POLECAMY
Format:
ibuk
Autorka w pracy przedstawia proces społecznego wytwarzania kategorii zdrowia, choroby i zaburzeń psychicznych we współczesnym społeczeństwie określany mianem późnej bądź refleksyjnej nowoczesności oraz niespójności stanowiące nieodzowną część owego procesu. Ważnym wątkiem jest tu też próba zrozumienia współczesności przez pryzmat problematyki zdrowia psychicznego. Autorka rekonstruuje proces nadawania znaczeń kategoriom zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego z możliwie wielu punktów widzenia. Badania empiryczne będące podstawą pracy uwzględniają perspektywy aktorów społecznych biorących udział w wyżej wymienionym procesie: są to przedstawiciele społeczeństwa polskiego, osoby mające doświadczenie choroby psychicznej, członkowie ich rodzin oraz osoby pełniące role ekspertów w dziedzinie zdrowia psychicznego (psycholodzy, psychiatrzy, psychoterapeuci). Materiał zaprezentowany w pracy może mieć różnorodne zastosowania, od stricte poznawczych, po pragmatyczne, związane z takimi obszarami, jak: promocja zdrowia i psychoprofilaktyka, edukacja, praca socjalna oraz psychoterapia.
Rok wydania | 2019 |
---|---|
Liczba stron | 690 |
Kategoria | Psychologia kliniczna i psychoterapia |
Wydawca | Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza |
ISBN-13 | 978-83-232-3447-0 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Podziękowania | 11 |
Wstęp | 13 |
CZĘŚĆ I | 27 |
STARE I NOWE PYTANIA O ZDROWIE, CHOROBĘ I ZABURZENIE PSYCHICZNE | 27 |
Rozdział 1 | 27 |
Związki zdrowia psychicznego z procesami integracji i dezintegracji społecznej. Rozważania z perspektywy funkcjonalno-strukturalnej w socjologii zdrowia psychicznego | 27 |
1. Wstęp | 27 |
2. Relacje kategorii „zdrowia”, „choroby” i „zaburzenia psychicznego” wobec konformizmu społecznego | 28 |
3. Terapia zaburzeń psychicznych jako przejaw działania systemu kontroli społecznej | 36 |
4. O statystycznym rozumieniu normalności. Czy zachowanie większości zawsze jest „normalne”? | 38 |
5. Funkcja chorych psychicznie w społeczeństwie | 40 |
6. Socjogeneza zaburzeń psychicznych. Pytanie o wpływ kryzysów społecznych i niespójności systemu społecznego na kondycję psychiczną jednostek | 42 |
7. Reinterpretacje teorii społecznej roli chorego w kontekście chorób i zaburzeń psychicznych. Czy choroba psychiczna to „choroba jak każda inna”? | 51 |
8. Konsekwencje założeń teorii funkcjonalno-strukturalnych dla socjologii zdrowia psychicznego – społeczny kauzalizm i badania epidemiologiczne uwzględniające zmienne społeczno-demograficzne | 54 |
Rozdział 2 | 62 |
Zdrowie psychiczne – prywatny problem jednostki czy kwestia społeczna? Rozważania w kontekście teorii konfliktu (teorii krytycznej) 62 | |
1. Wstęp | 62 |
2. Napięcia strukturalne a zaburzenia psychiczne | 64 |
3. Zdrowie psychiczne jako efekt konwersji kapitału | 67 |
4. Zdrowie psychiczne a struktura społeczna i mechanizmy generowania lub niwelowania nierówności | 69 |
5. Medykalizacja życia społecznego jako przejaw dominacji interesów ekonomicznych nad kwestiami zdrowia publicznego | 72 |
6. Przemiany psychiatrii. Czy medycyna jest na sprzedaż? | 79 |
7. Medykalizacja smutku i nieśmiałości. W jaki sposób narzędzia marketingu i public relations zmieniają społeczne postrzeganie zdrowia i choroby psychicznej? | 83 |
8. Między medykalizacją a psychologizacją problemów społecznych. Kultura psychoterapeutyczna jako kultura warstw uprzywilejowanych | 89 |
9. Implikacje założeń teorii krytycznej dla badań empirycznych w zakresie socjologii zdrowia psychicznego | 96 |
Rozdział 3 | 101 |
Założenia teorii interpretatywnych w socjologii zdrowia psychicznego – pytania o kulturę oraz jej wpływ na osobiste doświadczenia ujmowane w kategoriach zdrowia, chorób i zaburzeń psychicznych 101 | |
1. Wstęp | 101 |
2. Procesy obiektywizazji i subiektywizacji wiedzy na temat zdrowia psychicznego oraz chorób i zaburzeń psychicznych | 102 |
3. Kulturowe wyobrażenia na temat osób chorujących psychicznie jako czynnik współdeterminujący postawy społeczne | 105 |
4. Zaburzenia psychiczne a społeczne naznaczanie zachowań dewiacyjnych. O performatywności diagnozy psychiatrycznej | 113 |
5. Choroby i zaburzenia psychiczne jako naruszenia etnometod | 120 |
6. Między piętnem a interpretacją prowadzącą do zdrowienia – wielość konsekwencji stosowania etykiet chorób i zaburzeń psychicznych | 126 |
7. Bezpośrednie interakcje jako przestrzeń konstruowania kategorii zdrowia i choroby psychicznej | 131 |
8. Mechanizmy socjalizacji do zaburzeń psychicznych | 136 |
9. Przyjmowanie roli chorego psychicznie | 142 |
10. Choroba psychiczna oraz zdrowienie jako doświadczenie osobiste – analiza z perspektywy narracyjnej | 147 |
11. Konsekwencje założeń zawartych w paradygmacie interpretatywnym dla badań w ramach socjologii zdrowia psychicznego | 158 |
Rozdział 4 | 165 |
„Szaleńcy” na miarę swoich czasów - kondycja człowieka w późnej nowoczesności a zdrowie psychiczne 165 | |
1. Wstęp | 165 |
2. Emocjonalne konteksty deradycjonalizacji | 170 |
3. Nowoczesne nadzieje i rozczarowania – rozważania wokół kategorii osobowości nowoczesnej i zdrowia psychicznego | 173 |
4. Znaczenia objawów zaburzeń psychicznych w kontekście współczesnej kultury | 177 |
5. Kryzys psychiczny w późnej nowoczesności jako doświadczenie paradoksalne – marginalizacja pomimo powszechności. Separacja doświadczenia, refleksyjny projekt „ja” i systemy eksperckie | 183 |
6. Wolność, ryzyko i lęk jako wyznaczniki kondycji psychicznej współczesnych jednostek | 194 |
7. Specyfika więzi w społeczeństwie późnej nowoczesności | 205 |
8. Stres, lęk i depresja w społeczeństwie późnej nowoczesności – między zaburzeniem a formą adaptacji | 214 |
CZĘŚĆ II | 233 |
KONSTRUOWANIE KATEGORII ZDROWIA, CHOROBY I ZABURZENIA PSYCHICZNEGO W ŚWIETLE WYNIKÓW BADAŃ EMPIRYCZNYCH | 233 |
Rozdział 5 | 233 |
Podstawy teoretyczno-metodologiczne badań własnych | 233 |
1. Cel badań i ogólne ramy teoretyczno-metodologiczne podjętych analiz | 233 |
2. Konsekwencje przyjętych założeń teoretycznych dla metodologii badań własnych | 248 |
3. Problemy badawcze i koncepcja badań własnych | 261 |
3.1. Ogólnopolskie, reprezentatywne badania sondażowe | 263 |
3.2. Jakościowe analizy opublikowanych narracji biograficznych osób mających doświadczenia kryzysu psychicznego i leczenia psychiatrycznego oraz członków rodzin osób chorujących psychicznie | 266 |
3.3. Wywiady pogłębione z ekspertami w dziedzinie zdrowia psychicznego | 271 |
4. Metodologia teorii ugruntowanej jako podstawa analizy danych | 275 |
5. Podsumowanie | 283 |
Rozdział 6 | 284 |
Kategorie zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego w świadomości społecznej – analiza na podstawie reprezentatywnych ogólnopolskich badań sondażowych | 284 |
1. Zmienne społeczno-demograficzne respondentów | 284 |
2. Źródła wiedzy na temat zdrowia, chorób i zaburzeń psychicznych | 286 |
3. Zakres kontaktów z osobami doświadczającymi zaburzeń/chorób psychicznych | 296 |
4. Perspektywy różnicowania kategorii zdrowia i choroby/zaburzenia psychicznego oraz percepcja granic pomiędzy zdrowiem a zaburzeniem/chorobą psychiczną | 306 |
5. Wiązki opinii na temat różnicowania kategorii zdrowia, chorób i zaburzeń psychicznych | 325 |
6. Wnioski i podsumowanie | 331 |
Rozdział 7 | 333 |
Skojarzenia z pojęciami zdrowia psychicznego i choroby/zaburzenia psychicznego oraz wyobrażenia człowieka zdrowego psychicznie i osoby chorej psychicznie w świadomości społecznej – mapy mentalne na podstawie analizy pólsemantycznych | 333 |
1. Analiza pól semantycznych i konstruowanie map mentalnych | 333 |
2. Skojarzenia z pojęciem „zdrowia psychicznego” | 337 |
3. Wyobrażenia na temat cech i zachowań człowieka zdrowego psychicznie | 344 |
4. Skojarzenia z pojęciem „choroby psychicznej” | 353 |
5. Wyobrażenia na temat cech i zachowań człowieka chorującego psychicznie/doświadczającego zaburzeń psychicznych | 358 |
6. Wnioski i podsumowanie | 373 |
Rozdział 8 | 376 |
Konstruowanie kategorii zdrowia psychicznego i choroby/zaburzenia psychicznego w narracjach biograficznych osób mających doświadczenie kryzysu psychicznego i leczenia psychiatrycznego | 376 |
1. Główne kategorie analizy danych | 376 |
2. Bezpośrednie i pośrednie definiowanie choroby psychicznej. Sposoby konstruowania wypowiedzi oraz treści przekazywane w narracjach o chorobie psychicznej | 378 |
2.1. „Niewinne początki” i nienazywanie choroby | 379 |
2.2. Opisy kontekstu choroby i strategie porządkowania narracji | 382 |
2.3. Przekazy o depresji i psychozie | 386 |
2.4. Narastające cierpienie jako punkt wyjścia wędrówki w poszukiwaniu ulgi oraz znaczenia niezrozumiałych doświadczeń | 388 |
2.5. Społeczne rangowanie chorób psychicznych, instytucji leczniczych oraz dziedzin nauki i praktyki społecznej | 390 |
2.6. Stereotypowe wyobrażenia o chorobie psychicznej | 391 |
2.7. Wyobrażenia o chorobie psychicznej konstruowane przez porównanie z chorobą somatyczną | 393 |
2.8. Tabuizacja choroby psychicznej jako sposób radzenia sobie w sytuacji anomii | 394 |
2.9. Choroba psychiczna jako doświadczenie egzystencjalne | 395 |
3. Choroba psychiczna jako czynnik wpływający na relacje jednostki z otaczającym światem i innymi ludźmi | 396 |
3.1. Początki choroby: utrata rozumienia otaczającej rzeczywistości i narastające poczucie wyobcowania | 397 |
3.2. Zakłócenia komunikacji z ludźmi na skutek pierwszych objawów choroby | 400 |
3.3. Ukrywanie choroby i wynikające z niego komplikacje | 402 |
3.4. Selektywne ujawnianie choroby | 407 |
3.5. Gdy nie da się już ukrywać kryzysu | 410 |
3.6. Reakcje partnerów interakcji na ujawnienie choroby psychicznej jednostki | 411 |
3.7. Motyw wędrówki w poszukiwaniu pomocy | 416 |
3.8. Interakcje podejmowane w kontekście przyjmowania ról chorego psychicznie i pacjenta psychiatrycznego | 419 |
3.9. Relacje z innymi chorymi | 425 |
4. Choroba psychiczna jako obszar pracy nad biografią | 428 |
5. Koncepcje zdrowia i zdrowienia wyłaniające się z narracji o chorobie | 433 |
6. Wnioski i podsumowanie | 438 |
Rozdział 9 | 445 |
Konstruowanie kategorii zdrowia psychicznego i choroby/zaburzenia psychicznego w narracjach członków rodzin osób chorujących psychicznie | 445 |
1. Narracje biograficzne członków rodzin osób chorujących psychicznie w kontekście narracji jednostek doświadczających kryzysu psychicznego | 445 |
2. Poznawcza adaptacja do sytuacji choroby psychicznej w rodzinie | 450 |
3. Adaptacja emocjonalna do sytuacji choroby psychicznej członka rodziny | 461 |
4. Interakcje społeczne podejmowane przez członków rodzin osób chorujących psychicznie | 467 |
4.1. Interakcje pomiędzy zdrowymi a chorymi członkami rodziny | 468 |
4.2. Interakcje między zdrowymi członkami rodziny | 476 |
4.3. Interakcje pomiędzy członkami rodzin zmagających się z problemem choroby psychicznej a przedstawicielami otoczenia społecznego | 478 |
4.4. Rodziny osób chorych psychicznie w interakcji z przedstawicielami instytucji psychiatrycznych | 480 |
4.5. Bliscy osób chorych psychicznie w interakcji z osobami mającymi podobne doświadczenia | 487 |
5. Wnioski i podsumowanie | 488 |
Rozdział 10 | 497 |
Konstruowanie kategorii zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego w narracjach ekspertów | 497 |
1. Główne kierunki analizy danych | 497 |
2. Bezpośrednie i pośrednie sposoby definiowania kategorii zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego przez ekspertów | 498 |
2.1. Zdrowie, zaburzenie i choroba psychiczna jako części kontinuum – nieostrość granic między zdrowiem, zaburzeniem i chorobą | 500 |
2.2. Kryteria społecznego funkcjonowania oraz subiektywnego cierpienia – wzajemne relacje | 506 |
2.3. Objaw jako kryterium zaburzenia i/lub choroby oraz komunikat | 511 |
2.4. Rola czynników biologicznych i psychospołecznych w różnicowaniu zaburzenia i choroby psychicznej | 513 |
2.5. Kryterium czasu | 515 |
2.6. Próby odnoszenia teoretycznych konstruktów zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego do opisu funkcjonowania konkretnych jednostek | 517 |
3. Wokół diagnozy – rola procedur diagnostycznych w procesie konstruowania kategorii zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego | 519 |
3.1. Postawy ekspertów wobec oficjalnych systemów klasyfikacyjnych (ICD i DSM) | 520 |
3.2. Refleksje dotyczące zmian w oficjalnych systemach diagnostycznych | 527 |
3.3. Funkcje diagnozy wobec diagnozowanych – próba rekonstrukcji z perspektywy ekspertów | 530 |
4. Przemiany sposobów myślenia o problematyce zdrowia psychicznego wraz ze zdobywaniem doświadczeń zawodowych | 536 |
5. Wnioski i podsumowanie | 541 |
Rozdział 11 | 546 |
Czynniki wyznaczające kontekst procesu konstruowania kategorii zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego przez ekspertów | 546 |
1. Kontekst instytucjonalny | 546 |
1.1. Konstruowanie kategorii zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego w obrębie wyspecjalizowanych instytucji ochrony zdrowia w sektorze publicznym i prywatnym | 547 |
1.2. Konstruowanie kategorii zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego w szerszym kontekście instytucjonalnym | 556 |
2. Kontekst społeczno-kulturowy | 562 |
2.1. Ogólne ramy kulturowe wyznaczające społeczną świadomość problematyki zdrowia psychicznego oraz postawy wobec osób chorujących psychicznie | 563 |
2.2. Zmiana społeczno-kulturowa a kondycja psychiczna jednostek | 569 |
2.3. Społeczno-kulturowe manifestacje napięć a uniwersalne mechanizmy generujące zaburzenia psychiczne | 576 |
3. Kontekst osobisty | 577 |
3.1. Relacje pomiędzy kondycją psychiczną osób pracujących w obszarze zdrowia psychicznego a sposobami rozumienia kategorii zdrowia, choroby i zaburzenia psychicznego | 579 |
3.2. Sposoby radzenia sobie z kryzysami w narracjach badanych ekspertów | 587 |
4. Wnioski i podsumowanie | 591 |
Zakończenie | 594 |
Bibliografia | 604 |
Aneks 636 | |
I. Kwestionariusz do ogólnopolskich, reprezentatywnych badań sondażowych | 636 |
II. Tabele aneksowe do rozdziału 6 | 638 |
III. Tabele aneksowe do rozdziału 7 | 647 |
IV. Oznaczenia wypowiedzi osób mających doświadczenie kryzysu psychicznego i leczenia psychiatrycznego | 686 |
V. Oznaczenia wypowiedzi członków rodzin osób chorujących psychicznie | 686 |
VI. Kwestionariusz wywiadu pogłębionego z ekspertami w dziedzinie zdrowia psychicznego | 687 |
VII. Oznaczenia ekspertów uczestniczących w wywiadach pogłębionych | 688 |
Summary (The social construction of categories of mental health, disease and disorder in late-modernity society) | 689 |