Cel i zakres opracowania
Z obserwacji warunków istniejących w pomieszczeniach pracy wynika np., że
przyczyną pogorszenia warunków pracy bywa niejednokrotnie zła lokalizacja i konstrukcja
budynku, pomieszczenia nie są zabezpieczone przed promieniowaniem słonecznym
oraz emitowane są w nich różne zanieczyszczenia. Dlatego też postanowiliśmy
spojrzeć dużo szerzej, analizując warunki zapewnienia optymalnych parametrów
i czystości środowiska powietrznego. Obejmują one likwidację lub ograniczenie
źródeł ciepła, wilgoci i zanieczyszczeń. Zasygnalizowano więc możliwość doboru
różnego rodzaju środków technicznych i organizacyjnych, ułatwiających utrzymywanie właściwych warunków pracy oraz podano przykłady prawidłowych działań
w tym zakresie.
Celem opracowania jest więc upowszechnienie rozwiązań technicznych i organizacyjnych,
dzięki którym można zapewnić w pomieszczeniach mikroklimat i czystość
powietrza, zgodne z obowiązującymi przepisami [P-1, P-2, P-3, P-5, P-17]. Szczegółowo
omówiono miejscową wentylację wywiewną (odciągi miejscowe), jej działanie zilustrowano
licznymi przykładami. Natomiast problematyka wentylacji ogólnej i klimatyzacji
wykracza poza zakres opracowania – podano głównie informacje niezbędne
dla zapewnienia jej współpracy z odciągami miejscowymi.
Podane zasady eliminowania zanieczyszczeń środowiska powietrznego w pomieszczeniach
mają ułatwić prawidłowy dobór tych środków, w szczególności wentylacji
– jako środka ochrony zbiorowej pracowników przed zanieczyszczeniami. Stosowanie
optymalnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych w omawianym zakresie
powinno być korzystne również z punktu widzenia ekonomicznego, prowadzi
do zwiększenia produkcji, polepszenia jakości wyrobów itp. [21, 26, N-21].
Publikacja jest przeznaczona dla bardzo szerokiego kręgu czytelników: pracodawców
i pracowników służb technicznych oraz bezpośrednio sprawujących nadzór nad
egzekwowaniem prawidłowych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy. Wiadomości
zawarte w Poradniku mogą być wykorzystywane przy prowadzeniu kontroli
warunków pracy, dokonywanych zarówno przez organy pracodawcy, związków zawodowych,
jak i Państwową Inspekcję Pracy. Powinny też przyczynić się do wzajemnej
współpracy technologów i instalatorów, inspirować ich do opracowywania nowych
rozwiązań technicznych i organizacyjnych mających na celu optymalizację warunków
pracy. Poradnik może stanowić uzupełnienie wiedzy projektantów instalacji
wentylacyjnych, z zastrzeżeniem, że nie powinni oni polegać jedynie na firmowych
katalogach urządzeń, prymitywnie dobierać rozwiązań wentylacji bez stosownej analizy
jej koncepcji i pełnego wykorzystania aktualnej fachowej literatury oraz przepisów
w omawianym zakresie (dołączono obszerny wykaz piśmiennictwa). Opracowanie
może okazać się również przydatne dla uczniów i studentów.
Aby zapoznać czytelników ze sposobem wykonywania pomiarów podstawowych
parametrów związanych z pracą instalacji wentylacyjnych, omówiono zasady ich prowadzenia
oraz stosowanej aparatury.
Obszerne zestawienie aktów prawnych związanych z zapewnieniem bezpiecznych
warunków pracy zawiera wykazy obowiązków pracodawców, pracowników,
nadzoru technicznego, wymagania dotyczące maszyn i urządzeń, budynków,
surowców i materiałów oraz różnych obiektów. Lista ta nigdy nie będzie zamknięta.
Należy zawsze sprawdzić aktualność przepisów, korzystając np. z portalu
http://www.abc.com.pl/. Dotyczy to również norm, których wykaz jest dostępny
pod adresem http://www.pkn.pl/index.php?m=katalog.
Załączone rysunki i fotografie przedstawiają przykłady rozwiązań technicznych
i sposobów organizacji pracy przyczyniających się do eliminowania lub ograniczania
źródeł zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniach oraz doboru urządzeń wentylacyjnych.
Materiał ilustracyjny ma przyczynić się do popularyzacji sposobów prawidłowego
rozwiązywania poszczególnych zadań, z reguły zamieszczone fotografie nie
wymagają już szczegółowych opisów.
Do opracowania dołączono jako aneksy: wykaz adresów internetowych zawierających
przydatne informacje dotyczące tematów poruszanych w opracowaniu oraz informacje
o komputerowym wspomaganiu projektowania wentylacji.
Opracowanie nie dotyczy stanowisk pracy, na których jest przetwarzany azbest,
wykonywane są wyroby, w skład których wchodzi ten surowiec oraz prac związanych
z użytkowaniem, zabezpieczaniem lub usuwaniem materiałów zawierających azbest
– prace te muszą prowadzić ekipy, posiadające odpowiednie uprawnienia i wykorzystujące
przeznaczone do tego rodzaju prac urządzenia oraz środki ochrony zbiorowej
i indywidualnej. Nie dotyczy również stanowisk w górnictwie, pomieszczeń na statkach
i w budynkach o charakterze specjalnym. Nie podano też zasad doboru i stosowania
środków ochrony osobistej.