POLECAMY
-17%
Autor:
Wydawca:
Format:
Książka stanowi monograficzne opracowanie koncepcji "skargi zbiorowej" w prawie ochrony środowiska - rozumianej jako instytucja prawna mająca na celu ochronę środowiska stanowiącego "dobro wspólne".
Koncepcja ta ukazana została w szerszym kontekście problematyki ochrony środowiska jako przedmiotu regulacji prawnej. W opracowaniu nawiązano do systemu gwarancji prawnych ochrony środowiska, przy równoczesnym założeniu zasadniczego rozróżnienia: z jednej strony - koncepcji tzw. egoistycznej ochrony środowiska, z drugiej - koncepcji tzw. altruistycznej ochrony środowiska oraz wynikającego stad niezbędnego zróżnicowania stosowanych w tej dziedzinie rozwiązań materialno- oraz formalnoprawnych.
W publikacji obok aspektów teoretycznych zostały przedstawione podstawowe zagadnienia praktyczne z zakresu omawianej problematyki. Zaprezentowano także dorobek polskiej i zagranicznej doktryny prawniczej, przepisy prawa krajowego, unijnego i międzynarodowego oraz orzecznictwo sadów polskich i europejskich.
Adresaci:
Książka przeznaczona jest przede wszystkim dla osób i instytucji zainteresowanych prawna problematyka ochrony środowiska, w tym szczególnie dla pracowników naukowych oraz pracowników administracji publicznej i organizacji ekologicznych posiadających status prawnych rzeczników ochrony środowiska.
Rok wydania | 2013 |
---|---|
Liczba stron | 720 |
Kategoria | Inne |
Wydawca | Wolters Kluwer Polska SA |
ISBN-13 | 978-83-264-5407-3 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Wykaz skrótów | |
str. | 17 |
Wprowadzenie | |
str. | 27 |
Rozdział I | |
"Środowisko" jako przedmiot regulacji prawnej | |
str. | 37 |
1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 37 |
2. Środowisko jako przedmiot regulacji prawnej na gruncie prawa polskiego | |
str. | 40 |
2.1. "Przyroda" i "ochrona przyrody" w ujęciu ochrony konserwatorskiej i kompleksowej | |
str. | 42 |
2.2. "Środowisko" (naturalne) i "ochrona środowiska" w ujęciu polskiej koncepcji ochrony środowiska i ustawy z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska | |
str. | 44 |
2.3. "Środowisko" jako przedmiot regulacji prawnej w aktualnym stanie prawnym (po wejściu w życie ustawy - Prawo ochrony środowiska) | |
str. | 49 |
3. Pojęcie środowiska na gruncie prawa Unii Europejskiej | |
str. | 56 |
3.1. Pojęcie środowiska w prawie pozytywnym | |
str. | 56 |
3.2. Pojęcie środowiska w literaturze prawniczej dotyczącej prawa unijnego | |
str. | 59 |
4. Zakres przestrzenny/terytorialny pojęcia środowiska jako przedmiotu regulacji prawnej | |
str. | 61 |
5. Motywy ochrony | |
str. | 67 |
5.1. "Środowisko" jako przedmiot refleksji współczesnej filozofii moralnej | |
str. | 67 |
5.2. Motywy ochrony środowiska w prawie ochrony środowiska | |
str. | 71 |
6. Podsumowanie | |
str. | 84 |
Rozdział II | |
Środowisko jako dobro publiczne i jako dobro wspólne | |
str. | 87 |
1. Środowisko z punktu widzenia koncepcji prawnej tzw. rzeczy (dóbr) publicznych | |
str. | 87 |
1.1. Środowisko jako dobro (publiczne) w ujęciu ekonomii | |
str. | 88 |
1.2. Środowisko z punktu widzenia koncepcji prawnej tzw. rzeczy (dóbr) publicznych | |
str. | 91 |
1.2.1. Koncepcja prawna tzw. rzeczy (dóbr) publicznych w polskiej i obcej nauce prawa publicznego | |
str. | 91 |
1.2.2. Środowisko z punktu widzenia koncepcji prawnej tzw. rzeczy (dóbr) publicznych oraz zasady korzystania ze środowiska i jego ochrony | |
str. | 99 |
2. Środowisko jako wartość obiektywna, stanowiąca dobro wspólne | |
str. | 105 |
2.1 Pojęcie dobra wspólnego w doktrynie prawa i orzecznictwie | |
str. | 105 |
2.2. Środowisko i ochrona środowiska jako wartość obiektywna, stanowiąca dobro wspólne | |
str. | 114 |
3. Pojęcia obowiązku, uprawnienia i kompetencji | |
str. | 129 |
4. Podsumowanie | |
str. | 138 |
Rozdział III | |
Ochrona środowiska jako kompetencja organów władzy publicznej (uprawnienie i obowiązek) | |
str. | 142 |
1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 142 |
2. Ochrona środowiska jako kompetencja władzy ustawodawczej | |
str. | 144 |
3. Ochrona środowiska jako kompetencja organów administracji publicznej | |
str. | 150 |
3.1. Pojęcie administracji publicznej oraz typy jednostek organizacyjnych administracji publicznej | |
str. | 150 |
3.2. Ochrona środowiska jako kompetencja organów ochrony środowiska | |
str. | 156 |
3.3. Prywatyzacja zadań publicznych z zakresu ochrony środowiska a prywatyzacja środowiska jako dobra wspólnego | |
str. | 162 |
4. Ochrona środowiska jako kompetencja organów władzy sądowniczej | |
str. | 166 |
5. Ochrona środowiska jako kompetencja instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii Europejskiej | |
str. | 168 |
6. Podsumowanie | |
str. | 173 |
Rozdział IV | |
Ochrona środowiska jako powinność podmiotu korzystającego ze środowiska i obowiązek powszechny | |
str. | 177 |
1. Ochrona środowiska jako powinność podmiotu korzystającego ze środowiska i obowiązek powszechny | |
str. | 177 |
2. Podsumowanie | |
str. | 185 |
Rozdział V | |
Ochrona środowiska jako możność prawna (uprawnienie) | |
str. | 187 |
1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 187 |
2. Koncepcja tzw. egoistycznej ochrony środowiska | |
str. | 190 |
2.1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 190 |
2.2. Koncepcja egoistycznej ochrony środowiska w prawie międzynarodowym | |
str. | 194 |
2.3. Koncepcja egoistycznej ochrony środowiska w prawie Unii Europejskiej | |
str. | 206 |
2.3.1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 206 |
2.3.2. Egoistyczna ochrona środowiska przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej | |
str. | 208 |
2.3.3. Europeizacja egoistycznej ochrony środowiska na poziomie państw członkowskich | |
str. | 223 |
2.4. Koncepcja egoistycznej ochrony środowiska w prawie polskim | |
str. | 235 |
2.4.1. Koncepcja egoistycznej ochrony środowiska w polskim prawie cywilnym | |
str. | 235 |
2.4.2. Koncepcja egoistycznej ochrony środowiska w polskim prawie administracyjnym | |
str. | 240 |
2.4.3. Egoistyczna ochrona środowiska w polskim prawie karnym | |
str. | 249 |
2.4.4. Egoistyczna ochrona środowiska w polskim prawie konstytucyjnym | |
str. | 251 |
3. Koncepcja tzw. altruistycznej ochrony środowiska | |
str. | 252 |
3.1. Istota koncepcji altruistycznej ochrony środowiska i jej przejawy - uwagi wprowadzające | |
str. | 252 |
3.2. Koncepcja altruistycznej ochrony środowiska w świetle środowiskowej zasady kooperacji | |
str. | 256 |
3.3. Podstawy prawnomaterialne realizacji koncepcji altruistycznej ochrony środowiska - aspekty podmiotowe | |
str. | 262 |
3.3.1. Działania powszechne w ochronie środowiska na zasadzie actio popularis | |
str. | 263 |
3.3.2. Działania zrzeszeń ochrony środowiska jako forma prawna podejmowania zorganizowanych działań społecznych na rzecz ochrony środowiska | |
str. | 267 |
3.3.3. Rzecznik ochrony środowiska jako forma prawna instytucjonalizacji działań społecznych na rzecz ochrony środowiska | |
str. | 275 |
3.4. Podstawy prawnomaterialne realizacji koncepcji altruistycznej ochrony środowiska - aspekty przedmiotowe | |
str. | 280 |
3.5. Podstawy prawnoformalne korzystania z określonych form prawnych altruistycznej ochrony środowiska | |
str. | 287 |
3.5.1. Formalnoprawne gwarancje dostępu do informacji o środowisku i jego ochronie | |
str. | 288 |
3.5.2. Formalnoprawne gwarancje udziału społeczeństwa w sprawach z zakresu ochrony środowiska | |
str. | 290 |
3.5.3. Podstawy formalnoprawne altruistycznej ochrony środowiska przed sądem | |
str. | 299 |
3.5.4. Instytucja prawna skarg i wniosków jako zinstytucjonalizowana forma kontroli społecznej administracji publicznej | |
str. | 299 |
3.5.5. Instytucja prawna "zgłoszenia zagrożenia lub zaistnienia szkody w środowisku" | |
str. | 301 |
3.5.6. Przywilej nawiązujący do konstrukcji amicus curiae | |
str. | 302 |
4. Instytucja prawna "prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej" jako narzędzie realizacji koncepcji altruistycznej ochrony środowiska | |
str. | 304 |
4.1. Pojęcie prawnośrodowiskowej (altruistycznej) skargi zbiorowej | |
str. | 304 |
4.2. Pojęcie instytucji prawnej prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej | |
str. | 307 |
4.3. Uzasadnienie dla wprowadzenia prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej | |
str. | 309 |
4.3.1. "Dwuznaczna sytuacja w kwestii reprezentacji interesów" | |
str. | 309 |
4.3.2. Deficyt w egzekwowaniu prawa ochrony środowiska | |
str. | 311 |
4.4. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa a kwestia pierwotnej odpowiedzialności państwa za dobro wspólne | |
str. | 321 |
4.5. Typy skarg zbiorowych w sprawach z zakresu ochrony środowiska | |
str. | 324 |
4.6. Podstawy prawnomaterialne i prawnoformalne korzystania z prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej | |
str. | 326 |
4.6.1. Podmiotowe aspekty korzystania z prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej | |
str. | 326 |
4.6.2. Przedmiotowe aspekty korzystania z prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej | |
str. | 335 |
4.6.3. Prawnoformalne aspekty korzystania z prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej | |
str. | 337 |
5. Podsumowanie | |
str. | 345 |
Rozdział VI | |
Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa w konwencji z Aarhus | |
str. | 355 |
1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 355 |
2. Konwencja z Aarhus - przedmiot i cel | |
str. | 357 |
3. Prawnośrodowiskowe skargi zbiorowe w konwencji z Aarhus | |
str. | 360 |
4. Konwencyjny standard ochrony prawnej środowiska jako dobra wspólnego - jego przestrzeganie i związanie nim | |
str. | 366 |
5. Mechanizmy wykonywania i przestrzegania konwencji z Aarhus oraz klauzula rozstrzygania sporów | |
str. | 368 |
6. Podsumowanie | |
str. | 370 |
Rozdział VII | |
Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa w prawie Unii Europejskiej | |
str. | 372 |
1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 372 |
1.1. Ochrona środowiska jako przedmiot regulacji prawnej w Unii Europejskiej | |
str. | 372 |
1.2. Kompetencje Unii do stanowienia prawa a prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa | |
str. | 375 |
1.2.1. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa a cele polityki Unii w dziedzinie ochrony środowiska | |
str. | 376 |
1.2.2. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa a zasady subsydiarności i proporcjonalności | |
str. | 379 |
1.2.3. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa a zasada autonomii proceduralnej | |
str. | 381 |
1.2.4. Pozycja konwencji z Aarhus w prawie Unii Europejskiej | |
str. | 383 |
1.3. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa a podział kompetencji między Unią Europejską a państwami członkowskimi do stosowania prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej | |
str. | 392 |
1.3.1. Unijna administracja w obszarze ochrony środowiska | |
str. | 393 |
1.3.2. Unijna administracja ochrony środowiska a prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa | |
str. | 395 |
1.4. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa a podział kompetencji między Unię Europejską a państwa członkowskie w zakresie władzy sądowniczej | |
str. | 400 |
2. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa na płaszczyźnie Unii Europejskiej | |
str. | 402 |
2.1. Uwagi wprowadzające - zakres podmiotowy i przedmiotowy skargi na nieważność aktu unijnego (art. 263 akapit czwarty TFUE) i skargi na bezczynność (art. 265 akapit trzeci TFUE) | |
str. | 402 |
2.2. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa na nieważność aktu unijnego | |
str. | 409 |
2.2.1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 409 |
2.2.2. Sprawa T-461/93, An Taisce - The National Trust for Ireland i World Wide Fund for Nature przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich | |
str. | 411 |
2.2.3. Sprawa T-585/93, Greenpeace i in. przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich oraz sprawa C-321/95 P, Greenpeace Council i in. przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich | |
str. | 412 |
2.2.4. Sprawa T-94/04, EEB i in. przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich oraz sprawy połączone T-236/04 oraz T-241/04, EEB i Stichting Natuur en Milieu przeciwko Komisji Wspólnot Europejskich | |
str. | 419 |
2.2.5. Sprawa T-91/07, WWF-UK Ltd przeciwko Radzie Unii Europejskiej | |
str. | 425 |
2.2.6. Podsumowanie przywołanego orzecznictwa | |
str. | 427 |
2.3. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa w świetle rozporządzenia Aarhus | |
str. | 430 |
2.3.1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 430 |
2.3.2. Wewnętrzna procedura odwoławcza - aspekt podmiotowy | |
str. | 433 |
2.3.3. Zakres przedmiotowy wniosku o wszczęcie wewnętrznej procedury odwoławczej | |
str. | 437 |
2.3.4. Przedmiot i tryb postępowania w sprawie wniosku o wszczęcie wewnętrznej procedury odwoławczej | |
str. | 452 |
2.4. Podsumowanie - prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa na poziomie Unii Europejskiej | |
str. | 460 |
2.4.1. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej | |
str. | 460 |
2.4.2. Pozasądowe środki kontroli przestrzegania prawa ochrony środowiska Unii Europejskiej | |
str. | 464 |
2.3. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa na poziomie krajowym | |
str. | 470 |
3.1. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa w trybie art. 11 dyrektywy OOŚ | |
str. | 471 |
3.1.1. Dyrektywa OOŚ - uwagi wprowadzające | |
str. | 471 |
3.1.2. Zakres podmiotowy prawa do skargi zbiorowej w trybie art. 11 dyrektywy OOŚ (dawny art. 10a dyrektywy 85/337/EWG) | |
str. | 473 |
3.1.3. Zakres przedmiotowy i podstawy prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej w trybie art. 11 dyrektywy OOŚ | |
str. | 478 |
3.1.4. Pozostałe wymagania dotyczące prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej wnoszonej w trybie art. 11 dyrektywy OOŚ | |
str. | 482 |
3.2. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa w trybie art. 16 dyrektywy IPPC | |
str. | 486 |
3.2.1. Zakres przedmiotowy i cel dyrektywy IPPC | |
str. | 486 |
3.2.2. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa w trybie art. 16 dyrektywy IPPC | |
str. | 487 |
3.3. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa w trybie art. 13 dyrektywy o szkodach | |
str. | 489 |
3.3.1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 489 |
3.3.2. Prawo żądania podjęcia działań | |
str. | 492 |
3.3.3. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa w trybie art. 13 dyrektywy o szkodach | |
str. | 493 |
3.4. Prawnośrodowiskowa (unijna) skarga zbiorowa w trybie projektu dyrektywy w sprawie dostępu do sądu | |
(tzw. dyrektywy Aarhus) - regulacja horyzontalna | |
str. | 494 |
3.4.1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 494 |
3.4.2. Zakres podmiotowy prawa do skargi zbiorowej w projekcie dyrektywy Aarhus | |
str. | 496 |
3.4.3. Zakres przedmiotowy prawa do skargi zbiorowej w projekcie dyrektywy Aarhus | |
str. | 497 |
3.4.4. Dwuetapowy tryb weryfikacji działań/zaniechań organów publicznych naruszających prawo ochrony środowiska w świetle projektu dyrektywy Aarhus | |
str. | 499 |
3.5. Podsumowanie rozważań dotyczących prawnośrodowiskowej (unijnej) skargi zbiorowej na poziomie krajowym | |
str. | 501 |
3.5.1. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa na poziomie państw członkowskich - aspekt statyczny i dynamiczny | |
str. | 501 |
3.5.2. Granice związania państw członkowskich prawem Unii Europejskiej w zakresie prawnośrodowiskowych skarg zbiorowych w sprawach ochrony środowiska | |
str. | 504 |
3.5.3. Pojęcia sądu lub innego niezależnego i bezstronnego organu ustanowionego przez prawo | |
str. | 506 |
3.5.4. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa a zasada autonomii proceduralnej | |
str. | 511 |
3.5.5. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa a obowiązek prounijnej wykładni, a zasada bezpośredniego skutku, a odpowiedzialność odszkodowawcza państw członkowskich | |
str. | 513 |
Rozdział VIII | |
Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa na gruncie prawa polskiego | |
str. | 533 |
1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 533 |
2. Zrzeszenia ochrony środowiska na gruncie prawa polskiego | |
str. | 535 |
2.1. Postać wspólnego czynnego udziału jednostek w życiu społecznym | |
str. | 535 |
2.2. Cele wspólnej działalności | |
str. | 541 |
3. Rzecznik Praw Obywatelskich i prokurator jako rzecznicy ochrony środowiska | |
str. | 547 |
3.1. Rzecznik Praw Obywatelskich | |
str. | 547 |
3.2. Prokurator | |
str. | 550 |
4. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa jako instrument altruistycznej ochrony środowiska przed sądami administracyjnymi | |
str. | 551 |
4.1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 551 |
4.2. Organizacje ekologiczne w postępowaniu sądowoadministracyjnym | |
str. | 554 |
4.2.1. Prawo do wniesienia prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej na podstawie art. 50 § 1 p.p.s.a. | |
(lex generalis) | |
str. | 556 |
4.2.2. Prawo do wniesienia prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy o informacji o środowisku (lex specialis) | |
str. | 560 |
4.2.3. Udział organizacji ekologicznej w postępowaniu sądowoadministracyjnym na prawach strony (art. 33 § 2 p.p.s.a.) | |
str. | 562 |
4.3. Rzecznicy ochrony środowiska w postępowaniu sądowoadministracyjnym | |
str. | 567 |
4.3.1. Uprawnienie Rzecznika Praw Obywatelskich i prokuratora do wniesienia prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej | |
str. | 567 |
4.3.2. Uprawnienie do wnoszenia skarg przez wyspecjalizowane organy władzy publicznej | |
str. | 572 |
4.4. Dalsze wybrane aspekty związane z realizacją altruistycznej ochrony środowiska przed sądami administracyjnymi | |
str. | 574 |
4.4.1. Przesłanki dopuszczalności wniesienia prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej | |
str. | 574 |
4.4.2. Skutki wniesienia prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej - ochrona tymczasowa | |
str. | 576 |
4.4.3. Cofnięcie prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej | |
str. | 580 |
4.4.4. Zakres badania (granice rozpoznania i orzekania) | |
str. | 581 |
4.4.5. Koszty postępowania | |
str. | 586 |
4.4.6. Altruistyczna ochrona środowiska a instytucja wznowienia postępowania i skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia | |
str. | 589 |
5. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa jako instrument altruistycznej ochrony środowiska przed sądami cywilnymi | |
str. | 591 |
5.1. Uwagi wprowadzające | |
str. | 591 |
5.2. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa w przepisach prawa ochrony środowiska dotyczących odpowiedzialności cywilnoprawnej w ochronie środowiska | |
str. | 592 |
5.2.1 Podstawy prawne prawnośrodowiskowej skargi zbiorowej w prawie ochrony środowiska | |
str. | 593 |
5.2.2. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa - aspekt podmiotowy | |
str. | 595 |
5.2.3. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa - przesłanki roszczeń | |
str. | 598 |
5.2.4. Prawnośrodowiskowa skarga zbiorowa - sposoby realizacji roszczeń | |
str. | 608 |
5.3. Środki służące altruistycznej ochronie środowiska w przepisach kodeksu postępowania cywilnego | |
str. | 613 |
5.3.1 Uprawnienia prokuratora i Rzecznika Praw Obywatelskich | |
str. | 614 |
5.3.2. Uprawnienia organizacji ekologicznych | |
str. | 616 |
6. Altruistyczna ochrona środowiska przed sądami karnymi | |
str. | 618 |
7. Podsumowanie | |
str. | 622 |
Uwagi podsumowujące | |
str. | 633 |
Wykaz powołanych aktów prawnych | |
str. | 649 |
Orzecznictwo | |
str. | 657 |
Bibliografia | |
str. | 679 |