POLECAMY
Koszyk
Wstęp do filologii słowiańskiej
Autor:
Wydawca:
Format:
ibuk
Jedyny w Polsce podręcznik zawierający systematyczny i przystępnie napisany wykład wiedzy ogólnoslawistycznej!
Nowe wydanie, zaktualizowane o wyniki ostatnich badań!
Podręcznik:
- podaje informacje dotyczące pochodzenia i rozwoju języka prasłowiańskiego do momentu wyodrębnienia się poszczególnych języków słowiańskich;
- daje wszechstronny i wyczerpujący opis fonetyki i morfologii języka prasłowiańskiego oraz cerkiewnosłowiańskiego;
- przedstawia rozwój pisma Słowian - głagolicy, cyrylicy oraz alfabetów słowiańskich opartych na cyrylicy i łacinie;
- przytacza wiele cennych wiadomości na temat powstania najdawniejszych słowiańskich zabytków pisanych i ich charakterystyki językowej;
- przedstawia poglądy dotyczące pochodzenia Słowian i początków kształtowania się państw słowiańskich;
- prezentuje dzieje i znaczenie misji wielkomorawskiej Cyryla i Metodego oraz chrystianizacji Słowian.
Książka przeznaczona dla studentów kierunków slawistycznych, w tym filologii słowiańskiej oraz historyków, archeologów i wszystkich zainteresowanych badaniami nad językiem.
| Rok wydania | 2006 |
|---|---|
| Liczba stron | 412 |
| Kategoria | Językoznawstwo |
| Wydawca | Wydawnictwo Naukowe PWN |
| ISBN-13 | 978-83-01-14720-4 |
| Numer wydania | 2 |
| Język publikacji | polski |
| Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
Ciekawe propozycje
Spis treści
| Przedmowa | 13 |
| Przedmowa do drugiego wydania | 15 |
| CZĘŚĆ PIERWSZA. Pismo i teksty | 17 |
| Rozdział I. Pismo | 17 |
| 1. Czy istniało pismo pogańskich Słowian? | 17 |
| 2. Związek rodzaju pisma z obrządkiem religijnym | 19 |
| Przyswajanie alfabetu łacińskiego | 20 |
| 3. Pisowonia niezłożona | 20 |
| 4. Pisownia złożona | 24 |
| 5. Reformy XV wieku: Hus i Parkoszowic | 29 |
| 6. Nowe alfabety słowiańskie oparte na łacince | 31 |
| Przyswajanie alfabetu greckiego. Cyrylica | 35 |
| 7. Charakterystyka alfabetu greckiego | 35 |
| 8. Pierwsze próby pisania literami greckimi | 36 |
| 9. Powstanie cyrylicy | 38 |
| 10. Historia poglądów na powstanie cyrylicy | 39 |
| 11. Jaki Psałterz i Ewangelię czytał Konstantyn w Chersonie? | 40 |
| 12. Stosunek cyrylicy do pisma greckiego | 42 |
| 13. Pochodzenie nowych liter cyrylskich | 44 |
| 14. Cyrylski system cyfr | 46 |
| 15. Dalsze losy cyrylicy | 47 |
| Głagolica, oryginalne pismo słowiańskie | 53 |
| 16. Powstanie głagolicy | 53 |
| 17. Cel i przyczyny stworzenia nowego pisma słowiańskiego | 54 |
| 18. Paleograficzne źródła głagolicy | 55 |
| 19. Źródła poznania głagolicy | 58 |
| 20. Wartość cyfrowa głagolicy | 61 |
| 21. Porządek liter głagolskich | 61 |
| 22. Różnice systemowe między głagolicą a cyrylicą | 61 |
| 23. Dowody starszeństwa głagolicy | 62 |
| 24. Cztery fazy rozwojowe okrągłej głagolicy | 65 |
| 25. Czy okrągła głagolica dostarła do Krakowa i Wiślicy? | 67 |
| 26. Dalsze losy głagolicy | 68 |
| 27. Chorwacka głagolica w Czechach i Polsce | 70 |
| Rozdział II. Historyczne tło powstawania pisma i tekstów słowiańskich | 72 |
| 28. Związek początków piśmiennictwa słowiańskiego z historią ówczesnej Europy | 72 |
| Nie-Słowianie | 72 |
| 29. Cesarstwo Rzymskie Zachodnie | 72 |
| 30. Cesarstwo Rzymskie Wschodnie. Bizancjum | 73 |
| 31. Germanie | 74 |
| 32. Germanie wschodni — Goci | 78 |
| 33. Germanie północni — Waregowie i Rusowie | 80 |
| 34. Germanie zachodni — Frankowie, Niemcy | 81 |
| 35. Niesłowiańscy mieszkańcy Panonii | 83 |
| 36. Wschodni sąsiedzi Słowian | 84 |
| 37. Czy na ziemiach zamieszkanych przez Praskowian istniał niesłowiański substrat i jaki? | 86 |
| Kościół chrześcijański | 86 |
| 38. Zasięg chrześcijaństwa w Europie przed chrystianizacjś Słowian | 86 |
| 39. Początki chrystianizacji Słowian — misja salzbursko-akwilejską | 87 |
| 40. Misja konstantynopolitańska | 89 |
| 41. Misja Cyryla i Metodego | 89 |
| 42. Misja moguncka, hamburska i magdeburska | 90 |
| 43. Polska | 90 |
| 44. Wprowadzenie ery chrześcijańskiej | 90 |
| 45. Biblia i liturgia | 93 |
| 46. Organizacja kościelna | 94 |
| 47. Schizma wschodnia | 95 |
| Słowianie | 96 |
| 48. Początki polityczne Słoweńców, Chorwatów i Serbów | 96 |
| 49. Bułgarzy i Macedończycy | 98 |
| 50. Ruś | 99 |
| 51. Lechici | 100 |
| 52. Słowacy i Czesi | 101 |
| 53. Rzesza wielkomorawska | 103 |
| 54. Wielkie Morawy w świetle badań archeologicznych | 104 |
| 55. Rola misji kościelnej w historii Wielkich Moraw | 106 |
| 56. Źródła do poznania działalności misji słowiańskiej na Morawach | 107 |
| 57. Postaci Cyryla i Metodego | 108 |
| 58. Przebieg misji wielkomorawskiej | 110 |
| 59. Walka o równouprawnienie języka słowiańskiego w liturgii | 112 |
| 60. Najbliżsi uczniowie Cyryla i Metodego | 113 |
| Rozdział III. Teksty | 115 |
| Zewnętrzna strona tekstów starosłowiańskich | 115 |
| 61. Teksty pisane na pergaminie | 115 |
| 62. Sposób pisania | 118 |
| 63. Skróty | 119 |
| 64. Tempo pisania | 121 |
| 65. Najstarsze ośrodki piśmiennictwa starosłowiańskiego | 121 |
| 66. Teksty starosłowiańskie pisane na innych materiałach | 122 |
| 67. Najstarsze druki słowiańskie | 124 |
| 68. Wydania tekstów rękopiśmiennych | 126 |
| 69. Problem transliteracji | 127 |
| 70. Tłumaczenia a teksty oryginalne | 129 |
| 71. Najstarsze zachowane teksty staro-cerkiewno-słowiańskie wobec oryginałów Cyryla i Metodego | 129 |
| 72. Dwa okresy w historii każdego rękopisu | 129 |
| 73. Dziwne losy niektórych rękopisów | 130 |
| 74. Pojęcie kanonu staro-cerkiewno-słowiańskiego | 131 |
| 75. Nazwy tekstów staro-cerkiewno-słowiańskich | 132 |
| 76. Podział tekstów ze względu na ich treść | 132 |
| Teksty religijne | 132 |
| 77. Teksty biblijne | 132 |
| 78. Tetraewangelia | 133 |
| 79. Jak powstał staro-cerkiewno-słowiański przekład czterech ewangelii | 134 |
| 80. Pó?niejsze rewizje przekładu Cyryla i Metodego | 135 |
| 81. Sposób cytowania materiału językowego z tekstów ewangelicznych. Wersety | 137 |
| 82. Przykłady staro-cerkiewno-słowiańskich tekstów ewangelicznych | 137 |
| 83. Inne księgi Nowego Testamentu | 156 |
| 84. Psałterz | 159 |
| 85. Pozostałe księgi Starego Testamentu | 163 |
| 86. Teksty liturgiczne | 164 |
| 87. Mszały | 164 |
| 88. Ewangeliarz-aprakos | 167 |
| 89. Wewnętrzny układ ewangeliarzy-aprakosów | 168 |
| 90. Tetraewangelia jako księgi liturgiczne | 168 |
| 91. Lekcjonaria | 169 |
| 92. Inne teksty liturgiczne | 169 |
| 93. Modlitewniki | 172 |
| 94. Literatura patrystyczna | 174 |
| 95. Zbiory homilii | 174 |
| 96. Pateryk | 177 |
| 97. Traktaty teologiczne | 178 |
| Teksty świeckie | 181 |
| 98. Traktaty historyczne | 181 |
| 99. Teksty prawnicze | 183 |
| 100. Inskrypcje | 189 |
| 101. Listy | 189 |
| 102. Pierwsze wiersze słowiańskie | 190 |
| CZĘŚĆ DRUGA. Język | 193 |
| Rozdział IV. Język prasłowiański | 193 |
| Wiadomości ogólne | 193 |
| 103. Co to jest pokrewieństwo językowe? | 193 |
| 104. Słowiańska rodzina językowa | 194 |
| 105. Język prasłowiański jako wspólne źródła wszystkich języków słowiańskich | 195 |
| 106. Metody rekonstrukcji języka prasłowiańskiego | 196 |
| 107. Względna i bezwzględna chronologizacja prasłowiańskich procesów językowych | 198 |
| 108. Dynamiczne pojmowanie języka prasłowiańskiego | 198 |
| 109. Język prasłowiański jako fakt historyczny | 199 |
| 110. Problem etnogenezy Słowian | 199 |
| 111. Metody badania pierwotnego zasięgu języka prasłowiańskiego, czyli praojczyzny Słowian | 199 |
| 112. Poglądy polskich uczonych na praojczyznę Słowian | 201 |
| 113. Kiedy istniał język prasłowiański? | 206 |
| 114. Pochodzenie nazwy Słowianie | 206 |
| 115. Przynależność Słowian do indoeuropejskiej rodziny językowej | 207 |
| 116. Języki indoeuropejskie | 207 |
| 117. Podział języków indoeuropejskich na grupy kentum i satem | 209 |
| 118. Okres wspólnoty językowej bałto-słowiańskiej | 210 |
| 119. Rozwój języka prasłowiańskiego | 210 |
| Fonetyka i fonologia | 211 |
| 120. Zasób samogłosek języka praindoeuropejskiego | 211 |
| 121. Apofonia, czyli praindoeuropejska obocznosć samogłoskowa | 213 |
| 122. Zwycięstwo opozycji przednia - tylna: podstawowa zmiana epoki bałto-słowiańskiej | 214 |
| 123. Problem defonologizacji sonantów | 215 |
| 124. Tak zwane „prawo Fortunatowa-de Saussere’a” | 216 |
| 125. Główne tendencje rozwojowe prasłowiańskiego systemu samogłoskowego | 218 |
| 126. Zastąpienie praindoeuropejskiej opozycji iloczasowej przez prasłowiańską opozycję barwy samogłoski | 218 |
| 127. Jery | 219 |
| 128. System prozodyczny w końcowej fazie prasłowiańskiej wspólnoty językowej | 220 |
| 129. Prawo sylab otwartych | 221 |
| 130. Monoftongizacja dyftongów | 221 |
| 131 Zmiania *u1 y | 221 |
| 132. Powstanie samogłosek nosowych | 223 |
| 133. Rozwój grup typu ort- i tort- | 223 |
| 134. Zmiany samogłoskowe wywołane tendencją do synharmonizmu sylabowego | 224 |
| 135. Zasób spółgłosek języka praindoeuropejskiego i zmiany przedsłowiańskie | 226 |
| 137. Zagadnienie opozycji dźwięczności w języku prasłowiańskim | 228 |
| 138. Spółgłoski protetyczne | 229 |
| 139. Spółgłoski wstawne | 230 |
| 140. Zmiany związane z prawem sylab otwartych | 230 |
| 141. Śródgłosowy charakter wygłosu przyimków | 232 |
| 142. Rozwój spółgłosek w połączeniu z jotą: powstanie spółgłosek palatalnych | 232 |
| 143. Defonologizacja joty | 235 |
| 144. Miękczący wpływ samogłosek szeregu przedniego. Palatalizacja pierwsza spółgłosek tylnojęzykowych | 235 |
| 145. Palatalizacja druga | 236 |
| 146. Palatalizacja progresywna zwana baudoinowską | 238 |
| Morfologia | 239 |
| 147. Elementy morfologiczne wyrazu prasłowiańskiego | 239 |
| 148. Pochodzenie rdzeni wyrazów prasłowiańskich | 240 |
| 149. Słowiańskie słowniki etymologiczne | 242 |
| 150. Afiksy | 242 |
| 151. Przedrostki | 243 |
| 152. Relikty praindoeuropejskiego infiksu nosowego | 243 |
| 153. Różne funkcje przyrostków | 244 |
| 154. Przyrostki słowotwórcze | 244 |
| 155. Przyrostki formotwórcze | 245 |
| 156. Pojęcie praindoeuropejskiego tematu wyrazowego | 246 |
| 157. Końcówki fleksyjne | 247 |
| 158. Trójczłonowa budowa praindoeuropejskich wyrazów samodzielnych | 247 |
| Rzeczownik | 247 |
| 159. Praindoeuropejskie postawy prasłowiańskiego systemu deklinacyjnego | 247 |
| 160. Zagadnienie rodzaju gramatycznego | 248 |
| 161. Najważniejsze zmiany okresu przedsłowiańskiego | 249 |
| 162. Los praindoeuropejskich tematów spółgłoskowych i formacji atematycznych | 250 |
| 163. Zmiany wywołane procesami fonetycznymi | 252 |
| 164. Zastąpienie praindoeuropejskiego trójczłonowego systemu morfologicznego przez prasłowiański system dwuczłonowy | 252 |
| 165. Powstanie prasłowiańskiej odmiany palatalnej | 253 |
| 166. Pojęcie końcówek pierwotnych i analogicznych | 254 |
| 167. Kategoria liczby | 254 |
| 168. Zasób form prasłowiańskiej deklinacji | 256 |
| 169. Przyimki | 258 |
| 170. Narodziny kategorii żywotności | 259 |
| 171. Częstotliwość poszczególnych opisów deklinacyjnych | 260 |
| 172. Rozwój końcówek prasłowiańskich | 261 |
| 173. Tematy na *-o- i *-jo- | 262 |
| 174. Tematy na *-a- i *-ja- | 264 |
| 175. Tematy na *-u- oraz *-i- | 266 |
| 176. Tematy na dawne *-u- długie | 266 |
| 177. Tematy spółgłoskowe | 266 |
| 178. Sposób opisu formy rzeczownika | 268 |
| 179. Adwerbalizacja martwych form przypadkowych rzeczownika | 268 |
| Przymiotnik | 269 |
| 180. Praindoeuropejskie podstawy prasłowiańskiego przymiotnika | 269 |
| 181. Rodzaj gramatyczny rzeczownika a forma rodzajowa przymiotnika | 270 |
| 182. Uogólnienie przymiotników *-o i *-a-tematowych w języku prasłowiańskim | 270 |
| 183. Relikty dawnych przymiotników *-i- i *-u-tematowych | 271 |
| 184. Powstanie złożonej formy odmiany przymiotnika | 272 |
| 185. Stosunek form prostychdo złożonych | 274 |
| 186. Klasyfikacja znaczeniowa przymiotnika | 276 |
| 187. Przymiotniki jakościowe | 276 |
| 188. Kategoria stopnia | 276 |
| 189. Stopniowanie regularne | 277 |
| 190. Stopniowanie nieregularne | 278 |
| 191. Przymiotniki relacyjne | 279 |
| 192. Przymiotniki dzierżawcze | 279 |
| 193. Przymiotnikowy charaktery innych części mowy | 280 |
| 194. Subiektywizowaie przymiotników | 280 |
| 195. Powstawanie przysłówków | 280 |
| Liczebnik | 281 |
| 196. Czy prasłowiański liczebnik był oddzielną częścią mowy? | 281 |
| 197. Liczebniki główne pochodzenia zaimkowego | 282 |
| 198. Liczebniki główne pochodzenia przymiotnikowego | 283 |
| 199. Liczebniki główne pochodzenia rzeczownikowego | 284 |
| 200. Liczebniki złożone | 285 |
| 201. Liczebniki porządkowe | 285 |
| 202. Inne liczebniki | 286 |
| Zaimek | 286 |
| 203. Osobliwy charakter zaimków | 286 |
| 204. Pierwotna budowa zaimków | 287 |
| 205. Odmiana zaimków -o-/-a- tematowych | 288 |
| 206. Relikty odmiany zaimków *-i-tematowych | 290 |
| 207. Zaimki podmiotu | 291 |
| 208. Zaimki dopełnienia | 292 |
| 209. Paradygmat zaimków podmiotowo-dopełnieniowych | 294 |
| 210. Zaimki przydawki | 294 |
| 211. Zaimki wskazujące | 294 |
| 212. Zaimki dzierżawcze | 295 |
| 213. Inne zaimki przydawki | 296 |
| 214. Zaimki okoliczników | 299 |
| Czasownik | 300 |
| 215. Praindoeuropejskie podsawy koniugacji prasłowiańskich | 300 |
| 216. Dwa tematy czasownikowe | 301 |
| 217. Temat czasu teraźniejszego. Podział na koniugacje | 301 |
| 218. Temat bezokolicznika | 302 |
| 219. Związki między tematem czasu teraźniejszego i tematem bezokolicznika | 303 |
| 220. Oboczności rdzenne | 304 |
| 221. Supletywizm | 304 |
| 222. Słowotwórcze kategorie czasownika | 305 |
| 223. Kategorie aspektu | 305 |
| 224. Morfologiczne środki wyrazu kategorii aspektu | 306 |
| 225. Kategoria częstotliwości-ciągłości | 307 |
| 226. Inne kategorie czasownikowe | 308 |
| 227. Kategoria trybu | 308 |
| 228. Tryb oznajmujący | 308 |
| 229. Kategoria czasu | 308 |
| 230. Kategoria osoby | 309 |
| 231. Kategoria liczby | 309 |
| 232. Czas teraźniejszy | 309 |
| 233. Wyjątkowe formacje czasu teraźniejszego | 312 |
| 234. Czas przeszły | 312 |
| 235. Aoryst | 312 |
| 236. Aoryst prosty zwany asygmatycznym | 313 |
| 237. Aoryst sygmatyczny | 313 |
| 238. Imperfectum | 315 |
| 239. Czas przyszły | 316 |
| 240. Problem czasów względnych | 316 |
| 241. Tryb rozkazujący | 318 |
| 242. Tryb warunkowy | 320 |
| 243. Wyrazy modalne | 321 |
| 244. Kategoria strony | 322 |
| 245. Strona czynna | 323 |
| 246. Strona bierna | 324 |
| 247. Strona zwrotna i medialna | 324 |
| 248. Czasownikowe formacje imienne | 325 |
| 249. Bezokolicznik | 325 |
| 250. Supinum | 326 |
| 251. Imiesłowy | 327 |
| 252. Adiektywizacja imiesłowów | 328 |
| 253. Substantywizacja imiesłowów | 328 |
| 254. Participium praesentis activi | 328 |
| 255. Participium praeteriti activi I | 330 |
| 256. Participium praeteriti activi II | 330 |
| 257. Participium praesentis passivi | 331 |
| 258. Participium praetiriti passivi | 331 |
| 259. Sposób opisywania form czasownikowych | 332 |
| 260. Rzeczowniki gerundialne | 332 |
| Rozdział V. Język cerkiewnosłowiański | 333 |
| Dialekty języka prasłowiańskiego | 333 |
| 261. Co to jest zróżnicowanie dialektalne języka | 333 |
| 262. Trudnosci w poznaniu podziału dialektalnego języka prasłowiańskiego | 335 |
| 263. Prace Tadeusza Lehra-Spławińskiego | 335 |
| 264. Najstarsze zróżnicowanie dialektalne wschód — zachód | 335 |
| 265. Powstanie opozycji dialektalnej północ — południe | 337 |
| 266. Zmiany dialektalne VI - VIII w. | 337 |
| 267. nowotwory północnosłowiańskie | 337 |
| 268. Nowotwory południowosłowiańskie | 339 |
| 269. Różny na pólnocy i na południu rozwój tej samej tendencji językowej | 339 |
| 270. Zmiany dialektalne w IX w. | 340 |
| 271. Ogólna sytuacja językowa Słowian w IX w. | 343 |
| Język staro-cerkiewno-słowiański | 345 |
| 272. Najstarszy literacki język Słowian | 245 |
| 273. Ponaddialektalny charakter języka staro-cerkiewno-słowiańskiego | 345 |
| 274. Ojczyzna języka staro-cerkiewno-słowiańskiego | 346 |
| 275. Nazwa języka staro-cerkiewno-słowiańskiego | 346 |
| 276. Trzy stadia rozwojowe języka staro-cerkiewno-słowiańskiego | 347 |
| 277. Przedmiot badań paleoslawistycznych | 347 |
| 278. Genus proximum języka staro-cerkiewno-słowiańskiego | 347 |
| 279. Osobliwości fonetyczne języka staro-cerkiewno-słowiańskiego | 348 |
| 280. Fonetyka zapożyczeń greckich | 350 |
| 281. Osobliwości staro-cerkiewno-słowiańskiej deklinacji | 351 |
| 282. Osobliwości staro-cerkiewno-słowiańskiej koniugacji | 351 |
| 283. Literackie konstrukcje syntaktyczne | 351 |
| 284. Regionalne odmianki języka staro-cerkiewno-słowiańskiego | 353 |
| 285. Krótki zarys historii filologii staro-cerkiewno-słowiańskiej | 354 |
| Młodsze redakcje języka cerkiewnosłowiańskiego | 355 |
| 286. Losy języka cerkiewnosłowiańskiego od XI w. | 355 |
| 287. Najważniejsze zmiany systemowe języków słowiańskich od X do XIII w. | 357 |
| 288. Dalszy podział słowiańskich zespołów językowych | 358 |
| 289. Próbki tekstów redakcji bułgarskiej i macedońskiej | 359 |
| 290. Próbki tekstów redakcji serbskiej i chorwackiej | 363 |
| 291. Próbki tekstów redakcji ruskiej | 366 |
| 292. Próbka tekstu cerkiewnosłowiańskiego z terenu rumuńskiego | 370 |
| 293. Pierwsze praktyczne gramatyki języka cerkiewnosłowiańskiego | 370 |
| Spis najważniejszych skrótów i symboli uważanych w tekście | 373 |
| Bibliografia | 376 |
| Spis map | 389 |
| Spis tabel | 390 |
| Spis ilustracji | 391 |
| Słowniczek wyrazów cerkiewnosłowiańskich występujących w przytoczonych tekstach i cytatach z zabytków staro-cerkiewnosłowiańskich | 394 |
Wypożyczaj w abonamencie!
Już od 2,66 zł za ebooka
