POLECAMY
Koszyk
Kanonistyczne uzasadnienie swobody umów w zachodniej tradycji prawnej
Autor:
Format:
ibuk
Monografia przedstawia historię uzasadnienia swobody umów, które zostało opracowane w średniowiecznej nauce prawa kanonicznego, oddziaływanie tego uzasadnienia w okresie nowożytnym oraz jego znaczenie dla współczesnej dyskusji o swobodzie umów. Kanoniści jako pierwsi w ramach zachodniej tradycji prawnej zaproponowali w prawie prywatnym rozwiązania odpowiadające współczesnemu modelowi swobody umów. Dla poparcia swojej koncepcji wykorzystali trzy argumenty: pierwszy – oparty na autorytecie dostępnych dla nich źródeł prawa, drugi – nakazujący przestrzeganie umów w związku z grzechem wynikającym ze złamania danego słowa, trzeci – wiążący się z rolą zawartych porozumień w umacnianiu pokoju społecznego. Argumentacja średniowiecznej nauki prawa kanonicznego spotkała się z różnym odbiorem w okresie nowożytnym. Niektóre nurty ją przejęły (kanonistyka, druga scholastyka), inne odrzuciły (humanizm prawniczy), dla niektórych stanowiła tylko użyteczny przykład (jurysprudencja holenderska, usus modernus Pandectarum), a do innych była podobna funkcjonalnie (szkoła prawa natury). W wyniku powstania na przełomie XVIII i XIX w. ogólnej teorii umów, która zakładała swobodę kontraktowania, w tradycji prawa kontynentalnego straciło znaczenie pytanie o wiążącą moc zawartych porozumień. Odpowiedzi na nie można szukać, korzystając z zapomnianego dorobku kanonistyki średniowiecznej lub z anglosaskich teorii kontraktu. W obu tych źródłach można znaleźć podobne argumenty, które mogą być przydatne w dyskusji o granicach swobody umów obok dogmatyki prawa.
| Rok wydania | 2020 |
|---|---|
| Liczba stron | 334 |
| Kategoria | Prawo cywilne |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza |
| ISBN-13 | 978-83-232-3751-8 |
| Numer wydania | 1 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Spis treści
| PRZEDMOWA | 11 |
| WYKAZ SKRÓTÓW | 13 |
| WSTĘP | 15 |
| ROZDZIAŁ 1. ARGUMENTACJA ŚREDNIOWIECZNYCH KANONISTÓW NA RZECZ ZASKARŻALNOŚCI WSZYSTKICH UMÓW | 23 |
| 1.1. Wprowadzenie | 23 |
| 1.1.1. Punkt wyjścia | 23 |
| 1.1.2. Uwagi metodologiczne i formalne | 25 |
| 1.2. Argument formalny z autorytetu źródeł prawa | 27 |
| 1.2.1. Uwagi wprowadzające | 27 |
| 1.2.2. Pismo Święte | 30 |
| 1.2.3. Ustawodawstwo synodalne | 35 |
| 1.2.4. Pisma Ojców Kościoła i listy papieskie | 41 |
| 1.2.5. Prawo cywilne | 43 |
| 1.2.6. Communis opinio canonistarum | 45 |
| 1.2.7. Wnioski | 48 |
| 1.3. Argument teologiczny | 49 |
| 1.3.1. Uwagi wprowadzające | 49 |
| 1.3.2. Mortaliter peccat | 50 |
| 1.3.2.1. Odkrycie argumentu poprzez syntezę źródeł – Huguccio | 50 |
| 1.3.2.2. Pierwsze sto lat rozwoju argumentu | 55 |
| 1.3.2.3. Utrwalenie i petryfikacja argumentu | 64 |
| 1.3.3. Detrimentum salutis aeternae | 74 |
| 1.3.4. Wnioski | 77 |
| 1.4. Argument praktyczno-społeczny | 78 |
| 1.4.1. Uwagi wprowadzające | 78 |
| 1.4.2. Pax servetur, pacta custodiantur | 79 |
| 1.4.3. Pacta debent obtinere suam firmitatem | 90 |
| 1.4.4. Wnioski | 94 |
| 1.5. Inne argumenty | 94 |
| 1.6. Podsumowanie | 96 |
| ROZDZIAŁ 2. KANONISTYCZNA IDEA ZWIĄZANIA DANYM SŁOWEM W OKRESIE NOWOŻYTNYM | 99 |
| 2.1. Wprowadzenie | 99 |
| 2.2. Kanonistyka – ciągłość doktryny | 101 |
| 2.2.1. Uwagi wprowadzające | 101 |
| 2.2.2. Wybrani kanoniści | 102 |
| 2.2.2.1. Marco Mantova Benavides | 102 |
| 2.2.2.2. Henricus Canisius | 104 |
| 2.2.2.3. Emanuel González Téllez | 107 |
| 2.2.2.4. Prospero Fagnani | 110 |
| 2.2.2.5. Agostinho Barbosa | 113 |
| 2.2.2.6. Ehrenreich Pirhing | 114 |
| 2.2.2.7. Anacletus Reiffenstuel | 118 |
| 2.2.3. Wnioski | 120 |
| 2.3. Druga scholastyka – recepcja | 121 |
| 2.3.1. Uwagi wprowadzające .121 | |
| 2.3.2. Wybrani autorzy drugiej scholastyki | 123 |
| 2.3.2.1. Fortún García de Ercilla y Arteaga | 123 |
| 2.3.2.2. Diego de Covarrubias y Leyva | 124 |
| 2.3.2.3. Martín de Azpilcueta | 125 |
| 2.3.2.4. Luis de Molina | 126 |
| 2.3.2.5. Leonardus Lessius | 127 |
| 2.3.2.6. Paul Laymann | 129 |
| 2.3.2.7. Pedro de Oñate | 130 |
| 2.3.3. Wnioski | 132 |
| 2.4. Humanizm prawniczy – zaskarżalność umów zgodnie z prawem rzymskim | 133 |
| 2.4.1. Uwagi wprowadzające | 133 |
| 2.4.2. Wybrani autorzy humanizmu prawniczego | 134 |
| 2.4.2.1. François Connan | 134 |
| 2.4.2.2. Jacques Cujas | 136 |
| 2.4.2.3. Hugues Doneau | 138 |
| 2.4.2.4. Antoine Favre | 139 |
| 2.4.3. Wnioski | 141 |
| 2.5. Holenderska jurysprudencja elegancka – prawo kanoniczne jako przykład o malejącym znaczeniu | 141 |
| 2.5.1. Uwagi wprowadzające | 141 |
| 2.5.2. Wybrani autorzy holenderskiej jurysprudencji eleganckiej | 142 |
| 2.5.2.1. Matthaeus Wesenbeck | 142 |
| 2.5.2.2. Arnold Vinnius | 145 |
| 2.5.2.3. Ulrik Huber | 147 |
| 2.5.2.4. Johannes Voet | 149 |
| 2.5.3. Wnioski | 150 |
| 2.6. Szkoła prawa natury – ukryta recepcja albo ponowne odkrycie | 151 |
| 2.6.1. Uwagi wprowadzające | 151 |
| 2.6.2. Prekursorzy | 152 |
| 2.6.3. Hugo Grocjusz | 155 |
| 2.6.4. Niemieccy teoretycy szkoły prawa natury | 160 |
| 2.6.4.1. Samuel Pufendorf | 160 |
| 2.6.4.2. Christian Thomasius | 162 |
| 2.6.4.3. Christian Wolff | 165 |
| 2.6.4.4. Daniel Nettelbladt | 170 |
| 2.6.5. Francuscy teoretycy szkoły prawa natury | 172 |
| 2.6.5.1. Jean Domat | 172 |
| 2.6.5.2. Robert-Joseph Pothier | 174 |
| 2.6.6. Wnioski | 176 |
| 2.7. Usus modernus – recepcja i zapomnienie | 178 |
| 2.7.1. Uwagi wprowadzające | 178 |
| 2.7.2. Literatura porównawcza ius civile i ius canonicum | 179 |
| 2.7.2.1. Ogólna charakterystyka literatury porównawczej | 179 |
| 2.7.2.2. Konrad Rittershausen | 180 |
| 2.7.2.3. Jacobus Maestertius | 183 |
| 2.7.2.4. Inni autorzy | 186 |
| 2.7.3. Wybrani autorzy usus modernus | 189 |
| 2.7.3.1. Georg Adam Struve | 189 |
| 2.7.3.2. Samuel Stryk | 191 |
| 2.7.3.3. Justus Henning Böhmer | 194 |
| 2.7.3.4. Johann Gottlieb Heineccius | 195 |
| 2.7.3.5. Ludwik Julius Friedrich Höpfner | 198 |
| 2.7.3.6. Christian Friedrich von Glück | 200 |
| 2.7.4. Wnioski | 203 |
| 2.8. Podsumowanie | 204 |
| ROZDZIAŁ 3. AKTUALNOŚĆ ŚREDNIOWIECZNEJ ARGUMENTACJI KANONISTÓW A WSPÓŁCZESNE TEORIE UMÓW | 208 |
| 3.1. Wprowadzenie | 208 |
| 3.2. Ratio wiążącej mocy umów a anglosaskie teorie kontraktu | 210 |
| 3.2.1. Uwagi wprowadzające | 210 |
| 3.2.2. Rola argumentacji historycznej w teoriach kontraktu | 211 |
| 3.2.2.1. Teoria kontraktu a historia kontraktu | 211 |
| 3.2.2.2. Wpływ kanonistyki na anglosaskie prawo kontraktowe | 212 |
| 3.2.2.3. Historia prawa umów a teorie kontraktu | 215 |
| 3.2.3. Zarys problematyki ogólnej teorii umów w common law | 217 |
| 3.2.4. Systematyka teorii kontraktu | 221 |
| 3.2.4.1. Problematyka systematyzacji teorii kontraktu | 221 |
| 3.2.4.2. Pytanie analityczne – co charakteryzuje zobowiązanie kontraktowe? | 223 |
| 3.2.4.3. Pytanie normatywne – dlaczego zobowiązanie kontraktowe jest prawnie skuteczne? | 225 |
| 3.2.5. Współczesne problemy teorii kontraktu | 227 |
| 3.2.6. Wnioski | 235 |
| 3.3. Ratio wiążącej mocy umów: argumentacja kanonistów a dyskusja prawników common law | 237 |
| 3.3.1. Uwagi wprowadzające | 237 |
| 3.3.2. Teorie kontraktu a argumentacja kanonistyczna: podobieństwa in concreto | 237 |
| 3.3.3. Teorie kontraktu a argumentacja kanonistyczna: podobieństwa in genere | 240 |
| 3.3.4. Wnioski | 242 |
| 3.4. Ratio wiążącej mocy umów a doktrynalna zasada swobody umów w tradycji civil law | 243 |
| 3.4.1. Uwagi wprowadzające | 243 |
| 3.4.2. Ogólne teorie umów leżące u podstaw kodyfikacji | 244 |
| 3.4.2.1. Ogólna teoria umów a kodyfikacja | 244 |
| 3.4.2.2. Ujęcie doktrynalnej zasady swobody umów w Code civil | 246 |
| 3.4.2.3. Ujęcie doktrynalnej zasady swobody umów w Bürgerliches Gesetzbuch | 249 |
| 3.4.2.4. Ujęcie doktrynalnej zasady swobody umów w polskich kodyfikacjach prawa zobowiązań | 254 |
| 3.4.3. Znaczenie poszukiwania ratio wiążącej mocy umów | 262 |
| 3.4.4. Argumenty kanonistyki a ratio wiążącej mocy umów w tradycji civil law | 267 |
| 3.4.4.1. Uniwersalny charakter argumentacji kanonistycznej | 267 |
| 3.4.4.2. Argumentacja teologiczna – argumentacja moralna | 268 |
| 3.4.4.3. Argumentacja społeczna | 270 |
| 3.4.4.4. Argument z autorytetu | 272 |
| 3.4.5. Wnioski | 273 |
| 3.5. Podsumowanie | 274 |
| ZAKOŃCZENIE | 276 |
| ANEKS. PACTA SUNT SERVANDA I ŚREDNIOWIECZNA KANONISTYKA | 281 |
| ŹRÓDŁA | 287 |
| LITERATURA | 293 |
| INDEKS ŹRÓDEŁ | 317 |
| INDEKS OSÓB | 322 |
| STRESZCZENIE (Kanonistyczne uzasadnienie swobody umów w zachodniej tradycji prawnej) | 330 |
| SUMMARY (Canonistic Justification of Freedom of Contract in the Western Legal Tradition) | 332 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
