EBOOKI WYDAWCY
Redakcja:
Wydawca:
Format:
pdf, ibuk
Autorzy przedstawiają stojące przed polskim społeczeństwem wyzwania wynikające ze starzenia się ludności, odwołując się do doświadczeń innych społeczeństw i przenosząc te doświadczenia na specyficzne warunki demograficzne oraz uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i polityczne współczesnej Polski.
Na tle ogólnych prawidłowości zjawisk ludnościowych prowadzących do przekształcenia się struktury populacji według wieku z bardzo młodej w bardzo starą – skonfrontowanych z długookresowym przebiegiem zjawisk demograficznych w Polsce, mających decydujący wpływ na dynamikę i skalę starzenia się Polaków – w książce zostały zaprezentowane wybrane aspekty i konsekwencje tego procesu oraz związane z nim wyzwania społeczne, z uwzględnieniem obecnej i przyszłej sytuacji demograficznej.
Prezentując szeroką panoramę skutków starzenia się w wybranych obszarach życia społecznego: gospodarce, relacjach międzypokoleniowych (w tym w dziedzinie opieki), wartościach i normach kulturowych, partycypacji obywatelskiej oraz polityce publicznej, autorzy skoncentrowali się na konsekwencjach widocznych na rynku pracy, w sferze zabezpieczenia społecznego i długoterminowej opieki zdrowotnej. Szczególną uwagę poświęcili reakcji polityków i innych podmiotów życia publicznego na zmiany demograficzne.
Kluczowym zagadnieniem podjętym w publikacji jest wpływ postępującego starzenia się populacji na sytuację seniorów i ich rodzin oraz wynikające z tego wyzwania społeczne w skali lokalnej. Zarysowany został również przewidywany proces starzenia się polskiej populacji i jego wybrane skutki na podstawie oryginalnej prognozy demograficznej, w której wyjątkowe miejsce zajęło kształtowanie się i konsekwencje społeczne przyszłych migracji zagranicznych.
The authors present the challenges facing Polish society resulting from the aging of the population. They explore the experiences of other societies and apply these experiences to the specific demographic conditions as well as socio-economic and political determinants of contemporary Poland.
Liczba stron | 428 |
---|---|
Wydawca | Uniwersytet Warszawski |
ISBN-13 | 978-83-235-3392-4 |
Numer wydania | 1 |
Język publikacji | polski |
Informacja o sprzedawcy | ePWN sp. z o.o. |
EBOOKI WYDAWCY
POLECAMY
Ciekawe propozycje
Spis treści
Marek Okólski | |
11 Słowo wstępne | |
CZĘŚĆ I. RAMY KONCEPCYJNE TOMU | |
Agnieszka Fihel, Marek Okólski | |
22 1. Przemiany cywilizacyjne, ludnościowe i starzenie się społeczeństwa | |
22 1.1. Długookresowe zmiany ludnościowe jako zjawisko historyczne i cywilizacyjne związane z modernizacją | |
26 1.2. Przejścia demograficzne | |
26 1.2.1. Sekularna równowaga demograficzna jako przesłanka ontologiczna | |
27 1.2.2. Przejście demograficzne jako zmiana porządku (wzorca) reprodukcji ludności | |
29 1.2.3. Zmiany w strukturze demograficznej | |
29 1.2.4. Zmienna rola rodziny | |
33 1.2.5. Transfery rodzinne (międzypokoleniowe) | |
35 1.2.6. Rodzina epoki późnej modernizacji | |
36 1.2.7. Drugie przejście demograficzne | |
38 1.3. Przejście migracyjne | |
38 1.3.1. Przejście demograficzne a presja migracyjna | |
39 1.3.2. Przejście migracyjne – centralna część cyklu migracyjnego | |
41 1.3.3. Wzorce przejścia migracyjnego w społeczeństwie nowoczesnym i ponowoczesnym | |
45 1.4. Starzenie się społeczeństwa w trakcie modernizacji | |
45 1.4.1. Odmłodzenie struktury wieku na początku przejścia demograficznego | |
46 1.4.2. Czynniki starzenia się populacji w trakcie przejścia demograficznego | |
46 1.4.3. Przejście struktury wieku (age transition) | |
47 1.4.4. Starzenie się populacji – aspekt ilościowy i strukturalny | |
48 1.4.5. Starzenie się a transfery międzypokoleniowe w epoce późnej nowoczesności | |
51 1.5. Wyzwania dla starzejącego się społeczeństwa | |
51 1.5.1. Dywidenda demograficzna i jej następstwa | |
52 1.5.2. Wyzwania w podstawowych sferach życia społecznego | |
CZĘŚĆ II. PRAWIDŁOWOŚCI/ANOMALIE LUDNOŚCIOWE | |
W POLSCE Z PERSPEKTYWY DŁUGIEGO TRWANIA | |
Marta Kiełkowska | |
66 2. Przemiany rozrodczości w Polsce | |
66 2.1. Uwagi wstępne | |
68 2.2. Początek przemian demograficznych na ziemiach polskich | |
70 2.3. Bezpośrednie determinanty przemiany rozrodczości po II wojnie światowej | |
72 2.3.1. Liczby kobiet w wieku reprodukcyjnym | |
73 2.3.2. Tworzenie rodzin | |
76 2.3.3. Zmiany płodności | |
80 2.4. Wybrane pośrednie determinanty przemian rozrodczości w okresie transformacji ustrojowej | |
81 2.5. Podsumowanie | |
Marta Anacka, Agnieszka Fihel, Marek Okólski | |
85 3. Niedokończone przejście migracyjne | |
85 3.1. Wstęp | |
86 3.2. Wzrost demograficzny i potencjał migracyjny (od końca XIX w. do 1939 r.) | |
90 3.3. Zakłócenia procesów ludnościowych w wyniku II wojny światowej (1939–1948) | |
94 3.4. Migracje w „kraju bez wyjścia” (od 1948 r. do lat 80. XX w.) | |
97 3.5. Emigracja pod przykrywką wyjazdów czasowych (lata 80. XX w.) | |
99 3.6. Stopniowe otwieranie granic (od 1989 r.) | |
102 3.7. Napływ do Polski (od 1989 r.) | |
104 3.8. Podsumowanie | |
Agnieszka Fihel | |
109 4. Przejście struktury wieku | |
109 4.1. Wstęp | |
112 4.2. Dane i metoda analizy | |
115 4.3. Wyniki analizy | |
115 4.3.1. Proces depopulacji | |
117 4.3.2. Przebieg procesu starzenia | |
120 4.3.3. Czynniki procesu starzenia | |
127 4.4. Podsumowanie | |
CZĘŚĆ III. STARZENIE SIĘ POPULACJI Z PERSPEKTYWY | |
MAKROSPOŁECZNEJ | |
Ewa Jaźwińska, Marta Kiełkowska | |
132 5. Konsekwencje społeczne starzenia | |
132 5.1. Starzenie się ludności a starzenie się społeczeństwa | |
134 5.2. Katalog konsekwencji społecznych starzenia się populacji | |
136 5.2.1. Zmiany w gospodarce i na rynku pracy | |
137 5.2.2. Zmiany w strukturze społecznej i relacjach międzypokoleniowych | |
143 5.2.3. Zmiany w zakresie opieki i relacji opiekuńczych | |
147 5.2.4. Zmiany w zakresie systemów norm i wartości | |
152 5.2.5. Zmiany w partycypacji społecznej seniorów | |
154 5.2.6. Zmiany w polityce państwa | |
156 5.3. Podsumowanie | |
Marta Anacka, Anna Janicka, Paweł Kaczmarczyk, Małgorzata Wrotek | |
162 6. Rynek pracy, system emerytalny i opieka zdrowotna z perspektywy ekonomicznej | |
162 6.1. Wprowadzenie | |
164 6.2. Efekty związane z rynkiem pracy | |
165 6.2.1. Zmiany aktywności zawodowej | |
171 6.2.2. Zmiany w produktywności | |
174 6.2.3. Zmiany relacji pracy i kapitału | |
175 6.2.4. Niedopasowania popytu i podaży | |
176 6.3. Wpływ zmian struktury populacji na systemy zabezpieczenia społecznego | |
181 6.4. Starzenie się demograficzne a funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia | |
181 6.4.1. Starzenie się a opieka medyczna | |
185 6.4.2. Starzenie się a opieka długoterminowa | |
190 6.5. Starzenie się i inne efekty ekonomiczne – koncepcja dywidendy demograficznej | |
194 6.6. Podsumowanie | |
Maciej Duszczyk, Magdalena Lesińska, Kamil Matuszczyk | |
201 7. Upolitycznienie starzenia się społeczeństwa – perspektywa polityki (policy) i polityków (politics) | |
201 7.1. Wstęp | |
203 7.2. Teoretyczne podstawy upolitycznienia starzenia się populacji | |
206 7.3. Upolitycznienie starzenia się społeczeństwa w Polsce | |
217 7.4. Podniesienie i zrównanie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn oraz prace nad tworzeniem systemu opieki długoterminowej jako przykłady procesu upolitycznienia (lub jego braku) | |
217 7.4.1. Wiek emerytalny | |
220 7.4.2. Opieka długoterminowa | |
223 7.5. Podsumowanie i wnioski | |
CZĘŚĆ IV. STARZENIE SIĘ POPULACJI Z PERSPEKTYWY | |
LOKALNEJ/REGIONALNEJ | |
Magdalena Lesińska, Kamil Matuszczyk | |
228 8. Regionalna polityka demograficzna na przykładzie trzech wybranych województw | |
228 8.1. Wstęp | |
229 8.2. Regionalna polityka demograficzna – próba definicji | |
231 8.3. Przyszłość polskich regionów według badań i prognoz demograficznych | |
236 8.4. Reakcja władz regionalnych – możliwe działania modelowe | |
239 8.5. Wyzwania demograficzne i propozycje odpowiedzi na nie w dokumentach strategicznych w województwach: łódzkim, opolskim i zachodniopomorskim | |
240 8.5.1. Województwo opolskie – program Specjalna Strefa Demograficzna | |
242 8.5.2. Województwo łódzkie – plan przeciwdziałania depopulacji | |
243 8.5.3. Województwo zachodniopomorskie – program wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej | |
245 8.6. Realizacja regionalnej polityki demograficznej w trzech województwach: łódzkim, opolskim i zachodniopomorskim | |
250 8.7. Podsumowanie | |
Agnieszka Radziwinowiczówna, Anna Rosińska | |
255 9. Lokalna realizacja polityk senioralnych w obszarach partycypacji, integracji i opieki | |
255 9.1. Wprowadzenie | |
258 9.2. Polskie rozwiązania z zakresu polityki senioralnej i ich lokalna implementacja | |
259 9.2.1. Aktywność obywatelska | |
259 9.2.2. Integracja społeczno-kulturowa | |
260 9.2.3. Opieka | |
264 9.3. Metody zastosowane w badaniu terenowym | |
266 9.4. Wyzwania starzejącego się społeczeństwa z perspektywy lokalnej | |
267 9.4.1. Lokalna realizacja polityk w obszarze aktywności obywatelskiej osób starszych | |
269 9.4.2. Lokalna realizacja polityk w obszarze integracji społeczno-kulturowej osób starszych | |
271 9.4.3. Lokalna realizacja polityk w obszarze opieki nad osobami starszymi | |
279 9.5. Podsumowanie | |
Anna Rosińska, Ewa Jaźwińska, Marta Kiełkowska, Weronika Kloc-Nowak, Agnieszka Radziwinowiczówna | |
287 10. Seniorzy i ich rodziny – migracje i rozwiązania opiekuńcze | |
287 10.1. Wprowadzenie | |
289 10.2. Metodologia badań | |
291 10.3. Sytuacja seniorów w społecznościach lokalnych | |
292 10.3.1. Gospodarstwa domowe | |
295 10.3.2. Zapotrzebowanie na opiekę | |
297 10.3.3. Opieka a migracje | |
300 10.4. Typy rozwiązań opiekuńczych w rodzinach seniorów | |
302 10.4.1. Rozwiązanie opiekuńcze: doraźna pomoc | |
303 10.4.2. Rozwiązanie opiekuńcze: główny opiekun – rodzina | |
304 10.4.3. Rozwiązanie opiekuńcze: główny opiekun – instytucja | |
305 10.4.4. Rozwiązanie opiekuńcze: luźna sieć opieki | |
306 10.4.5. Rozwiązanie opiekuńcze: gęsta sieć opieki | |
307 10.5. Podsumowanie | |
CZĘŚĆ V. STARZENIE SIĘ POPULACJI W PRZYSZŁOŚCI | |
Marta Anacka | |
314 11. Przyszłość demograficzna Polski. Dlaczego potrzebne są nam nowe prognozy | |
314 11.1. Wyniki dotychczasowych projekcji populacyjnych dla Polski | |
317 11.2. Ocena założeń i poprawności metod stosowanych w dotychczasowych projekcjach | |
317 11.2.1. Problem związany ze stosowanymi definicjami ludności | |
318 11.2.2. Problem związany z pomiarem i przewidywaniem strumienia migracji zagranicznych | |
321 11.2.3. Problem niekwantyfikowalnej niepewności | |
322 11.3. Propozycja założeń metodologicznych do konstrukcji prognozy populacyjnej Mig/Ageing | |
324 11.3.1. Modyfikacja polegająca na zastąpieniu populacji faktycznej populacją rezydującą | |
324 11.3.2. Modyfikacja polegająca na zastąpieniu oficjalnych TFR wartościami skorygowanymi | |
328 11.3.3. Modyfikacja związana ze sposobem przewidywania przepływów migracyjnych z i do Polski | |
328 11.3.4. Modyfikacja polegająca na ustaleniu horyzontu czasowego prognozy do 2060 r. | |
329 11.4. Wyniki prognozy Mig/Ageing | |
Anna Janicka, Marta Anacka | |
334 12. Starzenie się populacji w warunkach dopełniającego się przejścia migracyjnego | |
334 12.1. Prognoza migracji z i do Polski do roku 2060 | |
334 12.1.1. Założenia prognozy migracyjnej | |
340 12.1.2. Wyniki prognozy migracyjnej | |
342 12.1.3. Dopełnianie się przejścia migracyjnego w Polsce | |
343 12.2. Wpływ prognozowanego strumienia migracji na strukturę wieku populacji Polski | |
343 12.2.1. Cudzoziemcy w populacji | |
348 12.2.2. Dekompozycja czynników zmian wielkości i struktury populacji | |
351 12.3. Podsumowanie: zmiana roli migracji | |
Anna Janicka, Paweł Kaczmarczyk | |
355 13. Wybrane problemy rynku pracy starego społeczeństwa w przyszłości | |
355 13.1. Prognozowane zmiany wielkości podaży siły roboczej | |
365 13.2. Równowaga podaży i popytu na pracę w starzejącym się społeczeństwie | |
366 13.3. Cudzoziemcy na rynku pracy | |
374 13.4. Podsumowanie | |
Paweł Kaczmarczyk, Małgorzata Wrotek | |
377 14. Determinanty popytu i wydatków publicznych na opiekę długoterminową – doświadczenia Polski na tle Europy | |
377 14.1. Wprowadzenie | |
379 14.2. Determinanty popytu i wydatków na LTC – wnioski z analiz empirycznych | |
379 14.2.1. Czynniki fundamentalne: wzorce zachorowalności i niesamodzielności | |
380 14.2.2. Czynniki społeczno-demograficzne oraz cechy gospodarstw domowych | |
381 14.2.3. Czynniki strukturalne: poziom rozwoju gospodarczego i polityki publiczne | |
383 14.3. Dane i metoda | |
384 14.4. Wyniki estymacji i dyskusja | |
391 14.5. Podsumowanie | |
Marek Okólski | |
399 Konkluzje | |
405 Indeks rzeczowy | |
419 Noty o autorach | |
422 Abstracts | |