacji światowego systemu handlu.


Rok wydania2008
Liczba stron474
KategoriaPublikacje darmowe
WydawcaWydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu
ISBN-13978-83-7011-890-7
Język publikacjipolski
Informacja o sprzedawcyePWN sp. z o.o.

Ciekawe propozycje

Spis treści

  Wstęp    11
  
  Rozdział 1. Miejsce handlu zagranicznego w polityce gospodarczej w świetle teorii wymiany międzynarodowej    21
  
  1.1. Przegląd pojęć definicyjnych związanych z polityką handlową    21
  1.1.1. Polityka gospodarcza w ujęciu makroekonomicznym    21
  1.1.2. Zagraniczna polityka gospodarcza    22
  1.1.3. Polityka handlowa    25
  1.2. Przegląd doktryn i teorii wymiany międzynarodowej jako teoretycznej podstawy kszałtowania założeń polityki handlowej    26
  1.2.1. Doktryna słusznej ceny    26
  1.2.2. Merkantylizm – usystematyzowana teoria protekcjonizmu    26
  1.2.3. Klasyczne teorie wymiany – rozwój teorii wolnego handlu    27
  1.2.4. Poklasyczne teorie wymiany międzynarodowej    29
  1.3. Modele polityki handlowej    35
  1.3.1. Wolny handel a protekcjonizm    35
  1.3.2. Założenia współczesnej polityki handlowej    37
  1.3.3. Strategiczna polityka handlowa    39
  1.4. Polityka proeksportowa i antyimportowa – założenia i cele    41
  1.4.1. Eksport i import w świetle teorii wolnego handlu i teorii protekcjonistycznych    41
  1.4.2. Polityka proeksportowa w świetle teorii wolnego handlu i protekcjonizmu    48
  1.5. Modelowe założenia polityki proeksportowej    51
  1.5.1. Liberalna a dirigistyczna strategia proeksportowa    53
  1.5.2. Proeksportowa opcja rozwoju w ,,nowej” teorii handlu    53
  
  Rozdział 2. Strategia proeksportowa jako czynnik rozwoju gospodarczego    57
  
  2.1. Handel zagraniczny jako czynnik wzrostu gospodarczego    57
  2.1.1. Efektywność gospodarowania jako efekt specjalizacji międzynarodowej    59
  2.1.2. Strategie rozwoju gospodarczego opartego na handlu zagranicznym – strategia proeksportowa a antyimportowa    62
  2.1.3. Handel zagraniczny jako czynnik stabilizacji koniunktury gospodarczej    65
  2.2. Polityka handlu zagranicznego a polityka proeksportowa w kształtowaniu rozwoju    67
  2.2.1. Definicje i pojęcia wstępne    67
  2.2.2. Polityka proeksportowa w perspektywie konkurencyjności międzynarodowej gospodarki    71
  2.2.3. Polityka proeksportowa a proeksportowa strategia rozwoju    73
  2.2.3.1. Makrostrukturalne ujęcie polityki i strategii proeksportowej    73
  2.2.3.2. Polityka i strategia proeksportowa w świetle teorii zniekształceń    75
  2.3. Uwarunkowania gospodarcze w realizacji strategii proeksportowej    79
  2.3.1. Modelowe założenia proeksportowego rozwoju    85
  2.3.1.1. Liberalny model proeksportowej opcji rozwoju    86
  2.3.1.2. Interwencjonistyczny model strategii proeksportowej    87
  2.4. Narzędzia polityki handlowej    89
  2.4.1. Podstawy terminologiczne i klasyfikacyjne instrumentarium polityki handlowej    89
  2.4.2. Wykorzystanie instrumentów polityki handlowej w świetle założeń modelu polityki handlowej    92
  2.4.3. Argumenty na rzecz stosowania narzędzi polityki handlowej    97
  2.5. Wpływ narzędzi polityki handlowej na wzrost gospodarczy i stabilizację koniunktury    103
  2.5.1. Kurs walutowy    103
  2.5.2. Polityka taryfowa    106
  2.5.3. Pozataryfowe środki polityki handlu zagranicznego    110
  2.5.3.1. Kontyngenty przywozowe i wywozowe    111
  2.5.3.2. Podatki pośrednie    112
  2.5.3.3. Subwencje eksportowe    112
  
  Rozdział 3. Miejsce i funkcje GATT/WTO w kształtowaniu światowego systemu handlu i polityki handlowej    115
  
  3.1. Znaczenie GATT/WTO dla procesu liberalizacji wymiany    115
  3.2. Zasady GATT/WTO i ich znaczenie dla kształtowania międzynarodowej polityki handlowej. Eksport w świetle zasad GATT/WTO    120
  3.2.1. Brak dyskryminacji    120
  3.2.1.1. Klauzula największego uprzywilejowania (KNU)    121
  3.2.1.2. Indywidualne i generalne odstępstwa od KNU    122
  3.2.2. Zasada równości    124
  3.2.2.1. Wolny handel a traktowanie narodowe    125
  3.2.3. Wzajemność    125
  3.2.4. Egzekwowanie zobowiązań    126
  3.2.5. Zasada przejrzystości    127
  3.2.6. Zasada „zaworów bezpieczeństwa"    127
  3.2.7. Relacje GATT/WTO z otoczeniem    129
  3.3. Narzędzia polityki handlowej w świetle regulacji GATT/WTO    130
  3.3.1. Cła, parapodatki i podatki pośrednie    131
  3.3.1.1. Cła a reguły GATT/WTO    131
  3.3.1.2. Pozostałe opłaty i obciążenia importowe    135
  3.3.1.3. Eskalacja taryf    135
  3.3.1.4. Znaczenie polityki celnej WTO dla handlu międzynarodowego i eksportu oraz dynamiki zmian handlu międzynarodowego i dochodów światowych    136
  3.3.2. Subsydia i ich znaczenie dla eksporterów    138
  3.3.2.1. Postanowienia GATT i WTO dotyczące subsydiów – podobieństwa i różnice    140
  3.3.3. Dumping    149
  3.3.3.1. Postępowanie antydumpingowe w GATT/WTO    151
  3.3.4. Ograniczenia ilościowe w imporcie    158
  3.3.4.1. Stanowisko GATT/WTO wobec ograniczeń ilościowych w imporcie    162
  3.4. GATT/WTO jako forum kształtowania międzynarodowej wymiany handlowej ze szczególnym uwzględnieniem procesu intensyfikacji eksportu    164
  
  Rozdział 4. Integracja europejska – przesłanki teoretyczne i znaczenie dla kształtowania polityki handlowej    174
  
  4.1. Teoria integracji regionalnej    174
  4.2. Zakres, dynamika i zasięg integracji europejskiej w ujęciu traktatowym    186
  4.2.1. Traktat rzymski    186
  4.2.2. Jednolity Akt Europejski    189
  4.2.3. Traktat z Maastricht    190
  4.2.4. Traktat amsterdamski    191
  4.2.5. Traktat nicejski    192
  4.3. Unia Europejska w świetle zasad GATT/WTO    194
  4.4. Mechanizm wspólnotowej polityki zagranicznej    197
  4.4.1. Podstawy traktatowe wspólnotowej polityki zagranicznej    202
  4.4.2. System decyzyjny    203
  4.4.3. Instrumenty wspólnotowej polityki zagranicznej    205
  4.5. Polityka handlowa we wspólnotowej polityce zagranicznej    207
  4.5.1. Polityka handlowa – ujęcie definicyjne i traktatowe    207
  4.5.2. Narzędzia polityki handlowej WE    212
  4.5.3. Polityka eksportowa Wspólnoty – instrumenty i tendencje    226
  
  Rozdział 5. Długofalowe tendencje w polskim handlu zagranicznym i ewolucja polityki handlowej    231
  
  5.1. Wprowadzenie    231
  5.2. Handel zagraniczny w koncepcji gospodarczej Polski Ludowej    232
  5.2.1. Wpływ ZSRR na politykę handlową Polski    233
  5.2.2. Plan trzyletni (1947-1949)    234
  5.2.3. Plan sześcioletni (1950-1955)    235
  5.2.4. Reforma ekonomiczna (1956-1958)    237
  5.2.5. Industrializacja Polski (1959-1970)    238
  5.2.6. Handel zagraniczny Polski przed transformacją systemu gospodarczego    239
  5.3. Handel zagraniczny w okresie transformacji systemowej w Polsce    247
  5.3.1. I etap transformacji (1990-1994)    247
  5.3.2. Rezultaty I etapu reformy handlu zagranicznego w sferze realnej    254
  5.3.3. II etap reformy handlu zagranicznego    262
  5.4. Handel zagraniczny we wzroście gospodarczym Polski    268
  5.4.1. Makroekonomiczne zależności między handlem zagranicznym a gospodarką    274
  5.4.1.1. Wartość dodana przedsiębiorstw eksportujących    274
  5.4.1.2. Relacja zmian struktury towarowej handlu zagranicznego do struktury towarowej produkcji    275
  5.4.1.3. Wskaźniki umiędzynarodowienia produkcji i konkurencyjności międzynarodowej    276
  5.4.1.4. Eksport netto a wzrost gospodarczy    278
  5.5. Stabilizacyjne funkcje narzędzi polityki handlowej i ich wykorzystanie w procesie transformacji systemowej    280
  5.5.1. Narzędzia taryfowe    280
  5.5.2. Narzędzia pozataryfowe    282
  
  Rozdział 6. Polityka proeksportowa Polski    287
  
  6.1. Systemowe i gospodarcze uwarunkowania polskiej polityki proeksportowej    287
  6.1.1. Strategie eksportu a reorientacja rynkowa gospodarki polskiej przed transformacją gospodarki – wnioski z badania optymalnych strategii eksportu    293
  6.1.1.1. Metoda elementarnych połączeń    293
  6.1.1.2. Metoda czynników wytwórczych (obfitych zasobów)    295
  6.1.1.3. Metoda przewagi narastającej    296
  6.1.2. Wpływ strategii eksportowych wykorzystujących import na restrukturyzację polskiego handlu zagranicznego w drodze do transformacji gospodarki    299
  6.1.2.1. Udziały w rynku    299
  6.1.2.2. Wartość jednostkowa eksportu    303
  6.1.2.3. Wskaźniki wyrażane w cenach stałych    304
  6.1.2.4. Reorientacja rynkowa    306
  6.1.2.5. Reasumpcja    307
  6.2. Narzędzia polskiej polityki proeksportowej    308
  6.2.1. Instrumenty finansowe    308
  6.2.1.1. System oficjalnego wsparcia kredytów eksportowych w Polsce    309
  6.2.1.2. Ubezpieczenia i gwarancje kredytów eksportowych    311
  6.2.1.3. Pomoc wiązana administrowana przez Ministerstwo Finansów    312
  6.2.1.4. Działania wspierające internalizację czynną firm polskich w świetle regulacji międzynarodowych    314
  6.2.2. Wsparcie informacyjno-promocyjne    319
  6.2.3. Ogólna ocena instrumentów wsparcia i promocji eksportu    322
  6.2.4. Działania traktatowe    326
  6.2.5. Perspektywy rozwoju systemu wspierania i promocji eksportu w Polsce    326
  6.3. Polityka proeksportowa a interwencjonizm państwowy    331
  6.3.1. Polityka proeksportowa jako odmiana aktywnej polityki handlowej państwa    331
  6.3.2. Interwencjonizm w świetle doświadczeń międzynarodowych    335
  6.3.2.1. Rola państwa w kształtowaniu polityki proeksportowej – doświadczenia krajów typu late-comers. Wnioski dla Polski    337
  6.4. Proeksportowa restrukturyzacja krajów transformujących się. Wnioski dla Polski    344
  6.4.1. Dylematy wyboru wariantu strategii proeksportowej    345
  6.4.2. Wpływ strategii spłaty zadłużenia na kształtowanie podstaw polityki proeksportowej i restrukturyzacyjnej    352
  
  Rozdział 7. Międzynarodowa koordynacja polityki handlowej i jej znaczenie dla Polski    363
  
  7.1. Teoria i mechanizmy międzynarodowej polityki handlowej    363
  7.2. Instytucjonalne powiązania Polski z gospodarką światową    365
  7.2.1. Stosunki Polski z międzynarodowymi instytucjami finansowymi    366
  7.2.1.1. Międzynarodowy Fundusz Walutowy    367
  7.2.1.2. Bank Światowy    371
  7.2.1.3. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju    373
  7.2.1.4. Międzynarodowa Korporacja Finansowa (IFC)    374
  7.2.1.5. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI)    375
  7.2.2. OECD – struktura, funkcje, znaczenie dla polskiej polityki handlowej i eksportowej    377
  7.2.2.1. Wkład OECD w liberalizację handlu światowego    379
  7.2.2.2. Wpływ OECD na przebieg i efekty Rundy Urugwajskiej    381
  7.2.2.3. Znaczenie członkostwa w OECD dla polskiej polityki handlowej i proeksportowej. Polska w ocenie OECD    382
  7.2.2.4. Wpływ członkostwa Polski w OECD na jej politykę proeksportową    387
  7.2.3. Powiązania Polski z GATT/WTO i ich wpływ na polską politykę handlową    390
  7.2.3.1. Członkostwo stowarzyszone    392
  7.2.3.2. Pełne członkostwo Polski w GATT    395
  7.2.4. Reasumpcja    399
  7.3. Procesy integracyjne i ich wpływ na polską politykę handlową i proeksportową    402
  7.3.1. Znaczenie integracji handlowej dla współczesnej gospodarki światowej    402
  7.3.2. Umowy integracyjne Polski    404
  7.3.3. Skutki integracji dla polskiej polityki i wymiany handlowej    409
  7.3.3.1. Znaczenie rozszerzenia dla wymiany krajów wstępujących (Polski) i UE    410
  7.3.3.2. Efekty kreacji i przesunięcia jako skutki rozszerzenia    413
  7.3.3.3. Skutki przyjęcia przez Polskę wspólnej polityki handlowej    421
  7.4. Reasumpcja    435
  
  Zakończenie    439
  Literatura    453
  Spis rysunków    473
  Spis tabel    473
  Summary    475
RozwińZwiń